PIELĘGNACJA W SCORZENIACH UKŁADU ODDECHOWEGO Najczęściej występującymi schorzeniami ukł. oddechowego są: 1.Zapalenie oskrzeli : ostre, przewlekłe - Bronchtis /acuta, chronika/ 2.Astma oskrzelowa -Asthma bronchiale - napadowy skurcz oskrzeli 3.Zapalenie płuc - Pneumonia 4.Zapalenie opłucnej -Pleuritis 5. Rozedma płuc- Rozdęcie tkanki płucnej z nieodwracalnym uszkodzeniem pęcherzyków płucnych 6. Rozstrzenie oskrzeli - workowate rozszerzenie róŝnych odcinków drzewa oskrzelowego 7. Gruźlica - Tuberculoza 8. Zwłóknienie płuca -nadmierny rozplem tkanki łącznej BADANIA DIAGNOSTYCZNE: - morfologia krwi -osłuchiwanie, opukiwanie kl. piersiowej -rtg klpiersiowej -Tk płuc - zdjęcie warstwowe -spirometria- ocena wydolności płuc - laryngoskopia-wziernikowanie, oglądanie krtani - bronchoskopia - wziernikowanie oskrzeli - Bronchografia - badanie rtg oskrzeli po podaniu przez cewnik do oskrzeli pod kontrolą bronchoskopu środka cieniującego zawierającego jod. - badanie plwociny /makroskopowe bakteriologiczne, cytologiczne/ - wymazy z gardła, jamy nosowej - gazometria /stęŝenie tlenu i dwutlenku węgla we krwi /- pozwala ocenić równowagę kwasowo - zasadową organizmu. Do badania pobiera się krew włośniczkową z palca lub płatka
usznego. ASTMA Przyczyny: W przypadku astmy atopowej objawy choroby są wynikiem reakcji alergicznej typu natychmiastowego. W procesie tym biorą udział trzy zasadnicze składniki: alergen, swoiste przeciwciała IgE, komórki układu odpornościowego. Najczęstszymi alergenami w astmie oskrzelowej są: roztocza kurzu domowego, sierść i naskórek zwierząt, pióra ptaków domowych, pyłki traw, drzew i chwastów, zarodniki grzybów i inne. Jednym z najsilniejszych czynników ryzyka wystąpienia astmy oskrzelowej jest atopia. Komórki układu odpornościowego biorące udział w procesie reakcji alergicznej to mastocyty, bazofile, eozynofile, limfocyty, monocyty, makrofagi pęcherzyków płucnych, komórki nabłonka oskrzeli. Objawy: Typowe objawy to: * napady duszności spowodowane skurczem oskrzeli * świszczący oddech * kaszel * uczucie cięŝaru w klatce piersiowej Objawy mogą cofać się częściowo lub całkowicie, spontanicznie lub pod wpływem leków. Występuje nadreaktywność oskrzeli na róŝnego rodzaju czynniki środowiska zewnętrznego. Napady astmy pojawiają się w wyniku kontaktu z alergenem (kurz, pyłki roślin, sierść zwierząt, pierze, niektóre pokarmy i. in.), w trakcie wysiłku fizycznego, podczas oddychania mroźnym powietrzem, w trakcie infekcji (bakteryjnych, wirusowych) układu oddechowego. Czynniki zaostrzające objawy astmy to: * kontakt z alergenami * nawracające infekcje układu oddechowego * palenie papierosów * hiperwentylacja wysiłkowa
* niektóre leki * niektóre składniki pokarmowe. Chorzy na astmę oskrzelową skarŝą się często na ucisk w klatce piersiowej, nadmierną produkcję plwociny, zaburzenia snu i częste napady duszności w godzinach nocnych. Leczenie: Leczenie w astmie oskrzelowej jest ściśle warunkowane stopniem cięŝkości choroby. Zasadnicze znaczenie w procesie leczenia astmy ma unikanie kontaktu z czynnikami wywołującymi napad astmy u chorego (unikanie alergenów, unikanie ekspozycji na mroźne powietrze). W niektórych przypadkach moŝliwe jest leczenie odczulające, jedna z metod immunoterapii. Obecnie dominującą metodą podawania leków są metody wziewne bezpośrednio do układu oddechowego. Ma to istotną zaletę, Ŝe w ten sposób minimalizuje się negatywne ogólne działania niepoŝądane. Stosowane są inhalatory dozowane, a niektórzy chorzy wykorzystują metodę podawania leków w nebulizacji. W cięŝkich postaciach choroby niezbędne jest takŝe zastosowanie leków o działaniu ogólnoustrojowym podawanych w postaci tabletek, iniekcji (zastrzyków) lub kroplówek. PROBLEMY PIELĘGNACYJNE Dobra pielęgniarka na podstawie obserwacji, zebranych informacji i analizy dokumentacji powinna dokonać szybkiej oceny stanu pacjenta i wyłonić główne problemy pielęgnacyjne. Duszność /wysiłkowa lub spoczynkowa/ celem pielęgniarki: - poprawa warunków oddychania, przez: udostępnienie świeŝego i czystego powietrza, mikroklimat, tlenoterapię ciągłą lub
okresową Objawem przedłuŝającej się duszności oprócz przyspieszonego i spłyconego oddechu jest sinica jako wyraz niedotlenienia. Kaszel- odruch obronny organizmu na czynnik draŝniący; suchy - podajemy środki hamujące kaszel, rozszerzające oskrzela / Tiocodin, Codeinnę / wilgotny - rozluźniające wydzielinę /Flegaminę/ wykrztuśne /Tusipekt/, drenaŝ ułoŝeniowy, oklepywanie kl. piersiowej/ DrenaŜ ułoŝeniowy to taka pozycja ciała, która umoŝliwia odpływ wydzieliny z drzewa oskrzelowego Przed jego zastosowaniem naleŝy 30 min. wcześniej podać środki rozluźniające wydzielinę w drzewie oskrzelowym. W trakcie i po naleŝy zastosować oklepywanie klatki piersiowej. Zabieg trwa 30 min. Odkrztuszanie duŝej ilości plwociny- /gruźlica, ropień płuc, nowotwory/- zapewnienie choremu godnych warunków - dostarczenie płatków ligniny, naczynia na zabrudzone płatki, nauczenie higienicznego odkrztuszania. Niepokój - zapewniamy spokój fizyczny i psychiczny
Ból w kl. piersiowej /reumatyczne, w przebiegu zapalenia opłucnej, niwewydolności wieńcowej/ Temperatura / wysoka w zapaleniu płuc, trawiąca w ropniu płuc/ - na zlecenie lek. stosujemy śr. obniŝające temperaturę, samodzielenie moŝemy zastosować fizykalne środki obniŝające temperaturę ciała np. chłodne okłady, częste obmywanie ciała letnią wodą, lekkie okrycie, częste dopajanie/ Odwodnienie - częste dopajanie - bilans wodny Zaburzenia ze strony układu krąŝenia - w stanach gorączkowych przyspieszenie i spadek napięcia tętna. Osłabienie - leczenie spoczynkowe Potliwość / zapaleniu płuc/- higiena ciała,zmiana bielizny osobistej i pościelowej w zaleŝności od potrzeby. ObniŜenie łaknienia- dieta lekkostrawna, posiłki często w małych ilościach, kolorystycznie i estetycznie podane. Zmiany zapalne w jamie ustnej - częsta toaleta j. ustnej zwłaszcza w stanach gorączkowych
(przynajmniej przed i po posiłkach) Zaparcia - wysoka temperatura ciała sprzyja zaparciom- dlatego naleŝy obserwować częstość wypróŝnień. Zakaz palenia tytoniu! LITERATURA: 1. Choroby wewnętrzne - red.leszka Pączka, Krzysztofa Muchy i Bartosz Foroncewicza PZWL W-wa 2009 2. Choroby wewnętrzne - red.wojciech Pędich, Iwona Jakubowska- Kuźmiuk - PZWL W-wa 1999 3.Ćwiczenia z chorób wewnętrznych pielęgniarstwa internistycznego J. Szewieczek, I.Caus Śląska Akademia Medyczna 1999 4. Pielęgniarstwo Olaf Krischnick Urban & Partner, Wrocław 2001 5. Zarys chorób wewnętrznych dla studentów pielęgniarstwa pod red. Jadwigi Daniuk, GraŜyny Jurkowskiej CZELEJ, Lublin 2005.