Badanie adaptacyjności polskich przedsiębiorstw

Badanie adaptacyjności polskich przedsiębiorstw Wyniki badań ilościowych w metodyce CATI na poziomie ogólnym Projekt badawczo-informacyjny z dziedziny nowoczesnej ekonomii menadżerskiej realizowany w partnerstwie przez Raport opracowany przez PBSSp. z o.o. pod nadzorem merytorycznym Grupy Doradców Biznesowych BAA Polska współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Spis treści 1. Charakterystyka badania 4 2. Kierunki i obszary zmian w firmach 8 3. Zmiany relacji firm z otoczeniem 19 4. Zmiany modelu biznesowego firm 25 5. Efekty zmian - sukcesy i porażki 39 2

Nota informacyjna Projekt: Branżowi Liderzy Zmian Klient: BAA Polska Sp. z o. o. Wykonawca: PBS Sp. z o.o. Termin realizacji: 10.11 31.12.2011 Metodologia: Badanie ilościowe, wywiad kwestionariuszowy z wykorzystaniem techniki komputerowo wspomaganych wywiadów telefonicznych (CATI) Czas wywiadu: 20 minut Próba: 500 firm istniejących na rynku co najmniej 10 lat w branżach: budowlanej, meblarskiej, spożywczej, transportowej oraz chemicznej. Respondenci: Kadra kierownicza najwyższego i średniego szczebla 3

Charakterystyka badania (1) Celem badania CATI było scharakteryzowanie w ujęciu ilościowym oraz jakościowym potencjału adaptacyjnego polskich firm na przykładzie podmiotów działających w pięciu celowo dobranych sektorach: oraz budowlanym, chemicznym, meblarskim, spożywczym transportu drogowego. Ogółem badaniu poddano grupę 500 firm. Aby jednak zapewnić możliwość wyodrębnienia procesów adaptacyjnych specyficznych dla poszczególnych sektorów, struktura próby badawczej została proporcjonalnie podzielona na pięć wyodrębnionych grup - po 100 przedsiębiorstw z każdego sektora. W efekcie opracowano wyniki badań zarówno dla całej badanej populacji firm (raport ogólny, gdzie n=500), jak i dla firm z poszczególnych sektorów (pięć raportów branżowych, gdzie n=100). Dla zagwarantowania wysokiej jakości poznawczej uzyskanych wyników w metodyce badania zastosowano dwa równorzędne kryteria doboru respondentów: na poziomie badanej firmy- minimum 10-letni okres prowadzenia działalności operacyjnej; na poziomie respondenta (rozmówcy) osoba zajmująca stanowisko kierownicze na poziomie wyższym lub średnimzwiązanazfirmąodconajmniej3lat. 4

Charakterystyka badania (2) Według danych statystycznych w układzie podmiotowym każdego z tych sektorów ponad 90% firm stanowią tzw. mikroprzedsiębiorstwa, tj. firmy o zatrudnieniu poniżej 10 osób. Gdyby takie proporcje przełożyć na strukturę podmiotową próby badawczej, uzyskano by bardzo ograniczony zasób wiedzy o procesach adaptacyjnych, jakie przebiegały w badanych sektorach. Stąd, w celu uzyskania maksymalnie pełnego obrazu różnorodności adaptacyjnej badanych sektorów, strukturę próby badawczej poddano celowej modyfikacji, dzięki której w próbie badawczej firm z kategorii mikroprzedsiebiorstw znalazło się jednak jedynie 159, tj. 3 badanej grupy przedsiębiorstw. W efekcie takiego zabiegu uzyskano zarówno wyniki obrazujące potencjał adaptacyjny dla wszystkich firm, w tym tych zatrudniających nawet jednego pracownika, jak i wyniki obrazujące potencjał adaptacyjny specyficzny dla firm o zatrudnieniu 10+, cechujących się bardziej zaawansowanymi modelami biznesowymi niż mikroprzedsiębiorstwa. Aby zapewnić porównywalność uzyskanych wyników z rzeczywistym obrazem podmiotowym badanych sektorów, w metodyce przetwarzania uzyskanych wyników zastosowano tzw. procedurę ważenia. Polega ona na tym, że waga wypowiedzi przedstawiciela danej firmy zależała od tego, ile firm podobnych do niej znalazło się w próbie badawczej, a ile w badanej populacji. Oznacza to, że wyniki dla ogółu badanych zgodnie ze specyfiką podmiotową badanych sektorów- są bardziej zbliżone do wyników dla firm zatrudniających do 9 pracowników i mogą się znacząco różnić od wyników dla firm zatrudniających 10 lub więcej osób. Zastosowanie procedury ważenia sprawia, że poszczególne wykresy informują nas nie tyle o procentowym rozkładzie odpowiedzi w próbie badawczej, a raczej o spodziewanym rozkładzie odpowiedzi w całej populacji firm danego rodzaju (np. budowlanych lub zatrudniających co najmniej 10 pracowników). 5

Sposób prezentacji wyników badań w raporcie Podział wg kryterium wielkości zatrudnienia 10+ PRACOWNIKÓW OGÓŁ FIRM w tym: Podział wg subiektywnej własnej oceny sukcesu badanej firmy BRAK POCZUCIA 6

Struktura badanych firm wg branż OGÓŁ FIRM (n=500) Branża Branża Branża Branża Branża budowlana meblarska spożywcza transportowa chemiczna (n=100) (n=100) (n=100) (n=100) (n=100) 1-9 pracowników (n=9) 10+ pracowników (n=91) 1-9 pracowników (n=63) 10+ pracowników (n=37) 1-9 pracowników (n=9) 10+ pracowników (n=91) 1-9 pracowników (n=30) 10+ pracowników (n=70) 1-9 pracowników (n=48) 10+ pracowników (n=52) 7

Struktura badanych firm wg poczucia sukcesu Czy może Pan(i) stwierdzić, że Państwa firma osiągnęła sukces w większym stopniu niż firmy, które 10 lat temu były na podobnym poziomie rozwoju co ona? OGÓŁ FIRMY 10+ 2 zdecydowanie tak raczej tak 4 raczej nie zdecydowanie nie 4 BRAK POCZUCIA trudno powiedzieć 1 1 POZOSTAŁE FIRMY (NIE PREZENTOWANE SZCZEGÓŁOWO) 2 Próba: wszystkie firmy Próba: firmy o zatrudnieniu 10+ 8

WYNIKI OGÓLNE Kierunki i obszary zmian w firmach Zmiany relacji firm z otoczeniem Zmiany modelu biznesowego firm Efekty zmian sukcesy i porażki 9

Kierunki i obszary zmian w firmach (1) Jakie zmiany zaszły w Państwa firmie od pierwszego okresu w jej rozwoju? Asortyment Obszar działalności Zysk operacyjny Liczba klientów Przychody Rentowność Majątek trwały OGÓŁ FIRM nie wiem spadek podobny poziom wzrost Próba: ogół firm 1 3 28% 4 3 3 2 1 18% 1 27% 48% 5 4 48% 67% 27% 18% 47% 1 37% 10+ 3 2 2 PRACOWNIKÓW 3 3 nie wiem 5 5 1 17% spadek 1 2 podobny poziom 5 2 2 4 5 wzrost 47% 3 1 1 2 Próba: firmy, które zatrudniają obecnie co najmniej 10 pracowników 10

Kierunki i obszary zmian w firmach (2) Jakie zmiany zaszły w Państwa firmie od pierwszego okresu w jej rozwoju? Asortyment Obszar działalności Zysk operacyjny Liczba klientów Przychody Rentowność Majątek trwały nie wiem spadek podobny poziom wzrost 70% 2 Próba: firmy, które deklarują odniesienie sukcesu BRAK POCZUCIA nie wiem spadek podobny poziom wzrost 2 3 3 Próba: firmy, które nie deklarują odniesienia sukcesu 3 3 3 3 6 6 10% 2 2 2 2 3 1 1 8% 3 4 2 27% 1 20% 67% 68% 3 1 5 3 3 1 8 8 2 1 6 11

Obszary zmian Czy na przestrzeni ostatnich 10 lat firma wprowadziła znaczące zmiany w poniższych obszarach swojej działalności? TECHNOLOGIA ZARZĄDZANIE MARKETING 2 7 6 nie 7 tak nie wiem Próba: wszyscy badani 28% 3 Jaki był wpływ tych zmian na obecną sytuację firmy? 67% 57% 6 trudno powiedzieć negatywny neutralny 1 3 3 20% pozytywny Próba: Firmy, które wprowadziły zmiany w danym obszarze 12

Obszary zmian a poczucie sukcesu Czy na przestrzeni ostatnich 10 lat firma wprowadziła znaczące zmiany w poniższych obszarach swojej działalności? 7 78% 6 6 50% 5 4 3 28% 2 2 2 Technologia Zarządzanie Marketing Ogół Firmy o zatrudnieniu 10+ Firmy które odczuwają sukces Firmy bez poczucia sukcesu *% odpowiedzi tak Próba: wszyscy badani 13

Rodzaje zmian TECHNOLOGIA Na czym polegały te zmiany? ZARZĄDZANIE MARKETING Zastosowanie nowego sprzętu 4 Zmiana struktury organizacyjnej 50% Większy nacisk na reklamę i komunikację 7 Zmiany w ofercie/nowe produkty 2 Zmiany w zasobach personalnych 17% Nowe rynki zbytu 1 Komputeryzacja, automatyzacja Wprowadzenie nowych procesów 2 1 Komputeryzacja, informatyzacja Cedowanie obowiązków Nowe (aktywne, bezpośrednie) podejście do klienta Rozbudowa sieci sprzedaży 8% Nowe materiały i surowce Zmiany w strukturze właścicielskiej Zmiany personalno- organizacyjne Inne 1 Wprowadzenie programów certyfikujących (np. ISO) Nowy produkt lub przebranżowienie się Nie wiem 0, Wprowadzenie outsourcingu Wprowadzenie outsourcingu 0, Zmiana/wprowadzenie procedur lub regulaminów 0, Inne 7% Inne 2 Nie wiem/trudno powiedzieć Nie wiem/trudno powiedzieć Próba: firmy, które wprowadziły zmiany w obszarze technologii. Próba: firmy, które wprowadziły zmiany w obszarze zarządzania. Próba: firmy, które wprowadziły zmiany w obszarze marketingu. 14

Źródło zmian w firmie Proszę powiedzieć, czy zmiany te wynikały z wewnętrznych potrzeb firmy, czy też były raczej efektem zewnętrznych czynników? OGÓŁ 2 1 3 2 FIRMY 10+ 2 38% 3 4 2 28% BRAK POCZUCIA 18% 2 4 17% Próba: firmy, które wprowadziły zmiany. wewnętrzne wewnętrzne i zewnętrzne zewnętrzne trudno powiedzieć 15

Czynniki napędzające rozwój firmy Co najbardziej napędzało rozwój Państwa firmy? OGÓŁ FIRMY 10+ BRAK POCZUCIA Popyt i koniunktura 38% 28% 2 4 Motywacja właścicieli i pracowników 18% 1 2 1 Nic Konkurencja Sytuacja w branżach powiązanych z firmą 1 Jakość towarów i usług Reklama, działania marketingowe 0, Nowe technologie i sprzęt, innowacje Pieniądze (dotacje, zamówienia) unijne i samorządowe 3, 5,8% 0, Przepisy inne niż związane z UE Wejście do UE (otwarcie granic, nowe przepisy) 0, 0, Dostęp do kredytów, leasingów itp. 0, 0, 0, Inne 1 1 7% 18% Nie wiem / trudno powiedzieć 1 1 2 1 Próba: wszyscy badani. 16

Czynniki hamujące rozwój firmy Co najbardziej hamowało rozwój Państwa firmy? OGÓŁ FIRMY 10+ BRAK POCZUCIA Dekoniunktura, kryzys, brak popytu 3 20% 5 1 Konkurencja 1 1 2 2 Podatki i koszty pracy 17% 1 7% 28% Przepisy, polityka i biurokracja 1 2 8% 18% Koszty materiałów, energii, paliw, podzespołów itp. Brak środków finansowych lub utrudniony dostęp do kredytów Zaległości płatnicze (kontrahentów) 1 8% 0, 20% Nieuczciwość klientów, kontrahentów, urzędników, itp. Kursy walut (różnice kursowe) Nic Ograniczone zasoby (technologia, personel, kompetencje) 0, Inne 10% 1 Nie wiem / trudno powiedzieć 1 1 30% Próba: wszyscy badani. 17

Nastawienie do wdrażanych zmian Jakie najczęściej jest nastawienie szeregowych pracowników/kadry menedżerskiej Państwa firmy do wdrażanych zmian? OGÓŁ FIRM Szeregowi pracownicy Kadra menedżerska 5 7 10% 30% FIRMY 10+ Szeregowi pracownicy Kadra menedżerska 5 7 1 10% 1 Próba: wszyscy badani. akceptacja brak dominująćego nastawienia opór trudno powiedzieć 18

Nastawienie do wdrażanych zmian Jakie najczęściej jest nastawienie szeregowych pracowników/kadry menedżerskiej Państwa firmy do wdrażanych zmian? Szeregowi pracownicy Kadra menedżerska 8 8 8% 1 BRAK POCZUCIA Szeregowi pracownicy Kadra menedżerska 37% 8 17% 4 10% Próba: wszyscy badani. akceptacja brak dominująćego nastawienia opór trudno powiedzieć 19

Wpływ otoczenia na działalność firmy (1) Jaki wpływ na Państwa działalność mają poniższe firmy i instytucje? Odbiorcy lub klienci 1 1 3 3 Dostawcy materiałów i surowców 8% 2 1 4 Dostawcy energii 20% 1 4 10% Instytucje odpowiedzialne za kwestie środowiskowe 1 1 67% Administracja publiczna 2 47% 10% 8% Instytucje finansowe 3 5 7% Ośrodki naukowo-badawcze 8% 77% Instytucje wspierania biznesu 8% 78% 8% Organizacje branżowe 67% 8% Próba: wszyscy badani -2 zdecydowanie negatywny -1 0 1 2 zdecydowanie pozytywny nie wiem 21

Wpływ otoczenia na działalność firmy (2) 10+ pracowników Jaki wpływ na Państwa działalność mają poniższe firmy i instytucje? Odbiorcy lub klienci 1 27% 5 Dostawcy materiałów i surowców 1 38% 4 Dostawcy energii 1 1 4 1 1 Instytucje odpowiedzialne za kwestie środowiskowe 17% 60% 1 Administracja publiczna 1 1 50% 1 Instytucje finansowe 1 3 2 2 Ośrodki naukowo-badawcze 7% 7 1 Instytucje wspierania biznesu 8% 7 Organizacje branżowe Próba: firmy zatrudniające co najmniej 10 pracowników 1 67% 1-2 zdecydowanie negatywny -1 0 1 2 zdecydowanie pozytywny nie wiem 22

Zmiana wpływu otoczenia na działalność firmy Które z poniższych organizacji mają teraz większy niż 10 lat temu wpływ na działalność Państwa firmy? OGÓŁ FIRMY 10+ BRAK POCZUCIA Odbiorcy lub klienci 5 5 6 5 Dostawcy materiałów i surowców 3 3 3 3 Instytucje finansowe 2 1 1 1 Dostawcy energii 1 2 1 2 Organizacje branżowe 1 40% 0, Administracja publiczna 1 17% 2 Instytucje środowiskowe 7% Ośrodki naukowo badawcze 0, Instytucje wspierania biznesu 0, 0, 0, Żadna z powyższych 18% 7% 20% Próba: wszystkie firmy, które odczuły wpływ podmiotów zewnętrznych Nie wiem 23

Podmioty zewnętrzne w procesie zmian Czy w procesie dokonywania zmian uczestniczyły podmioty zewnętrzne, np. firmy lub instytucje doradcze? OGÓŁ FIRM FIRMY 10+ 7 60% tak nie 27% 40% Próba: wszyscy badani Jakie podmioty zewnętrzne brały udział w procesie dokonywania zmian w Państwa firmie? Zewnętrzni doradcy 8 5 Kancelarie prawne 1 38% Biura podatkowe Jednostki naukowo-badawcze Organizacje wspierające przedsiębiorczość Inne nie wiem / trudno powiedzieć 3 10% 1 3 2 1 Próba: firmy, w których w procesie dokonywania zmian uczestniczyły podmioty zewnętrzne. 24

Podmioty zewnętrzne w procesie zmian Czy w procesie dokonywania zmian uczestniczyły podmioty zewnętrzne, np. firmy lub instytucje doradcze? BRAK POCZUCIA 68% 9 tak nie 3 Próba: wszyscy badani Jakie podmioty zewnętrzne brały udział w procesie dokonywania zmian w Państwa firmie? Zewnętrzni doradcy 7 5 Kancelarie prawne 10% 4 Biura podatkowe Jednostki naukowo-badawcze Organizacje wspierające przedsiębiorczość Inne 1 7 2 27% nie wiem / trudno powiedzieć n=28 Próba: firmy, w których w procesie dokonywania zmian uczestniczyły podmioty zewnętrzne. Uwaga! Niska liczebność, wyniki należy traktować jakościowo. 25

Zmiany struktury podmiotowej firmy 5 5 3 3 3 28% 2 2 18% 1 1 Zmiana formy prawnej Zmiana struktury własnościowej Powiązania rodzinne Ogół Firmy o zatrudnieniu 10+ Firmy które odczuwają sukces Firmy bez poczucia sukcesu *% odpowiedzi tak Próba: wszyscy badani 27

Osoba zarządzająca firmą (1) Właściciel lub właściciele Osoba z rodziny właściciela Kto zarządza Państwa firmą? Osoba niezwiązana rodzinnie z właścicielem, która została powołana na to stanowisko w drodze konkursu Osoba niezwiązana rodzinnie z właścicielem, która została powołana na to stanowisko bez konkursu ofert Próba: firmy, które wzięły udział w pełnym badaniu 8 10% Czy w początkowym okresie funkcjonowania firmy model zarządzania był taki sam? tak nie nie wiem 9 6 3 4 5 98% Próba: firmy, które odpowiedziały na pytania dodatkowe n=14 Uwaga! Niska liczebność, wyniki należy traktować jakościowo. 28

Osoba zarządzająca firmą (2) OGÓŁ FIRMY 10+ Kto zarządza Państwa firmą? BRAK POCZUCIA 8 6 7 87% 1 10% 8% 10% 7% Właściciel lub właściciele Osoba z rodziny właściciela Osoba niezwiązana rodzinnie z właścicielem, która została powołana na to stanowisko w drodze konkursu Osoba niezwiązana rodzinnie z właścicielem, która została powołana na to stanowisko bez konkursu ofert 2 Czy w początkowym okresie funkcjonowania firmy model zarządzania był taki sam? tak nie nie wiem 9 17% 8 97% 10% 90% Próba: firmy, które odpowiedziały na pytania dodatkowe 29

Kobiety na stanowiskach kierowniczych Jaki jest obecnie procentowy udział kobiet na stanowiskach kierowniczych w Państwa firmie? OGÓŁ FIRMY 10+ BRAK POCZUCIA 50%-100% 2-4 17% 3 1 1 8% 2 0%-2 Nie wiem 7 5 7 7 Jak obecnie udział kobiet na stanowiskach kierowniczych ma się do sytuacji z początkowego okresu istnienia Państwa firmy? Jest wyższy 2 3 3 10% jest na podobnym poziomie Jest niższy 6 5 6 68% Nie wiem Próba: wszystkie firmy 8% 8% 1 30

Elastyczne systemy organizacji pracy (telepraca) Czy Państwa firma umożliwia pracownikom wykonywanie pracy w domu? OGÓŁ 7% BRAK POCZUCIA 18% 1 9 8 tak nie 10+ PRACOWNIKÓW 87% 20% 80% Próba: wszystkie firmy 31

Cechy modelu organizacyjnego firmy Które określenia lepiej pasują do stosunków panujących w Państwa firmie? Dominuje współpraca BRAK POCZUCIA 78% 9 2 Dominuje rywalizacja Decyzje podejmowane zwykle w konsultacji z pracownikami niższego szczebla BRAK POCZUCIA 7 7% 7 2 17% Decyzje podejmowane zwykle bez konsultacji z pracownikami niższego szczebla Na stanowiska kierownicze mianowane są osoby z wewnątrz firmy BRAK POCZUCIA Próba: firmy, które odpowiedziały na pytania dodatkowe 5 7 trudno powiedzieć 2 4 7% Na stanowiska kierownicze zatrudniane są zwykle osoby spoza firmy 32

Pracownicy etatowi Jaki procent pracowników stanowiły osoby zatrudnione na etat w początkowym okresie działalności firmy, a jaki procent stanowią obecnie? Na początku OGÓŁ Obecnie FIRMY 10+ Na początku Obecnie Na początku Obecnie BRAK POCZUCIA Na początku Obecnie 51-100% 26-50% 8 78% 8 9 6 70% 9 9 0-2 Nie wiem 1 17% 7% Próba: wszystkie firmy 2 2 33

Odejścia pracowników Czy obecnie w ciągu całego roku odchodzi z firmy lub jest zwalnianych z pracy więcej czy mniej pracowników niż w początkowym okresie działalności Państwa firmy? OGÓŁ FIRMY 10+ BRAK POCZUCIA 18% 2 1 Więcej 28% Podobnie jak na początku 3 4 38% Mniej 4 28% 57% 3 Nie wiem Próba: wszystkie firmy 34

Przyczyny odejść pracowników Jakie były przyczyny odejść lub zwolnień pracowników (wszystkie górny słupek)w całym okresie funkcjonowania Państwa firmy, a która z nich była najczęstsza (jedna dolny słupek)? OGÓŁ FIRMY 10+ BRAK POCZUCIA Pracownicy zwalniali się z własnej woli 47% 30% 57% 38% 2 5 5 37% Działania restrukturyzacyjne 28% 18% 38% 2 2 3 3 Zbyt niskie kompetencje pracowników 2 1 1 2 2 3 1 Konflikt: pracownik pracodawca 2 0, 2 27% Przejście na emeryturę lub rentę 18% 2 27% 18% Zakończenie projektów 1 1 1 10% Zwolnienia dyscyplinarne 1 0, 8% 2 0, Inne przyczyny 7% 7% 2 2 Nie było żadnych zwolnień ani odejść Nie wiem, trudno powiedzieć 0, Próba: wszystkie firmy 35

Zróżnicowanie pracowników Do którego z poniższych typów firm jest bliżej Państwa firmie? OGÓŁ FIRMY 10+ BRAK POCZUCIA Firma zatrudniająca pracowników przeważnie podobnych do siebie Firma zatrudniająca pracowników przeważnie różniących się od siebie Trudno powiedzieć 5 7 7 8 4 20% 2 1 8% Czy obecnie w Państwa firmie pracownicy są zróżnicowani pod względem płci, wieku i wykształcenia bardziej niż w początkowym okresie jej działalności? tak nie nie wiem 7 2 5 4 68% 28% 1 8 Próba: wszystkie firmy 36

Wiedza i rozwój pracowników Jakie źródła pozyskiwania wiedzy i rozwoju pracowników wykorzystuje Państwa firma? OGÓŁ FIRMY 10+ BRAK POCZUCIA Regularne odwiedzanie branżowych stron internetowych 5 5 4 5 Szkolenia dla pracowników szeregowych (inne niż obowiązkowe) 4 70% 6 2 Udział w targach 3 50% 5 20% Prenumerata magazynów branżowych 3 4 4 2 Wyjazdy studyjne 2 1 4 1 Szkolenia dla kadry menadżerskiej (inne niż obowiązkowe, np. BHP) 1 50% 3 Udział w konferencjach 1 3 3 Studia dofinansowywane przez firmę 8% 1 2 Inne 1 Nie korzystamy z żadnych tego typu źródeł wiedzy 1 1 2 Próba: wszystkie firmy 37

Źródła finansowania majątku trwałego Jakie są główne źródła finansowania majątku trwałego w Państwa firmie? OGÓŁ FIRMY 10+ BRAK POCZUCIA Środki własne firmy, czyli zysk i amortyzacja 90% 9 87% 8 Kredyty i pożyczki 4 4 3 4 Podwyższenie kapitału, czyli wpłaty własne właścicieli 3 3 6 10% Leasing 2 4 2 4 Dotacje unijne 2 Prywatni inwestorzy Rynek publiczny 7% 0, Inne źródła 0, 2 Odmowa odpowiedzi 0, 0, Próba: firmy, które odpowiedziały na pytania dodatkowe 38

Wykorzystywanie majątku obcego Czy w swojej działalności Państwa firma korzysta z obcego majątku? OGÓŁ FIRMY 10+ BRAK POCZUCIA tak nie 47% 5 4 5 48% 5 3 6 Jak obecny stopień korzystania z majątku obcego wygląda w porównaniu z początkowym okresem działalności Państwa firmy? korzystamy w większym stopniu korzystamy w podobnym stopniu korzystamy w mniejszym stopniu nie wiem Próba: firmy, które odpowiedziały na pytania dodatkowe 17% 20% 1 48% 48% 4 2 2 37% 30% 2 37% 39

Wpływ zmian na wynik finansowy Jak często w ostatnich 10 latach kończyliście Państwo rok ze stratą? OGÓŁ FIRMY 10+ BRAK POCZUCIA Nigdy. Zawsze wychodziliśmy na plus. 2 5 48% 50% Raz lub kilka razy skończyliśmy rok na minusie. 6 Większość z ostatnich 10 lat kończyliśmy ze stratą. 47% 47% 4 Próba: firmy, które odpowiedziały na pytania dodatkowe 41

Wpływ zmian na płynność finansową (1) Proszę powiedzieć, jak na przestrzeni ostatnich 10 lat wyglądała kwestia Państwa płynności finansowej? Nie mieliśmy z nią żadnych problemów Miewaliśmy z nią niewielkie problemy Zdarzało się, że problemy z płynnością finansową zagrażały bezpieczeństwu firmy Nie wiem 2 4 30% Czy obecnie firma ma problemy z płynnością finansową? 1 30% tak nie 48% 5 70% 88% Próba: firmy, które odpowiedziały na pytania dodatkowe 42

Wpływ zmian na płynność finansową (2) Proszę powiedzieć, jak na przestrzeni ostatnich 10 lat wyglądała kwestia Państwa płynności finansowej? OGÓŁ FIRMY 10+ BRAK POCZUCIA Nie mieliśmy z nią żadnych problemów 2 3 3 1 Miewaliśmy z nią niewielkie problemy 4 2 3 Zdarzało się, że problemy z płynnością finansową zagrażały bezpieczeństwu firmy Nie wiem 5 4 30% 37% 1 Czy obecnie firma ma problemy z płynnością finansową? tak nie nie wiem 6 3 70% 2 8 18% 5 4 Próba: firmy, które odpowiedziały na pytania dodatkowe 43

Sukcesy odniesione dzięki zmianom Proszę podać przykład sukcesu odniesionego przez Państwa firmie dzięki wdrożonym zmianom. OGÓŁ FIRMY 10+ BRAK POCZUCIA Utrzymanie się na rynku 27% 2 3 10% Zwiększenie liczby klientów 1 2 Szerszy obszar geograficzny działalności firmy 1 8% 2 Nie odnieśliśmy sukcesu 8% 0, 1 Poprawa kondycji finansowej 7% 1 1 Większy asortyment produktów i usług Rozbudowa, powstanie nowych obiektów Nagrody, wyróżnienia 8% Inne 2 3 40% 7% Odmowa/brak odpowiedzi/nie wiem 7% 10% 1 Próba: firmy, które odpowiedziały na pytania dodatkowe 44

Porażki poniesione w wyniku zmian Proszę podać przykład porażki poniesionej przez Państwa firmie w wyniku wdrożonych zmian. OGÓŁ FIRMY 10+ BRAK POCZUCIA Nie ponieśliśmy żadnej 4 3 7 18% Złe decyzje produktowe 10% 2 Złe decyzje personalne 0% Nierentowne inwestycje (np. w sprzęt lub nieruchomości) 0, Wzrost zadłużenia Likwidacja części działalności 7% Inne 1 1 Nie wiem 10% 2 1 Odmowa odpowiedzi 1 1 Próba: firmy, które odpowiedziały na pytania dodatkowe 45

Źródła sukcesu firmy Proszę w jednym zdaniu określić, co w największym stopniu zaważyło na tym, że Państwa firma odniosła sukces? Umiejętności właściciela i kadry zarządzającej 2 FIRMY 10+ 17% Konsekwencja 2 Pracownicy i ich podejście do pracy Jakość produktu, solidność 18% 1 2 1 Uwarunkowania zewnętrzne 0% Innowacyjność, kreatywność Wiedza, doświadczenie, kwalifikacje Elastyczność 7% Inne 1 3 Nie wiem/odmowa odpowiedzi Próba: firmy, które deklarują odniesienie sukcesu i odpowiedziały na pytania dodatkowe 46