Ranking Top500. X edycja Ranking Top1500. III edycja Najbardziej efektywne spośród największych firm w branży logistycznej
Wydzielić firmy pełniące samodzielną rolę na rynku Dokonać segmentacji rynku Zmierzyć udziały rynkowe Wyznaczyć dominujące tendencje
Podział firm sklasyfikowanych w Top500 według wielkości sprzedaży Powyżej 100 mln zł 50,1-100 mln zł 25,1-50 mln zł 84 66 50 44 49 38 32 40 74 61 59 57 42 44 35 79 79 96 94 114 106 96 123 113 101 103 152 185 180 210 2013 2012 2011 2010 2009 2008 2007 2006 2005 2004 Poniżej 25 mln zł 80 115 140 208 266 284 293 317 345 346 0 50 100 150 200 250 300 350 400
Sprzedaż a rentowność firm logistycznych w 2013 12% Wzrost sprzedaży Marża netto 10% 9,2% 8% 7,8% 7,5% 7,5% 6% 4% 2% 4,9% 3,1% 2,9% 6,4% 2,5% 5,8% 3,0% 4,3% 3,2% 5,4% 3,2% 3,5% 6,6% 2,6% 3,1% 3,1% 3,9% 3,3% 0,9% 2,9% 2,8% 2,6% 3,1% 1,8% 0% -2% -4% -3,6% -6% -8% 1. setka 2. setka 3. setka 4. setka 5. setka 6. setka 7. setka 8. setka 9. setka 10. setka 11. setka 12. setka 13. setka 14. setka 15. setka -7,1%
20% 18,0% Sprzedaż a rentowność firm logistycznych w latach 2011-2013 15% 13,9% Wzrost sprzedaży Marża netto 10% 10,3% 5% 3,1% 3,2% 1,8% 5,2% 2,7% 2,6% 1,6% 5,6% 3,0% 6,6% 3,8% 2,9% 0% 0,0% -5% -4,6% -5,9% -10% 1. pięćsetka 2. pięćsetka 3. pięćsetka 1. pięćsetka 2. pięćsetka 3. pięćsetka 1. pięćsetka 2. pięćsetka 3. pięćsetka 2011 2012 2013
Struktura rynku według typu podstawowej działalności (2013) Transport 40% Usługi kurierskie 12% Logistyka 27% Spedycja 21%
Struktura rynku według typu podstwowej działalności 50% 45% 2006 2010 2011 2012 2013 44,2% 40% 40,4% 39,1% 38,0% 37,1% 35% 30% 25% 20% 26,8% 27,3% 27,9% 26,8% 26,0% 20,6% 22,0% 22,3% 22,5% 20,6% 15% 12,7% 12,6% 12,5% 12,2% 10% 8,4% 5% 0% Usługi kurierskie Logistyka Spedycja Transport
50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 Przychody ze sprzedaży firm logistycznych w 2013 (mld zł) 43,375 6,254 2,294 1. pięćsetka 2. pięćsetka 3. pięćsetka Schenker Trade Trans PEKAES JAS-FBG Udziały w rynku największych grup logistycznych w latach 2011-2013 Raben DHL UPS DPD FM VAN SUUS GEFCO DSV ND TNT K+N 1,3% 1,1% 1,4% 1,2% 1,1% 1,3% 1,2% 1,1% 1,3% 1,1% 1,1% 1,2% 1,1% 1,2% 1,3% 1,1% 1,1% 1,2% 1,0% 1,0% 1,0% 1,0% 1,0% 1,0% 1,6% 1,6% 1,9% 1,8% 1,8% 1,6% 1,4% 1,4% 2,4% 2,0% 2,4% 2,6% 3,1% 3,3% 3,4% 4,1% 4,2% 4,3% 4,4% 3,9% 4,1% 3,8% 4,9% 4,9% 2013 2012 2011 0% 1% 2% 3% 4% 5% 6%
Po 2008 systematyczny spadek udziału w rynku 50 największych firm 54% 53,1% 52% 51,4% 51,8% 51,4% 50% 49,1% 48% 47,5% 47,6% 46,6% 46% 44% 42% 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
35% Sprzedaż a rentowność największych firm logistycznych 30% 25% 29% 26% 1. setka 2. setka 20% 15% 16% 16% 18% 19% 10% 7% 12% 10% 10% 8% 5% 3% 5% 1% 2% 3% 1% 3% 2% 4% 2% 3% 2% 5% 3% 3% 0% -1% -5% -6% -10% Wzrost sprzedaży Marża netto Wzrost sprzedaży Marża netto Wzrost sprzedaży Marża netto Wzrost sprzedaży Marża netto Wzrost sprzedaży Marża netto Wzrost sprzedaży Marża netto Wzrost sprzedaży 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Marża netto
0,8 0,8 0,7 0,7 0,6 0,6 0,54 0,58 0,57 Zadłużenie średniej wielkości firm, inaczej niż pozostałych, przekracza górną granicę zalecanego przedziału 0,57-0,67; stopa zadłużenia po 2008 spada: firmy wolą utrzymywać zadłużenie na niskim poziomie 0,66 0,62 0,58 0,62 0,64 0,61 0,64 0,64 0,70 0,59 0,67 0,74 0,76 0,74 0,73 0,71 0,68 0,56 0,60 0,66 0,66 0,65 0,65 0,65 0,65 0,63 0,63 0,63 0,61 0,61 0,61 0,61 0,61 0,60 0,57 0,61 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 0,56 0,5 0,5 0,4 Powyżej 100 mln zł 50,1-100 mln zł 25,1-50 mln zł Do 25 mln zł
Zadłużenie małych firm, inaczej niż pozostałych, w 2013 znajduje się na ogół poniżej zalecanego przedziału 0,57-0,67 0,7 0,68 0,7 0,64 0,63 0,6 0,60 0,59 0,56 0,6 0,53 0,54 0,5 0,5 0,4 Powyżej 100 mln zł 50,1-100 mln zł 25,1-50 mln zł 20,1-25 mln zł 15,1-20 mln zł 10,1-15 mln zł 5,1-10 mln zł Do 5 mln zł
Wpływ ochłodzenia stosunków z Rosją Obostrzenia w wymianie handlowej [zniesienie karnetów TIR, embargo], spadek siły nabywczej rubla Rozregulowanie geografii przepływów Przeniesienie środków transportu na inne kierunki geograficzne Oczekiwanie w dalszej perspektywie wzrostu stawek na skutek niedostępności pojazdów i masy towarowej Choć niektóre firmy ucierpią, to rynek jako całość może odnieść korzyść, gdyż projekty logistyczne zostaną przeniesione do Polski ( aby pozostać po stabilnej stronie granicy )
Wzrost sprzedaży detalicznej Wzrost eksportu i poprawa relacji do importu Wzrost cen usług transportowych i magazynowych Poprawa infrastruktury drogowej, kolejowej i portowej Rosnący potencjał wysokiej klasy nowoczesnych magazynów Atrakcyjność inwestycyjna kraju jako źródła taniej siły roboczej i jednocześnie chłonnego rynku zbytu Stabilny wzrost gospodarki sprzyja realizacji zamierzeń rozwojowych w logistyce Wzrost zainteresowania optymalizacją łańcuchów dostaw Rosnąca świadomość odnośnie korzyści z outsourcingu logistycznego E-commerce impulsem rozwoju outsourcingu logistycznego
Zmiana wielkości sprzedaży a rentowność 25% 20% 20,9% 19,5% 21,3% Dynamika przychodów 18,0% Marża netto 15% 15,1% 10% 7,5% 8,8% 10,3% 5,6% 5% 0% 4,1% 2,0% 2,9% 3,2% 1,2% 2,8% 2,4% 3,1% 2,7% 3,0% -5% -4,9% -10% 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
30% Zmiany sprzedaży w branży logistycznej w stosunku do roku poprzedniego według różniących się metodą badań (Barometr, X 2014, N=40; Top500, N=500) 25% 24,6% 24,4% 21,3% N=40 N=500 20% 19,5% 18,6% 18,0% 15% 10% 5% 12,7% 8,3% 4,0% 15,1% 14,3% 12,0% 10,3% 11,4% 5,6% 7,0% 7,3% 0% -5% -4,9% -10% Rok 2006 Rok 2007 Rok 2008 Rok 2009 Rok 2010 Rok 2011 Rok 2012 Rok 2013 Rok 2014 (dane szacunkowe) Rok 2015 (prognoza)
Kontrahenci walczą o klientów ceną Presja kontrahentów na obniżenie kosztów logistycznych Poprawa efektywności firm logistycznych [ zamykanie nierentownych lokalizacji i projektów ]
Konieczność optymalizacji kosztów własnych Zmiana struktury rynku Rosnący udział logistyki kontraktowej, pogłębienie specjalizacji usług Konsolidacja rynku Przejmowanie słabych firm Przejmowanie niszowych operatorów przez globalnych graczy Poprawa wyników Poszukiwanie synergii i możliwości dzielenia infrastruktury pomiędzy klientami Outsourcing obejmujący nowe sektory gospodarki i handel elektroniczny (odbiorcy w Polsce i za granicą)
Stagnacja/ pierwszy etap: poczucie niepewności, co do kierunku zmian Nacisk na ograniczanie kosztów w realizacji dostaw wymusza zlecanie kompleksowej obsługi tylko wybranym operatorom usług logistycznych Przejmowanie przez operatorów znaczniejszej niż dotąd części operacji pod samodzielne zarządzanie Odpowiadająca jakości cena usług, oraz doświadczenie i wiarygodność biznesowa firmy logistycznej to w okresie stagnacji cechy gwarantujące podtrzymanie współpracy mimo ewentualnego spadku zaufania do jakości realizacji dostaw Stagnacja/ drugi etap: pewność, że załamanie nie nastąpiło Obawy dotyczące jakości realizacji dostaw i rosnących kosztów obsługi bledną Klienci pragną nadrobić utracony w czasie stagnacji czas i domagają się od usługodawców odpowiedniego potencjału i kompleksowej oferty obsługi pojawia się deficyt Klienci nie oczekują dalszego śrubowania ani kosztów, ani norm jakościowych (długookresowo wykonanie norm przecież i tak wzrasta!), domagają się otwartości i podejmowania nowych wyzwań w świadomości menedżerów firm logistycznych tkwi całkowicie odwrotna wizja
Właściwie nieprzerwanie (wyjątek 2009 r.) z roku na rok dynamicznie rośnie rynek usług logistycznych (w tempie kilkakrotnie większym niż przyrost PKB). Ze wzrostu korzysta stale powiększająca się liczba firm, pełniących samodzielną rolę na rynku. Liczebność grupy największych firm (np. o obrotach przekraczających 100 mln zł) także systematycznie wzrasta W okresie ogólnej koniunktury gospodarczej z lat 2006-2008 utrzymywały się duże różnice w tempie rozwoju pomiędzy firmami różnej wielkości większe firmy odnotowywały dużo większą dynamikę sprzedaży niż mniejsze Obecnie, w okresie dekoniunktury, zmniejszają się różnice w szansach rozwoju pomiędzy tymi grupami firm tempo wzrostu stopniowo się upodabnia, a liderzy w wyniku rozwoju większej liczebnie grupy pretendentów tracą udziały w rynku Strategia liderów zakłada obronę poziomu osiąganego zysku, strategia pretendentów za cenę niższych marż zmierza do pobudzenia sprzedaży. Strategia przedstawicieli pierwszej grupy jest zwykle zachowawcza, strategia drugiej jest obciążona ryzykiem, co pokazuje sposób korzystania z dźwigni finansowej
Polskie firmy transportowe na rynku europejskim Możliwości wykorzystywania przewagi kosztowej będą się kurczyły; wskutek regulacji prawnych koszty wzrosną Wzrośnie znaczenie konkurowania jakością obsługi i innowacyjnością rozwiązań Zmiana struktury przewozów Rola FTL dalekiego zasięgu będzie maleć wraz ze wzrostem znaczenia transportu intermodalnego Rosnące zapotrzebowanie na przewozy drobnicowe i częściowe Zmiana struktury rynku Wzrost znaczenia integratorów, zarządzających przepływami (zabraknie miejsca dla małych pośredników spedycyjnych). Mniejsze firmy albo skonsolidują się w grupy, albo znikną z rynku Rola wielkoflotowych przedsiębiorstw transportowych będzie maleć
Zmiana sprzedaży według typu podstawowej działalności 40% 34% 30% 23% 23% 21% 24% 23% 29% 26% 25% 25% 24% 20% 10% 19% 16% 15% 8% 12% 11% 16% 9% 8% 11% 14% 14% 18% 15% 13% 10% 9% 10% 8% 10% 0% 2% -2% 0% -2% 0% 5% 4% -5% -10% -20% -18% Transport Spedycja Logistyka Usługi kurierskie -30% 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
20% Zmiany sprzedaży wybranych grup firm logistycznych w stosunku do odpowiedniego kwartału poprzedniego roku (Barometr, X 2014, N=40) 15% 13,6% 14,4% 12,1% 11,6% 10% 9,3% 9,3% 6,8% 6,3% 5% 3,5% 3,5% 2,5% 0% -5% Firmy logistyczne Firmy spedycyjne Firmy transportowe -4,3% -10% I kwartał 2014 II kwartał 2014 III kwartał 2014 IV kwartał 2014
Efektywność gospodarowania Optymalizacja kosztów Struktura kapitału Umiejscowienie inwestycji kapitałowych Efektywność kapitału
Firmy transportowe w Polsce ciągle mają proste rezerwy efektywności i nie odczuwały dotąd tak silnie jak firmy zachodnioeuropejskie słabnącej produktywności pracowników, ani coraz słabszego wykorzystania floty (puste przebiegi) Stabilny wzrost zamówień umożliwia poprawę efektów działania firm przewozowych Powstało dużo silnych organizacyjne przedsiębiorstw dysponujących znacznym potencjałem Rośnie znaczenie firm przewozowych stawiających na rozwój własnej floty: taki model biznesowy wyzyskuje korzyści z dobrego zarządzania majątkiem (w okresie prosperity)
5% 4% 3,6% Struktura kosztów operacyjnych a marża ze sprzedaży 4,5% 4,4% 4,1% 4,1% 3,8% 3,9% 3,7% 3,7% 3,4% 3,5% 3% 2% 2,7% 2,7% 2,6% 2,5% 2,6% 3,0% 2,1% 3,0% 2,8% 2,9% 2,6% 2,7% 2,4% 2,2% 1% 1,3% 1,1% 0% -1% -1,0% 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013-2% Transport: Dominują koszty obce Transport: Dominują koszty energii i paliw Spedycja Logistyka
5 4 3 2 1 3,6 Struktura kosztów operacyjnych a marża ze sprzedaży w transporcie Transport: Dominują koszty obce Transport: Dominują koszty energii i paliw Proporcja kosztów usług obcych do kosztów energii 4,1 3,7 3,4 3,0 2,6 2,7 2,6 2,5 2,7 2,0 2,1 2,1 1,8 1,8 1,6 1,7 1,3 1,1 1,5 0-1 -1,0-2 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Firmy transportowe w Polsce ciągle wykorzystują niższe koszty pracy (20% ogółu kosztów) niż na Zachodzie (ok. 50%) - zmiana Wynagrodzenia utrzymywane są w ryzach - zmiana Wzrost cen paliw i opłat drogowych nie prowadzi do wzrostu liczby bankructw - równie wiele firm powstaje, jak upada Sprzedaż rośnie, marże ze sprzedaży nie spadają mimo wzrostu kosztów Firmy przewozowe bardzo dobrze radzą sobie w przerzucaniu wzrostu kosztów paliw na klientów
35% 30% 32% Zmiana przychodów a zmiana kosztów 29% Transport Spedycja Logistyka Usługi kurierskie 25% 26% 24% 20% 20% 19% 18% 18% 15% 10% 13% 14% 12% 16% 10% 8% 13% 10% 16% 13% 8% 8% 10% 5% 2% 4% 5% 5% 5% 4% 4% 0% 0% 0% 0% -5% -6% -10% Energia Usługi obce Wynagrodzenia Przychody Energia Usługi obce Wynagrodzenia Przychody 2011 2013
Wysoki udział kapitału własnego w pasywach ma co trzecia firma transportowa. Charakterystyczne, że przodują pod tym względem firmy mające długą tradycję (prowadzone od co najmniej kilkunastu lat, często w formie jednoosobowej działalności gospodarczej). Mimo tego, że (prawie zupełnie) rezygnują z korzystania z dźwigni finansowej, osiągają lepsze efekty gospodarowania niż inne firmy transportowe. Sprzedają mniej, ale zarabiają zdecydowanie więcej pieniędzy Aż połowa firm transportowych jest nadmiernie zadłużona. Firmy te muszą wiele sprzedawać po niskiej cenie, aby spłacić dług
25% 20% Efektywność firm transportowych a uzależnienie od kapitału obcego Niskie Zalecane Nadmierne 21,9% 15% 12,8% 14,5% 14,5% 10% 9,9% 9,3% 10,5% 10,3% 10,8% 5% 0% 4,0% 4,9% 4,1% 2,1% 3,4% 1,5% 0,8% 6,6% 4,5% 2,4% 4,1% 4,1% 1,9% 1,5% 0,4% 2,4% 5,5% 3,9% 2,3% -0,4% -5% -10% -9,8% -15% Wzrost sprzedaży Marża ze sprzedaży Wzrost sprzedaży Marża ze sprzedaży Wzrost sprzedaży Marża ze sprzedaży Wzrost sprzedaży Marża ze sprzedaży Wzrost sprzedaży 2009 2010 2011 2012 2013 Marża ze sprzedaży
Dwie trzecie polskich firm (ich liczba rośnie) i 43% firm zagranicznych (ten odsetek stale maleje od szczytu koniunktury w 2007) specjalizuje się w transporcie drogowym Olbrzymia większość polskich inwestycji kapitałowych i tylko kilkanaście procent inwestycji zagranicznych zostało ulokowanych w firmy transportowe Polskim inwestorom przekształcenie typowych firm transportowych w integratorów usług logistycznych udaje się z trudem
Umiejscowienie inwestycji w logistyce Transport drogowy Pozostałe segmenty rynku 100% 90% 80% 20% 24% 22% 27% 26% 37% 27% 70% 60% 75% 80% 80% 86% 87% 83% 83% 50% 40% 30% 80% 76% 78% 73% 74% 63% 73% 20% 10% 0% Kapitał polski 25% Kapitał zagraniczny Kapitał polski 20% Kapitał zagraniczny Kapitał polski 20% Kapitał zagraniczny Kapitał polski 14% Kapitał zagraniczny Kapitał polski 13% Kapitał zagraniczny Kapitał polski 17% Kapitał zagraniczny 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Kapitał polski 17% Kapitał zagraniczny
Tendencja do słabnięcia rentowności kapitału zainwestowanego w logistykę Rynek logistyczny w Polsce korzysta z napływu kapitału z zagranicy Dysproporcje efektywności kapitału: to brak doświadczenia w prowadzeniu interesów w skali międzynarodowej, niedostateczna znajomość systemów logistycznych, utrudniony dostęp do źródeł finansowania?
80% 70% 60% 50% 40% 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Rentowność kapitału według specjalizacji rynkowej 73% 63% 58% 56% 53% 52% 46% 42% 37% 32% 30% 20% 10% 0% 20% 15% 12% 1% 13% 21% 21% 19% 4% 18% 23% 6% 26% 21% 19% 16% 14% 11% 12% 24% 19% 20% 17% 17% 18% 16% 13% 13% 13% -10% -20% -14% Transport Spedycja Logistyka Usługi kurierskie
30% Rentowność kapitału firm wyspecjalizowanych w transporcie drogowym 27,4% 25% 20% 21,4% 20,5% 24,0% 22,2% 20,7% 20,4% 19,8% 15% 13,8% 10% 9,1% 9,2% 5% 1,7% 4,0% 3,1% 0% -5% -3,0% -10% -15% -14,9% Kapitał zagraniczny Kapitał polski -20% 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
40% 30% Rentowność kapitału według jego pochodzenia 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 33,6% 30,9% 27,3% 27,4% 27,8% 26,3% 26,2% 26,0% 26,6% 24,9% 24,5% 22,8% 20% 18,8% 18,0% 17,5% 16,4% 16,5% 15,9% 16,2% 19,7% 10% 8,7% 8,1% 12,3% 11,0% 11,9% 12,1% 8,7% 7,1% 2,6% 0% -10% -9,7% -20% Kapitał zagraniczny Kapitał mieszany Kapitał polski
Piotr Szreter