ANALIZY MAKROEKONOMICZNE KOMENTARZ BIEŻĄCY 15 maja 2015 Tendencje na rynku depozytów i kredytów w I kw. br. W I kw. br. dynamika depozytów ogółem wyniosła 9,0% r/r, wobec wzrostu o 9,3% r/r w IV kw. 2014 r. W I kw. lekko osłabła dynamika depozytów osób prywatnych, przyspieszyły depozyty przedsiębiorstw. W I kw. dynamika kredytów ogółem (po korekcie o zmianę kursu złotego) obniżyła się do 5,3% r/r wobec 5,9% r/r na koniec IV kw. ub.r. Osłabienie dynamiki kredytów było głównie wynikiem słabszego wzrostu kredytów dla podmiotów gospodarczych 1 oraz sektora publicznego. W obszarze kredytów dla osób prywatnych wzrost dynamiki odnotowano w przypadku kredytów konsumpcyjnych, a stabilizację dynamiki w przypadku kredytów mieszkaniowych. BIURO ANALIZ MAKROEKONOMICZNYCH bosbank.analizy@bosbank.pl ŁUKASZ TARNAWA Główny Ekonomista 22-850-86-75 lukasz.tarnawa@bosbank.pl ALEKSANDRA ŚWIĄTKOWSKA Ekonomista 22-850-88-12 janina.swiatkowska@bosbank.pl Tendencje na rynku depozytów: Lekkie osłabienie dynamiki depozytów osób prywatnych do 9,8% r/r na koniec marca wobec 10,1% na koniec ub.r. Po bardzo silnym przyroście depozytów złotowych w IV kw. 2014 r. (ponad 20 mld, blisko 3-krotnie więcej niż w IV kw. 2013 r.), w I kw. przyrost depozytów o nieco ponad 16 był już porównywały z odnotowanym przed rokiem w I kw. 2014 r. Lekkie osłabienie dynamiki depozytów osób prywatnych w I kw. nastąpiło w wyniku nieco słabszej dynamiki depozytów złotowych, przy wzroście dynamiki depozytów denominowanych w walutach obcych. W obszarze depozytów złotowych widoczne było w I kw. wyraźne osłabienie dynamiki depozytów terminowych (do 9,7% r/r wobec 12,8% r/r na koniec 2014 r., przy przyspieszeniu dynamiki depozytów bieżących (do 9,8% r/r wobec 7,3% r/r na koniec 2014. r.). W I kw. przyrost depozytów bieżących wyniósł 12,2, wobec 10,3 w IV kw. 2014 r. i 5,6 w I kw. 2014 r. Z kolei kwartalny przyrost depozytów terminowych w I kw. br. osłabł do niespełna 4 wobec blisko 10,9 w IV kw. ub.r. oraz 10,8 w I kw. 2014 r. Tendencja do osłabienia wzrostu depozytów terminowych nasiliła się z końcem kwartału w marcu miesięczny ich przyrost wyniósł zaledwie 5 mln zł wobec średniej 1 Kategoria podmiotów gospodarczych obejmuje: przedsiębiorstwa, przedsiębiorców indywidualnych, rolników indywidualnych oraz instytucje niekomercyjne działające na rzecz gospodarstw domowych.
miesięcznej za ostatnie 12 miesięcy na poziomie blisko 2,4. Przyczyną tych zmian mógł być proces wygaszania przez banki najbardziej atrakcyjnych ofert oprocentowania depozytów terminowych przy wolniejszym obniżaniu oprocentowania rachunków oszczędnościowych w celu zachowania większej elastyczności prowadzenia polityki oprocentowania depozytów po obniżeniu stóp procentowych przez NBP o 50 pkt. baz. w marcu br. (obecnie nie można tej tezy zweryfikować danymi, gdyż NBP nie opublikował jeszcze statystyk oprocentowania depozytów i kredytów za marzec). Jednocześnie do spowolnienia napływu oszczędności osób prywatnych do sektora bankowego przyczynić się mogło lekkie nasilenia napływu środków do alternatywnych form oszczędzania - w tym do funduszy inwestycyjnych. W I kw. napływ netto środków do detalicznych funduszy inwestycyjnych wyniósł blisko 5,4 i był o ponad 1 mld większe niż w I kw. br. oraz ponad 2-krotnie więcej niż w I kw. 2014 r. W I kw. wyraźnie silniej wzrosły depozyty walutowe osób prywatnych (o 1,6 wobec 1 w IV kw. oraz 0,6 w I kw. 2014 r.). Nasilenie przyrostu depozytów walutowych miało miejsce przede wszystkim w marcu (wzrost o blisko 1 ) i było zapewne efektem zakupów walut obcych (w tym franka szwajcarskiego) przez osoby prywatne na poczet przyszłych spłat rat kredytowych. Marzec był okresem wyraźnie mocniejszego kursu złotego wobec franka i euro, po skokowym osłabieniu złotego w styczniu. Po okresie silnego przyrostu w II poł. roku i na początku br. obecnie w naszej ocenie nadchodzi okres spowolnienia dynamiki wzrostu, czego potwierdzeniem mogą być dane z I kw. Silny przyrost depozytów osób prywatnych w ostatnich kwartałach można wytłumaczyć kombinacją kilku czynników: - wyższych nadwyżkowych środków finansowych gospodarstw domowych w warunkach kontynuacji poprawy dochodów, przy niższej nominalnej dynamice konsumpcji wynikającej z deflacji (realny wzrost dochodów przekładający się na wyższe nominalne oszczędności), - chęci skorzystania przez klientów banków z relatywnie korzystnego oprocentowania przed dostosowaniem stóp depozytów bankowych do niższego poziomu stóp NBP. Obecnie te czynniki osłabły lub będą się osłabiać. W kierunku obniżenia skali napływu depozytów oddziaływać będzie efekt niższego oprocentowania lokat bankowych w następstwie dostosowania oprocentowania depozytów do obniżonych stóp procentowych NBP. Czynnikiem w krótkim okresie stabilizującym napływ depozytów osób prywatnych 2 2015-05-15
do sektora bankowego będzie kontynuacja podwyższonej dynamiki nominalnej dochodów gospodarstw domowych, niemniej w II poł. roku wraz ze wzrostem wskaźnika inflacji i w efekcie obniżenia dynamiki realnej dochodów do dyspozycji potencjał do budowania nadwyżkowych oszczędności gospodarstw domowych ulegnie ograniczeniu na rzecz utrzymania stabilnej dynamiki konsumpcji. Równolegle, przy niższym oprocentowaniu depozytów prawdopodobna jest kontynuacja silniejszego napływu środków finansowych osób prywatnych do alternatywnych wobec lokat bankowych form oszczędzania, w tym do funduszy inwestycyjnych. W efekcie w 2015 r. oczekujemy obniżenia się dynamiki wzrostu depozytów osób prywatnych do ok. 8,0% r/r. Wzrost dynamiki depozytów przedsiębiorstw do 11% r/r na koniec marca wobec 9% r/r na koniec grudnia 2014 r. Dane za I kw. wpisują się w widoczny od połowy 2013 r. trend wyraźnego przyrostu depozytów przedsiębiorstw w wyniku budowania nadwyżek finansowych przez przedsiębiorstwa w warunkach utrzymującej się poprawy wyników finansowych przedsiębiorstw. Silniejszy wzrost depozytów ograniczany był przez notowane od (od 2014 r.) ożywienie inwestycji przedsiębiorstw. W 2015 r. prognozujemy, że dynamika depozytów przedsiębiorstw obniży się do ok. 7,0% wobec 9% odnotowanych w 2014 r. Czynnikiem oddziałującym w kierunku obniżenia dynamiki depozytów przedsiębiorstw będzie niższe oprocentowanie lokat (wyraźny spadek odnotowano już pod koniec 2014 r.). Czynnikiem stabilizującym wzrost depozytów przedsiębiorstw będzie kontynuacja korzystnych wyników finansowych przedsiębiorstw, a także generalnie ostrożna polityka przedsiębiorstw skutkująca utrzymywaniem stosunkowo wysokich rezerw płynności finansowej. Tendencje w poszczególnych segmentach rynku kredytowego (dane NBP po oczyszczeniu z wpływu zmian kursu złotego): Stabilizacja dynamiki kredytów mieszkaniowych na poziomie 4,1% r/r na koniec I kw. br. W I kw. obniżyła się dynamika kredytów złotowych do 12,9% r/r wobec 13,5% na koniec ub.r. oraz wobec utrzymującej się w przedziale 15-16,5% r/r dynamiki kredytów przez pierwsze trzy kwartały 2014 r. Jednocześnie w I kw. lekko zmniejszyła się skala ujemnej dynamiki kredytów denominowanych w walutach obcych (-6,8% r/r w I kw. ws. -7,1% r/r w IV kw. ub.r.). Osłabienie dynamiki kredytów 3 2015-05-15
złotowych z początku roku można wiązać z obowiązującym od początku br. wyższym wymogiem w zakresie wskaźnika LtV (poziom nie wyższy niż 90%), który skutkował w 2014 r. mobilizacją do zaciągnięcia kredytów mieszkaniowych przez potencjalnych kredytobiorców. Jednocześnie z powodu skokowego osłabienia kursu złotego wobec franka szwajcarskiego, które ostatecznie wyniosło ponad 10% w skali I kw. dynamika kredytów mieszkaniowych ogółem nieskorygowanych o zmiany kursu walutowego w I kw. br. wyraźnie wzrosła w I kw. do 8,8% wobec 5,8% w IV kw. 2014 r. (efekt czysto rachunkowy przeliczenia kredytów walutowych na złote po wyższym kursie). Prognozujemy, że w 2015 r. dynamika kredytów mieszkaniowych (po korekcie o kurs walutowy) ukształtuje się w okolicach %. Czynnikiem stabilizującym przyrost kredytów powinna być stabilna sytuacja dochodowej gospodarstw domowych i kontynuacja poprawy na rynku pracy. W kierunku wyższego popytu na kredyty będzie oddziaływać niższe nominalne oprocentowanie w warunkach niższych stawek referencyjnych. Z drugiej strony ograniczająco oddziaływać będzie wspomniany obowiązujący od początku br. wyższy wymóg w zakresie wskaźnika LtV (poziom nie wyższy niż 90%). Jednocześnie w trakcie roku zmiany kursu złotego będą miały istotne znaczenie dla wolumenów kredytów nieskorygowanych o zmiany kursowe. Po skokowym osłabieniu złotego, przede wszystkim wobec franka szwajcarskiego w styczniu br., który spowodował silny wzrost wartości złotowej kredytów denominowanych we franku szwajcarskim, kolejne miesiące / kwartały powinny przynieść, zgodnie z naszą prognozą umocnienia złotego wobec franka szwajcarskiego, obniżenie dynamiki kredytów mieszkaniowych. Jednocześnie w związku z tym, że na prognozowany na koniec br. poziom kursu złotego wobec franka jest wyższy niż kurs odnotowany na koniec 2014 r., efekt słabszego kursu walutowego wobec franka będzie oddziaływał w kierunku wyższej dynamiki kredytów mieszkaniowych nieskorygowanych o zmiany kursowe (prognozujemy ok. 6,0% r/r). Przyspieszenie dynamiki kredytów konsumpcyjnych do 5,1% r/r w marcu wobec 4,4% r/r w grudniu ub.r. Wyższa dynamika kredytów konsumpcyjnych jest efektem stabilizacji sytuacji dochodowej gospodarstw domowych, postępującej poprawy sytuacji na rynku pracy, niższego oprocentowania kredytów a także wyraźnego łagodzenia kryteriów udzielania 4 2015-05-15
kredytów przez banki w warunkach zaostrzenia konkurencji w tym segmencie rynku (zgodnie z najnowszym raportem NBP Sytuacja na rynku kredytowym). Prognozujemy, że w 2015 r. dynamika kredytów konsumpcyjnych wzrośnie do 7,5% r/r. Wzrost kredytów konsumpcyjnych wspierany będzie od strony popytowej przez stabilną sytuację gospodarstw domowych oraz niższe stopy procentowe. Mimo coraz wyższych baz odniesienia (bieżący rok zanotował wyraźniejsze przyspieszenie akcji kredytowej w tym segmencie) przestrzeń, która wytworzyła się po tąpnięciu na rynku kredytów konsumpcyjnych w okresie 2011-2013, nadal daje spory potencjał dla wzrostu kredytów konsumpcyjnych w warunkach poprawy sytuacji gospodarstw domowych i kontynuacji trendu rozluźniania warunków kredytowych w sytuacji konieczności obrony wyniku finansowego przez banki komercyjne w warunkach niskich stóp procentowych. Dalszy spadek dynamiki kredytów dla podmiotów gospodarczych do 5,9% r/r na koniec wobec do 7,0% r/r na koniec 2015 r., przy jednoczesnym spadku dynamiki kredytów dla przedsiębiorstw (największa kategoria w tej grupie) do 5,0% r/r na koniec roku wobec 6,1% r/r ma koniec 2014 r. W I kw. najwyższą dynamikę wzrostu odnotowały kredyty inwestycyjne przedsiębiorstw (8,6% r/r) wyniki na zbliżonym poziomie notowane były przez cały 2014 r. w efekcie wzrostu skłonność przedsiębiorstw do inwestycji. Jednocześnie w I kw. obniżyła się dynamika kredytów bieżących (do ok. 5% r/r wobec ok. 6% na koniec 2014 r.) oraz na kredytów na finansowanie nieruchomości (do ok. 1% r/r wobec ok. 3% na koniec 2014 r.). Dane za I kw. korespondują z wynikami raportu NBP nt. koniunktury w przedsiębiorstwach, w którym w I kw. odnotowano lekki spadek popytu przedsiębiorstw na kredyt. W tym okresie odnotowano zarówno spadek odsetka złożonych aplikacji kredytowych, jak również spadek udziału wniosków zaakceptowanych. Z kolei prognozy przedsiębiorstw na II kw. 2015 r. wskazały na zwiększenie tempa wzrostu popytu na kredyt. Wyraźnie przybyło firm planujących zwiększyć swoje zadłużenie, przy braku zmian odsetka przedsiębiorstw zamierzających spłacić zaciągnięte w przeszłości kredyty. Według ostatnich prognoz zarówno wśród małych i średnich przedsiębiorstw, jak i wśród firm dużych odnotowano zwiększenie deklaracji dot. ubiegania się o kredyt, niemniej zdecydowanie więcej firm dużych deklaruje chęć ubiegania się o kredyt. Dlatego zgodnie z raportem NBP dalsze 5 2015-05-15
zmiany zadłużenia kredytowego całego sektora przedsiębiorstw będą w głównej mierze kreowane przez popyt na kredyt dużych przedsiębiorstw, przy mniejszej roli małych i średnich firm. Prognozujemy, że w 2015 r. kredyty dla podmiotów gospodarczych wzrosną o ok. 6,5% r/r, a w przypadku przedsiębiorstw o ok. 6,0% r/r. Czynnikami wspierającymi akcję kredytową dla podmiotów korporacyjnych będzie stabilny wzrost aktywności gospodarki oraz historycznie niskie stopy procentowe. Jednocześnie podobnie jak w poprzednich latach czynnikiem nadal ograniczającym wyraźniejsze przyspieszenie akcji kredytowej będzie deklarowana przez przedsiębiorców wyraźna preferencja finansowania inwestycji ze środków własnych. Na taką postawę przedsiębiorstw wskazują kwartalne raporty NBP nt. oceny koniunktury przez przedsiębiorstwa. 6 2015-05-15
Miesięczne przyrosty kredytów i depozytów po oczyszczeniu ze zmian kursu złotego Kredyty ogółem 16,0 12,0 8,0 - Kredyty mieszkaniowe osób prywatnych 2,0 Depozyty ogółem 28,0 2 12,0 - -12,0 Depozyty osób prywatnych 12,0 1 8,0 6,0 2,0-2,0-2,0 Kredyty konsumpcyjne 2,0 Depozyty instytucji rządowych i samorządowych 2 12,0 - -12,0-2 -28,0-2,0-36,0 Kredyty przedsiębiorstw 6,0 3,0-3,0-6,0 2012 2013 2014 2015 śr. 2013 śr. 2014 Depozyty przedsiębiorstw 1 1 6,0 2,0-2,0-6,0-1 -1 7 2015-05-15
Kredyty mieszkaniowe złotowe osób prywatnych 3,0 Kredyty mieszkaniowe walutowe osób prywatnych 1,0 1,0-1,0-1,0 Niniejszy materiał został opracowany wyłącznie w celu informacyjnym na potrzeby klientów BOŚ Bank i nie może być traktowany jako oferta lub rekomendacja do zawierania jakichkolwiek transakcji. Informacje zawarte w materiale pochodzą z ogólnie dostępnych, wiarygodnych źródeł, jednak BOŚ Bank nie może zagwarantować ich dokładności i pełności. BOŚ Bank nie ponosi odpowiedzialności za skutki decyzji podjętych na podstawie informacji zawartych w niniejszym materiale. Materiał może być wykorzystywany do opracowań własnych pod warunkiem powołania się na źródło. Bank Ochrony Środowiska Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie przy ul. Żelaznej 32, 00-832 Warszawa, zarejestrowana w Sądzie Rejonowym dla m.st. Warszawy w Warszawie, XII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego pod nr KRS: 0000015525 NIP: 527-020-33-13; kapitał zakładowy: 228 732 450 zł wpłacony w całości. 8 2015-05-15