Przedmot: wedza o społeczeństwe Zakres: pozom podstawowy Lczba godzn: 34 Rozkład materału Temat (rozumany jako lekcja) Lczba godzn Treśc podstawy progra gramowej Cele ogólne Uczeń: Cele szczegółowe Uczeń: Dzał 1. Rzeczpospolta Polska jako demokratyczne państwo prawne Kształcone Umejętnośc Uczeń: Propozycje metod nauczana Propozycje środków dydaktycznych Uwag 1. Podstawy ustroju Rzeczypospoltej Polskej 1 Cele kształcena: IV V omówene podstaw ustroju Rzeczypospoltej Polskej defnuje wyjaśna pojęca zwązane z ustrojem wyszukuje nformacje w źródłach rozróżna defnuje trójpodzał władzy oraz zakres obowązków każdej z nch omawa transformację ustrojową powstane Konstytucj rozróżna władzę ustawodawczą, wykonawczą sądownczą oraz strukturę samorządu w mapa admnstracyjna kraju fologramy materały prasowe dotyczące Okrągłego Stołu 2. Zasady ustroju Rzeczypospoltej Polskej 1 Cel IV omówene fundamentalnych zasad defnuje grupuje zasady demokracj w wyjaśna fundamentalne zasady dyskusja praca pod ke-
zawarte w Konstytucj demokracj w Rzeczypospoltej Polskej nazywa nstytucje zwązane z demokracją ocena ch pracę demokracj ocena realzację poszczególnych zasad demokracj w runkem Dzał 2. Młody obywatel w urzędze 3. Obywatelstwo polske unjne 1 1.1 poznane sposobów nabywana obywatelstwa praw wynkających z obywatelstwa w UE defnuje pojęce obywatelstwo różnce w jego nabywanu porównuje zasady nabyca obywatelstwa: prawa krw prawa zem analzuje zasady obywatelstwa polskego, nabyce utratę obywatelstwa metaplan technk dramowe petycja - Ustawa z 15.02.1962 r. o obywatelstwe polskm dowód osobsty paszport teksty źródłowe Układ z Schengen 4. Uzyskane podstawowych dokumentów w 1 1.2 uśwadomene obowązku potrzeby posadana nezbędnych dokumentów oraz umejętność wypełnana wno- defnuje rozróżna wszystke dokumenty potrzebne do funkcjonowana prawnego w prawdłowo wypełna wnosk formularze potrzebne do uzyskana w/w przygotowuje wypełna wnosk o: wydane dowodu osobstego, wydane paszportu, wydane prawa jazdy, zareje- mapa semantyczna schemat metody praktyczne Ustawa z 10.04.1974 r. o ewdencj ludnośc dowodach osobstych Ustawa z 24.09.2010r. o ewdencj ludnośc
sków formularzy dokumentów strowane pojazdu Ustawa z 09.06. 2011 r. o zmane ustawy o dowodach osobstych ewdencj ludnośc 5. Udzał obywatel w wyborach referendach 1 1.3 analza bernego czynnego prawa wyborczego defnuje analzuje różnce pomędzy bernym a czynnym prawem wyborczym zna prawa wyborcze na podstawe danych statystycznych analzuje ocena frekwencję wyborczą w omawa czynne berne prawo wyborcze analzuje przyczyny nskej frekwencj w wyborach proponuje zmany w prawe wyborczym dyskusja ze źródłem statystycznym technk dramowe Ustawa z 05.06.1990 r. o organzacj zgromadzeń ordynacje wyborcze 6. Konstytucyjne prawo obywatela do nformacj 1 1.4 zapoznane z pojęcem nformacja publczna sposobam jej pozyskwana wyjaśna opsuje sposoby pozyskwana nformacj publcznych oraz powody odmowy ch udostępnena wskazuje dokumenty, które zawerają nformacje publczne, określa zasady ch stosowana analzuje przypadk, kedy obywatel może spotkać nternetu wywad Ustawa z 06.09.2001 r. o dostępe do nformacj publcznej
sę z odmową udostępnena nformacj publcznej 7. Procedury odwoławcze od decyzj urzędów 1 1.5, 1.6 poznane procedur odwoławczych od decyzj urzędów defnuje procedury odwoławcze zna opsuje akty prawne dotyczące procedury odwoławczej tworzy odpowedne dokumenty wnosk potraf zastosować odpowedne procedury odwoławcze od decyzj urzędów potraf napsać podane w forme żądana, zażalena czy odwołana sporządza urzędowy wnosek, skargę odwołane mapa myśl metoda praktyczna Kodeks postępowana admnstracyjnego z 14.06.1960 r. Dzał 3. Prawo sądy 8. Pojęce prawa norm prawnych 1 2.1 kształcene umejętnośc rozróżnana norm prawnych uśwadomene ch funkcj defnuje pojęce prawa normy prawnej, rozróżna je opsuje opsuje funkcje zadana prawa defnuje podzał norm prawnych ch zależnośc pomędzy wyjaśna, co to jest prawo, wskazuje różnce mędzy normam prawnym, relgjnym, moralnym obyczajowym słownka pojęć słownk pojęć prezentacja Kodeksy: wykroczeń, cywlny, drogowy
sobą rozróżna elementy normy prawnej (hpotezę, dyspozycję sankcję) oraz rodzaje norm wskazuje funkcje zadana prawa 9. Podstawowe zasady prawa funkcjonowana sądów 1 2.2, 2.5 poznane najważnejszych zasad gwarantowanych w konstytucj dotyczących prawa sądów defnuje opsuje zasady prawne konstytucj opsuje funkcjonowane sądów ch zadana defnuje sankcje przedstawa ch rodzaje potraf scharakteryzować podstawowe zasady prawa przedstawa konsekwencje ch łamana uzasadna potrzebę nezależnośc nezawsłośc sędzów technk dramowe: kalambury Kodeks karny 10. Źródła gałęze prawa 1 2.3 poznane herarch aktów prawnych sposobów ch poszukwana defnuje źródła gałęze prawa swobodne posługuje sę źródłam w postac aktów prawnych potraf zlustrować herarchę aktów prawnych znajduje wskazany akt prawny nterpretuje proste, prezentacj multmedalnej schematów Dzennk Ustaw Montor Polsk dzennk resortowe dzennk
przepsy prawne Urzędów Wojewódzkch podręcznk 11. Wybrane zagadnena prawa polskego defnuje różnce pomędzy różnym rodzajam prawa 1 2.4 uśwadomene różnc, jake stneją mędzy prawem karnym, cywlnym admnstracyjnym wyjaśna różnce mędzy prawem cywlnym, karnym admnstracyjnym wskazuje, w jakm kodekse można znaleźć przepsy dotyczące konkretnej sprawy sporządza pozew z powództwa cywlnego podręcznka kodeksów elementy dramy: przygotowane tekstu oskarżena Kodeks karny Kodeks cywlny Kodeks pracy Kodeks admnstracyjny 1 2.5, 2.6 12. Uczestncy procesu sądowego poznane najważnejszych pojęć zwązanych z procesem karnym, cywlnym admnstracyjnym rozróżna prawa obowązk obywatela w trakce postępowana karnego cywlnego przedstawa reprezentantów strony procesowej w postę- technk dramowe (przemówene, scenk rodzajowe) Kodeks karny Kodeks cywlny źródła konografczne
powanu karnym cywlnym uzasadna potrzebę nezależnośc nezawsłośc sądów 13. Przebeg postępowana sądowego 1 2.6, 2.7 zapoznane sę z głównym etapam postępowana karnego rolą medacj w procese karnym cywlnym defnuje elementy postępowana sądowego grupuje rozróżna prawa przysługujące każdej ze stron procesu defnuje pojęce medacj jej znaczena dla procesów sądowych omawa poszczególne etapy postępowana sądowego wymena główne prawa, jake przysługują oferze, sprawcy śwadkow przestępstwa sporządza zawadomene o popełnenu przestępstwa uzasadna znaczene medacj podręcznka technk dramowe metoda praktyczna Kodeks karny źródła konografczne 14. Lekcja powtórzenowa 1 uśwadomene ucznow, jak ma za-
15. Lekcja sprawdzająca 1 chowywać sę w sądze w sytuacj, kedy dowe sę o popełnenu przestępstwa Dzał 4. Bezpeczeństwo 16. Organy odpowedzalne za porządek bezpeczeństwo wewnętrzne państwa 1 3.1, 3.2 zapoznane sę z organam odpowedzalnym za porządek bezpeczeństwo wewnętrzne państwa defnuje opsuje nstytucje odpowedzalne za przestrzegane prawa bezpeczeństwo wewnętrzne zewnętrzne opsuje poszczególne nstytucje, zakres ch odpowedzalnośc zadana wymena nstytucje odpowedzalne za porządek bezpeczeństwo wewnętrzne omawa ch uprawnena rozpoznaje przejawy ch naruszena rozpoznaje loga poszczególnych nstytucj charakteryzuje zadana tych nstytucj, podręcznka oraz nternetu Ustawa o Polcj z 06.04.1990 r.
17. Problemy przestępczośc w Polsce 1 3.3, 3.4, 3.5 uśwadamane zagrożeń wynkających ze zjawsk patologcznych opsuje defnuje problem przestępczośc w Polsce opsuje defnuje sankcje grożące za poszczególne przestępstwa rozróżna pojęce przestępcy neletnego jego odpowedzalnośc za popełnone czyny omawa problem przestępczośc w Polsce charakteryzuje zjawska patologczne we, jak można m przecwdzałać wyjaśna, na jakch zasadach neletn odpowadają za popełnene przestępstwa pozyskuje dane do sporządzena wykresu lub notatk o przestępczośc najblższym otoczenu w staty- stycznych wywad pogadanka źródła statystyczne konografczne Kodeks karny Ustawa o postępowanu w sprawach neletnch z 26.10. 1982 r. 18. Przepsy prawne dotyczące sprzedaży konsumpcj alkoholu, papero- 1 3.6 zapoznane z regulamnam dotyczącym sprzedaży konsumpcj defnuje akty prawne dotyczące używek zna normy prawne, moralne obyczajo- omawa wpływ alkoholu tytonu na organzm debata za przecw z wy- źródła statystyczne strony nternetowe podręcznk
sów narkotyków 19. Prawa obowązk uczna w 1 4.1, 4.2 alkoholu oraz przepsów dotyczących palena tytonu Ustawa o wychowanu w trzeźwośc z 26.10.1982 r. uśwadomene najważnejszych praw obowązków uczna w śwetle konstytucj nnych aktów prawnych we dotyczące stosowana używek defnuje opsuje prawa obowązk uczna zna polske akty prawne defnujące prawa obowązk uczna ch gradację ważnośc zna nstytucje osoby, do których może zwrócć sę uczeń, którego prawa zostały złamane przedstawa przepsy prawne dotyczące sprzedaży konsumpcj alkoholu, paperosów narkotyków oraz wskazuje na konsekwencje ch łamana wymena prawa obowązk uczna, wyszukuje je w przepsach prawa ośwatowego rozpoznaje przypadk naruszana praw uczna, proponuje odpowedne środk w celu ch ochrony we, gdze zgłosć sę po pomoc, jake nstytucje zajmują sę obroną jego praw korzystanem nternetu dyskusja Konwencja o Prawach Dzecka Ustawa o systeme ośwaty
20. Szkolnctwo wyższe w Polsce w Europe 1 4.3, 4.4 zapoznane z systemem kształcena w Polsce; uśwadomene potrzeby uczena sę opsuje system ośwatowy w Polsce zna jego akty prawne omawa zasady podejmowana studów wyższych na uczelnach polskch, europejskch śwatowych charakteryzuje system ośwatowy w Polsce omawa na wybranych przykładach zasady przyjmowana do szkół wyższych w Polsce możlwośc podejmowana nauk w Un Europejskej, prezentacj danych o programach unjnych dotyczących szkolnctwa wyższego pogadanka metoda 7 ntelgencj Deklaracja Bolońska Ustawa o szkolnctwe wyższym prezentacje dane statystyczne UNE- SCO 21. Polska w strefe Schengen 1 4.5 zapoznane sę z warunkam bezpecznego podróżowana po śwece zna akty prawne strefy Schengen potraf je nterpretować defnuje pojęca zwązane ze strefą Schengen we, gdze szukać pomocy w raze problemów podczas zagrancznych podróży wyjaśna podstawowe pojęca zwązane z przynależnoścą do strefy Schengen: wza, azyl, ekstradycja, Europejsk Nakaz Aresztowana (ENA), Europejska Karta Ubezpeczena Zdrowotnego ze słownkem analza przypadku dane z nternetu podręcznk słownk pojęć tekst Układu z Schengen
dowodz, jak unknąć ryzyka, postąpć w raze kradzeży lub wypadku, gdze szukać pomocy 22. Zatrudnene młodzeży podejmowane dzałalnośc gospodarczej 1 4.6, 4.7 omówene różnych form zarobkowana w Polsce zna akty prawne mówące o zatrudnanu neletnch zna prawa obowązk zatrudnonego neletnego w Polsce w Europe sporządza europejske CV, czyl Europass przedstawa możlwośc zarobkowana młodych ludz zasady ch zatrudnena w Polsce Un Europejskej sporządza Europass-CV, prezentacj danych portfolo Kodeks Pracy Ustawa o swobodze dzałalnośc gospodarczej z 24.07.2004 r. dane z nternetu Dzał 5. Prawa 23. Pojęce geneza praw 1 5.1, 5.3 poznane pojęca prawa oraz zapoznane sę z hstorą tych praw ch generacjam defnuje pojęca zwązane z prawam dzel prawa umejscawa je w odpowednch generacjach przedstawa hstorę praw wyjaśna pojęce praw rozróżna trzy generacje praw wyjaśna, dyskusja prezentacj multmedalnych prezentacje multmedalne teksty źródłowe Powszechna Deklaracja Praw Człoweka
jake prawa zawerają 24. Podstawowe prawa wolnośc 1 5.2, 5.3 dzel defnuje prawa charakteryzuje prawo do wolnośc jego ogranczena ocena znaczene prawa do życa moralny problem aborcj eutanazj zapoznane sę z podstawowym prawam wolnoścam przedstawa katalog podstawowych praw charakteryzuje prawa obywatelske, poltyczne, gospodarcze, socjalne kulturalne dokonuje analzy prawa do życa ocena problem eutanazj z podręcznkem tekstam źródłowym dyskusja punktowana Powszechna Deklaracja Praw Człoweka Mędzynarodowy Pakt Praw Obywatelskch Poltycznych z 16.12. 1966 r. Konwencja o ochrone praw podstawowych wolnośc z 04.11.1950 r. 25. Przykłady łamana praw 1 5.4 omówene przyczyn przykładów łamana praw na śwece defnuje organzacje zajmujące sę pomocą ludzom w przypadkach łamana ch praw omawa wybrane przykłady łamana praw właścwe je ocena wyjaśna przyczyny łamana praw omawa przypadk łamana praw z podręcznkem, tekstam źródłowym flmem: Stulece zwykłych ludz, Rok 1957 dyskusja podręcznk teksty źródłowe flm materały prasowe nternet
26. Ochrona dóbr osobstych prawo do prywatnośc 1 5.2, 5.6 zapoznane sę z prawem do prywatnośc w kontekśce ochrony danych osobowych prawa obywatela w kontaktach z medam defnuje prawo do prywatnośc omawa nterpretuje akty prawne mówące o prawe do prywatnośc wyszukuje przykłady naruszana prawa do prywatnośc uzasadna potrzebę funkcjonowana prawa, które chron dobra osobste debata Ustawa o ochrone danych osobowych Ustawa o prawe autorskm prawach pokrewnych 27. Gwarancje ochrony praw w 1 6.1. przedstawene głównych środków ochrony praw wolnośc w Polsce omawa nstytucje akty prawne dotyczące ochrony praw w Polsce omawa zakres dzałana Trybunału Konstytucyjnego przedstawa główne środk ochrony praw wolnośc w uzasadna, kedy obywatel może wneść skargę konstytucyjną z podręcznkem tekstam źródłowym plakat materały prasowe podręcznk paper psak 28. Rzecznk Praw Obywatelskch Rzecznk Praw Dzecka 1 6.2 omówene sposobów dzałana Rzecznka Praw Obywatelskch Rzecznka Praw Dzecka omawa kompetencje Rzecznka Praw Obywatelskch Rzecznka Praw Dzecka konstruuje skargę do w/w nstytucj omawa podstawowe zadana Rzecznka Praw Obywatelskch Rzecznka Praw Dzecka ocena pracę Rzecznka metoda za przecw nternet
Praw Obywatelskch Rzecznka Praw Dzecka, operając sę na przykładach z życa potraf napsać skargę do Rzecznka 29. Europejsk system ochrony praw podręcznk strony nternetowe 30. Dzałalność organzacj pozarządowych 1 6.3 przedstawene uzasadnene znaczena Europejskego Trybunału Praw Człoweka w Strasburgu dla ochrony praw w Europe 1 6.4 przedstawene przykładów dzałań podejmowanych przez omawa europejske akty prawne dotyczące ochrony praw zna omawa proces skarg do Trybunału Praw Człoweka w Strasburgu omawa defnuje organzacje pozarządowe zajmujące sę ochroną praw klasyfkuje organzacje, które tworzą unwersalny system rządowy europejsk system ochrony praw uzasadna znaczene Europejskego Trybunału Praw Człoweka w Strasburgu omawa dzałalność podstawowych organzacj pozarządo- podręcznka, prezentacj multmedalnych mapa myśl, nternetu podręcznk strony nternetowe flm
31. Przejawy szownzmu, raszmu, antysemtyzmu, ksenofob homofob ludz organzacje pozarządowe, w sprawe ochrony praw 1 6.5 rozpoznawane omówene przejawów raszmu, szownzmu, antysemtyzmu, ksenofob homofob w życu codzennym rozpoznaje ch godła loga omawa zakres ch dzałana na wybranych przykładach podsumowuje ocena dzałalność organzacj pozarządowych zajmujących sę ochroną praw defnuje omawa pojęca zwązane z netolerancją (raszm, szownzm, ksenofoba, homofoba, antysemtyzm) wskazuje odpowedne akty prawne zajmujące sę netolerancją omawa na przykładach z medów przypadk w/w postaw wych: Czerwony Krzyż, Amnesty Internatonal, Helsnska Fundacja Praw Człoweka potraf napsać apel do organzacj pozarządowej potraf wskazać podobeństwa różnce w zakrese ochrony przed dyskrymnacją zawartą w tekstach Mędzynarodowego paktu praw obywatelskch poltycznych Karty Praw Podstawowych Un Europejskej wyszukuje ze, prasy życa codzennego przykłady dotyczące flmu technk dramowe apel przemówene podręcznka, tekstów źródłowych prasy dyskusja słownk pojęć podręcznk nternet materały prasowe
wymenonych postaw 32. Lekcja powtórzenowa 33. Lekcja sprawdzająca 1 uśwadomene znaczena znajomośc praw sposobów ch ochrony 1 34. Debata klasowa na temat wolnośc lub tolerancj 1 5.5; 6.6 kształcene umejętnośc wyrażana własnego zdana w wybranych sprawach uzasadna ocena potrzebę tolerancj przejawy netolerancj wyznacza obszary oraz grance wolnośc tolerancj we współczesnym śwece przedstawa możlwośc zaangażowana sę w wybrane dzałana na rzecz wolnośc tolerancj debata dokumenty dotyczące praw materały prasowe