Warszawa,10 listopada 2016 r. WOJEWODA MAZOWIECKI WPS-IX.431.1.8.2016.JK Pan Jacek Romanowski Dyrektor Placówki Rodzinnej ul. Wilcza 23/27 00-544 Warszawa WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 197b w związku z art. 186 pkt 3 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wpieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2016 r. poz. 575, z późn. zm.) zwanej dalej ustawą, zespół inspektorów Wydziału Polityki Społecznej Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie: Aneta Pilecka - Pietrzak starszy inspektor wojewódzki i Joanna Królikowska starszy inspektor wojewódzki, przeprowadzili w dniach 5 8 lipca 2016 r. kontrolę kompleksową w Placówce Rodzinnej w Warszawie przy ul. Wilczej 23/27. Zakres kontroli obejmował przestrzeganie standardów opieki i wychowania w placówkach opiekuńczo-wychowawczych oraz działań placówki na rzecz powrotu dziecka do rodziny biologicznej, utrzymywania z nią kontaktów, zaspokajania potrzeb dziecka i respektowania jego praw, przestrzegania przepisów określających zasady działania placówki opiekuńczo -wychowawczej, jak również zgodności zatrudnienia pracowników z kwalifikacjami określonymi w ww. ustawie. Wyniki kontroli zostały przedstawione w arkuszu ustaleń kontroli, podpisanym przez Pana Dyrektora bez zastrzeżeń w dniu 3.11.2016 r. Na podstawie art. 197d ww. ustawy oraz na podstawie rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 sierpnia 2015 r. w sprawie przeprowadzania kontroli przez wojewodę oraz wzoru legitymacji uprawniającej do przeprowadzania kontroli (Dz. U. z 2015 r. poz. 1477) przekazuję niniejsze wystąpienie pokontrolne. 1
Placówka Rodzinna działa na podstawie Decyzji Wojewody Mazowieckiego Nr 52/2011 z dnia 14 czerwca 2011 r. Jest wpisana do Rejestru placówek opiekuńczo-wychowawczych pod pozycją 241. Organem prowadzącym jest m.st. Warszawa. Jednostka jest placówką opiekuńczo-wychowawczą typu rodzinnego przewidzianą dla 5 dzieci. Na dzień kontroli w placówce umieszczonych było 5 wychowanków. Placówka działa na podstawie Statutu Placówki Rodzinnej przy ul. Wilczej 23/27 w Warszawie zmienionego i wprowadzonego Uchwałą Rady Miasta Stołecznego Warszawy Nr XLIX/1393/2013 z dnia 17 stycznia 2013 r. oraz Regulaminu organizacyjnego Placówki Rodzinnej przy ul. Wilczej 23/27 w Warszawie. Zapis 3 Statutu nie jest zgodny z aktualnym brzmieniem art. 122 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2016 r., poz. 575, z późn. zm.), który stanowi, że wojewoda sprawuje kontrolę nad działalnością placówek opiekuńczo wychowawczych. Regulamin, zmieniony Zarządzeniem Dyrektora z dnia 22 września 2015 r. opracowany został we współpracy z Warszawskim Centrum Pomocy Rodzinie. Standardy świadczonych usług Na podstawie oględzin placówki, analizy dokumentacji, rozmowy z dyrektorem oraz w oparciu o obserwację dzieci sprawdzono standard świadczonych usług. Standard świadczonych usług w okresie objętym kontrolą był zgodny z przepisami art. 95 ust. 4 ww. ustawy. Limit miejsc w placówce rodzinnej wynosi 5. Podczas czynności kontrolnych w placówce przebywało 5 wychowanków w wieku od 9 m-cy do niespełna 4 lat. W czasie kontroli ustalono, że wychowankowie placówki mieli do dyspozycji pokoje, łazienki, miejsca do zabawy, przygotowywania i spożywania posiłków i wspólną przestrzeń mieszkalną zgodnie z wymogami określonymi w 18 ust. 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 grudnia 2011 r. w sprawie instytucjonalnej pieczy zastępczej (Dz. U. Nr 292, poz. 1720). Sypialnie wychowanków wyposażone kompleksowo w łóżeczka, komody, szafy, zabawki, książki, środki pielęgnacyjne. Placówka zapewniała dzieciom: dostęp do podstawowej i specjalistycznej opieki zdrowotnej, środki czystości i pielęgnacji dzieci, dostęp do zajęć logopedycznych, rehabilitacyjnych, terapii SI. Wychowankowie mieli zapewniony dostęp do produktów żywnościowych i napojów przez całą dobę. Posiłki przygotowywane były przez wychowawcę placówki. Wyposażenie w odzież, obuwie, bieliznę i inne przedmioty, w tym pieluchy oraz mleko modyfikowane placówka zapewniała stosownie do wieku i indywidualnych potrzeb. Zabawki 2
znajdujące się w dyspozycji wychowanków były odpowiednie do wieku rozwojowego. W okresie objętym kontrolą wychowankowie placówki brali udział w wypoczynku letnim. Do swojej dyspozycji posiadali basen, piaskownicę, trampolinę, hulajnogi. W placówce rodzinnej nie mały zastosowania zapisy 18 ust. 1 pkt 8 ww. rozporządzenia dotyczące zapewnienia kwoty pieniężnej do własnego dysponowania przez dziecko. W związku z powyższym tę część zadania oceniono: pozytywnie Sposób organizacji i dokumentowania pracy wychowawczej w placówce Oceny dokonano na podstawie analizy prowadzonej dokumentacji dla 8 wychowanków, w wyniku której stwierdzono, że plany pomocy dziecku sporządzono w wersji elektronicznej i modyfikowano w zależności od zmieniającej się sytuacji dziecka lub jego rodziny, opracowano dla każdego wychowanka, w terminie do 30 dni od sporządzenia diagnozy dziecka bądź opinii psychologiczno pedagogicznej. Wyznaczono cele pracy z dzieckiem zgodnie z 15 ust. 3 ww. rozporządzenia. Plany pomocy dziecku opracowano na podstawie diagnozy dziecka, otrzymanych dokumentów dziecka, analizy procesu zmian rozwojowych w czasie pobytu dziecka w placówce, jego potrzeb, więzi z rodziną, relacji społecznych i funkcjonowania w grupie, rozwoju edukacyjnego, wpływu sytuacji kryzysowej w rodzinie na rozwój i funkcjonowanie dziecka, a także oceny efektów pracy z rodziną prowadzonej przez asystenta rodziny. Na podstawie analizy planów pomocy dziecku stwierdzono, że wstępne cele i działania długoterminowe oraz krótkoterminowe opracowano dla wszystkich dzieci jednakowo, nie zostały zindywidualizowane. Dokumenty nie zawierały podpisów osoby sporządzającej. Ponadto ustalono, że efekty i wnioski planów pomocy dziecku sporządzono zgodnie z art. 136 ww. ustawy. Diagnozy psychofizyczne dziecka/opinie psychologiczne, sporządzono w terminie ok. miesiąca po przyjęciu dziecka do placówki zgodnie 14 ww. rozporządzenia. W diagnozach psychofizycznych/opiniach psychologicznych brakowało jasno określonych wskazań wynikających z 14 ust. 4 ww. rozporządzenia. Karty pobytu, zawierały obszary oceny określone w 17 ust. 2 rozporządzenia, wypełniane co miesiąc w sposób punktowy w skali 0-5 (za wyjątkiem obszaru postępy w nauce szkolnej, który nie był wypełniany w kartach pobytu) oraz opisowy w obszarze znaczących dla dziecka wydarzeń (który nie był wypełniany w każdym miesiącu). Objaśnienia dotyczące sposobu prowadzenia karty pobytu w placówce opiekuńczo wychowawczej typu rodzinnego zostały 3
opracowane dla dzieci w wieku szkolnym, pomimo że w placówce przebywają dzieci poniżej 5 roku życia. Karty pobytu nie zawierały podpisów osoby sporządzającej. Ewidencja dzieci, prowadzona zgodnie 17 ust. 5 ww. rozporządzenia pod nazwą Kwestionariusz ewidencyjny dziecka prowadzony wersji elektronicznej dla dzieci przebywających oraz dla dzieci, które opuściły placówkę. Ponadto w dokumentacji wychowanków znajdowała się: korespondencja z sądem (opinie dyrektora placówki odnośnie kontaktu dziecka z rodziną, zgody sądu na spacery, wnioski o urlopowanie dziecka do rodziny), dokumentacja osobista dziecka (akty urodzenia dziecka, postanowienia sądu o ograniczeniu/pozbawieniu władzy rodzicielskiej, akt zgonu rodzica, postanowienie o umieszczeniu w placówce opiekuńczo wychowawczej, skierowanie dziecka do placówki), dokumentacja zdrowotna (bilans dwulatka, karta wypisowa z hospitalizacji), notatki dot. zachowania dziecka, kontaktów z rodziną biologiczną, korespondencja z innymi instytucjami (m.in.: Katolicki Ośrodek Adopcyjny, żłobek, przedszkole, ośrodek pomocy społecznej, ośrodek interwencji kryzysowej, ośrodek charytatywny Caritas). W związku z powyższym tę część zadania oceniono: pozytywnie z uchybieniami. Praca na rzecz powrotu dziecka do rodziny lub regulacji jego sytuacji prawnej W celu powrotu dziecka do rodziny placówka współpracowała z rodzinami biologicznymi, udzielała porad wychowawczych, motywowała i wspierała. Wyniki przeprowadzonej kontroli wykazały, że w okresie objętym kontrolą sytuacja prawna regulowana była na bieżąco oraz zgodnie z art. 100 ust. 4a ww. ustawy. Dyrektor placówki współpracował z sądem, ośrodkiem adopcyjnym oraz organizatorem rodzinnej pieczy zastępczej. Na podstawie informacji uzyskanych w trakcie kontroli stwierdzono, że od początku działalności Placówki Rodzinnej 4 dzieci wróciło do rodziny biologicznej, a 21 dzieci zostało umieszczonych w rodzinach przysposabiających. W związku z powyższym tę część zadania oceniono: pozytywnie. Zasadność dalszego pobytu dziecka w placówce W trakcie kontroli ustalono, że w okresie objętym kontrolą w placówce odbywały się posiedzenia zespołu do spraw okresowej oceny sytuacji dziecka. Zachowane zostały okresy częstotliwości spotkań określone w art. 138 ust. 1 ww. ustawy, a ocena dziecka dokonywana była zgodnie z przepisami art. 136 ww. ustawy. Dyrektor placówki sporządzał 4
opinie o których mowa w art. 139a oraz przekazywał do właściwych ośrodków adopcyjnych dokumenty zgodnie z art. 139a pkt 6 ww. ustawy W związku z powyższym tę część zadania oceniono: pozytywnie Zakres i jakość działań zmierzających do usamodzielnienia Z ustaleń kontroli wynika, że pracownicy placówki w codziennej pracy wychowawczej oraz w czasie opieki sprawowanej nad dziećmi, dostosowując do wieku oraz możliwości rozwojowych dzieci, uczyli ich samoobsługi (np. ubieranie, spożywanie posiłków). W związku z powyższym tę część zadania oceniono: pozytywnie. Kwalifikacje pracowników merytorycznych zatrudnionych w placówce Kwalifikacje pracowników merytorycznych sprawdzono na podstawie zgromadzonej dokumentacji w aktach osobowych. W placówce zatrudniony jest: - dyrektor, posiadający wykształcenie średnie techniczne, zatrudniony jest w placówce na podstawie umowy o pracę 1 etat. Dyrektor nie posiadał pozytywnej opinii organizatora rodzinnej pieczy zastępczej dotyczącej predyspozycji do pełnienia funkcji dyrektora, o której mowa w art. 97 ust. 4 pkt 3 ww. ustawy. W dokumentacji osobowej znajdowało się zaświadczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do pracy na zajmowanym stanowisku. - wychowawca, wykształcenie średnie, zatrudniony na podstawie umowy o pracę na 1 etat. Wychowawca nie posiadał pozytywnej opinii organizatora rodzinnej pieczy zastępczej dotyczącej predyspozycji do pełnienia funkcji wychowawcy, o którym mowa w art. 98 ust. 2 ww. ustawy. W dokumentacji osobowej znajdowało się zaświadczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do pracy na stanowisku wychowawcy. Pracownicy placówki posiadali Zaświadczenie kwalifikacyjne Nr 131/04/2010 potwierdzające ukończenie szkolenia przez kandydatów zgłaszających gotowość do pełnienia funkcji rodzinnego środowiska zastępczego i zakwalifikowanie do pełnienia funkcji rodziny zastępczej dla dzieci do lat 4. Zgodnie z art. 98 ust. 3 ww. ustawy w placówce opiekuńczo wychowawczej z dziećmi może pracować osoba, która nie jest i nie była pozbawiona władzy rodzicielskiej oraz władza rodzicielska nie jest jej zawieszona ani ograniczona; wypełnia obowiązek alimentacyjny w przypadku gdy taki obowiązek w stosunku do niej wynika z tytułu egzekucyjnego; nie była skazana prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo 5
skarbowe; jest zdolna do pracy w placówce opiekuńczo wychowawczej, co zostało potwierdzone zaświadczeniem lekarskim o braku przeciwwskazań do tej pracy. W dniu 7 lipca 2016 r. dyrektor placówki okazał ww. oświadczenia. W związku z powyższym tę część zadania oceniono: pozytywnie Zakres realizacji praw dziecka Oceny przestrzegania praw dziecka dokonano na podstawie rozmowy z dyrektorem placówki, obserwacji i rozmowy z dziećmi oraz analizy dokumentacji. Podczas kontroli ustalono, że z uwagi na wiek dzieci oraz ich możliwości głównym obowiązkiem jest nauka samoobsługi oraz zabawa. Zapisy zawarte w Regulaminie Organizacyjnym Placówki Rodzinnej nie ograniczały praw dzieci przebywających w placówce. Dzieci posiadały m.in. prawo do powrotu do rodziny oraz utrzymywania kontaktów, o ile sąd ich nie zakazał. Rodzice odwiedzali dzieci w placówce, mogli brać udział w ich pielęgnacji, karmieniu, zabieraniu na spacery. Zapisy Regulaminu określały też podstawowe obowiązki dziecka, dostosowane do wieku dzieci. Zabawa przeprowadzona z dziećmi oraz ich obserwacja nie wykazała nieprawidłowości w realizacji praw dziecka w placówce. W związku z powyższym tę część zadania oceniono: pozytywnie. Na podstawie art. 197d ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wpieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2016 r. poz. 575, z późn. zm.), oraz na podstawie rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 sierpnia 2015 r. w sprawie przeprowadzania kontroli przez wojewodę oraz wzoru legitymacji uprawniającej do przeprowadzania kontroli (Dz. U. z 2015 r. poz. 1477) i wobec stwierdzonych nieprawidłowości kieruję do Pana Dyrektora następujące zalecenia pokontrolne: 1. Przy opracowywaniu planu pomocy dziecku zgodnie z 15 ust. 4 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 grudnia 2011 r. w sprawie instytucjonalnej pieczy zastępczej (Dz. U. Nr 292, poz. 1720), cele i działania długoterminowe oraz krótkoterminowe dostosowywać do indywidualnej sytuacji dziecka. 2. Obszary ocen zawartych w karcie pobytu dziecka dostosować do wieku i możliwości rozwojowych dziecka oraz wypełniać na bieżąco we wszystkich zakresach. 6
Uwagi i wnioski Ponadto należałoby: 1. Przy najbliższej zmianie Statutu dostosować zapis 3 Statutu Placówki Rodzinnej do aktualnego brzmienia art. 122 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2016 r. poz. 575, z późn. zm.). 2. Każdorazowo składać podpisy przy prowadzonej dokumentacji. 3. Podjąć działania zmierzające do pozyskania pozytywnej opinii organizatora rodzinnej pieczy zastępczej dotyczącej predyspozycji do pełnienia funkcji dyrektora oraz wychowawcy zgodnie z art. 97 ust. 4 pkt 3 ww. ustawy. Stosownie do postanowień art. 197d ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2016 r. poz. 575, z późn. zm.) oraz 14 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 sierpnia 2015 r. w sprawie przeprowadzania kontroli przez wojewodę oraz wzoru legitymacji uprawniającej do przeprowadzania kontroli (Dz. U. z 2015 r. poz. 1477) kontrolowana jednostka może w terminie 7 dni od dnia otrzymania wystąpienia pokontrolnego, zgłosić do wojewody mazowieckiego zastrzeżenia do wydanego wystąpienia lub/i do zawartych w nim zaleceń pokontrolnych na adres: Mazowiecki Urząd Wojewódzki, Wydział Polityki Społecznej, Plac Bankowy 3/5, 00-950 Warszawa. W przypadku nieuwzględnienia zgłoszonych zastrzeżeń, kontrolowana jednostka jest obowiązana w terminie 30 dni od dnia otrzymania stanowiska wojewody w tej sprawie powiadomić o sposobie realizacji zaleceń pokontrolnych Wydział Polityki Społecznej Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie, a w przypadku ich uwzględnienia należy mieć na uwadze zmiany wynikające z powyższego faktu. STARSZY INSPEKTOR WOJEWÓDZKI Joanna Królikowska STARSZY INSPEKTOR WOJEWÓDZKI Aneta Pilecka - Pietrzak z up. WOJEWODY MAZOWIECKIEGO Krzysztof Ławniczak Dyrektor Wydziału Polityki Społecznej 7