Aneta Szwęch. Jakie skutki dla rozliczeń VAT u sprzedawcy ma brak zapłaty za fakturę

Aneta Szwęch Jakie skutki dla rozliczeń VAT u sprzedawcy ma brak zapłaty za fakturę

2 SPIS TREŚCI Jakie skutki dla rozliczeń VAT u sprzedawcy ma brak zapłaty za fakturę 1. W jaki sposób zmniejszyć podatek należny od nieuregulowanej należności... 3 1.1. Jakie są warunki zastosowania i rozliczenia ulgi na złe długi... 3 1.2. Czy zawarcie umowy powierniczego przelewu wierzytelności pozbawia prawa do zastosowania ulgi na złe długi... 7 1.3. Czy powiązania między wierzycielem a dłużnikiem zawsze wykluczają prawo do zastosowania ulgi na złe długi... 8 2. Czy obciążenie dłużnika odsetkami karnymi za brak terminowej zapłaty jest czynnością podlegającą VAT... 8 3. Czy obciążenie dłużnika kosztami wezwania do zapłaty należy potwierdzić fakturą.. 10 4. Czy sprzedaż wierzytelności własnej jest opodatkowana VAT lub PCC... 11 4.1. Sprzedaż wierzytelności własnej skutki w VAT... 11 4.2. Sprzedaż wierzytelności własnej skutki w PCC... 12 4.3. Czy sprzedaż wierzytelności własnej, co do której podatnik skorzystał z ulgi na złe długi, powoduje obowiązek zwrotu skorygowanego wcześniej podatku należnego... 13 4.4. Czy otrzymanie odszkodowania powoduje obowiązek zwiększenia podatku należnego od wierzytelności objętej ubezpieczeniem, w stosunku do której wierzyciel dokonał wcześniej zmniejszenia podatku należnego... 14 5. W jaki sposób wierzyciel rozlicza usługi faktoringu... 15 5.1. Czy podlega odliczeniu podatek naliczony od usługi faktoringu świadczonej między podmiotami krajowymi... 16 5.2. Jak rozliczyć zakup usługi faktoringowej, jeśli faktorem jest zagraniczna firma.. 17

JAKIE SKUTKI DLA ROZLICZEŃ VAT U SPRZEDAWCY 3 >> wierzytelność, cesja wierzytelności, ulga na złe długi, faktoring 1. Jakie skutki dla rozliczeń VAT u sprzedawcy ma brak zapłaty za fakturę Przedsiębiorcy, którzy dokonali sprzedaży towarów lub usług z odroczonym terminem płatności, nierzadko mają potem kłopoty z odzyskaniem swoich należności. Narzędziem, które w istotny sposób zmniejsza dotkliwości związane z brakiem zapłaty, jest ulga na złe długi. Ale to niejedyne narzędzie. Przedsiębiorca dążący do uzyskania zapłaty za dostawę towarów lub wykonanie usługi może podejmować różnego rodzaju działania, które z jednej strony mają mu pomóc w osiągnięciu tego celu (wezwania do zapłaty, obciążanie karnymi odsetkami za zwłokę i kosztami dochodzenia należności, zlecenie windykacji zewnętrznemu podmiotowi), a z drugiej mają za zadanie zapobiec w przyszłości tego typu sytuacjom (faktoring, ubezpieczenie należności). Działania te mogą wpłynąć na rozliczenie VAT. 1. W jaki sposób zmniejszyć podatek należny od nieuregulowanej należności Jeśli wierzyciel nie otrzymał zapłaty za dostawę towarów lub świadczenie usług, to przysługuje mu prawo do korekty podatku należnego powszechnie określanej mianem ulgi na złe długi. Skorzystanie z ulgi umożliwia mu odzyskanie VAT zawartego w nieopłaconej należności, który odprowadził do urzędu skarbowego po dokonaniu sprzedaży. 1.1. Jakie są warunki zastosowania i rozliczenia ulgi na złe długi Skorzystanie przez podatnika z ulgi na złe długi wymaga łącznego spełnienia warunków określonych w art. 89a ust. 1 2 ustawy o VAT. Wierzyciel może skorygować podstawę opodatkowania oraz VAT należny z tytułu dostawy towaru lub świadczenia usługi na terytorium kraju, jeżeli: nieściągalność wierzytelności została uprawdopodobniona, tzn. wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie w ciągu 150 dni, licząc od dnia upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze, Zobacz e-poradnik Korekta VAT dostępny w Bibliotece INFORFK na www.inforfk.pl dostawa towaru lub świadczenie usług zostały dokonane na rzecz zarejestrowanego podatnika VAT czynnego, niebędącego w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji, wierzyciel i dłużnik na dzień poprzedzający dzień złożenia deklaracji podatkowej, w której dokonuje się korekty, są podatnikami zarejestrowanymi jako podatnicy VAT czynni,

4 JAKIE SKUTKI DLA ROZLICZEŃ VAT U SPRZEDAWCY dłużnik na dzień poprzedzający dzień złożenia deklaracji podatkowej, w której dokonuje się korekty, nie jest w trakcie postępowania upadłościowego ani w trakcie likwidacji, od daty wystawienia faktury dokumentującej wierzytelność nie upłynęły dwa lata, licząc od końca roku, w którym została wystawiona; w 2015 r. możemy korzystać z ulgi na złe długi dotyczącej faktur wystawionych od 2013 r. Po spełnieniu wszystkich wymienionych warunków podatnik może przystąpić do korekty podatku należnego, który wynika z nieuregulowanej przez dłużnika wierzytelności. W tym celu w ewidencji VAT oraz sporządzanej na jej podstawie deklaracji VAT wierzyciel uwzględnia pomniejszenie podstawy opodatkowania oraz kwoty podatku należnego, które wynikają z nieuregulowanej faktury. Zdaniem resortu finansów może to zrobić tylko w deklaracji VAT za okres rozliczeniowy, w którym upłynął 150 dzień, licząc od dnia upływu terminu płatności wierzytelności, jeżeli do dnia złożenia przez wierzyciela deklaracji podatkowej za ten okres wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie (art. 89a ust. 3 ustawy o VAT). Stanowisko, według którego korekta podatku należnego jest możliwa wyłącznie w deklaracji podatkowej sporządzanej za okres, w którym nastąpiło uprawdopodobnienie nieściągalności wierzytelności, zostało zaprezentowane przez Ministerstwo Finansów w broszurze informacyjnej pt. Najczęściej zadawane pytania i odpowiedzi odnośnie zmian w podatku od towarów i usług od dnia 1 stycznia 2013 r., w której czytamy: ( ) wierzyciel dokonując korekty musi dokonać jej w konkretnej deklaracji, tj. w deklaracji za okres w którym upłynął 150. dzień od terminu płatności wierzytelności określonego w umowie lub na fakturze. Tym samym resort finansów wykluczył możliwość dokonania tej korekty w deklaracjach podatkowych składanych za okresy następujące po okresie rozliczeniowym, w którym minął 150 dzień od upływu terminu płatności wierzytelności. Trudno się jednak zgodzić z tym poglądem. Zdaniem autora brzmienie art. 89a ust. 1 1a i ust. 3 ustawy o VAT daje podstawy do dokonania tej korekty także w okresach następujących po okresie, w którym minął 150 dzień od upływu terminu płatności wierzytelności. Ustawodawca wskazał, że korekta może dotyczyć tylko takiej wierzytelności, której nieściągalność została uprawdopodobniona. Przy czym art. 89a ust. 1a ustawy o VAT wskazuje na najwcześniejszy termin, w którym nieściągalność wierzytelności można uznać za uprawdopodobnioną. Na tej podstawie nieściągalność wierzytelności będzie uprawdopodobniona zarówno wtedy, gdy minie 150 dzień od upływu terminu płatności, jak i wtedy, gdy minie np. 210 dzień od upływu terminu płatności. Interpretowanie przepisów w ten sposób, że nieściągalność wierzytelności uznaje się za uprawdopodobnioną tylko jednego dnia, tj. gdy mija 150 dzień od upływu terminu płatności, i że tylko za okres, w którym przypada ten dzień, można dokonać korekty, mija się z celem tej regulacji. Zgodnie z art. 89a ust. 3 ustawy o VAT korekta podatku należnego: (...) może nastąpić w rozliczeniu za okres, w którym nieściągalność wierzytelności uznaje się za uprawdopodobnioną. Ma to miejsce zarówno w okresie, na który przypada 150 dzień od upływu terminu płatności wierzytelności, jak i w okresie, w którym minął 210 dzień od upływu jej terminu płatności.

JAKIE SKUTKI DLA ROZLICZEŃ VAT U SPRZEDAWCY 5 Ograniczeniem okresu korekty podatku należnego w ramach ulgi na złe długi jest jedynie upływ dwóch lat, licząc od końca roku, w którym została wystawiona faktura. Dlatego zawężenie okresu korekty podatku należnego wyłącznie do okresu, w którym przypada 150 dzień od upływu terminu płatności, nie wynika z brzmienia wymienionych przepisów ustawy. Niemniej jednak należy brać pod uwagę to, że fiskus ma inne zdanie na ten temat i dokonanie korekty podatku należnego za okres następujący po okresie rozliczeniowym, w którym upłynął 150 dzień od terminu płatności wierzytelności, może zakończyć się sporem z organem podatkowym. Przykład 21 sierpnia 2014 r. firma X wykonała usługę reklamową dla firmy Y. Obie firmy są zarejestrowanymi czynnymi podatnikami VAT. W tym samym dniu firma X wystawiła fakturę, z której wynika termin zapłaty ustalony na 31 sierpnia 2014 r. VAT od sprzedaży podatnik rozliczył w deklaracji VAT-7 za sierpień 2014 r. Dłużnik do chwili obecnej nie uregulował zapłaty. W stycznia 2015 r. minął termin 150 dni liczony od dnia upływu terminu zapłaty określonego na fakturze. Firma X w deklaracji VAT-7 za może zmniejszyć podstawę opodatkowania oraz kwotę podatku należnego, które wynikają z wystawionej faktury jeśli do dnia złożenia tej deklaracji nie dokona zbycia wierzytelności, a firma Y nie ureguluje zobowiązania. Jeżeli w deklaracji VAT składanej za okres, w którym nieściągalność wierzytelności została uprawdopodobniona, podatnik nie dokona korekty podatku należnego, to może jej dokonać także w późniejszym okresie (nie później niż w ciągu dwóch lat od końca roku, w którym została wystawiona faktura), ale poprzez korektę deklaracji VAT za okres, w którym minął 150 dzień, licząc od upływu terminu płatności określonego w umowie lub na fakturze. Takie stanowisko wynika z ww. broszury, w której Ministerstwo Finansów wyjaśniło, że: Jeżeli wierzyciel nie skorzysta z przysługującego mu prawa do dokonania korekty w ww. terminie może dokonać stosownej korekty w terminie późniejszym, jednak musi wrócić do deklaracji za okres, w którym upłynął 150. dzień od umownego terminu płatności, przy czym składając korektę tej deklaracji musi spełnić wszystkie warunki uprawniające go do dokonania takiej korekty. Przykład Załóżmy, że podatnik, o którym mowa w poprzednim przykładzie, w deklaracji VAT-7 za nie skorzystał z prawa do pomniejszenia podatku należnego od nieuregulowanej faktury i decyzję taką podejmie dopiero w kwietniu 2015 r. Chcąc skorzystać z ulgi na złe długi, będzie musiał złożyć korektę deklaracji VAT-7 za Wierzyciel nie musi powiadamiać dłużnika o dokonanej korekcie. Korzystając z ulgi na złe długi, musi on jedynie, razem z deklaracją podatkową, w której dokonuje korekty,

6 JAKIE SKUTKI DLA ROZLICZEŃ VAT U SPRZEDAWCY zawiadomić o korekcie właściwego dla niego naczelnika urzędu skarbowego wraz z podaniem kwot korekty oraz danych dłużnika. Zawiadomienia tego dokonuje, dołączając do deklaracji VAT formularz VAT-ZD, na którym podaje m.in. dane identyfikujące dłużnika (jego nazwę i NIP) oraz dane dotyczące faktury (jej numer, datę wystawienia oraz datę upływu terminu płatności). Jeśli po złożeniu deklaracji podatkowej, w której wierzyciel zmniejszył VAT, należność (lub jej część) zostanie uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie, wówczas ma on obowiązek odpowiedniego zwiększenia podstawy opodatkowania oraz kwoty podatku należnego w rozliczeniu za okres, w którym należność (lub jej część) została uregulowana lub zbyta. Przykład W styczniu 2015 r. minął 150 dzień od dnia upływu terminu zapłaty określonego na fakturze. Firma X w deklaracji VAT-7 za pomniejszyła podstawę opodatkowania oraz kwotę podatku należnego od nieuregulowanej należności. W maju 2015 r. firma Y zapłaciła firmie X całe swoje zobowiązanie. Wierzyciel w deklaracji VAT-7 za maj 2015 r. będzie miał obowiązek zwiększenia podstawy opodatkowania i kwoty podatku należnego, które dotyczą uregulowanej należności. Tabela. Zasady postępowania w przypadku korekty podatku należnego dokonywanej w ramach ulgi na złe długi Zasady postępowania w przypadku korekty podatku należnego dokonywanej w ramach ulgi na złe długi instrukcja dla wierzyciela Krok 1 Należy sprawdzić, czy zostały spełnione wszystkie warunki określone w art. 89a ust. 1 2 ustawy o VAT. Krok 2 W deklaracji VAT sporządzanej za okres, w którym upłynął 150 dzień, licząc od dnia upływu terminu płatności wierzytelności, należy zmniejszyć podstawę opodatkowania oraz kwotę podatku należnego, jeżeli do dnia jej złożenia wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie. Do deklaracji podatkowej należy dołączyć VAT-ZD z danymi dotyczącymi kwoty korekty, dłużnika oraz nieuregulowanej faktury. Krok 3 Jeżeli po dokonaniu korekty należność (lub jej część) została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie, to w rozliczeniu za okres, w którym to nastąpiło, trzeba zwiększyć podstawę opodatkowania oraz kwotę podatku należnego. Ulga na złe długi jest formą przywileju przysługującego wierzycielowi, którego niesolidny kontrahent nie wywiązuje się z zapłaty. Z kolei dla dłużnika ma ona być dotkliwa. Jak wynika z art. 89b ust. 1 ustawy o VAT dłużnik, który nie uregulował należności wynikającej z faktury stwierdzającej dostawę towarów lub świadczenie usług na terytorium kraju, jest obowiązany do korekty odliczonej kwoty podatku wynikającej z tej faktury, w rozliczeniu za okres, w którym upłynął 150 dzień od dnia upływu terminu płatności określonego w umowie lub na fakturze. I to niezależnie od tego, czy wierzyciel skorzystał z możliwości obniżenia

JAKIE SKUTKI DLA ROZLICZEŃ VAT U SPRZEDAWCY 7 podstawy opodatkowania i kwoty podatku należnego, czy też nie. Z tego obowiązku dłużnik jest zwolniony tylko wtedy, gdy uregulował należność najpóźniej w ostatnim dniu okresu rozliczeniowego, w którym upłynął 150 dzień od dnia upływu terminu płatności tej należności. 1.2. Czy zawarcie umowy powierniczego przelewu wierzytelności pozbawia prawa do zastosowania ulgi na złe długi Jednym ze sposobów odzyskania wierzytelności, która nie została uregulowana przez dłużnika, jest zlecenie wyspecjalizowanemu podmiotowi (powiernikowi) windykacji należności na podstawie umowy powierniczego przelewu wierzytelności. Umowa powierniczego przelewu wierzytelności: ma na celu odzyskanie przez powiernika wymagalnych wierzytelności przysługujących cedentowi (wierzycielowi) od dłużnika; nie jest umową sprzedaży wierzytelności; jest zawierana dla stworzenia prawnych podstaw dla windykacji należności, której ryzyko braku zapłaty przez cały czas ciąży na cedencie (wierzycielu); zobowiązuje powiernika do prowadzenia działań zmierzających do odzyskania wierzytelności w imieniu własnym, lecz na rachunek cedenta; skutkiem zawartej umowy jest przeniesienie przez cedenta wierzytelności na powiernika, któremu zlecono windykację; zobowiązuje powiernika, gdy po upływie określonego umownie terminu wierzytelność nie zostanie odzyskana, do jej zwrotu do cedenta na podstawie cesji zwrotnej; zwrot ten następuje także wówczas, gdy którakolwiek ze stron rozwiąże wcześniej umowę. Po stronie firmy windykacyjnej wynagrodzenie, ustalane zwykle jako procent nominalnej wartości wierzytelności, staje się należne dopiero wówczas, gdy wyegzekwuje ona dług (przysługuje więc za skuteczność powiernika). Zawarcie umowy powierniczego przelewu wierzytelności oznacza, że cedent (wierzyciel) nie otrzymał od dłużnika zapłaty za sprzedane towary lub usługi. W takiej sytuacji powstaje pytanie, czy w stosunku do wierzytelności objętej umową powierniczego przelewu, sprzedawca (wierzyciel) może skorzystać z ulgi na złe długi, o której mowa w art. 89a ustawy o VAT? Organy podatkowe potwierdzają, że umowa powierniczego przelewu wierzytelności nie stanowi odpłatnego zbycia wierzytelności w jakiejkolwiek formie, dlatego jej zawarcie nie ma wpływu na prawo do skorygowania należnego VAT na podstawie art. 89a ustawy o VAT. Tak uznał m.in. Dyrektor IS w Warszawie w piśmie z 15 kwietnia 2010 r. (sygn. IPPP1-443-371/10-2/PR) oraz Dyrektor IS w Katowicach w pismach z 30 kwietnia 2009 r. (sygn. IBPP2/443-125/09/ICz) i z 14 sierpnia 2013 r. (sygn. IBPP2/443-490/13/WN). W ostatnim piśmie organ podatkowy wskazał, że: Pełna treść interpretacji jest dostępna na www.inforfk.pl w zakładce Interpretacje ( ) powierniczy przelew wierzytelności przez wierzyciela nie stanowi uregulowania w jakiejkolwiek formie należności przez dłużnika. ( ) brzmienie przepisów regulujących zasady korekty kwoty podatku wynikającej z niezapłaconej

8 JAKIE SKUTKI DLA ROZLICZEŃ VAT U SPRZEDAWCY faktury wskazuje, że okoliczność przelewu wierzytelności, uprawnia Wnioskodawcę (jako wierzyciela) do skorzystania z ulgi na złe długi, określonej przepisami art. 89a ust. 1 i 1a ustawy o VAT. Zawarcie umowy powierniczego przelewu wierzytelności nie stanowi więc przeszkody do skorygowania podstawy opodatkowania i kwoty należnego VAT na podstawie art. 89a ustawy o VAT, jeśli zostaną spełnione pozostałe warunki określone tym przepisem. 1.3. Czy powiązania między wierzycielem a dłużnikiem zawsze wykluczają prawo do zastosowania ulgi na złe długi Zgodnie z art. 89a ust. 7 ustawy o VAT przepisów o korekcie podatku należnego w ramach ulgi na złe długi nie stosuje się, jeżeli między wierzycielem a dłużnikiem istnieje związek, o którym mowa w art. 32 ust. 2 4 ustawy o VAT. Chodzi tu o takie powiązania między wierzycielem a dłużnikiem, które mają charakter rodzinny lub z tytułu przysposobienia, kapitałowy, majątkowy albo wynikają ze stosunku pracy. Jak stwierdził Dyrektor IS w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 1 września 2014 r. (sygn. ILPP1/443-464/14-4/JSK), samo istnienie powiązań nie przesądza jeszcze o braku możliwości dokonania korekty przez wierzyciela. Jeżeli między wierzycielem a dłużnikiem występuje związek, o którym mowa w art. 32 ust. 2 4 ustawy o VAT, ale nie miał on wpływu na ustalenie należnego wierzycielowi wynagrodzenia z tytułu sprzedaży, gdyż wynagrodzenie to ma wartość rynkową, to wierzyciel ma prawo skorzystać z ulgi na złe długi. Organ podatkowy stwierdził, że: ( ) skoro zachodzące w analizowanej sprawie pomiędzy Wnioskodawcą, a dłużnikiem Spółką z o.o. powiązania nie mają wpływu na ustalenie wynagrodzenia z tytułu dostawy towarów, to Wnioskodawcy przysługuje prawo do skorygowania po- datku należnego na podstawie art. 89a ustawy, oczywiście przy spełnieniu wszystkich warunków, o których mowa w art. 89a ust. 2 ustawy. Podsumowując, w sytuacji gdy zostaną spełnione wszystkie wymogi wynikające z przepisu art. 89a ust. 2 ustawy, Wnioskodawca jako podatnik podatku od towarów i usług ma prawo do skorzystania z tzw. ulgi na złe długi z tytułu wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona zgodnie z przepisem art. 89a ust. 1a ustawy. zm!any 2015 Od 1 lipca 2015 r. art. 89a ust. 7 ustawy o VAT zostanie uchylony. Oznacza to, że nawet gdy powiązania między dłużnikiem a wierzycielem miały wpływ na ustalenienie ceny, z ulgi na złe długi będzie można skorzystać. 2. Czy obciążenie dłużnika odsetkami karnymi za brak terminowej zapłaty jest czynnością podlegającą VAT Jednym ze sposobów na zdyscyplinowanie dłużnika, który spóźnia się z zapłatą należności, jest obciążenie go odsetkami za zwłokę. Zgodnie z art. 481 k.c., jeżeli dłużnik

JAKIE SKUTKI DLA ROZLICZEŃ VAT U SPRZEDAWCY 9 opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe. Obecnie wynoszą one 13% w stosunku rocznym. Jeżeli jednak wierzyciel i dłużnik uzgodnili, że wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej niż stopa ustawowa, wówczas wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy. Obciążenie dłużnika odsetkami za zwłokę za nieterminowe uregulowanie należności ma charakter sankcji. Otrzymane odsetki nie są wynagrodzeniem za świadczoną usługę. Jest to czynność, która nie podlega opodatkowaniu VAT. Potwierdził to Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z 1 lipca 1982 r. (sygn. C-222/81) w sprawie BAZ Bausystem AG, w którym stwierdził, że odsetki karne z tytułu nieterminowej płatności nie mogą zostać uznane za wynagrodzenie i tym samym nie mogą stanowić podstawy opodatkowania VAT. TSUE wskazał, że wypłata odsetek karnych nie ma żadnego związku ze świadczeniem i konsumowaniem usługi, a kwota odsetek karnych nie stanowi wynagrodzenia świadczącego usługę, lecz rekompensatę za opóźnioną płatność, poniesioną szkodę. Narzędziem wspomagającym wierzyciela w dyscyplinowaniu dłużnika do zapłaty należności są także przepisy ustawy z 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (Dz.U. z 2013 r. poz. 403). Są one stosowane wyłącznie do transakcji handlowych, których przedmiotem jest odpłatna dostawa towaru lub odpłatne świadczenie usługi, dokonanych pomiędzy przedsiębiorcami, którzy zawierają transakcje w związku z wykonywaną działalnością. W ustawie tej zostały określone zasady pobierania odsetek: Skorzystaj z kalkulatora odsetek ustawowych dostępnego na www.inforfk.pl strony transakcji przewidziały w umowie termin płatności dłuższy niż 30 dni wierzyciel może żądać odsetek ustawowych już od 31 dnia po spełnieniu swojego świadczenia i doręczeniu dłużnikowi faktury lub rachunku do dnia zapłaty, ale nie dłużej niż do dnia wymagalności świadczenia pieniężnego; termin zapłaty nie został określony w umowie wierzycielowi, bez wezwania, przysługują odsetki ustawowe, po upływie 30 dni, liczonych od dnia spełnienia świadczenia do dnia zapłaty, ale nie dłużej niż do dnia wymagalności świadczenia pieniężnego; z kolei za okres od dnia wymagalności świadczenia pieniężnego do dnia zapłaty wierzyciel może żądać odsetek w wysokości podatkowych odsetek za zwłokę, chyba że strony ustaliły wyższe odsetki. Ponadto wierzycielowi przysługuje od dłużnika także rekompensata za koszty odzyskiwania należności o równowartości 40 euro przeliczonych na złote według średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP ostatniego dnia roboczego miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym świadczenie pieniężne stało się wymagalne. Jak wyjaśnił Dyrektor IS w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 10 września 2013 r. (sygn. IPPP3/443-545/13-2/KC), obciążenie dłużnika kwotą odsetek ustalonych w wysokości

10 JAKIE SKUTKI DLA ROZLICZEŃ VAT U SPRZEDAWCY określonej przez przepisy ww. ustawy oraz rekompensatą w kwocie 40 euro za odzyskiwanie należności nie podlega opodatkowaniu VAT. W piśmie tym czytamy: Pełna treść interpretacji jest dostępna na www.inforfk.pl w zakładce Interpretacje ( ) przedmiotowe prawo do rekompensaty za koszty odzyskiwania należności jak również odsetki ustawowe wynikające z ustawy o terminach zapłaty nie należą do katalogu czynności podlegających opodatkowaniu. W szczególności nie stanowią odpłatności za świadczenie usług w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług. Tego rodzaju płatności mają wyłącznie charakter rekompensaty za nieterminowe wykonanie zobowiązania, zaś podmiot dokonujący płatności nie uzyskuje jakiegokolwiek świadczenia ekwiwalentnego do tej płatności. Podsumowując, uznać należy, że w sytuacji, kiedy Wnioskodawca obciąży swojego dłużnika kwotą rekompensaty za koszty odzyskiwania należności równą kwocie 40 euro (lub wyższą w przypadku, gdy koszty odzyskiwania należności przekroczą tę kwotę), jak również w sytuacji, kiedy obciąży dłużnika kwotą odsetek za zwłokę w wysokości jak dla zobowiązań podatkowych, nie będzie to stanowiło czynność podlegającej opodatkowaniu na gruncie ustawy o VAT. W związku z tym, że obciążenie dłużnika odsetkami za brak zapłaty w określonym terminie ma charakter sankcji, wobec czego nie podlega ono opodatkowaniu VAT czynności tej nie należy dokumentować fakturą. Dokumentem, który może służyć do obciążenia dłużnika karnymi odsetkami, jest nota odsetkowa. Warto zwrócić uwagę na różnicę między obciążeniem dłużnika karnymi odsetkami za brak zapłaty w określonym terminie a obciążeniem go odsetkami za odroczenie terminu płatności. O ile w pierwszym przypadku jest to czynność, która nie podlega opodatkowaniu VAT, o tyle odsetki pobierane przez wierzyciela za odroczenie terminu płatności, co do zasady, stanowią usługę finansową zwolnioną z VAT. Tak też uznał Dyrektor IS w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 16 lipca 2014 r. (sygn. IPPP2/443-407/14-2/RRz), który stwierdził, że: Oprocentowanie naliczone od części kwoty rozłożonej na raty ( ) stanowi wynagrodzenie za świadczoną odrębnie usługę finansową podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT. Usługa ta jednak korzysta ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie w art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy. 3. Czy obciążenie dłużnika kosztami wezwania do zapłaty należy potwierdzić fakturą Gdy wierzyciel nie otrzymuje zapłaty za dostarczony towar lub wykonaną usługę, jednym z pierwszych podejmowanych przez niego działań jest wysłanie dłużnikowi wezwania do zapłaty. Wezwanie to z jednej strony przypomina dłużnikowi o nieuregulowanym zobowiązaniu, który być może przeoczył ten fakt, a z drugiej stanowi materiał dowodowy gromadzony na wypadek, gdyby wystąpiła potrzeba skierowania sprawy o zapłatę na

JAKIE SKUTKI DLA ROZLICZEŃ VAT U SPRZEDAWCY 11 drogę postępowania sądowego. Uwzględniając zwłaszcza ten ostatni powód, wezwanie do zapłaty należy przesłać dłużnikowi listem poleconym za zwrotnym potwierdzeniem odbioru. Jeśli wierzyciel obciąży dłużnika opłatą pocztową za nadanie listu poleconego za zwrotnym potwierdzeniem odbioru, który zawierał wezwanie do zapłaty należności, to obciążenie go rzeczywistymi kosztami opłaty pocztowej nie podlega VAT. Zobowiązanie do uiszczenia kosztów przesyłki poleconej, ponoszonych przez wierzyciela w związku z wysłaniem wezwania do uregulowania należności, jest świadczeniem pieniężnym mającym postać zwrotu kosztów. W uproszczeniu sprowadza się ono jedynie do odzyskania pieniędzy za nadanie przesyłki pocztowej. Takie świadczenie pieniężne, które nie stanowi wynagrodzenia za wykonaną usługę, pozostaje poza zakresem VAT, co wyklucza jego udokumentowanie fakturą. W tych okolicznościach obciążenie dłużnika kosztami przesyłki pocztowej powinno zostać potwierdzone dokumentem innym niż faktura, np. notą obciążeniową. Stanowisko to podzielają także organy podatkowe. Przykładowo Dyrektor IS w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z 7 maja 2013 r. (sygn. ITPP1/443-143/13/AP) stwierdził, że: ( ) obciążanie kosztami ryczałtowymi za wysłanie listem poleconym wezwania do zapłaty w przypadku, gdy klient spóźnia się z płatnością nie stanowi ani dostawy towarów, w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy, ani świadczenia usług, w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy. A zatem zwrot kosztów nie stanowi czynności podlegającej opodatkowaniu, określonej w art. 5 ust. 1 ustawy, którą należałoby udokumentować fakturą VAT. W związku z tym Spółka może wystawić w przedmiotowej sprawie notę obciążeniową. Podobne zdanie na ten temat miał Dyrektor IS w Łodzi w interpretacji indywidualnej z 21 stycznia 2013 r. (sygn. IPTPP1/443-900/12-2/MH). Pełna treść interpretacji jest dostępna na www.inforfk.pl w zakładce Interpretacje 4. Czy sprzedaż wierzytelności własnej jest opodatkowana VAT lub PCC Jeśli podejmowane przez wierzyciela próby wyegzekwowania wierzytelności kończą się niepowodzeniem, to może on sprzedać przysługujące mu prawo majątkowe. Zresztą powodów sprzedaży może być wiele. Wystarczy, że wierzyciel nie chce angażować czasu i środków na windykację we własnym zakresie, dlatego podejmuje decyzję o sprzedaży wierzytelności i uzyskuje z tej transakcji zapłatę (z reguły poniżej wartości nominalnej wierzytelności). 4.1. Sprzedaż wierzytelności własnej skutki w VAT Sprzedaż wierzytelności własnej nie stanowi ani dostawy towaru, ani świadczenia usługi. Jeżeli cena sprzedaży odzwierciedla rzeczywistą wartość ekonomiczną transakcji, wówczas jest to czynność niepodlegająca opodatkowaniu VAT. Dlatego sprzedaży tej nie

12 JAKIE SKUTKI DLA ROZLICZEŃ VAT U SPRZEDAWCY potwierdza się fakturą. Jak wyjaśnił Dyrektor IS w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 8 lipca 2014 r. (sygn. IBPP2/443-367/14/JJ): ( ) czynności polegającej na zbyciu wierzytelności własnych nie można uznać za dostawę towaru, gdyż wierzytelność stanowi prawo majątkowe, które nie mieści się w dyspozycji art. 2 pkt 6 ustawy, określającego, co należy rozumieć, na potrzeby podatku od towarów i usług, pod pojęciem towaru. Zbycie wierzytelności własnej nie stanowi również świadczenia usługi, ponieważ jest ono jedynie przejawem wykonania prawa własności w stosunku do wierzytelności powstałej z innego tytułu (dostawy towaru lub świadczenia usługi). W konsekwencji, transakcja, której przedmiotem jest zbycie wierzytelności własnych pozostaje poza zakresem opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Reasumując, sprzedaż wierzytelności własnej nie będzie stanowić dla Wnioskodawcy dostawy towarów ani odpłatnego świadczenia usług w rozumieniu przepisów ustawy. Zatem czynność ta nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Stanowisko organów podatkowych w tej kwestii jest obecnie jednolite. Podzielił je również Dyrektor IS w Warszawie w piśmie z 4 września 2013 r. (sygn. IPPP2/443-619/13-2/ BH), Dyrektor IS w Poznaniu w piśmie z 26 marca 2013 r. (sygn. ILPP1/443-131/13-2/JSK), a także Dyrektor IS w Bydgoszczy w pismach z 14 czerwca 2012 r. (sygn. ITPP1/443-436/12/DM) oraz z 15 października 2012 r. (sygn. ITPP2/443-925/12/EK). Pełna treść interpretacji jest dostępna na www.inforfk.pl w zakładce Interpretacje 4.2. Sprzedaż wierzytelności własnej skutki w PCC Transakcja sprzedaży wierzytelności własnej, która pozostaje poza zakresem VAT, co do zasady powoduje powstanie obowiązku rozliczenia z tego tytułu podatku od czynności cywilnoprawnych (dalej: PCC). Umowa sprzedaży wierzytelności podlega opodatkowaniu tym podatkiem na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o PCC. W myśl art. 1 ust. 4 wymienionej ustawy umowa ta podlega PCC, jeżeli jej przedmiotem są: 1) prawa majątkowe wykonywane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, 2) prawa majątkowe wykonywane za granicą, w przypadku gdy nabywca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i czynność cywilnoprawna została dokonana na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W przypadku spełnienia tych warunków opodatkowania transakcja sprzedaży wierzytelności własnej jest obciążona PCC w wysokości 1% wartości rynkowej tego prawa majątkowego. Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania czynności i ciąży na kupującym, który w ciągu 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego powinien obliczyć i wpłacić PCC na rachunek bankowy właściwego urzędu skarbowego. Ponieważ transakcja stwierdzona umową sprzedaży wierzytelności własnej nie podlega VAT, zastosowanie zwolnienia z opodatkowania PCC na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o PCC jest w tej sytuacji wykluczone. Potwierdzenie tego stanowiska można odnaleźć w piśmie Dyrektora IS w Łodzi z 20 czerwca 2012 r. (sygn. IPTPB2/436-37/12-4/KK), który uznał, że:

JAKIE SKUTKI DLA ROZLICZEŃ VAT U SPRZEDAWCY 13 Wnioskodawca, z tytułu transakcji sprzedaży wierzytelności własnych, nie będzie podatnikiem podatku od towarów i usług. Zatem, sprzedaż wierzytelności nie korzysta ze zwolnienia, określonego w art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Z przywołanego wyżej art. 1 ust. 4 ustawy o PCC wynika, że sprzedaż wierzytelności własnej nie podlega PCC, jeśli zostanie dokonana poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, co przykładowo ma miejsce wtedy, gdy umowa sprzedaży wierzytelności zostanie zawarta poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej i świadczenie pieniężne wynikające ze zbywanej wierzytelności jest spełnione przez nabywcę wierzytelności na rachunek bankowy prowadzony również poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Potwierdzenie tego stanowiska można odnaleźć w interpretacjach indywidualnych Dyrektora IS w Łodzi z 7 kwietnia 2014 r. (sygn. IPTPB2/436-3/14-2/KK) oraz Dyrektora IS w Poznaniu z 2 października 2014 r. (sygn. ILPB2/436-175/14-2/WS). Z ostatniego pisma wynika, że: Skoro więc, jak wskazano we wniosku, opisana umowa cesji zawarta zostanie poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a zgodnie z treścią umowy, prawa majątkowe będące jej przedmiotem, podlegać będą wykonaniu również poza teryto- rium Polski (spłata wierzytelności dokonana zostanie na zagraniczny rachunek bankowy wierzyciela Wnioskodawcy), wówczas czynność taka nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, ze względu na brak wypełnienia dyspozycji art. 1 ust. 4 pkt 2 ustawy. 4.3. Czy sprzedaż wierzytelności własnej, co do której podatnik skorzystał z ulgi na złe długi, powoduje obowiązek zwrotu skorygowanego wcześniej podatku należnego Zgodnie z art. 89a ust. 4 ustawy o VAT w przypadku gdy po złożeniu deklaracji podatkowej, w której sprzedawca dokonał korekty VAT, należność została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie, wierzyciel obowiązany jest do zwiększenia podstawy opodatkowania oraz kwoty podatku należnego w rozliczeniu za okres, w którym należność została uregulowana lub zbyta. W przypadku częściowego uregulowania należności podstawę opodatkowania oraz kwotę podatku należnego zwiększa się w odniesieniu do tej części. Oznacza to, że sprzedaż (zbycie) wierzytelności, w stosunku do której podatnik wcześniej skorzystał z ulgi na złe długi, powoduje obowiązek zwiększenia podstawy opodatkowania i podatku należnego. Wówczas bowiem, w związku ze zbyciem kłopotliwej wierzytelności, otrzymuje on zapłatę wynagrodzenia za sprzedaż prawa majątkowego, jakim jest ta wierzytelność. Przykład Wierzyciel (podatnik VAT czynny) w deklaracji VAT-7 za wrzesień 2014 r. zmniejszył podatek należny w ramach ulgi na złe długi ze względu na brak zapłaty za wykonaną usługę. W styczniu 2015 r. podatnik dokonał cesji wierzytelności na rzecz firmy

14 JAKIE SKUTKI DLA ROZLICZEŃ VAT U SPRZEDAWCY windykacyjnej. W rozliczeniu za jest on obowiązany zwiększyć podatek należny od zbytej wierzytelności, w stosunku do której wcześniej skorzystał z prawa do korekty. Choć zbycie wierzytelności, co do której podatnik wcześniej skorzystał z ulgi na złe długi, powoduje obowiązek zwiększenia podstawy opodatkowania i podatku należnego, jednak regulacja określona w art. 89a ust. 4 ustawy o VAT została poddana krytyce ze strony NSA, który zwrócił uwagę, że wraz z obowiązkiem zwiększenia VAT należnego przez wierzyciela nie występuje prawo zwiększenia VAT naliczonego u dłużnika. NSA w wyroku z 12 września 2013 r. (sygn. akt I FSK 1347/12) wskazał, że taka konstrukcja prowadzi do: Pełną treść wyroku znajdziesz na www.inforfk.pl w zakładce Orzecznictwo ( ) sytuacji bezpodstawnego uzyskania korzyści przez budżet państwa wskutek zobligowania podatnika-wierzyciela zbywającego podmiotowi trzeciemu wierzytelność dłużnika (której nieuregulowanie spowodowało korektę podstawy opodatko- NSA wania oraz podatku należnego) do zwiększenia kwoty podatku należnego, w sytuacji gdy norma art. 89b ust. 4 u.p.t.u. dotycząca podatnika-dłużnika pozwala mu na zwiększenie kwoty podatku naliczonego od danej transakcji jedynie po uregulowaniu należności, w związku z którą wierzyciel dokonał korekty podatku należnego. Tym samym budżet w takiej sytuacji (zbycia należności po korekcie przez wierzyciela) uzyska od wierzyciela na podstawie art. 89a ust. 4 u.p.t.u. podatek należny od transakcji na rzecz dłużnika, który w świetle art. 89b ust. 4 u.p.t.u. nie będzie podlegał odliczeniu przez tegoż podatnika-dłużnika, co pozostaje w kolizji z zasadą neutralności VAT. 4.4. Czy otrzymanie odszkodowania powoduje obowiązek zwiększenia podatku należnego od wierzytelności objętej ubezpieczeniem, w stosunku do której wierzyciel dokonał wcześniej zmniejszenia podatku należnego Nie zawsze rekompensata pieniężna otrzymana przez wierzyciela powoduje konieczność zwrócenia skorygowanego wcześniej podatku należnego. Przesłanek dla zwiększającej korekty podatku należnego, o której mowa w art. 89a ust. 4 ustawy o VAT, nie spełnia otrzymanie przez wierzyciela odszkodowania wypłaconego przez zakład ubezpieczeń, w przypadku gdy nie nastąpiła cesja wierzytelności na ubezpieczyciela. Takie wnioski wypływają z prawomocnego wyroku WSA w Poznaniu z 27 marca 2014 r. (sygn. akt I SA/Po 967/13). Sprawa dotyczyła spółki, która w celu zmniejszenia ryzyka nieotrzymania od kontrahentów płatności za dostarczone towary oraz świadczone usługi miała zawartą umowę ubezpieczenia transakcji handlowych. Z tytułu świadczenia usług, których przedmiotem było objęcie danej wierzytelności ubezpieczeniem oraz wypłata odszkodowania, spółka uiszczała na rzecz zakładu ubezpieczeń miesięczną składkę. W przypadku niedokonania płatności przez kontrahenta w ciągu określonego w umowie okresu po upływie terminu wymagalności roszczenia oraz po spełnieniu warunków określonych w umowie zakład ubezpieczeń wypłacał spółce odszkodowanie w wysokości określonej w umowie (z reguły 90% lub 95%

JAKIE SKUTKI DLA ROZLICZEŃ VAT U SPRZEDAWCY 15 wartości netto wierzytelności, w zależności od podmiotu będącego dłużnikiem). Wraz z wypłatą odszkodowania na zakład ubezpieczeń nie przechodziła niespłacona przez kontrahenta wierzytelność. Po otrzymaniu odszkodowania spółka w dalszym ciągu występowała w charakterze wierzyciela i miała prawo do dalszego dochodzenia swojej wierzytelności od dłużnika, z tym zastrzeżeniem, że w przypadku jej skutecznego wyegzekwowania (w całości lub w części) zwrotowi na rzecz zakładu ubezpieczeń podlegało otrzymane odszkodowanie lub jego część. W tych okolicznościach zdaniem organu podatkowego na podstawie art. 89a ust. 4 ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2012 r. i od 1 stycznia 2013 r., uregulowanie należności lub części należności przez podmiot trzeci (np. ubezpieczyciela) powodowało obowiązek zwiększenia podatku należnego w rozliczeniu za okres, w którym należność lub jej część została uregulowana. Jednak WSA w Poznaniu miał inne zdanie na ten temat i uznał, że w stanie prawnym obowiązującym zarówno do 31 grudnia 2012 r., jak i od 1 stycznia 2013 r.: ( ) wypłata skarżącej odszkodowania przez zakład ubezpieczeń, bez jednoczesnej cesji wierzytelności na zakład ubezpieczeń, nie spełnia przesłanek, WSA o których mowa w art. 89a ust. 4 ustawy o PTU, a tym samym nie niesie ze sobą obowiązku zwiększenia podstawy opodatkowania oraz kwoty podatku należnego (zwiększenia kwoty podatku należnego w stanie prawnym obowiązującym do 31 grudnia 2012 r.). Ostatecznie Dyrektor IS w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 29 sierpnia 2014 r. (sygn. ILPP1/443-272/13/14-S/MK), będąc zobowiązanym przez WSA w Poznaniu do uwzględnienia wymienionego wyroku, także uznał, że w przypadku wypłaty odszkodowania przez zakład ubezpieczeń (bez jednoczesnej cesji wierzytelności na zakład ubezpieczeń), w związku z niedokonaniem płatności przez kontrahenta z tytułu wierzytelności, w stosunku do której podatnik skorzystał z przewidzianej w art. 89a ust. 1 ustawy o VAT korekty podatku należnego, na podstawie art. 89a ust. 4 ustawy o VAT nie powstanie obowiązek zwiększenia podatku należnego. 5. W jaki sposób wierzyciel rozlicza usługi faktoringu Faktoring jest formą kredytowania należności. Jest to usługa finansowa polegająca na nabywaniu nieprzeterminowanych wierzytelności, które przysługują przedsiębiorcom (faktorantom) wobec ich dłużników. Nabywa je faktor, czyli wyspecjalizowany podmiot gospodarczy, którym zwykle jest instytucja bankowa lub wyspecjalizowana spółka faktoringowa. W ramach tej usługi faktor, przejmując ryzyko niewypłacalności dłużnika (faktoring właściwy), finansuje bezsporne i niewymagalne należności przysługujące wierzycielowi oraz świadczy dodatkowe usługi, np. windykacji należności. Z tego tytułu pobiera on odsetki dyskontowe za okres od momentu kupna wierzytelności do terminu jej zapłaty oraz wynagrodzenie związane z nabyciem należności i administrowaniem nimi, przybierające z reguły postać prowizji.

16 JAKIE SKUTKI DLA ROZLICZEŃ VAT U SPRZEDAWCY Faktoring może występować w różnych formach. Może to być: faktoring właściwy/pełny, w którym ryzyko niewypłacalności dłużnika przejmuje w pełni faktor, faktoring niewłaściwy/niepełny, w którym ryzyko niewypłacalności dłużnika ponosi faktorant, faktoring mieszany, w którym następuje podział ryzyka niewypłacalności dłużnika pomiędzy faktorem i faktorantem. Określając korzyści, jakie odnosi wierzyciel z tytułu zawarcia umowy faktoringu, należy przede wszystkim wskazać, że w ramach świadczonej na jego rzecz usługi otrzymuje on od faktora środki pieniężne, zanim upłynie termin płatności faktury. Jest to dla niego korzystne, ponieważ w ten sposób poprawia on swoją płynność finansową, uzyskując środki pieniężne na regulowanie zobowiązań, oraz zabezpiecza się zarówno przed ewentualną zwłoką dłużnika w zapłacie, jak i przed całkowitym brakiem tej zapłaty (to ostatnie ma miejsce w przypadku faktoringu właściwego). Dodatkowo faktor, jako firma zewnętrzna działająca w charakterze pośrednika, świadczy na rzecz faktoranta usługi dodatkowe związane z egzekwowaniem należności od dłużników. 5.1. Czy podlega odliczeniu podatek naliczony od usługi faktoringu świadczonej między podmiotami krajowymi Wprawdzie w przypadku świadczenia niektórych usług finansowych przepisy ustawy o VAT przewidują różnego rodzaju zwolnienia od opodatkowania, ale z art. 43 ust. 15 pkt 1 tej ustawy wynika wprost, że zwolnienia, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 7, 12 i 37 41 oraz w ust. 13 ustawy, nie mają zastosowania do czynności ściągania długów, w tym faktoringu. Oznacza to, że bez względu na to, w jakiej formie świadczona jest usługa faktoringu, tzn. czy jest to faktoring właściwy, niewłaściwy czy mieszany, podlega ona opodatkowaniu stawką podstawową w wysokości 23%. Usługa faktoringu z reguły jest świadczeniem kompleksowym, które oprócz usługi zasadniczej obejmuje także usługi pomocnicze (jak np. windykację należności, monitorowanie dłużników, sporządzanie i wysyłanie monitów). W rezultacie wartość całej usługi faktoringu, która obejmuje zarówno usługę zasadniczą, i jak usługi pomocnicze, podlega opodatkowaniu według stawki właściwej dla świadczenia zasadniczego tj. według stawki 23%. Tak też uznał Dyrektor IS w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 6 marca 2013 r. (sygn. IBPP2/443-1172/12/IK). Pismo dotyczy faktoranta, który po otrzymaniu faktury za usługę faktoringową, obejmującą prowizję faktoringową, opłaty za monity, odsetki faktoringowe itp., miał wątpliwości związane z tym, czy faktor prawidłowo zastosował w tej fakturze stawkę 23% do wszystkich wymienionych w niej czynności. Organ podatkowy uznał, że usługa świadczona przez faktora w sposób kompleksowy, potwierdzona wystawioną w ten sposób fakturą, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług według stawki podatku w wysokości 23%. Faktorant (wierzyciel), który otrzymuje fakturę za świadczoną na jego rzecz usługę faktoringową, ma prawo do odliczenia podatku naliczonego, który z niej wynika, na zasadach

JAKIE SKUTKI DLA ROZLICZEŃ VAT U SPRZEDAWCY 17 ogólnych (art. 86 ust. 1 ustawy o VAT). Korzystanie z usługi faktoringu służy finansowaniu bieżącej działalności faktoranta (podatnika). Jeżeli ma ona związek z czynnościami opodatkowanymi, tj. wiąże się z finansowaniem działalności opodatkowanej podatnika, to faktorantowi przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego, który wynika z otrzymanej faktury. 5.2. Jak rozliczyć zakup usługi faktoringowej, jeśli faktorem jest zagraniczna firma Jeśli usługę faktoringu świadczy zagraniczna firma (podatnik), wówczas polski podatnik nabywający taką usługę jest zobowiązany do rozliczenia VAT od jej importu. Miejsce świadczenia (opodatkowania) usługi faktoringu jest ustalane według zasady ogólnej wyrażonej w art. 28b ust. 1 ustawy o VAT. W przypadku usługi świadczonej między podatnikami miejscem jej opodatkowania jest Polska, jako kraj, w którym usługobiorca (faktorant) posiada siedzibę. Do rozliczenia podatku z tytułu wykonania tej usługi zobowiązany jest usługobiorca podatnik (art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT), dla którego zakup stanowi import usług. Schemat tego rozliczenia wygląda następująco: Rozliczenie usługi faktoringu zakupionej od firmy zagranicznej Czego dotyczy Sposób rozliczenia Podstawa prawna 1 2 3 Data powstania obowiązku Dzień wykonania usługi Art. 19a ust. 1 podatkowego Podstawa opodatkowania Wszystko, co stanowi zapłatę, którą Art. 29a ust. 1 faktor otrzymał lub ma otrzymać od faktoranta z tytułu sprzedaży Kurs waluty obcej Kurs średni waluty obcej ogłoszony przez NBP na ostatni dzień roboczy poprzedzający powstanie obowiązku podatkowego (wykonanie usługi) Art. 31a ust. 1 Stawka podatku należnego Podatek naliczony 23% Art. 41 ust. 1 w zw. z art. 146a pkt 1 Prawo do odliczenia dla importera Art. 86 ust. 1 usługi podatek należny jest jednocześnie podatkiem naliczonym, który podlega odliczeniu, jeśli zakup jest związany z czynnościami opodatkowanymi. Termin powstania prawa do odliczenia faktorant (podatnik) może odliczyć VAT naliczony za okres, w którym w odniesieniu do importowanych usług Art. 86 ust. 10b pkt 3 w zw. z art. 86 ust. 10

18 JAKIE SKUTKI DLA ROZLICZEŃ VAT U SPRZEDAWCY 1 2 3 powstał obowiązek podatkowy, pod warunkiem że uwzględni kwotę podatku należnego od importu usług w deklaracji VAT, w której jest zobowiązany rozliczyć ten podatek. Termin późniejszego odliczenia jeśli podatnik nie dokona tego odliczenia w ww. terminie, może to zrobić w deklaracji VAT za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych. Podatnik może odliczyć podatek naliczony także w późniejszym okresie, ale już tylko poprzez korektę deklaracji VAT, za okres, w którym powstało prawo do odliczenia (nie później niż w ciągu pięciu lat, licząc od końca roku, w którym prawo to powstało). Art. 86 ust. 11 i 13a PODSTAWA PRAWNA: OO art. 481 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 121; ost.zm. Dz.U. z 2014 r. poz. 827 OO art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) i ust. 4, art. 2 pkt 4 ustawy z 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych j.t. Dz.U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649; ost.zm. Dz.U. z 2010 r. Nr 229, poz. 1496 OO art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 17 ust. 1 pkt 4, art. 19a ust. 1, art. 28b ust. 1, art. 29a ust. 1, art. 31a ust. 1, art. 32 ust. 2 4, art. 41 ust. 1, art. 43 ust. 15 pkt 1, art. 86, art. 89a, art. 89b, art. 146a pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług j.t. Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054; ost.zm. Dz.U. z 2015 r. poz. 211 OO art. 2, art. 4 pkt 1, art. 5, art. 6, art. 7 ustawy z 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych Dz.U. z 2013 r. poz. 403 a86120ac-d88e-4e2f-89a7-7d3844a6bcbc Aneta Szwęch ekspert w zakresie podatków i rachunkowości