KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 26.03.2012 C(2012) 1988 final Dotyczy: pomocy państwa S.A.33998 (2011/N) - Polska Pomoc na ratowanie przedsiębiorstwa AGD MESKO Szanowny Panie Ministrze! I. PROCEDURA (1) W dniu 5 grudnia 2011 r. Polska zgłosiła pomoc na ratowanie przedsiębiorstwa ZPH Artykułów Gospodarstwa Domowego Mesko-AGD Sp. z o.o. (zwanego dalej MESKO AGD lub spółką ) i przedstawiła dodatkowe informacje dotyczące środka pomocy w piśmie z dnia 9 lutego 2012 r. zarejestrowanym w Komisji tego samego dnia. II. OPIS 2.1 Beneficjent (2) Beneficjent pomocy ma siedzibę w województwie świętokrzyskim, regionie kwalifikującym się do pomocy regionalnej na mocy art. 107 ust. 3 lit. a) TFUE. Spółka produkuje elektryczny i nieelektryczny sprzęt gospodarstwa domowego i inne urządzenia elektryczne. Została utworzona w 2000 r. i od tego czasu prowadzi działalność w tym sektorze. (3) Spółka sprzedaje większość swoich produktów na rynku krajowym (gdzie trafia 54,2% wartości produkcji, zaś 38,4% trafia do innych państw członkowskich). Wartość sprzedaży na rynku UE w latach 2008 2010 nie przekraczała 1 mld EUR rocznie. Wartość udziału spółki w unijnym rynku sprzętu gospodarstwa domowego wynosi około 1%, zaś udział w polskim rynku wynosi 2%. Jego Ekscelencja Pan Radosław SIKORSKI Minister Spraw Zagranicznych Al. J. Ch. Szucha 23 00-580 Warszawa POLSKA Commission européenne, B-1049 Bruxelles Belgique Europese Commissie, B-1049 Brussel België Telefon: 00-32-(0)2-299.11.11.
(4) Głównymi konkurentami spółki są: Rational, Bizerba, Fagor, Edesa, Edertal, RM Gastro, Briggs, Stihl, Stiga, Philips i Elgo-Brilux. (5) MESKO AGD jest spółką z ograniczoną odpowiedzialnością mającą dwóch udziałowców: OPERATOR ARP Sp. z o.o. (71,88% udziałów) oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (28,12% udziałów). Spółka należy do grupy kapitałowej OPERATOR ARP, składającej się z dominującego podmiotu OPERATOR ARP Sp. z o.o. i jego spółek zależnych: Zakład Elektroenergetyczny H.Cz. ELSEN S.A., MESKO AGD, POL-Supply Sp. z o.o., EUROMEDICUS Sp. z o.o. i MESKO-ROL Sp. z o.o. jako spółka powiązana. (6) Dominująca spółka grupy kapitałowej, OPERATOR ARP Sp. z o.o., poniosła w 2010 r. straty w wysokości 185,78 mln PLN i wykazała ujemną wartość aktywów netto w wysokości 154,06 mln PLN. (7) Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych funkcjonuje w ramach celów określonych w ustawie o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy z dnia 13 lipca 2006 r. 1 i jest zarządzany przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej. Zgodnie z przepisami art. 27 ustawy fundusz nie świadczy wsparcia na rzecz procesów restrukturyzacyjnych. 2.2 Sytuacja finansowa MESKO AGD (8) Poniższa tabela przedstawia główne wskaźniki finansowe spółki za lata 2008 2011. 2008 2009 2010 2011 (wartości szacunkowe wg zgłoszenia) Kapitał zarejestrowany 11 297 11 297 11 297 11 297 Obrót 11 345 9 991 10 995 8 664 Wynik finansowy netto - 1 731-1 156-1 218-1 100 Zobowiązania 1 739 2 261 2 232 2 482 Wartość aktywów netto 9 321 8 165 6 947 5 847 Tabela 1: wskaźniki finansowe spółki, 2008 2011, w tys. PLN 2.3 Środek pomocy (9) Zgłoszony środek pomocy ma formę pożyczki w wysokości 860 000 PLN (ok. 200 000 EUR). Po zatwierdzeniu przez Komisję pożyczka ma zostać udzielona 1 Ustawa o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy z dnia 13 lipca 2006, Dz.U. z 2006 r., nr 158, poz. 1121. 2
spółce przez Agencję Rozwoju Przemysłu SA ze środków publicznych i wypłacona w jednej racie. Pożyczka ma zostać spłacona w ciągu sześciu miesięcy od jej zatwierdzenia przez Komisję. Oprocentowanie pożyczki jest o jeden punkt procentowy wyższe niż podstawowa stopa referencyjna ustalona przez Komisję dla Polski zgodnie z metodą Komisji stosowaną do obliczania stóp referencyjnych i obowiązującą w dniu zgłoszenia (4,26%) 2. (10) Władze polskie poinformowały Komisję, że ani MESKO AGD, ani grupa, do której spółka należy, nie otrzymały wcześniej pomocy na ratowanie lub restrukturyzację w rozumieniu wytycznych w sprawie pomocy państwa na ratowanie i restrukturyzację przedsiębiorstw 3 (zwanych dalej wytycznymi ). III. OCENA 3.1 Istnienie pomocy państwa (11) Artykuł 107 ust. 1 TFUE stanowi, że wszelka pomoc udzielana przez państwo członkowskie lub przy użyciu zasobów państwowych w jakiejkolwiek formie, która zakłóca lub grozi zakłóceniem konkurencji poprzez sprzyjanie niektórym przedsiębiorstwom lub produkcji niektórych towarów, a także wpływa na wymianę handlową między państwami członkowskimi, jest niezgodna z rynkiem wewnętrznym. (12) Pożyczka na rzecz MESKO AGD zostanie udzielona przez Fundusz Restrukturyzacji Przedsiębiorców, który jest podmiotem publicznoprawnym, kontrolowanym przez Skarb Państwa 4, w związku z tym pożyczka udzielana jest z zasobów państwowych i można ją przypisać państwu. Udzielenie pożyczki przynosi korzyść MESKO AGD, ponieważ zapewnia spółce dostęp do kredytu, którego przedsiębiorstwo nie byłoby w stanie uzyskać z innego źródła na podobnych warunkach ze względu na trudną sytuację finansową, w jakiej się znajduje. Pożyczka przyznawana jest wyłącznie spółce MESKO AGD, dlatego korzyść ma również charakter selektywny. Ponadto, z uwagi na fakt, że produkowane przez spółkę elektryczne i nieelektryczne urządzenia gospodarstwa domowego stanowią przedmiot wymiany handlowej między państwami członkowskimi, wspomniany środek jest w stanie poprawić konkurencyjną pozycję beneficjenta w stosunku do jego konkurentów na rynku wewnętrznym. Środek ten zatem zakłóca lub grozi zakłóceniem konkurencji i wpływa na wymianę handlową pomiędzy państwami członkowskimi. 2 3 4 Komunikat Komisji w sprawie zmiany metody ustalania stóp referencyjnych i dyskontowych (Dz.U. C 14 z 19.1.2008, s. 6); zob. również przypis 1 do tabeli Marża kredytów w punktach bazowych na stronie 3 komunikatu. Wytyczne wspólnotowe dotyczące pomocy państwa w celu ratowania i restrukturyzacji zagrożonych przedsiębiorstw, Dz.U. C 244 z 1.10.2004, s. 2. Komunikat Komisji dotyczący przedłużenia okresu ważności Wytycznych wspólnotowych dotyczących pomocy państwa w celu ratowania i restrukturyzacji zagrożonych przedsiębiorstw, Dz.U. C 156 z 9.7.2009, s. 3. Właścicielem wszystkich akcji jest Skarb Państwa, a prawa do głosowania na walnym zgromadzeniu wykonywane są przez Ministra Skarbu Państwa. 3
(13) W związku z powyższym Komisja uznaje, że przedmiotowa pożyczka na rzecz MESKO AGD stanowi pomoc państwa w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE. Komisja może uznać pomoc na ratowanie przedsiębiorstwa za zgodną z rynkiem wewnętrznym w myśl art. 107 ust. 3 lit. c) TFUE, jeżeli spełnia ona kryteria określone w wytycznych dotyczących zasad kwalifikacji przedsiębiorstw do przyznania pomocy, jej formy, stopy procentowej i innych warunków. 3.2 Kwalifikowalność do przyznania pomocy na ratowanie (14) Zgodnie z pkt 12 lit. a) i pkt 14 wytycznych do pomocy na ratowanie kwalifikują się wyłącznie przedsiębiorstwa zagrożone. (15) Komisja zauważa, że spółka nie spełnia żadnego z dwóch warunków określonych w pkt 10 lit. a) wytycznych: utrata kapitału zarejestrowanego w okresie poprzedzających 12 miesięcy wynosiła poniżej wymaganego progu 25%, o którym mowa w pkt 10 lit. a) wytycznych (zob. tabela 1). Władze polskie poinformowały również, że beneficjent pomocy nie spełnia kryteriów określonych w prawie krajowym w zakresie podlegania zbiorowej procedurze upadłościowej. Dlatego MESKO AGD nie kwalifikuje się jako przedsiębiorstwo zagrożone na podstawie warunków określonych w pkt 10 wytycznych. (16) Punkt 11 wytycznych przewiduje jednak, że nawet gdy żadna z powyższych okoliczności nie zachodzi, przedsiębiorstwo może nadal być uznane za zagrożone, w szczególności gdy występują typowe oznaki, takie jak rosnące straty, malejący obrót, zwiększanie się zapasów, nadwyżki produkcji, zmniejszający się przepływ środków finansowych, rosnące zadłużenie, rosnące kwoty odsetek i zmniejszająca się lub zerowa wartość aktywów. (17) Komisja uznaje MESKO AGD za przedsiębiorstwo zagrożone na podstawie pkt 11 wytycznych, ponieważ spółka wykazuje ciągłe straty netto, zmniejszającą się wartość aktywów netto, malejący obrót i zwiększające się zobowiązania (zob. tabela 1). (18) Dlatego MESKO AGD kwalifikuje się jako przedsiębiorstwo zagrożone zgodnie z warunkami określonymi w pkt 11 wytycznych. (19) Zgodnie z pkt 12 wytycznych nowo utworzone przedsiębiorstwa nie kwalifikują się do pomocy na ratowanie. W rozumieniu wytycznych przedsiębiorstwo uznaje się za nowo utworzone w okresie pierwszych 3 lat po rozpoczęciu działalności w danej dziedzinie. (20) Spółka MESKO AGD została utworzona w 2000 r. i od tego czasu zajmuje się wytwarzaniem elektrycznych i nieelektrycznych urządzeń gospodarstwa domowego. Nie może zatem być uznana za przedsiębiorstwo nowo utworzone. (21) Zgodnie z pkt 13 wytycznych przedsiębiorstwo należące do większej grupy kapitałowej nie kwalifikuje się w normalnych warunkach do pomocy na ratowanie i restrukturyzację, z wyjątkiem sytuacji, w której można wykazać, że trudności przedsiębiorstwa wynikają z jego indywidualnej sytuacji i nie są wynikiem 4
arbitralnego rozłożenia kosztów w ramach grupy oraz że trudności te są zbyt poważne, by mogły zostać przezwyciężone przez samą grupę. (22) Dominująca spółka grupy kapitałowej, do której należy MESKO AGD, poniosła w 2010 r. straty i wykazała ujemną wartość aktywów netto (zob. pkt 4 powyżej). Dlatego też trudna sytuacja MESKO AGD nie może być przezwyciężona przez samą grupę. Ponadto trudności MESKO AGD wynikają głównie ze spadku dochodów z działalności operacyjnej w ostatnich latach oraz wciąż wysokich kosztów operacyjnych związanych z produkcją. W związku z tym Komisja uznaje, że trudności spółki nie są wynikiem arbitralnego rozłożenia kosztów w ramach grupy OPERATOR ARP. (23) Na podstawie powyższego Komisja stwierdza, że MESKO AGD jest przedsiębiorstwem zagrożonym i kwalifikuje się do pomocy na ratowanie. 3.3 Zgodność pomocy na ratowanie przedsiębiorstwa z rynkiem wewnętrznym (24) Pomoc na ratowanie przedsiębiorstwa musi spełniać warunki określone w pkt 25 wytycznych, by mogła zostać uznana za zgodną z rynkiem wewnętrznym. (25) Zgodnie z pkt 25 lit. a) wytycznych pomoc na ratowanie przedsiębiorstwa musi polegać na wsparciu płynności finansowej w postaci pożyczek lub gwarancji. Pożyczka lub gwarancja musi zostać przyznana przy zastosowaniu stopy procentowej co najmniej porównywalnej do stóp stosowanych przy pożyczkach lub gwarancjach dla przedsiębiorstw w dobrej sytuacji. Przypis 1 do tabeli Marża kredytów w punktach bazowych w komunikacie Komisji dotyczącym stóp referencyjnych 5 stanowi, że w sprawach dotyczących pomocy na ratowanie stosuje się jednoroczną stopę IBOR powiększoną o przynajmniej 100 punktów bazowych. (26) W niniejszej sprawie pożyczka zostanie udzielona zgodnie z postanowieniami komunikatu w sprawie stóp referencyjnych i dyskontowych przy zastosowaniu jednorocznej stopy IBOR powiększonej o 100 punktów bazowych (zob. pkt 9 powyżej). Pomoc na ratowanie MESKO AGD jest zatem zgodna z pkt 25 lit. a) wytycznych. (27) Zgodnie z pkt 25 lit. b) wytycznych pomoc na ratowanie przedsiębiorstwa musi być uzasadniona poważnymi trudnościami społecznymi i nie może powodować efektów ubocznych wpływających na pozostałe państwa członkowskie. W niniejszej sprawie zdaniem władz polskich zakończenie działalności przez spółkę miałoby negatywny wpływ na bezrobocie w powiecie skarżyskim, gdzie jest ono bardzo wysokie i w grudniu 2011 r. wynosiło 25,7% 6. Na początku 2011 r. w spółce zatrudnionych było 114 pracowników. Dlatego władze polskie twierdzą, że ogłoszenie upadłości spółki miałoby negatywny wpływ na rynek pracy w powiecie i w województwie. 5 6 Komunikat Komisji w sprawie zmiany metody ustalania stóp referencyjnych i dyskontowych (Dz.U. C 14 z 19.1.2008, s. 6), zwany dalej komunikatem dotyczącym stóp referencyjnych i dyskontowych. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego (GUS), http://www.stat.gov.pl/gus/5840_1487_plk_html.htm?action=show_archive 5
(28) Komisja stwierdza, że pomoc jest uzasadniona poważnymi trudnościami społecznymi. Zgodnie bowiem z informacjami przedstawionymi przez Polskę bez pomocy na ratowanie spółka musiałaby zakończyć działalność, co pociągnęłoby za sobą bezrobocie dużej liczby pracowników. (29) Uwzględniając niewielką kwotę pomocy (około 200 000 EUR), bardzo niski udział rynkowy spółki (około 1% na określonym rynku produktowym) oraz ograniczony udział w rynku krajowym, Komisja uznaje, że pomoc ta nie będzie powodować efektów ubocznych wpływających na pozostałe państwa członkowskie. Na podstawie powyższych uwag można stwierdzić, że pomoc jest zgodna z pkt. 25 lit. b) wytycznych. (30) Punkt 25 lit. c) wytycznych stanowi, że przyznając pomoc na ratowanie przedsiębiorstwa, przedmiotowe państwo członkowskie musi zobowiązać się do przekazania Komisji, nie później niż sześć miesięcy po zezwoleniu na zastosowanie pomocy na ratowanie przedsiębiorstwa, planu restrukturyzacji, planu likwidacji lub dowodu, że pożyczka została całkowicie zwrócona lub że gwarancja wygasła. W tym przypadku pożyczka jest ograniczona do sześciu miesięcy, a władze polskie zobowiązały się przedstawić Komisji plan restrukturyzacji, plan likwidacji lub dowód całkowitej spłaty pożyczki nie później niż sześć miesięcy od dnia zatwierdzenia pomocy. Pomoc na ratowanie przedsiębiorstwa jest zatem zgodna z pkt 25 lit. c) wytycznych. (31) Zgodnie z pkt 25 lit. d) wytycznych pomoc na ratowanie przedsiębiorstwa musi być ograniczona do kwoty potrzebnej do utrzymania działalności przedsiębiorstwa w okresie, na który pomoc została zatwierdzona. Potrzebna kwota powinna zostać obliczona na podstawie potrzeb w zakresie płynności przedsiębiorstwa wynikających ze strat. Aby określić tę kwotę, Komisja uwzględni wynik zastosowania wzoru zamieszczonego w załączniku do wytycznych. W omawianym przypadku wzór przedstawia się następująco: -1 102 422,23 + 282 908,88 + [(4 524 034,76 2 161 962,83) (5 494 493,72 2 223 195,35)]/2= - 864 369,895 PLN 7. Maksymalna dopuszczalna kwota pomocy na ratowanie przedsiębiorstwa wynikająca z zastosowania wzoru zamieszczonego w załączniku do wytycznych wynosi więc 864 369,895 PLN. Ponieważ zgłoszona pomoc na ratowanie przedsiębiorstwa w kwocie 860 000 PLN jest poniżej progu wynikającego ze wzoru, Komisja stwierdza, że kwota pomocy nie przekracza potrzeb spółki w zakresie płynności w okresie ratowania. W związku z tym kwota pomocy jest zgodna z pkt 25 lit. d) wytycznych. (32) Zgodnie z pkt 25 lit. e) wytycznych pomoc musi być udzielona zgodnie z zasadą pierwszy i ostatni raz, określoną w pkt 72 i nast. wytycznych. Władze polskie potwierdziły, że MESKO AGD nie otrzymało w przeszłości pomocy na ratowanie 7 Zgodnie z wyjaśnieniami zawartymi w załączniku do wytycznych wzór można zastosować tylko w przypadku, gdy wynik jest kwotą ujemną, ponieważ stanowi on oszacowanie ujemnych przepływów pieniężnych z działalności operacyjnej przedsiębiorstwa w roku poprzedzającym wniosek o pomoc. Pomoc ma zatem na celu rekompensatę tych ujemnych przepływów pieniężnych z działalności operacyjnej odnotowanych przez spółkę. 6
ani pomocy na restrukturyzację (zob. pkt 7 powyżej). Zgłoszona pomoc jest zatem zgodna z pkt 25 lit. e) wytycznych. IV. WNIOSEK (33) W świetle powyższego Komisja uznaje, że pomoc na ratowanie dla spółki MESKO AGD jest zgodna z rynkiem wewnętrznym w myśl postanowień art. 107 ust. 3 lit. c) TFUE na mocy wytycznych w sprawie pomocy państwa na ratowanie i restrukturyzację przedsiębiorstw. V. DECYZJA (34) Komisja uznaje, na podstawie art. 107 ust. 3 lit. c) TFUE, że pomoc państwa polegająca na pożyczce w wysokości 860 000 PLN na rzecz MESKO AGD jest zgodna z rynkiem wewnętrznym. (35) Władze polskie zobowiązały się, że najpóźniej sześć miesięcy po przyjęciu przez Komisję pozytywnej decyzji dotyczącej pomocy na ratowanie przedsiębiorstwa przedstawią plan restrukturyzacji, plan likwidacji lub dowód całkowitej spłaty pożyczki. W przypadku, gdyby niniejsze pismo zawierało informacje poufne, które nie powinny być ujawniane osobom trzecim, należy poinformować o tym Komisję w terminie piętnastu dni roboczych od dnia jej otrzymania. Jeżeli Komisja nie otrzyma w wyznaczonym terminie uzasadnionego wniosku, uzna to za wyrażenie zgody na ujawnienie osobom trzecim i publikację pełnej treści niniejszego pisma w autentycznej wersji językowej na stronie internetowej: http://ec.europa.eu/eu_law/state_aids/state_aids_texts_pl.htm. Odpowiedni wniosek wraz z informacjami, o których mowa powyżej, należy wysłać listem poleconym lub faksem na adres Dyrekcji Generalnej ds. Konkurencji Komisji Europejskiej: European Commission Directorate-General for Competition State Aid Greffe B-1049 Brussels Nr faksu: +32 2 296 12 42 Z wyrazami szacunku, W imieniu Komisji Joaquín ALMUNIA Wiceprzewodniczący 7