Temat L.p. Zakres treści Pojęcia i zagadnienia Zakres podstawowy Zakres ponadpodstawowy Lekcja organizacyjna

Transkrypt

1 Tematy i zakres treści nauczania Wiedza o społeczeństwie (zakres podstawowy) dla klas I TAZ, I TE, I TEH, I TZ, I LOM, I LOP ( 1 godzina tygodniowo) na rok szkolny 2015/2016 Temat L.p. Zakres treści Pojęcia i zagadnienia Zakres podstawowy Zakres ponadpodstawowy Lekcja organizacyjna Rzeczpospolita Polska jako demokratyczne państwo prawne 1 - zapoznanie z programem nauczania - omówienie przedmiotowego systemu oceniania - zapoznanie z podstawą programową 2 - omówienie podstaw ustroju Rzeczypospolitej Polskiej - władza ustawodawcza, wykonawcza i sądownicza - uprawnienia Prezydenta RP - struktura sądownictwa w Polsce - struktura samorządu terytorialnego w RP -omówienie fundamentalnych zasad demokracji w Rzeczypospolitej Polskiej - zna materiał programowy przewidziany do zrealizowania w klasie I - zna przedmiotowy system nauczania - zna podstawę programową definiuje i wyjaśnia pojęcia związane z ustrojem RP wyszukuje informacje w źródłach rozróżnia i definiuje trójpodział władzy oraz zakres obowiązków każdej z nich omawia transformację ustrojową i powstanie Konstytucji RP rozróżnia władzę ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą oraz strukturę samorządu w RP definiuje i grupuje zasady demokracji w RP nazywa instytucje związane z demokracją i ocenia ich pracę analizuje podstawy prawne ustroju Rzeczypospolitej, określa wady i zalety konstytucji ocenia realizację zasady praworządności w Polsce wyjaśnia fundamentalne zasady demokracji ocenia realizację poszczególnych zasad demokracji w RP 1

2 Młody obywatel w urzędzie Udział obywateli w wyborach i referendach Konstytucyjne prawo obywatela do informacji Procedury odwoławcze od decyzji urzędów 3 -poznanie sposobów nabywania obywatelstwa i praw wynikających z obywatelstwa w UE - prawo krwi - prawo ziemi - bezpaństwowiec - naturalizacja - utrata obywatelstwa - uświadomienie obowiązku i potrzeby posiadania niezbędnych dokumentów oraz umiejętność wypełniania wniosków i formularzy - obowiązek meldunkowy - dowód osobisty - paszport - rejestracja pojazdów 4 - analiza biernego i czynnego prawa wyborczego 5 - zapoznanie z pojęciem informacja publiczna i sposobami jej pozyskiwania - informacja prosta - informacja przetworzona 6 - poznanie procedur odwoławczych od decyzji urzędów - skargi i wnioski definiuje pojęcie obywatelstwo i różnice w jego nabywaniu porównuje zasady nabycia obywatelstwa: prawa krwi i prawa ziemi definiuje i rozróżnia wszystkie dokumenty potrzebne do funkcjonowania prawnego w RP prawidłowo wypełnia wnioski i formularze potrzebne do uzyskania w/w dokumentów definiuje i analizuje różnice pomiędzy biernym a czynnym prawem wyborczym zna prawa wyborcze RP na podstawie źródeł i danych statystycznych analizuje i ocenia frekwencję wyborczą w RP wyjaśnia i opisuje sposoby pozyskiwania informacji publicznych oraz powody odmowy ich udostępnienia wskazuje dokumenty, które zawierają informacje publiczne, i określa zasady ich stosowania definiuje procedury odwoławcze zna i opisuje akty prawne dotyczące procedury odwoławczej tworzy odpowiednie dokumenty i wnioski potrafi zastosować odpowiednie procedury odwoławcze od decyzji urzędów analizuje zasady obywatelstwa polskiego, nabycie i utratę obywatelstwa - uzasadnia swoją opinię na temat nieakceptowania przez Polskę prawa do podwójnego obywatelstwa przygotowuje i wypełnia wnioski o: wydanie dowodu osobistego, wydanie paszportu, wydanie prawa jazdy, zarejestrowanie pojazdu analizuje dane dotyczące PESEL omawia różnice przy rejestracji różnych pojazdów uzasadnia konieczność posiadania świadectwa homologacji dla danego typu samochodu omawia czynne i bierne prawo wyborcze analizuje przyczyny niskiej frekwencji w wyborach i proponuje zmiany w prawie wyborczym analizuje przypadki, kiedy obywatel może spotkać się z odmową udostępnienia informacji publicznej analizuje powody odmowy podania informacji publicznej ocenia problem jawności życia publicznego potrafi napisać podanie w formie żądania, zażalenia czy odwołania sporządza urzędowy wniosek, skargę i odwołanie dokonuje oceny problemów występujących w środowisku, w sprawie których można by skierować petycje do władz lokalnych 2

3 Pojęcie prawa i norm prawnych Podstawowe zasady prawa i funkcjonowania sądów Źródła i gałęzie prawa Wybrane zagadnienia prawa polskiego Uczestnicy procesu sądowego 7 - kształcenie umiejętności rozróżniania norm prawnych i uświadomienie ich funkcji - hipoteza - dyspozycja - sankcja - prawo naturalne - prawo stanowione - prawo pozytywne - funkcje i zadania prawa 8 - poznanie najważniejszych zasad gwarantowanych w konstytucji dotyczących prawa i sądów 9 - poznanie hierarchii aktów prawnych i sposobów ich poszukiwania - sposoby publikacji aktów prawnych - gałęzie prawa - ratyfikacja - vacatio legis 10 - uświadomienie różnic, jakie istnieją między prawem karnym, cywilnym i administracyjnym 11 - poznanie najważniejszych pojęć związanych z procesem karnym, cywilnym i administracyjnym - organy procesowe - strony procesowe definiuje pojęcie prawa i normy prawnej, rozróżnia je i opisuje opisuje funkcje i zadania prawa definiuje podział norm prawnych i ich zależności pomiędzy sobą definiuje i opisuje zasady prawne konstytucji opisuje funkcjonowanie sądów i ich zadania definiuje sankcje i przedstawia ich rodzaje potrafi scharakteryzować podstawowe zasady i prawa definiuje źródła i gałęzie prawa swobodnie posługuje się źródłami w postaci aktów prawnych potrafi zilustrować hierarchię aktów prawnych znajduje wskazany akt prawny i interpretuje proste przepisy prawne definiuje różnice pomiędzy różnymi rodzajami prawa wyjaśnia różnice między prawem cywilnym, karnym i administracyjnym wymienia uczestników procesu karnego i cywilnego wyjaśnia poszczególne pojęcia związane z procesem karnym i cywilnym rozróżnia kolory żabotu, lamówek i mankietów sędziów, prokuratorów, obrońcy i radcy wyjaśnia, co to jest prawo, wskazuje różnice między normami prawnymi, religijnymi, moralnymi i obyczajowymi rozróżnia elementy normy prawnej (hipotezę, dyspozycję i sankcję) oraz rodzaje norm wskazuje funkcje i zadania prawa potrafi interpretować zapisy przykładów norm prawnych przedstawia konsekwencje łamania praw uzasadnia potrzebę niezależności i niezawisłości sędziów analizuje pracę i funkcjonowanie polskiego wymiaru sprawiedliwości; sądownictwo polskie porównuje z sądownictwem w prawie anglosaskim analizuje poszczególne działy prawa międzynarodowego i europejskiego uzasadnia, jakie znaczenie dla funkcjonowania państwa ma hierarchia aktów prawnych wskazuje, w jakim kodeksie można znaleźć przepisy dotyczące konkretnej sprawy sporządza pozew z powództwa cywilnego rozróżnia prawa i obowiązki obywatela w trakcie postępowania karnego i cywilnego przedstawia reprezentantów strony procesowej w postępowaniu karnym i cywilnym uzasadnia potrzebę niezależności i niezawisłości sądów analizuje osobowe źródła dowodowe i instytucję świadka koronnego 3

4 Przebieg postępowania sądowego Prawo i sądy lekcja powtórzeniowa. Prawo regulatorem życia społecznego lekcja sprawdzająca. Organy odpowiedzialne za porządek i bezpieczeństwo wewnętrzne państwa Problemy przestępczości w Polsce 12 - zapoznanie się z głównymi etapami postępowania karnego i rolą mediacji w procesie karnym i cywilnym - zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa - postępowanie przygotowawcze - postępowanie główne - postępowanie mediacyjne 13 - utrwalenie i usystematyzowanie wiadomości 14 - sprawdzenie wiadomości i umiejętności uczniów 15 - zapoznanie się z organami odpowiedzialnymi za porządek i bezpieczeństwo wewnętrzne państwa - legitymowanie - zatrzymanie - przeszukanie - kontrola osobista 16 - uświadamianie zagrożeń wynikających ze zjawisk patologicznych - zjawiska patologiczne wśród młodzieży - odpowiedzialność nieletnich za popełnienie przestępstwa - zasady bezpiecznego zachowania się w sytuacji zagrożenia definiuje elementy postępowania sądowego grupuje i rozróżnia prawa przysługujące każdej ze stron procesu definiuje pojęcie mediacji i jej znaczenia dla procesów sądowych definiuje i opisuje instytucje odpowiedzialne za przestrzeganie prawa i bezpieczeństwo wewnętrzne i zewnętrzne opisuje poszczególne instytucje, zakres ich odpowiedzialności i zadania opisuje i definiuje problem przestępczości w Polsce opisuje i definiuje sankcje grożące za poszczególnie przestępstwa rozróżnia pojęcie przestępcy nieletniego i jego odpowiedzialności za popełnione czyny omawia poszczególne etapy postępowania sądowego wymienia główne prawa, jakie przysługują ofierze, sprawcy i świadkowi przestępstwa sporządza zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa ocenia problem obowiązku powiadomienia o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu uzasadnia znaczenie mediacji wymienia instytucje odpowiedzialne za porządek i bezpieczeństwo wewnętrzne rozpoznaje loga poszczególnych instytucji i charakteryzuje zadania tych instytucji przedstawia przykłady nadużywania uprawnień przez policję i inne służby odpowiedzialne za porządek i bezpieczeństwo ocenia działalność instytucji odpowiedzialnych za porządek i bezpieczeństwo omawia problem przestępczości w Polsce charakteryzuje zjawiska patologiczne i wie, jak można im przeciwdziałać wyjaśnia, na jakich zasadach nieletni odpowiadają za popełnienie przestępstwa pozyskuje dane do sporządzenia wykresu lub notatki o przestępczości w najbliższym 4

5 Przepisy prawne dotyczące sprzedaży i konsumpcji alkoholu, papierosów i narkotyków Prawa i obowiązki ucznia w RP Szkolnictwo wyższe w Polsce i w Europie Polska w strefie Schengen Zatrudnienie młodzieży i podejmowanie działalności 17 - zapoznanie z regulaminami dotyczącymi sprzedaży i konsumpcji alkoholu oraz przepisów dotyczących palenia tytoniu - normy prawne dotyczące problemu narkomanii 18 - uświadomienie najważniejszych praw i obowiązków ucznia w świetle konstytucji i innych aktów prawnych 19 - zapoznanie z systemem kształcenia w Polsce; uświadomienie potrzeby uczenia się - zasady przyjmowania do szkół wyższych - warunki podejmowania nauki w Unii Europejskiej 20 - zapoznanie się z warunkami bezpiecznego podróżowania po świecie - układ z Schengen - Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego 21 - omówienie różnych form zarobkowania w Polsce - rodzaje umów związanych z zatrudnieniem definiuje akty prawne dotyczące używek zna normy prawne, moralne i obyczajowe dotyczące stosowania używek definiuje i opisuje prawa i obowiązki ucznia zna polskie akty prawne definiujące prawa i obowiązki ucznia i ich gradację ważności zna instytucje i osoby, do których może zwrócić się uczeń, którego prawa zostały złamane opisuje system oświatowy w Polsce i zna jego akty prawne omawia zasady podejmowania studiów wyższych na uczelniach polskich, europejskich i światowych zna akty prawne strefy Schengen i potrafi je interpretować definiuje pojęcia związane ze strefą Schengen wie, gdzie szukać pomocy w razie problemów podczas zagranicznych podróży zna akty prawne mówiące o zatrudnianiu nieletnich zna prawa i obowiązki zatrudnionego nieletniego w Polsce i w Europie otoczeniu omawia wpływ alkoholu i tytoniu na organizm przedstawia przepisy prawne dotyczące sprzedaży i konsumpcji alkoholu, papierosów i narkotyków oraz wskazuje na konsekwencje ich łamania wymienia prawa i obowiązki ucznia, wyszukuje je w przepisach prawa oświatowego rozpoznaje przypadki naruszania praw ucznia, proponuje odpowiednie środki w celu ich ochrony wie, gdzie zgłosić się po pomoc, jakie instytucje zajmują się obroną jego praw charakteryzuje system oświatowy w Polsce omawia na wybranych przykładach zasady przyjmowania do szkół wyższych w Polsce i możliwości podejmowania nauki w Unii Europejskiej uzasadnia potrzebę podejmowania nauki w szkole wyższej wyjaśnia podstawowe pojęcia związane z przynależnością do strefy Schengen: wiza, azyl, ekstradycja, Europejski Nakaz Aresztowania (ENA), Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego dowodzi, jak uniknąć ryzyka, postąpić w razie kradzieży lub wypadku, gdzie szukać pomocy przedstawia możliwości zarobkowania młodych ludzi i zasady ich zatrudnienia w Polsce i Unii Europejskiej uzasadnia korzyści i zagrożenia 5

6 gospodarczej Pojęcie i geneza praw Podstawowe prawa i wolności. Przykłady łamania praw Ochrona dóbr osobistych prawo do prywatności Przestrzeganie prawa podstawowym warunkiem bezpieczeństwa lekcja powtórzeniowa. - zasady opodatkowania dochodów - podejmowanie działalności gospodarczej - zasady podejmowania pracy i zakładanie własnych przedsiębiorstw w Unii Europejskiej 22 - poznanie pojęcia prawa oraz zapoznanie się z historią tych praw i ich generacjami 23 - zapoznanie się z podstawowymi prawami i wolnościami - omówienie przyczyn i przykładów łamania praw na świecie 24 - zapoznanie się z prawem do prywatności w kontekście ochrony danych osobowych i prawa obywatela w kontaktach z mediami 25 - utrwalenie i usystematyzowanie wiadomości sporządza europejskie CV, czyli Europass wynikające z podejmowania działalności gospodarczej przez młodych ludzi definiuje pojęcia związane z prawami dzieli prawa i umiejscawia je w odpowiednich generacjach dzieli i definiuje prawa charakteryzuje prawo do wolności i jego ograniczenia ocenia znaczenie prawa do życia i moralny problem aborcji i eutanazji definiuje organizacje zajmujące się pomocą ludziom w przypadkach łamania ich praw omawia wybrane przykłady łamania praw i właściwie je ocenia definiuje prawo do prywatności omawia i interpretuje akty prawne mówiące o prawie do prywatności przedstawia historię praw wyjaśnia pojęcie praw rozróżnia trzy generacje praw i wyjaśnia, jakie prawa zawierają analizuje dokumenty dotyczące praw przedstawia katalog podstawowych praw i charakteryzuje prawa obywatelskie, polityczne, gospodarcze, socjalne i kulturalne dokonuje analizy prawa do życia i ocenia problem eutanazji wyjaśnia przyczyny łamania praw omawia przypadki łamania praw ocenia skuteczność ochrony praw w Polsce i na świecie wyszukuje przykłady naruszania prawa do prywatności uzasadnia potrzebę funkcjonowania prawa, które chroni dobra osobiste 6

7 Bezpieczeństwo i prawa lekcja sprawdzająca. Gwarancje ochrony praw w RP. Rzecznik Praw Obywatelskich i Rzecznik Praw Dziecka Europejski system ochrony praw Działalność organizacji pozarządowych Przejawy szowinizmu, rasizmu, antysemityzmu, ksenofobii i homofobii 26 - sprawdzenie wiadomości i umiejętności uczniów 27 - przedstawienie głównych środków ochrony praw i wolności w Polsce - omówienie sposobów działania Rzecznika Praw Obywatelskich i Rzecznika Praw Dziecka 28 -przedstawienie i uzasadnienie znaczenia Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu dla ochrony praw w Europie 29 -przedstawienie przykładów działań podejmowanych przez ludzi i organizacje pozarządowe, w sprawie ochrony praw 30 - rozpoznawanie i omówienie przejawów rasizmu, szowinizmu, antysemityzmu, ksenofobii i homofobii w życiu codziennym omawia instytucje i akty prawne dotyczące ochrony praw w Polsce omawia zakres działania Trybunału Konstytucyjnego omawia kompetencje Rzecznika Praw Obywatelskich i Rzecznika Praw Dziecka konstruuje skargę do w/w instytucji omawia europejskie akty prawne dotyczące ochrony praw zna i omawia proces skarg do Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu omawia i definiuje organizacje pozarządowe zajmujące się ochroną praw rozpoznaje ich godła i loga omawia zakres ich działania na wybranych przykładach podsumowuje i ocenia działalność organizacji pozarządowych zajmujących się ochroną praw definiuje i omawia pojęcia związane z nietolerancją (rasizm, szowinizm, ksenofobia, homofobia, antysemityzm) wskazuje odpowiednie akty prawne zajmujące się nietolerancją omawia na przykładach z mediów przypadki w/w postaw przedstawia główne środki ochrony praw i wolności w RP uzasadnia, kiedy obywatel może wnieść skargę konstytucyjną omawia podstawowe zadania Rzecznika Praw Obywatelskich i Rzecznika Praw Dziecka ocenia pracę Rzecznika Praw Obywatelskich i Rzecznika Praw Dziecka, opierając się na przykładach z życia potrafi napisać skargę do Rzecznika klasyfikuje organizacje, które tworzą uniwersalny system rządowy i europejski system ochrony praw uzasadnia znaczenie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu omawia działalność podstawowych organizacji pozarządowych: Czerwony Krzyż, Amnesty International, Helsinska Fundacja Praw Człowieka potrafi napisać apel do organizacji pozarządowej potrafi wskazać podobieństwa i różnice w zakresie ochrony przed dyskryminacją zawartą w tekstach Międzynarodowego paktu praw obywatelskich i politycznych i Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej wyszukuje ze źródeł, prasy i życia 7

8 codziennego przykłady dotyczące wymienionych postaw 8