ANALIZY MAKROEKONOMICZNE KOMENTARZ BIEŻĄCY. 17 lutego Rynek depozytów i kredytów - tendencje w IV kw r. oraz perspektywa 2015 r.

Transkrypt

1 ANALIZY MAKROEKONOMICZNE KOMENTARZ BIEŻĄCY 17 lutego 2015 Rynek depozytów i kredytów - tendencje w IV kw r. oraz perspektywa 2015 r. W IV kw r. dynamika depozytów ogółem wyniosła 9,3% r/r, wobec wzrostu o 7,1% r/r w III kw. oraz 5,7% r/r na koniec 2013 r. Wzrost dynamiki depozytów ogółem był przede wszystkim wynikiem silnego przyrostu depozytów osób prywatnych. W IV kw. dynamika kredytów ogółem (po korekcie o zmianę kursu złotego) wzrosła do 5,9% r/r wobec 5,7% r/r na koniec III kw. oraz 3,6% r/r na koniec 2013 r. Lekki wzrost dynamiki kredytów ogółem nastąpił w wyniku silnego wzrostu kredytów dla niemonetarnych podmiotów finansowych, przy jednoczesnym lekkim osłabieniu dynamiki kredytów dla gospodarstw domowych oraz podmiotów gospodarczych 1. Jednocześnie dynamika bez korekty o zmianę kursu walutowego wzrosła w większości kategorii kredytów w wyniku osłabienia kursu złotego w IV kw. BIURO ANALIZ MAKROEKONOMICZNYCH bosbank.analizy@bosbank.pl ŁUKASZ TARNAWA Główny Ekonomista lukasz.tarnawa@bosbank.pl ALEKSANDRA ŚWIĄTKOWSKA Ekonomista janina.swiatkowska@bosbank.pl Tendencje na rynku depozytów: Wyraźny wzrost dynamiki depozytów osób prywatnych do 10,1% r/r na koniec grudnia wobec 7,8% na koniec września br. oraz wobec 5,9% r/r na koniec 2013 r. W minionym roku wyższy przyrost depozytów osób prywatnych (w porównaniu z 2013 r.) był notowany od II kw r., niemniej wyraźne nasilenie tego trendu nastąpiło w IV kw. ub. r., kiedy kwartalny przyrost depozytów wyniósł 20 (tj. dwukrotnie więcej niż w IV kw r.). W całym minionym roku przyrost depozytów osób prywatnych wyniósł 50,5 i był o blisko 23 wyższy od przyrostu odnotowanego w 2013 r. Przyspieszenie dynamiki depozytów osób prywatnych w 2014 r. było prognozowane, niemniej jego skala pod koniec roku przekroczyła oczekiwania. Silny przyrost depozytów osób prywatnych w IV kw. ub.r. można wytłumaczyć kombinacją kilku czynników: - wyższych nadwyżkowych środków finansowych gospodarstw domowych w warunkach kontynuacji poprawy dochodów, przy niższej nominalnej dynamice konsumpcji 1 Kategoria podmiotów gospodarczych obejmuje: przedsiębiorstwa, przedsiębiorców indywidualnych, rolników indywidualnych oraz instytucje niekomercyjne działające na rzecz gospodarstw domowych.

2 wynikającej z deflacji (realny wzrost dochodów przekładający się na wyższe nominalne oszczędności), - chęci skorzystania przez klientów banków z relatywnie korzystnego oprocentowania depozytów oferowanego pod koniec roku przez część banków, przy obserwowanym już spadku oprocentowania depozytów w największych bankach w reakcji na obniżenie stóp procentowych przez RPP w październiku (odłożenie konsumpcji w czasie), - wcześniejszej (pod koniec 2014 r.) wypłaty części płatności unijnych dla rolników. W 2014 r. postępowała poprawa sytuacji dochodowej gospodarstw domowych - nominalna dynamika funduszu płac w sektorze przedsiębiorstw 2 przyspieszyła do 4,4% r/r w IV kw r. wobec 2,5% r/r w IV kw r., jednocześnie jeszcze silniejsze przyspieszenie dynamiki odnotowały dochody w ujęciu realnym do 5,1% wobec 1,8% r/r w IV kw r. W efekcie przy spadającej (z powodu spadku cen) nominalnej dynamice konsumpcji powstała pula nadwyżkowych oszczędności gospodarstw domowych. Oszczędności te osadziły się w sektorze bankowym pod koniec roku w warunkach relatywnie korzystnego oprocentowania oferowanego przez część banków komercyjnych, wynikającego z zapotrzebowania banków na stabilne depozyty przed wejściem w życie z początkiem 2015 r. wymogów nadzorczych dla banków w zakresie miar płynności długoterminowej oraz odpływem depozytów instytucji samorządowych w następstwie kolejnego etapu konsolidacji zarządzania płynnością sektora finansów publicznych. W IV kw. średnie oprocentowanie depozytów osób prywatnych w sektorze bankowym obniżyło się o 0,5% 3 w reakcji na obniżenie stóp procentowych przez RPP (październik o 50 pkt. baz. stopa referencyjna i 100 pkt. baz. stopa lombardowa), to jednak obserwowane było szybsze i głębsze dostosowanie oprocentowania depozytów przez większe banki, przy mniejszej skali obniżki oprocentowania przez mniejsze banki. To najprawdopodobniej skutkowało dodatkowym bodźcem dla gospodarstw domowych dla odłożenia w czasie części konsumpcji celem skorzystania z wyższego oprocentowania, w warunkach 2 Średnia wartość wynagrodzenia przemnożona przez liczbę zatrudnionych. 3 W IV kw. oprocentowanie nowych umów depozytowych, najsilniej spadło w przypadku depozytów o terminie wymagalności 3-6 mies. (w IV kw. spadek o 0,8 pkt. proc. do 2,4% w grudniu 2014 r.) oraz - od 6-12 mies. (spadek o 0,7 pkt. proc. do 2.0% w grudniu 2014 r.). Mniejszą skalę spadku oprocentowania zanotowano w segmencie depozytów krótkoterminowych - z terminem zapadalności do 1 mies. (spadek o 0,1 pkt. proc. 2,2% w grudniu 2014 r.) oraz od 1-3 mies. ( spadek o 0,3 pkt. proc. do 2,5% w grudniu 2014 r.)

3 oczekiwanego spadku oprocentowania depozytów w przyszłości i w efekcie najprawdopodobniej silniejszym napływem depozytów do mniejszych banków. Silnemu przyrostowi depozytów osób prywatnych towarzyszył w IV kw. ub.r. nieco mocniejszy niż w poprzednich kwartałach napływ środków finansowych do funduszy inwestycyjnych detalicznych. W IV kw. przyrost netto środków w tych funduszach wyniósł ponad 5 wobec średniej kwartalnej w trzech pierwszych kwartałach br. na poziomie 2,3 kw. (na podstawie danych Analiz Online). Silniejszy napływ środków do detalicznych funduszy inwestycyjnych miał miejsce w warunkach stabilizacji sytuacji na rynkach finansowych oraz nasilenia wzrostu cen obligacji skarbowych, co skutkowało silniejszym popytem osób prywatnych na jednostki uczestnictwa w funduszach obligacyjnych i zrównoważonych. Jednocześnie w skali całego minionego roku napływ środków do detalicznych funduszy inwestycyjnych był zbliżony do wyniku z 2013 r. i wyniósł 12. Nie oczekujemy by tak wysoka dynamika napływu środków osób prywatnych do sektora bankowego, jaka miała miejsce w IV kw. ub.r., była kontynuowana w kolejnych kwartałach. W 2015 r. oczekujemy obniżenia się dynamiki wzrostu depozytów osób prywatnych do 7,7% wobec 10,1% na koniec 2014 r. W kierunku obniżenia skali napływu depozytów oddziaływać będzie dalszy stopniowy spadek oprocentowania lokat bankowych w następstwie bardziej powszechnego dostosowania do dotychczasowego i oczekiwanego obniżenia stóp procentowych NBP. Równolegle, przy założeniu stabilizowania się sytuacji na rynkach finansowych, w 2015 r. prawdopodobny jest silniejszy napływ środków finansowych osób prywatnych do alternatywnych wobec lokat bankowych form oszczędzania, w tym do funduszy inwestycyjnych. Czynnikiem stabilizującym napływ depozytów osób prywatnych do sektora bankowego będzie kontynuacja podwyższonej dynamiki nominalnej dochodów gospodarstw domowych, niemniej w II poł. roku wraz ze wzrostem wskaźnika inflacji i w efekcie obniżenia dynamiki realnej dochodów do dyspozycji potencjał do budowania nadwyżkowych oszczędności gospodarstw domowych będzie malał na rzecz utrzymania stabilnej dynamiki konsumpcji. Stabilizacja wysokiej dynamiki depozytów przedsiębiorstw 9% r/r na koniec grudnia 2014 r. wobec 10,1% r/r na koniec września oraz 9,6% r/r na koniec 2013 r. W całym 2014 r. przyrost depozytów przedsiębiorstw wyniósł 18,

4 i był o 0,5 wyższy od przyrostu odnotowanego w 2013 r. Od połowy 2013 r. widoczny jest trend wyraźnego przyrostu depozytów przedsiębiorstw w wyniku budowania nadwyżek finansowych przez przedsiębiorstwa w warunkach utrzymującej się poprawy wyników finansowych przedsiębiorstw. Silniejszy wzrost depozytów ograniczany był przez notowane od (od 2014 r.) ożywienie inwestycji przedsiębiorstw. W 2015 r. prognozujemy, że dynamika depozytów przedsiębiorstw obniży się do 7% wobec 9% odnotowanych w 2014 r. Czynnikiem oddziałującym w kierunku obniżenia dynamiki depozytów przedsiębiorstw będzie niższe oprocentowanie lokat (wyraźny spadek odnotowano już pod koniec 2014 r.) oraz prognozowane umocnienie złotego obniżające wartość depozytów przedsiębiorstw denominowanych w euro. Czynnikiem stabilizującym wzrost depozytów przedsiębiorstw będzie kontynuacja korzystnych wyników finansowych przedsiębiorstw (efekt stabilnego wzrostu PKB, niskiego poziomu cen surowców), a także generalnie ostrożna polityka przedsiębiorstw skutkująca utrzymywaniem stosunkowo wysokich rezerw płynności finansowej. Tendencje w poszczególnych segmentach rynku kredytowego (dane NBP po oczyszczeniu z wpływu zmian kursu złotego): Osłabienie dynamiki kredytów mieszkaniowych w grudniu do 4,1% r/r wobec 4,7% r/r we wrześniu oraz 4,8% r/r na koniec 2013 r. Spadek ten był wypadkową obniżenia dynamiki kredytów złotowych do 13,5% wobec wzrostu notowanego przez poprzednie cztery kwartały, mieszczącego się w przedziale 15-16,5% r/r oraz utrzymania ujemnej dynamiki kredytów denominowanych w walutach obcych (-7,1% r/r w grudniu). W skali 2014 r. przyrost kredytów mieszkaniowych po korekcie o zmiany kursu walutowego wyniósł 13,2 wobec 14,7 w 2013 r. Jednocześnie z powodu osłabienia kursu złotego wobec franka szwajcarskiego (4,8% w skali ub.r.) oraz wobec euro (2,8% r/r) zarówno przyrost, jak i dynamika kredytów nieskorygowanych o zmiany kursu walutowego były w 2014 r. wyraźnie wyższe od notowanych w 2013 r.: kolejno 19,5 vs. 14,3 w 2013 r. oraz 5,8% r/r vs. 4,5% r/r w 2013 r. W 2015 r. nie oczekujemy istotnych zmian dynamiki kredytów mieszkaniowych w porównaniu z sytuacją obserwowaną w 2014 r. Prognozujemy, że w 2015 r. dynamika kredytów

5 mieszkaniowych (po korekcie o kurs walutowy) ukształtuje się w przedziale -4,5%. Czynnikiem stabilizującym przyrost kredytów powinna być stabilna sytuacja dochodowej gospodarstw domowych i kontynuacja poprawy na rynku pracy. W kierunku wyższego popytu na kredyty będzie oddziaływać niższe nominalne oprocentowanie w warunkach niższych stawek referencyjnych. Z drugiej strony ograniczająco oddziaływać będzie obowiązujący od początku br. wyższy wymóg w zakresie wskaźnika LtV (poziom nie wyższy niż 90%). W 2015 r. przewidujemy stabilizację dynamiki kredytów złotowych w przedziale 13,5%-1% r/r i spadek wolumenu kredytów walutowych o ok. 8% dla kredytów po korekcie o zmiany kursu walutowego. Jednocześnie w trakcie roku zmiany kursu złotego będą miały istotne znaczenie dla wolumenów kredytów nieskorygowanych o zmiany kursowe. Po skokowym osłabieniu złotego, przede wszystkim wobec franka szwajcarskiego w styczniu br., który spowodował silny wzrost wartości złotowej kredytów denominowanych we franku szwajcarskim, kolejne miesiące / kwartały powinny przynieść, zgodnie z naszą prognozą umocnienia złotego wobec franka szwajcarskiego, obniżenie dynamiki kredytów mieszkaniowych. Jednocześnie w związku z tym, że na prognozowany na koniec br. poziom kursu złotego wobec franka jest wyższy niż kurs odnotowany na koniec 2014 r., efekt słabszego kursu walutowego wobec franka będzie oddziaływał w kierunku wyższej dynamiki kredytów mieszkaniowych nieskorygowanych o zmiany kursowe (prognozujemy ok. 6,0% r/r). Stabilizacja dynamiki kredytów konsumpcyjnych na poziomie 4,4% r/r w grudniu ub.r. wobec 4,6% r/r we wrześniu ub.r. i wyraźnie wyższa dynamika wobec notowanego w grudniu 2013 r. wzrostu na poziomie 2,5% r/r. W całym 2014 r. przyrost kredytów konsumpcyjnych wyniósł prawie 6, tj. blisko dwukrotnie więcej w porównaniu z 2013 r., co było efektem kontynuacji stabilizacji sytuacji dochodowej gospodarstw domowych, postępującej poprawy sytuacji na rynku pracy, a także łagodzenia kryteriów udzielania kredytów przez banki (zgodnie z raportem NBP Sytuacja na rynku kredytowym). Prognozujemy, że w 2015 r. dynamika kredytów konsumpcyjnych wzrośnie do 7,5% r/r. Wzrost kredytów konsumpcyjnych wspierany będzie od strony popytowej przez stabilną sytuację gospodarstw domowych oraz niższe stopy procentowe. Mimo coraz wyższych baz odniesienia (bieżący rok

6 notujący wyraźniejsze przyspieszenie akcji kredytowej w tym segmencie) przestrzeń, która wytworzyła się po tąpnięciu na rynku kredytów konsumpcyjnych w okresie , nadal daje spory potencjał dla wzrostu kredytów konsumpcyjnych w warunkach poprawy sytuacji gospodarstw domowych i kontynuacji trendu rozluźniania warunków kredytowych w sytuacji konieczności obrony wyniku finansowego przez banki komercyjne w warunkach niskich stóp procentowych. Czynnikiem, który może ograniczyć dynamikę kredytów w statystykach NBP, pomimo oczekiwanego wyraźnego przyrostu nowej sprzedaży może być zapowiadana przez niektóre banki na 2015 r. sprzedaż części portfela (kredyty restrukturyzowane) do instytucji skupujących wierzytelności. Lekki spadek dynamiki kredytów dla podmiotów gospodarczych do 7,0% r/r na koniec 2015 r. wobec 7,5% r/r na koniec III kw. oraz 2,4% r/r na koniec 2013 r. Jednocześnie kredyty dla przedsiębiorstw - największa kategoria w tej grupie - wzrosły o 6,1% r/r na koniec roku wobec 6,5% r/r w III kw. oraz wobec 0,6% r/r na koniec 2013 r. W IV kw. najwyższą dynamikę wzrostu odnotowały kredyty inwestycyjne przedsiębiorstw (8,3% r/r) przy niższej dynamice wzrostu kredytów bieżących (6% r/r) oraz na finansowanie nieruchomości (3,3% r/r). Taka sytuacja trwa od połowy 2013 r., kiedy za sprawą poprawy perspektyw gospodarczych wzrosła skłonność przedsiębiorstw do inwestycji. Jednocześnie wraz ze stabilizacją, a następnie poprawą sytuacji sektora budowlanego, od połowy 2014 r. notowany jest trend wzrostowy dynamiki kredytów z przeznaczeniem na nieruchomości, po spadku wartości kredytów w tej kategorii na przełomie 2013 i 2014 r. Prognozujemy w 2015 r. stabilny wzrost kredytów dla podmiotów gospodarczych w okolicach 6,5% r/r, a w przypadku przedsiębiorstw ok. 6,0% r/r. Czynnikami wspierającymi akcję kredytową dla podmiotów korporacyjnych będzie stabilny wzrost aktywności gospodarki z tendencją do lekkiego przyspieszenie w II poł r. oraz historycznie niskie stopy procentowe. Jednocześnie podobnie jak w poprzednich latach czynnikiem nadal ograniczającym wyraźnie przyspieszenie akcji kredytowej będzie deklarowana przez przedsiębiorców wyraźna preferencja finansowania inwestycji ze środków własnych. Na taką postawę przedsiębiorstw wskazują kwartalne raporty NBP nt. oceny koniunktury przez przedsiębiorstwa. Zgodnie z ostatnim raportem NBP dot. oceny w IV kw. obniżył się wskaźnik prognoz popytu na kredyt na kolejny kwartał (spadek w relacji

7 kwartalnej jak i rocznej), co może zwiastować osłabienie przyrostu kredytów dla przedsiębiorstw z początkiem 2015 r. Zgodnie z badaniem NBP (na podstawie deklaracji przedsiębiorstw) w I kw. br. przyrost zadłużenia kredytowego całego sektora przedsiębiorstw będzie w głównej mierze stymulowany popytem na kredyt dużych przedsiębiorstw, a w mniejszym stopniu - małych i średnich podmiotów. Jednocześnie autorzy raportu NBP zastrzegają, że w przeszłości realizacja planów w relacji do wcześniejszych deklaracji w przypadku dużych firm charakteryzowała się wysoką zmiennością w ostatnich latach. Z kolei w sektorze MSP, choć średnia skłonność do zaciągania kredytów jest niższa, to zaplanowane ubieganie się o kredyt jest bardziej przewidywalne. W związku z tym, że większość kredytów walutowych dla przedsiębiorstw w krajowym sektorze bankowym denominowana jest w euro (85%), inaczej niż w przypadku kredytów mieszkaniowych (kredyty walutowe denominowane głównie we frankach szwajcarskich), prognozowana przez nas aprecjacja złotego wobec euro (w skali roku blisko 4% r/r) będzie ograniczać (zarówno w kwartału na kwartał, jak i w skali całego roku) dynamikę kredytów nieskorygowanych o zmiany kursu walutowego prognozujemy, że w 2015 r. wyniesie ona niespełna 5,0% r/r wobec 7,4% r/r w 2014 r

8 Miesięczne przyrosty kredytów i depozytów po oczyszczeniu ze zmian kursu złotego Kredyty ogółem 2 16,0 12,0 8,0 - Kredyty mieszkaniowe osób prywatnych 6,0 2,0 Depozyty ogółem , śr śr , ,0 Depozyty osób prywatnych 12,0 1 8,0 6,0 2,0-2,0-2,0 Kredyty konsumpcyjne 2,0 Depozyty instytucji rządowych i samorządowych 2 12,0 - -2,0-12, ,0-36,0 Kredyty przedsiębiorstw 8,0 - -8, śr śr Depozyty przedsiębiorstw 1 1 6,0 2,0-2,0-6,

9 Kredyty mieszkaniowe złotowe osób prywatnych 3,0 Kredyty mieszkaniowe walutowe osób prywatnych 3,0 1,0 1,0-1,0-1,0 Niniejszy materiał został opracowany wyłącznie w celu informacyjnym na potrzeby klientów BOŚ Bank i nie może być traktowany jako oferta lub rekomendacja do zawierania jakichkolwiek transakcji. Informacje zawarte w materiale pochodzą z ogólnie dostępnych, wiarygodnych źródeł, jednak BOŚ Bank nie może zagwarantować ich dokładności i pełności. BOŚ Bank nie ponosi odpowiedzialności za skutki decyzji podjętych na podstawie informacji zawartych w niniejszym materiale. Materiał może być wykorzystywany do opracowań własnych pod warunkiem powołania się na źródło. Bank Ochrony Środowiska Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie przy ul. Żelaznej 32, Warszawa, zarejestrowana w Sądzie Rejonowym dla m.st. Warszawy w Warszawie, XII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego pod nr KRS: NIP: ; kapitał zakładowy: zł wpłacony w całości