Pomoc logopedyczna dzieciom w wieku przedszkolnym jako profilaktyka niepowodzeń szkolnych Autor: mgr Grażyna Wrzaszczak
[...] przyszłość dziecka kształtuje się w przedszkolu. D.Elsenbroich, Co siedmiolatek wiedzieć powinien, Warszawa 2003
Wszechstronny rozwój dziecka, w tym również jego harmonijny rozwój językowy, umożliwia obok środowiska rodzinnego właściwie zorganizowana opieka przedszkolna. W warunkach przedszkola możliwe jest też monitorowanie procesu nabywania mowy przez dzieci i niezwłoczne reagowanie na wszelkie dysharmonie w tym zakresie. Instytucjonalna opieka ułatwia zagwarantowanie dzieciom oddziaływań o charakterze profilaktycznym, podejmowanie zabiegów z zakresu wczesnej interwencji lub terapii logopedycznej. Cyt. za dr K.Węsierska, Opieka logopedyczna w przedszkolu, Toruń 2013
Środowisko logopedów od lat apeluje o podejmowanie jak najwcześniejszej interwencji logopedycznej. G.Demel już w roku 1974 zwróciła uwagę na tzw. błąd późnej pomocy. Postulowała ona przesunięcie głównego ciężaru profilaktyczno-terapeutycznych oddziaływań ze szkół na przedszkola. Cyt. za D.Dramska, Proces instytucjonalizacji zawodu logopedy w Polsce. Zarys problemu., Katowice 2001
Badania dotyczące opóźnionego rozwoju mowy w grupie dzieci przedszkolnych przedstawiła E.Słodownik-Rycaj. Z badań wynika, że 45% 4-latków, 39% 5-latków i 17% 6-latków przejawia trudności w procesie rozwoju mowy co jest częstą przyczyną niepowodzeń szkolnych dzieci. Podobną zależność wykazały badania przeprowadzone przez B.Bytnar-Hys, która potwierdza, że opóźniony rozwój mowy ma znaczący wpływ na niekorzystny rozwój umiejętności pisania w klasie pierwszej. Cyt. za dr K.Węsierska, Opieka logopedyczna w przedszkolu, Toruń 2013
Przy właściwie rozwiniętym systemie profilaktyki logopedycznej w przedszkolu można stosunkowo łatwo zapobiec wadom wymowy. Cyt. za red.k.węsierska, Profilaktyka logopedyczna w praktyce edukacyjnej., Katowice 2012
Zadania przedszkola w zakresie opieki logopedycznej 1. Profilaktyka i promocja rozwoju mowy w środowisku opiekuńczo-wychowawczym dziecka 2. Diagnostyka logopedyczna, w tym przesiewowe badania mowy 3. Poradnictwo, konsultacje dla rodziców i nauczycieli 4. Terapia indywidualna i grupowa (ćwiczenia ortofoniczne) dr K.Węsierska, Opieka logopedyczna w przedszkolu, Toruń 2013
Raport z badań [...] w 2008 r ogólne wnioski 1. W przebiegu oddziaływań stymulacyjnych środowisk wychowawczych: rodziny i przedszkola występuje szereg nieprawidłowości. 2. Etiologia obniżonej sprawności językowej u badanych dzieci uwarunkowana jest czynnikami egzogennymi. 3. Aktualny system edukacyjny funkcjonujący w przedszkolach zdaje się nie zauważać problemów dzieci z deficytami i opóźnieniami rozwojowymi. dr H.Dziszyńska-Błachnio, Raport z badań przeprowadzonych w poznańskich przedszkolach w 2008 r pod kierunkiem naukowym prof.dr hab.. Eugeniusza Piotrowskiego z Zakładu Dydaktyki Ogólnej WSE UAM w Poznaniu
Wady wymowy: Reranie; Seplenienie; Kapacyzm Bezdźwięczność; Nosowanie; Dyslalia całkowita; Jąkanie;
Aspekty mowy niezbędne dla podjęcia sprawnej nauki w szkole: Dobrze opanowana i utrwalona artykulacja wszystkich głosek języka; Właściwie rozwinięty słuch fonetyczny; Przyswojone podstawowe formy gramatyczne; Odpowiedni zasób słownictwa czytanego i pisanego; Poprawne wyrażanie myśli w formie zdań;
Najczęstsze przejawy wad wymowy: Niska sprawność narządów mowy; Niewłaściwy sposób oddychania; Wadliwy zgryz; Zaburzony słuch fonematyczny; Zaburzenia analizy i syntezy słuchowej; Słaba wyrazistość i zbyt szybkie tempo mowy;
Skutki wad wymowy Utrudniają osiągnięcie sukcesów w szkole Pojawiają się problemy z czytaniem i pisaniem- agramatyzmy, nieprawidłowa budowa zdań, uporczywe literowanie, zamienianie wyrazów o podobnym brzmieniu, kłopoty z łączeniem liter i głosek w wyrazy.
Skutki wad wymowy Pojawiają się zaburzenia emocjonalne, poczucie niższej wartości, osamotnienie, stany lękowe - logofobia która może być podłożem zaburzeń nerwicowych.
Skutki wad wymowy Osłabiają wydolność umysłową dziecka, a poważniejsze hamują rozwój umysłowy dziecka, ponieważ utrudniają przebieg normalnych procesów myślowych oraz kontakt z otoczeniem.
Wady wymowy najmocniej utrudniają Osiąganie pozytywnych wyników w edukacji polonistycznej i innych przedmiotach, w których występuje potrzeba wypowiedzi ustnych i pisemnych.
Co ciekawe Zaburzenia mowy nie przekreślają jednak szans na powodzenie w przedmiotach ścisłych, artystycznych i sportowych tutaj dzieci z wadami logopedycznymi osiągają wyniki podobne do dzieci bez dysfunkcji.
Warto mieć na uwadze, że Dzieci z wadami wymowy często osiągają w nauce wyniki znacznie poniżej ich możliwości intelektualnych! Defekty mowy mają znaczący wpływ na emocjonalny i społeczny rozwój dziecka potrzebuje ono akceptacji i wsparcia ze strony otoczenia!
Dziękuję za uwagę!