WYMAGANIA PROGRAMOWE DLA KLASY VI SZKOŁY PODSTAWOWEJ Z PRZEDMIOTU HISTORIA I SPOŁECZEŃSTWO NA ROK SZKOLNY 2014/2015

Transkrypt

1 WYMAGANIA PROGRAMOWE DLA KLASY VI SZKOŁY PODSTAWOWEJ Z PRZEDMIOTU HISTORIA I SPOŁECZEŃSTWO NA ROK SZKOLNY 2014/2015 Pozom K KP KPR KPRD KPRDW Ocena dopuszczająca dostateczna dobra bardzo dobra / celująca* celująca pozom K koneczny pozom P podstawowy pozom R rozszerzający pozom D dopełnający pozom W wykraczający

2 WYMAGANIA PROGRAMOWE DLA KLASY VI SZKOŁY PODSTAWOWEJ według programu Wczoraj dzś autorstwa dr. Tomasza Maćkowskego (dostosowane do podręcznka o tym samym tytule, którego autorem jest dr Grzegorz Wojcechowsk) Wadomośc Umejętnoś c Badana czynność ucznów Pozomy wymagań I. Walka o odzyskane nepodległośc K P R D W - we, że Mazurek Dąbrowskego jest jednym z polskch symbol narodowych - wymena wydarzena z hstor Polsk, do których nawązuje tekst Mazurka Dąbrowskego - wyjaśna znaczene termnów: rewolucja, emgracja - rozume, w jakm celu powstały Legony Polske - tłumaczy, km był Józef Wybck - we, czym była rewolucja francuska - prezentuje postać Napoleona Bonapartego - podaje datę powstana Ksęstwa Warszawskego - we, jak zmenały sę grance Ksęstwa Warszawskego - wyjaśna, dlaczego Ksęstwo Warszawske przestało stneć - opowada o zasługach ksęca Józefa Ponatowskego - omawa teore na temat przyczyny śmerc Napoleona Bonapartego - podaje datę wybuchu powstana lstopadowego - wyjaśna znaczene termnów: represje, konfskata - zna najważnejsze wydarzena z okresu wojny polsko-rosyjskej w 1831 roku - we, że podczas powstana lstopadowego sejm podjął uchwałę o barwach narodowych - tłumaczy, jake decyzje dotyczące zem polskch podjęto na kongrese wedeńskm - wymena mejsca najważnejszych btew stoczonych podczas powstana lstopadowego - tłumaczy, dlaczego Dzeń Podchorążego przypada 29 lstopada - podaje mona nazwska wybtnych Polaków, którzy wyemgrowal po klęsce powstana lstopadowego oraz w czasach późnejszych - we, czym była Welka Emgracja - wymena wybtnych Polaków żyjących współcześne na emgracj - wyjaśna znaczene termnów: romantyzm, emsarusz - we, co wydarzyło sę w Europe w 1848 roku - podaje datę wybuchu powstana stycznowego określa czas trwana tego zrywu - przedstawa cele, jake przyśwecały powstańcom lstopadowym stycznowym - tłumaczy, na czym polegała walka partyzancka - podaje przykłady represj zastosowanych wobec Polaków po klęsce powstań narodowych - wyjaśna znaczene termnów: manfestacja, branka, katorga - wymena przyczyny manfestacj patrotycznych Polaków w 1861 roku - we, km był Romuald Traugutt - zaznacza na os czasu daty: 1795, 1797, tłumaczy na podstawe tekstu źródłowego, na czym polegała rola gen. Jana Henryka Dąbrowskego w tworzenu Legonów Polskch - nterpretuje tekst Mazurka Dąbrowskego - ocena, jake znaczene dla dążeń nepodległoścowych Polaków mała

3 Wadomośc Umejętnośc klęska Napoleona w wojne z państwam zaborczym - wymena elementy narodowe w umundurowanu polskch legonstów - zaznacza na os czasu okresy trwana powstań: lstopadowego stycznowego - wskazuje na mape mejsca ważnejszych btew stoczonych w trakce powstana lstopadowego stycznowego - wymena przyczyny skutk powstana lstopadowego - określa, dlaczego powstane lstopadowe zakończyło sę klęską - opowada o represjach stosowanych wobec Polaków przez władze carske po upadku powstań narodowych - ocena, czy decyzja o zorganzowanu powstana lstopadowego była słuszna - omawa na podstawe zebranych nformacj zasług Fryderyka Chopna, Adama Mckewcza Heleny Modrzejewskej dla kultury polskej - rozpoznaje najważnejsze cechy utworów romantycznych - charakteryzuje sposób walk w czase powstana stycznowego - wyjaśna sens tekstu peśn Boże, coś Polskę - opowada o funkcjonowanu państwa podzemnego w okrese powstana stycznowego - wskazuje na mape obszary, na których podczas powstana stycznowego toczyły sę walk partyzancke - porównuje powstane lstopadowe ze stycznowym II. Pod zaboram K P R D W - wyjaśna znaczene termnów: rusyfkacja, germanzacja - omawa zasług Bolesława Prusa, Henryka Senkewcza, Stansława Wyspańskego, Jana Matejk, Stansława Monuszk oraz Heleny Modrzejewskej dla rozwoju polskej kultury - zna przyczyny wybuchu strajku polskch dzec we Wrześn - tłumaczy, czym były rug pruske - we, jaką rolę odegrał Mchał Drzymała w walce z germanzacją - wymena sposoby walk Polaków z germanzacją rusyfkacją - wyjaśna znaczene termnów: rewolucja przemysłowa, fabryka, manufaktura, maszyna parowa, kolej żelazna, statek parowy, slnk elektryczny, telegraf - opsuje warunk pracy w XIX-wecznej fabryce - podaje przyczyny emgracj zarobkowej Polaków w XIX weku - we, w jak sposób XIX-weczn robotncy walczyl o swoje prawa - zna zasług Hpolta Cegelskego dla rozwoju gospodarczego zem polskch w XIX weku - wymena dokonana Mar Skłodowskej-Cure - omawa zasług Ignacego Łukasewcza dla rozwoju polskego przemysłu naftowego - podaje daty: otwarca perwszej ln kolejowej, skonstruowana telefonu przez Aleksandra Grahama Bella, wynalezena żarówk przez Tomasza Edsona - wymena odkryca dokonane przez Ludwka Pasteura Wlhelma Roentgena - zaznacza na os czasu datę strajku polskch dzec we Wrześn - opowada na podstawe tekstu źródłowego o prześladowanach polskch ucznów w zaborze rosyjskm - omawa na podstawe zebranych nformacj rozwój polskej kultury pod zaboram - wyjaśna, na czym polega symbolczne znaczene postawy Mchała

4 Wadomośc Drzymały oraz strajku dzec we Wrześn - porównuje współczesne szkoły z tym dzałającym pod zaboram - charakteryzuje sytuację Polaków w poszczególnych zaborach - rozróżna rzemeślncze fabryczne formy produkcj przemysłowej - pokazuje na mape najbardzej uprzemysłowone masta na zemach polskch - wskazuje na mape śwata państwa, do których Polacy najczęścej emgrowal z przyczyn ekonomcznych - wymena przyczyny skutk zastosowana maszyny parowej w przemyśle transporce - omawa proces uprzemysłowena w XIX weku - rozróżna emgrację poltyczną zarobkową - przedstawa znaczene Łodz we współczesnej Polsce - porównuje sposoby podróżowana w XIX XXI weku - charakteryzuje życe w meśce pod konec XIX stuleca - ocena, które spośród XIX-wecznych wynalazków wywarły najwększy wpływ na życe meszkańców mast - opowada o życu osągnęcach Mar Skłodowskej-Cure III. Odrodzene państwa polskego K P R D W - podaje daty wybuchu I wojny śwatowej jej zakończena - wyjaśna znaczene termnów: państwa centralne, ententa, traktat wersalsk, front - we, km byl bolszewcy - wymena społeczne gospodarcze skutk I wojny śwatowej - omawa zasług postac, które przyczynły sę do odzyskana przez Polskę nepodległośc: Józefa Płsudskego, Romana Dmowskego Ignacego Jana Paderewskego - wskazuje, które wydarzene z hstor Polsk upamętna sę podczas Narodowego Śwęta Nepodległośc - podaje datę Btwy Warszawskej - we, kogo nazywa sę Orlętam Lwowskm - wymena czynnk, które zadecydowały o odzyskanu nepodległośc przez Polskę - wyjaśna, w jakch okolcznoścach Polacy odbudowywal swoje państwo po zakończenu I wojny śwatowej - wymena postanowena traktatu wersalskego dotyczące sprawy polskej - omawa proces kształtowana sę granc II Rzeczypospoltej oraz wymena wydarzena, które zadecydowały o zasęgu terytoralnym Polsk - wyjaśna znaczene termnów: plebscyt, Wolne Masto Gdańsk - tłumaczy, w jakm celu powołano Lgę Narodów - opowada o dzałalnośc szpegów na terytorum Wolnego Masta Gdańska - zna ofcjalną nazwę państwa polskego w latach wyjaśna znaczene termnów: parlament, parta, opozycja - tłumaczy, na czym polegał ustrój utrwalony w Polsce przez konstytucję z 1921 roku - wskazuje na welonarodowy charakter społeczeństwa II Rzeczypospoltej - wymena mnejszośc narodowe relgjne, które zameszkwały II Rzeczpospoltą - omawa trudnośc, z którym zmagała sę odrodzona Rzeczpospolta - wyjaśna, jake były zasług Eugenusza Kwatkowskego dla rozwoju polskej gospodark

5 Umejętnośc Wadomośc - tłumaczy, jake znaczene dla II Rzeczypospoltej mała budowa portu w Gdyn oraz utworzene Centralnego Okręgu Przemysłowego - wymena najważnejsze kulturalne sportowe osągnęca II Rzeczypospoltej - określa, jaką rolę we współczesnej Polsce odgrywa Gdyna - zaznacza na os czasu daty: 1914, odnajduje na mape państwa centralne oraz kraje należące do ententy - wskazuje na mape Europy obszary, na których toczyły dzałana wojenne podczas I wojny śwatowej - rozpoznaje nowe rodzaje bron, które zastosowano w trakce wojny określa przyczyny skutk wydarzeń w Rosj w 1917 roku - porównuje sytuację we współczesnej Europe z sytuacją, która panowała na kontynence europejskm na początku XX weku - zaznacza na os czasu datę 11 lstopada 1918 roku - odszukuje nformacje o zasługach Józefa Płsudskego Romana Dmowskego dla państwa polskego - porównuje koncepcje Józefa Płsudskego Romana Dmowskego dotyczące odzyskana nepodległośc przez Polskę - opsuje na podstawe tekstu źródłowego nastroje Polaków w perwszych dnach wolnośc - ocena, jak wpływ na odzyskane nepodległośc przez Polskę mał wybuch konflktu mędzy państwam zaborczym - zaznacza na os czasu okresy trwana powstana welkopolskego III powstana śląskego oraz datę Btwy Warszawskej - omawa, jak kształtowały sę grance Polsk w latach , oraz wskazuje na mape najważnejsze zmany terytoralne - ocena znaczene zwycęstwa w wojne polsko-bolszewckej dla odrodzonej Rzeczypospoltej - wskazuje na mape grance II Rzeczypospoltej oraz wymena jej sąsadów - zaznacza na os czasu daty: uchwalena konstytucj marcowej, wyboru Gabrela Narutowcza na prezydenta oraz zamachu majowego - określa na podstawe mapy, jake obszary II Rzeczypospoltej zameszkwal przedstawcele poszczególnych mnejszośc narodowych relgjnych - wymena przyczyny skutk zamachu majowego - charakteryzuje warstwy społeczne II Rzeczypospoltej - opowada o problemach sukcesach gospodarczych II Rzeczypospoltej - wskazuje na mape najważnejsze ośrodk przemysłowe w mędzywojennej Polsce - omawa na podstawe zebranych nformacj sytuację gospodarczą swojego regonu w okrese mędzywojennym - prezentuje postać Józefa Płsudskego IV. Śwat mędzy wojnam K P R D W - wymena najważnejsze zmany terytoralne, jake dokonały sę w Europe po I wojne śwatowej - prezentuje dokonana Charlesa Lndbergha, Aleksandra Flemnga oraz Alberta Enstena - wyjaśna znaczene termnów: pencylna, jazz, flm anmowany - tłumaczy, jak rozwój nauk technk wpłynął na codzenne życe ludz w okrese mędzywojennym - rozwja skrót ZSRR

6 Umejętnośc Wadomośc - omawa metody sprawowana władzy, które stosował Józef Staln - wyjaśna znaczene termnów: totaltaryzm, propaganda, łager - we, km był Adolf Htler jake były jego poglądy - tłumaczy znaczene termnów: nazzm, raszm, obóz koncentracyjny, Htlerjugend, ogranczene praw obywatelskch, III Rzesza - rozume, dlaczego nazstom udało sę zdobyć władzę w Nemczech - wyjaśna, w jak sposób Adolf Htler umacnał swoją władzę - we, dlaczego we współczesnym śwece walczy sę z raszmem - omawa metody kształtowana nowego człoweka, które wykorzystywano w Zwązku Radzeckm w nazstowskch Nemczech - wymena żądana wysuwane przez Htlera wobec Polsk pod konec 1938 roku - podaje datę zawarca paktu Rbbentrop-Mołotow tłumaczy, czego dotyczył ten dokument - wyjaśna, w jak sposób Htler łamał postanowena traktatu wersalskego - rozume, jake zagrożene dla Rzeczypospoltej wynkało z zawarca przez Nemcy ZSRR paktu Rbbentrop-Mołotow - tłumaczy, km był Józef Beck - wyjaśna, dlaczego współcześne funkcjonują organzacje mędzynarodowe strzegące pokoju - zaznacza na os czasu datę podpsana traktatu wersalskego - wskazuje na mape mejsce podpsana traktatu wersalskego oraz państwa, które powstały w Europe po I wojne śwatowej - ocena znaczene odkryca dokonanego przez Aleksandra Flemnga dla rozwoju medycyny - tworzy hstoryjkę obrazkową przedstawającą jeden dzeń z życa człoweka w epoce mędzywojennej - zaznacza na os czasu daty: 1922, ocena sposób sprawowana władzy przez Józefa Stalna - opsuje na podstawe tekstu źródłowego warunk panujące w łagrach - przedstawa Koreę Północną jako przykład współczesnego państwa totaltarnego - porównuje sposób sprawowana władzy w państwe totaltarnym z rządam w kraju demokratycznym - omawa na podstawe tekstu źródłowego, w jak sposób prześladowano Żydów w nazstowskch Nemczech - uzasadna koneczność walk z raszmem we współczesnym śwece - zaznacza na os czasu datę 23 serpna 1939 roku - wskazuje na mape państwa, które w okrese mędzywojennym padły ofarą zaborczej poltyk nazstowskch Nemec - tłumaczy na podstawe tekstu źródłowego, jake było stanowsko Polsk wobec żądań, które wysunął Htler w 1939 roku - umeszcza na os czasu daty przyłączena Austr do III Rzeszy oraz rozboru Czechosłowacj - ocena stanowsko polskch władz wobec żądań htlerowskch Nemec - wyjaśna, dlaczego pakt Rbbentrop-Mołotow jest nazywany IV rozborem Polsk - opowada o życu dokonanach Aleksandra Flemnga V. II wojna śwatowa K P R D W - podaje daty wybuchu II wojny śwatowej oraz ataku ZSRR na Polskę - wymena ważne wydarzena, które rozegrały sę podczas kampan wrześnowej: obronę półwyspu Westerplatte, obronę Poczty Polskej w Gdańsku, btwę nad Bzurą

7 Umejętnośc - wyjaśna znaczene termnów: kampana wrześnowa, wojna totalna, nternowane, Korpus Ochrony Pograncza - we, km byl: Władysław Raczkewcz, gen. Władysław Skorsk, gen. Francszek Kleeberg, mjr Henryk Dobrzańsk Hubal, Stefan Starzyńsk - tłumaczy, w jak sposób współcześne upamętna sę bohaterstwo polskch żołnerzy walczących w kampan wrześnowej - podaje daty ataku III Rzeszy na ZSRR oraz agresj Japon na Stany Zjednoczone - wyjaśna znaczene termnów: nwazja, państwa os, alanc, koalcja antyhtlerowska, Pearl Harbor - wymena najważnejsze dzałana wojenne prowadzone w Europe w latach opowada o dzałanach wojennych prowadzonych na Dalekm Wschodze - tłumaczy, jake znaczene dla współczesnych Amerykanów ma Pearl Harbor - podaje mejsca daty najważnejszych btew II wojny śwatowej, w których brały udzał polske formacje wojskowe - wyjaśna, km byl: gen. Stansław Sosabowsk, gen. Władysław Anders, gen. Stansław Maczek, gen. Zygmunt Berlng - podaje dokładną datę zakończena II wojny śwatowej w Europe - we, co wydarzyło sę w 1945 roku w Hroszme Nagasak - określa, kedy zakończyła sę II wojna śwatowa na Dalekm Wschodze - wyjaśna znaczene termnów: Polske Państwo Podzemne, Arma Krajowa, powstane warszawske, sabotaż, mały sabotaż - rozwja skrót AK - opsuje sytuację Polaków na terenach okupowanych przez III Rzeszę ZSRR z użycem termnów: okupacja, łapanka, getto, robotncy przymusow - tłumaczy, czym była zbrodna wołyńska - podaje datę wybuchu powstana warszawskego - wyjaśna, co wydarzyło sę w Katynu - rozume, dlaczego powstało Muzeum Powstana Warszawskego - opsuje warunk panujące w gettach w czase II wojny śwatowej - wyjaśna znaczene termnów: Holokaust, obóz zagłady, Auschwtz- Brkenau - podaje datę wybuchu powstana w getce warszawskm - we, km był Janusz Korczak - wyjaśna, na czym polegała dzałalność Żegoty - omawa zasług Ireny Sendlerowej - tłumaczy, w jak sposób upamętna sę osoby, które pomagały Żydom w czase II wojny śwatowej - umeszcza na os czasu daty: 1 wrześna 1939 roku, 17 wrześna 1939 roku - wskazuje na mape państwa, które dokonały agresj na Polskę we wrześnu 1939 roku - zaznacza na mape lnę podzału zem polskch mędzy Nemcy a ZSRR - wymena przyczyny skutk klęsk Polsk w kampan wrześnowej w 1939 roku - opowada o przebegu kampan wrześnowej - opsuje na podstawe tekstu źródłowego przygotowana Polaków do obrony Grodna przed atakem Arm Czerwonej - ocena postawę polskch żołnerzy cywlów w perwszych tygodnach

8 Wadomośc wojny - zdobywa nformacje o losach swoch przodków w 1939 roku - tworzy mapę myśl dotyczącą kampan wrześnowej - wskazuje na mape państwa, które padły ofarą nemeckej agresj po 1939 roku, oraz kraje będące sojusznkam III Rzeszy - ocena, jake znaczene dla przebegu II wojny śwatowej mało przyłączene sę Stanów Zjednoczonych Zwązku Radzeckego do walk po strone alantów - zaznacza na os czasu daty: ataku III Rzeszy na ZSRR, btwy pod Kurskem, nwazj na Normandę, kaptulacj Nemec Japon - wskazuje na mape państwa zajęte przez Armę Czerwoną w latach omawa udzał Polaków w walkach na frontach II wojny śwatowej - opowada, w jak sposób współcześne upamętna sę polskch żołnerzy, którzy walczyl podczas II wojny śwatowej - gromadz nformacje dotyczące 2. Korpusu Polskego - ocena, czy decyzja Amerykanów o użycu bron atomowej była słuszna - przedstawa hstorę nedźwedza Wojtka - zaznacza na os czasu datę wybuchu powstana warszawskego - tłumaczy, w jak sposób społeczeństwo polske walczyło z okupantam - przedstawa przyczyny skutk wybuchu powstana warszawskego - wskazuje na mape najwększe getta, htlerowske obozy koncentracyjne oraz mejsca na Wschodze, w których zamordowano polskch ofcerów - charakteryzuje metody walk, które stosowal Polacy w trakce powstana warszawskego - gromadz nformacje o sytuacj w swojej mejscowośc w czase II wojny śwatowej - opowada na podstawe tekstu źródłowego, w jak sposób ratowano żydowske dzec żyjące w gettach - wyjaśna, w jak sposób Polacy pomagal Żydom w czase okupacj - ocena postawy, jake przyjmowal Polacy wobec losu Żydów w trakce II wojny śwatowej - przedstawa sylwetkę Ireny Sendlerowej VI. Polska Rzeczpospolta Ludowa K P R D W - podaje daty utworzena NATO Układu Warszawskego - wyjaśna znaczene termnów: Układ Warszawsk, Organzacja Paktu Północnoatlantyckego (NATO), mur berlńsk, wyścg zbrojeń - tłumaczy, czym była zmna wojna - wymena współczesne cele NATO - omawa rolę, którą odgrywa Polska w Organzacj Paktu Północnoatlantyckego - we, co oznacza skrót PRL - przedstawa okolcznośc objęca władzy w Polsce przez komunstów - opowada, w jak sposób polske społeczeństwo uczestnczyło w powojennej odbudowe kraju - rozwja skróty: PZPR, UB, MO - tłumaczy, jake były skutk przesedleń ludnośc w Polsce po zakończenu II wojny śwatowej - podaje datę uchwalena konstytucj PRL - wskazuje wady zalety życa w Polsce czasów komunstycznych - wyjaśna, dlaczego rządy panujące w PRL określa sę jako dyktaturę part komunstycznej - wymena charakterystyczne cechy gospodark PRL

9 Umejętnośc - wyjaśna znaczene termnu cenzura - tłumaczy, dlaczego w hstor Polsk lata są określane jako czasy stalnowske - rozume termn opozycja demokratyczna - omawa rolę, jaką odegrał Koścół katolck w okrese PRL - podaje datę wyboru Karola Wojtyły na papeża - wyjaśna, dlaczego bojownków podzema nepodległoścowego określa sę jako Żołnerzy Wyklętych - podaje daty najważnejszych protestów Polaków przecw władzy komunstycznej w latach 1956, 1970, wymena zasług kardynała Stefana Wyszyńskego - przedstawa formy oporu Polaków przecwko komunstycznej władzy - prezentuje zasług Lecha Wałęsy ksędza Jerzego Popełuszk dla odzyskana przez Polskę suwerennośc - podaje datę podpsana porozumeń serpnowych w Gdańsku - wyjaśna znaczene termnów: strajk, stan wojenny - rozwja skrót SB - opsuje warunk życa Polaków w czase stanu wojennego - omawa dzałana opozycj demokratycznej z użycem określena walka bez przemocy - wymena postace organzacje, które dzałają współcześne w obrone praw człoweka - wskazuje na mape państwa europejske, które w okrese zmnej wojny należały do NATO oraz do Układu Warszawskego - wyjaśna na podstawe tekstu źródłowego, czym była żelazna kurtyna - zaznacza na os czasu daty: utworzena NATO, powstana Układu Warszawskego oraz budowy muru berlńskego - tłumaczy, na czym polegała rywalzacja ZSRR Stanów Zjednoczonych w okrese zmnej wojny - porównuje mapę współczesnej Europy z mapą kontynentu europejskego po 1945 roku - wskazuje na mape grance Polskej Rzeczypospoltej Ludowej wymena jej sąsadów - porównuje grance II Rzeczypospoltej z grancam PRL - umeszcza na os czasu daty powstana PZPR oraz uchwalena konstytucj PRL - na podstawe tekstu źródłowego wymena metody, które pozwolły komunstom odneść zwycęstwo wyborcze w 1947 roku - wyjaśna, z jakm trudnoścam zmagano sę podczas odbudowy Warszawy po 1945 roku - opowada o społeczeństwe PRL z użycem termnów: lkwdacja analfabetyzmu, awans społeczny, cenzura, ukryte bezroboce, łamane praw obywatelskch, propaganda sukcesu - opsuje życe codzenne meszkańców PRL na podstawe relacj osób starszych - wskazuje różnce mędzy PRL a współczesną Polską ze szczególnym uwzględnenem warunków życa codzennego - zaznacza na os czasu daty protestów społecznych w PRL oraz datę wyboru Karola Wojtyły na papeża - porównuje, czym różną sę współczesne strajk od demonstracj z czasów PRL - ocena, jake znaczene dla polskego społeczeństwo stanowł wybór kardynała Karola Wojtyły na papeża

10 Wadomośc - na podstawe zebranych nformacj przedstawa sylwetkę wybranego żołnerza podzema nepodległoścowego - omawa przyczyny skutk powstana NSZZ Soldarność - tłumaczy, za jaką dzałalność jest przyznawana Pokojowa Nagroda Nobla, oraz wyjaśna, dlaczego Lech Wałęsa otrzymał to wyróżnene - charakteryzuje na podstawe tekstu źródłowego poltykę władz komunstycznych wobec opozycj demokratycznej w Polsce - opowada o dzałalnośc papeża Jana Pawła II - wymena przyczyny strajków w 1980 roku - wyjaśna, na czym polegały prześladowana opozycj demokratycznej w czasach komunstycznych - na podstawe zebranych nformacj przygotowuje prezentację dotyczącą ksędza Jerzego Popełuszk - proponuje zmany, jake należy wprowadzć w szkole w celu poprawy warunków nauk VII. Współczesna Polska K P R D W - określa, od kedy państwo polske jest nazywane III Rzeczpospoltą - wymena najważnejsze postanowena Okrągłego Stołu - omawa rolę, jaką odegrał Tadeusz Mazoweck w okrese przeman w 1989 roku - wyjaśna, co oznacza termn wolne wybory - podaje nazwsko perwszego prezydenta Polsk wybranego w wyborach powszechnych - przedstawa najważnejsze wydarzena, jake rozegrały sę w Europe z latach : upadek muru berlńskego, zjednoczene Nemec, rozpad ZSRR rozpad Jugosław - rozume, że wraz z upadkem ZSRR zakończyła sę zmna wojna - wymena zmany, które dokonały sę w polskm szkolnctwe na skutek przeobrażeń poltycznych po 1989 roku - tłumaczy, czym był Jarmark Europa - podaje ofcjalną nazwę państwa polskego - określa w przyblżenu powerzchnę Polsk oraz omawa podzał admnstracyjny kraju - zna datę uchwalena Konstytucj Rzeczypospoltej Polskej - tłumaczy, w jakch dzedznach życa przejawa sę demokratyczny charakter państwa polskego - wymena najważnejsze organy władzy państwowej w Polsce: prezydenta RP, premera Radę Mnstrów, Sejm Senat, sądy - wyjaśna znaczene termnów: konstytucja, wolne meda, wolność słowa, opna publczna - omawa zadana poszczególnych organów władzy państwowej oraz władz samorządowych - wskazuje, w jak sposób ucznowe mogą wpływać na organzację życa szkoły - wymena prezydentów III Rzeczypospoltej - tłumaczy, dlaczego sądy w Polsce są nezależne od pozostałych organów władzy - podaje przykłady konkretnych dzałań podejmowanych przez samorząd w mejscu swojego zameszkana - określa rodznę jako podstawową grupę społeczną - wymena ucznowske prawa obowązk - wyjaśna znaczene termnu prawa człoweka

11 Umejętnośc - rozume, w jakm celu powołano urzędy Rzecznka Praw Obywatelskch Rzecznka Praw Dzecka - podaje przykłady nstytucj, do których można sę zwrócć w przypadku łamana praw dzecka - rozwja skrót ONZ określa, czym zajmuje sę Organzacja Narodów Zjednoczonych - we, za jake zasług przyznaje sę Order Uśmechu - wymena przykłady dzałań mających na celu ochronę praw człoweka na śwece - wskazuje pracę jako jedną z podstawowych form dzałalnośc człoweka - podaje przykłady grup społecznych - wyjaśna znaczene termnów: gospodarka wolnorynkowa, prywatyzacja, bezroboce - rozume, że funkcjonowane społeczeństwa możlwe jest dzęk odpowednemu podzałow pracy - we, czym są kwalfkacje zawodowe - wymena skutk emgracj zarobkowej Polaków - tłumaczy, dlaczego wcąż powstają nowe zawody, a nektóre zajęca są coraz rzadzej wykonywane - wyjaśna znaczene termnu Una Europejska - podaje daty powstana Un Europejskej oraz wstąpena Polsk do tej organzacj - tłumaczy, co oznaczają termny: ntegracja europejska, europejska soldarność - przedstawa rolę, jaką w procese ntegracj europejskej odegrał Robert Schuman - określa, le państw należy do Un Europejskej - omawa dzałana podejmowane przez państwa członkowske UE w celu ntegracj gospodarczej, rozwoju regonalnego ochrony środowska - wyjaśna, czym była Europejska Wspólnota Gospodarcza, oraz podaje, w którym roku powstała ta organzacja - wymena władców, którzy podejmowal w średnoweczu próby zjednoczena Europy - przedstawa najważnejsze wydarzena w procese ntegracj Polsk z UE - podaje przykłady argumentów, które wysuwal zwolenncy przecwncy wstąpena Polsk do Un Europejskej - określa, jake znaczene dla Polaków mało przystąpene Rzeczypospoltej do strefy Schengen - tłumaczy, w jak sposób Polska wykorzystuje fundusze unjne - zaznacza na os czasu daty: 4 czerwca 1989 roku, 1990 rok, 2 kwetna 1997 roku - ocena znaczene wyborów z 4 czerwca 1989 roku w procese przeman demokratycznych w Polsce - wskazuje na mape państwa europejske, które powstały lub odrodzły sę po upadku komunzmu - przedstawa przyczyny skutk obrad Okrągłego Stołu - opowada, jak doszło do powstana Jarmarku Europa - odnajduje na mape państwa sąsadujące z Polską oraz województwo, w którym meszka - wskazuje fragmenty Konstytucj Rzeczypospoltej Polskej, które śwadczą o demokratycznym charakterze państwa polskego - omawa na podstawe schematu procedurę powoływana władz samorządowych w Polsce

12 Wadomośc - wymena problemy mejscowośc lub gmny, które są najstotnejsze z punktu wdzena meszkańców - wyjaśna, na czym polegają prawa obowązk obywatel RP - tłumaczy, jake są zadana Rzecznka Praw Obywatelskch Rzecznka Praw Dzecka - ocena, jake znaczene mało uchwalene Powszechnej deklaracj praw człoweka - określa znaczene pracy w życu człoweka - wyjaśna, na czym polegały reformy gospodarcze w Polsce po upadku komunzmu - omawa role, jake odgrywają poszczególne grupy społeczne we współczesnym społeczeństwe - wymena na podstawe nformacj uzyskanych z różnych źródeł (np. w trakce rozmów z osobam starszym) najstotnejsze problemy współczesnej Polsk - ocena przemany gospodarcze po 1989 roku - na podstawe nfografk określa, jake kwalfkacje są potrzebne do wykonywana różnych zawodów - rozpoznaje symbole Un Europejskej: flagę hymn ( Odę do radośc ) - zaznacza na os czasu datę powstana Un Europejskej - tłumaczy, na czym polega poltyka otwartych granc w Un Europejskej - opowada o początkach ntegracj europejskej - omawa na podstawe mapy etapy poszerzana wspólnoty europejskej o kolejne państwa - umeszcza na os czasu datę wstąpena Polsk do Un Europejskej - przedstawa przyczyny skutk wstąpena Polsk do UE - opsuje zmany, jake dokonały sę w Polsce po przyjęcu do Un Europejskej - wymena korzyśc oraz obowązk ogranczena wynkające z członkostwa Polsk w Un Europejskej - ocena, jak przynależność Polsk do UE może wpłynąć na życe młodych ludz - prezentuje sylwetkę Roberta Schumana VIII. Problemy ludzkośc K P R D W - wymena nowoczesne środk transportu - tłumaczy, co oznacza powedzene śwat stał sę mnejszy, oraz wskazuje przyczyny określanego w ten sposób zjawska - wyjaśna znaczene termnów: podbój kosmosu, lądowane człoweka na Ksężycu, wahadłowec, sztuczny satelta, nawgacja GPS - podaje daty najważnejszych wydarzeń zwązanych z podbojem kosmosu - we, km był Jurj Gagarn - określa, w jak sposób katastrofy ekologczne wpływają na zaneczyszczene środowska naturalnego - omawa dzałana, które są podejmowane w celu ogranczena zaneczyszczena środowska - wymena korzyśc zagrożena wynkające z korzystana z medów elektroncznych - wyjaśna znaczene termnów: komputer osobsty, nternet, portale społecznoścowe - podaje zasady, których pownn przestrzegać użytkowncy nternetu - rozume, czym jest kultura masowa - tłumaczy, dlaczego współczesny śwat określa sę jako globalną woskę - omawa podstawowe problemy krajów Trzecego Śwata

13 Umejętnośc - podaje przykłady dzałań podejmowanych przez organzacje mędzynarodowe w celu pomocy najbednejszym krajom - dostrzega różnce dzelące współczesny śwat na bogatą Północ bedne Połudne - wymena nazwy organzacj, które nosą pomoc meszkańcom krajów Trzecego Śwata lub dzałają w obrone praw człoweka - podaje przykłady problemów, z którym borykają sę dzec meszkające w państwach bednego Połudna - wyjaśna znaczene termnu wojna lokalna - opowada o tym, co wydarzyło sę w Nowym Jorku 11 wrześna 2001 roku - tłumaczy, jake dzałana są podejmowane w celu zapobegana konflktom na śwece - wskazuje na zagrożena, jake dla mędzynarodowego pokoju stwarza terroryzm - wymena przyczyny konflktu palestyńsko-zraelskego - zaznacza na os czasu daty zwązane z podbojem kosmosu: lata omawa na podstawe nfografk pozytywne negatywne skutk postępu techncznego we współczesnym śwece - na podstawe tekstu źródłowego wymena skutk nszczena środowska naturalnego - ocena wpływ człoweka na środowsko naturalne - opowada, jak wyobraża sobe postęp w technce w najblższych latach - na podstawe artykułu wymena argumenty wysuwane przez osoby twerdzące, że Amerykane w 1969 roku ne wylądowal na Ksężycu, oraz przez osoby, które są przekonane o powodzenu msj Apolla 11, a następne wyraża własną opnę na omawany temat - tłumaczy, w jak sposób wykorzystuje sę nowoczesne technologe w szkołach - na podstawe tekstu źródłowego podaje zasady bezpecznego korzystana z nternetu - określa wpływ kultury amerykańskej na życe ludz na całym śwece - na podstawe własnych obserwacj opsuje metody wykorzystywane przez meda w celu przycągnęca uwag odborców - wskazuje na mape śwata obszary, na których odsetek ludz cerpących głód jest najwyższy, oraz tereny, na których jest on najnższy - wyjaśna, z czego wynkają problemy państw bednego Połudna - wskazuje formy pomocy udzelanej państwom bednego Połudna, które uważa za najskutecznejsze - na podstawe zebranych nformacj opsuje dowolną akcję przeprowadzoną przez jedną z organzacj charytatywnych - zaznacza na os czasu datę ataku terrorystycznego na USA z 11 wrześna 2001 roku - tłumaczy, dlaczego konflkty należy rozwązywać drogą dalogu - wskazuje na mape śwata regony, w których wybucha współcześne najwęcej konflktów zbrojnych - wyjaśna na przykładach przyczyny skutk konflktów zbrojnych - wskazuje problem współczesnego śwata, który uważa za najważnejszy, a następne proponuje sposób jego rozwązana - na podstawe zebranych nformacj omawa wybrany współczesny konflkt zbrojny - tłumaczy, jak wkład w rozwój nowoczesnych technolog wnósł Steve

14 Jobs