PODSTAWA PRAWNA 1. Ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (z późniejszymi zmianami)

Transkrypt

1 Przedmotowe zasady ocenana z przedmotu wedza o społeczeństwe na pozome podstawowym rozszerzonym w III Lceum Ogólnokształcącym w Łomży w roku szkolnym 2015/2016 PODSTAWA PRAWNA 1. Ustawy z dna 7 wrześna 1991 r. o systeme ośwaty (z późnejszym zmanam) art.3a. 2. Rozporządzena Mnstra Edukacj Narodowej z dna 10 czerwca 2015r. w sprawe szczegółowych warunków sposobu ocenana, klasyfkowana promowana ucznów słuchaczy w szkołach publcznych. 3.Statut III Lceum Ogólnokształcącego w Łomży. I. ZASADY OGÓLNE: 1.Nauczycel na początku każdego roku szkolnego nformuje ucznów o wymaganach edukacyjnych wynkających z realzowanego przez sebe programu nauczana oraz przedstawa ucznom zasady ocenana. 2.Nauczycel nformuje ucznów o sposobach sprawdzana osągnęć edukacyjnych ucznów. 3.Oceny klasyfkacyjne ustala sę w termnach skal określonej w zasadach ocenana obowązujących w III Lceum Ogólnokształcącym. 4.Na ocenę śródroczną roczną z wedzy o społeczeństwe składa sę wedza merytoryczna, posługwane sę termnologą właścwą przedmotow, umejętność uzasadnana, argumentowana, sposób rozwązywana problemów, kreatywność, umejętność komunkowana, jasność, precyzyjność wypowedz wykorzystywane wedzy w nowych sytuacjach poznawczych. 5. O ocene śródrocznej końcowo rocznej decyduje średna ważona ocen oraz termnowe wywązywane sę ucznów z wykonywana wymaganych prac w semestrze. II. ZASADY OCENIANIA BIEŻĄCEGO: 1. Prace psemne: - zadana domowe w forme dłuższej wypowedz referatu, opsu, notatk, wypracowana, albo w forme odpowedz na postawone pytana. - brak zgłoszena neodrobonej pracy domowej odkryty przez nauczycela w czase lekcj skutkuje oceną nedostateczną wpsaną do dzennka. - wyznaczone przez nauczycela prace podlegają ocene.

2 - przy ocene psemnej pracy domowej uwzględna sę: zgodność z tematem pracy, poprawność merytoryczną, zawartość rzeczową, wkład pracy uczna, kreatywność, spójność językową oraz poprawność ortografczną. 2. Kartkówk: - dotyczą materału z ostatnch trzech lekcj beżących. - ne są przez nauczycela zapowadane wcześnej zastępują odpowedz ustne ucznów; - kartkówka może obejmować równeż materał będący przedmotem pracy domowej. - zgłoszene neprzygotowana do lekcj, ne zwalna uczna z psana zapowedzanej kartkówk; - ocena uzyskana z kartkówk ne podlega poprawe - punktacja jest ustalana dla każdej pracy przyjmując za 100% lość wszystkch punktów oceny wystawane są następująco: 0 29% nedostateczny 30 50% dopuszczający 51 74% dostateczny 75 94% dobry % bardzo dobry 3. Sprawdzany: - uczeń pownen być zapoznany z kryteram stosowanym przy ocene danego sprawdzanu - w przypadku neobecnośc nauczycela w dnu zapowedzanego sprawdzanu lub uzasadnonej neobecnośc klasy, termn zostane uzgodnony ponowne, ale ne obowązuje wtedy koneczność tygodnowego wyprzedzena - termn podana wynków sprawdzanu ne pownen przekraczać dwóch tygodn od czasu jego przeprowadzena, termn ten może ulec wydłużenu w przypadku realzacj sprawdzanów psemnych jednocześne w klku oddzałach - w przypadku neobecnośc uczna na sprawdzane obowązują zasady zapsane w Statuce III LO w Łomży. Przelczane punktów ze sprawdzanu na stopne szkolne: ocena skala 1-6 nedostateczny 0 29 % dopuszczający % dostateczny % dobry % bardzo dobry % celujący %

3 4. Wypowedź ustna: - ocene podlega: zawartość merytoryczna wypowedz, w tym posługwane sę termnologą przedmotową, kompozycja logczna spójność rozwązana, umejętność uzasadnana argumentowana, formułowana myśl, wyrażana sądów opn, jasność precyzyjność wypowedz, poprawność językowa - wypowedź ustna uczna na lekcj dotyczy zawsze materału programowego z trzech ostatnch lekcj beżących - ocena z odpowedz ustnej uczna ne podlega poprawe 5. Aktywność uczna na lekcj: - uczeń ma obowązek aktywne uczestnczyć w lekcjach angażować sę we wszelke czynnośc edukacyjne podejmowane na zajęcach przedmotowych; - aktywność ucznów będze ocenana na beżąco, za poprawną wypowedź na lekcj uczeń otrzymuje plus - za 5 plusów bdb, - za 4 plusy db, - za 3 plusy dst 6. Praca w grupach Przy ocenanu brane jest pod uwagę: - zaangażowane członków grupy w prezentację (od 0 do 5 pkt) - sposób prezentowana rezultatów pracy grupy (od 0 do 5 pkt) - wykorzystane pomocy (od 0 do 5 pkt) - przestrzegane ustalonych przez nauczycela ucznów reguł prezentacj (od 0 do 5 pkt). Uzberane 20 punktów to 100 % - dalsza punktacja tak jak przy kartkówkach. 7. Prace dodatkowe 1. Uczeń może podjąć sę: - opracowana cekawych materałów na zajęca - przygotowana referatów, albumów, gazetk, prac długotermnowych tp. 2. Prace są ocenane według kryterów: - wyczerpane tematu (od 0 do 5 pkt) - estetyka wykonana (od 0 do 5 pkt) - atrakcyjność formy (od 0 do 5 pkt) - poprawność termnolog kultura wypowedz (od 0 do 5 pkt) Uzberane 20 punktów to 100 % - dalsza punktacja tak jak przy kartkówkach

4 8. Neprzygotowane do lekcj: - uczeń ma prawo do zgłoszena neprzygotowana jeden raz w semestrze - zgłoszene neprzygotowana obejmuje ne tylko brak opanowana wadomośc z ostatnch trzech lekcj, ale równeż brak zadana domowego (bez względu na jego formę, to znaczy w forme psemnej lub prezentacj ustnej), oraz brak wymaganych pomocy naukowych (podręcznk, zeszyt przedmotowy lub nne wymagane na dane zajęca pomoce na przykład mapy, artykuły prasowe nne) - neprzygotowane do lekcj należy zgłaszać na początku zajęć lekcyjnych - w przypadku, kedy uczeń ne jest przygotowany do zajęć, a ne zgłosł tego faktu, otrzymuje ocenę nedostateczną - w dzennku lekcyjnym neprzygotowane uczna odnotowuje sę lterą N 9. Zeszyt przedmotowy: - uczeń ma obowązek posadana zeszytu przedmotowego na każdej lekcj prowadzena go systematyczne - nauczycel może dokonać kontrol zeszytu przedmotowego uczna w każdym czase 10. Poprawane prac klasowych Uczeń ma prawo poprawć jedną, dowolne wybraną przez sebe, klasówkę. Poprawa następuje w termne wyznaczonym przez nauczycela. Nższa z ocen ne jest brana pod uwagę przy lczenu 11. Formy nformowana ucznów o ch beżących osągnęcach edukacyjnych. Nauczycel: a. po przeprowadzonej lekcj ustne przekazuje nformacje o tym, co ucznowe już wedzą, a co wymaga jeszcze uzupełnena zadaje wykonane dodatkowych zadań, różncując je w zależnośc od ndywdualnych potrzeb możlwośc ucznów b. po sprawdzenu prac psemnych analzuje je wraz z ucznam, wskazuje co ucznowe zrobl dobrze, co jeszcze muszą poprawć ukerunkowuje pracę tak, aby osągal lepsze efekty w następnej pracy psemnej c. po odpowedz ustnej uczna określa jej dobrą część te elementy, które wymagają uzupełnena oraz daje wskazówk mające na celu poprawć efektywność pracy d. przekazuje na prośbę uczna, szczegółowe nformacje dotyczące osągnęć edukacyjnych na ndywdualnych spotkanach, których termny są ustalane każdorazowo według potrzeb ucznów.

5 12. Poprawane oceny końcowej. Procedura poprawy oceny jest zgodna ze Statutem III LO w Łomży Wymagana na stopne szkolne z zakresu wedzy o społeczeństwe dla klasy perwszej- pozom podstawowy Ocena dopuszczająca: -spełna wymagana koneczne -potraf wykonać wększość zadań praktycznych (np. wyszukać potrzebną nformację, przygotować prostą prezentację), dodatkowo ne sprawa mu kłopotu stosowane posadanej wedzy do jej opsu -Uczeń sam ne przejawa nadmernej aktywnośc, ale wykonuje wększość zadań zleconych przez nauczycela. Ocena dostateczna: -spełna wymagana koneczne a ponadto dokonuje selekcj porównana poznanych zjawsk -ne tylko potraf opsowo przedstawać posadaną wedzę, ale stosuje bardzej skomplkowane operacje umysłowe, take jak: porównywane rozpoznawane faktów, wycągane prostych wnosków. Ponadto wypełna według wzoru druk urzędowe -wykazuje sę przecętną aktywnoścą, berze jednak udzał w projektach klasowych sumenne wykonuje przydzelone mu zadana. Ocena dobra: -spełna wymagana podstawowe, a ponadto wykazuje zanteresowane omawaną na zajęcach problematyką -potraf przygotować psma o charakterze ofcjalnym, wychodzące poza schematyczne wzory a ponadto potraf analtyczne syntetyczne wykorzystywać posadaną wedzę -przejawa dużą aktywność, często ncjuje różne przedsęwzęca, a ponadto podejmuje sę dzałań wykraczających poza zaangażowane klasy, do której przynależy. Ocena bardzo dobra: -spełna wymagana rozszerzające, a ponadto ume ocenć otaczającą go rzeczywstość społeczno poltyczną zgodne z przyjętym kryteram. -ne tylko poprawne wykorzystuje zdobytą wedzę do przeprowadzena pogłębonych analz syntez, ale potraf formułować dojrzałe oceny, dobrze argumentować swoje racje celne rpostować podczas dyskusj lub debaty. -wykazuje sę dojrzała postawą obywatelską, jest bardzo aktywny na różnych polach dzałalnośc społecznej, przy czym jego aktywność wykracza poza ramy szkoły, do której uczęszcza. Ocena celująca:

6 -spełna wymagana rozszerzające, a ponadto wykazuje szczególne zanteresowane przedmotem -osągnął bardzo wysok pozom rozwoju ntelektualnego, co przejawa sę mędzy nnym w próbach samodzelnej nterpretacj skomplkowanych problemów społecznych, poltycznych lub prawnych -jest ponad przecętne aktywnym zaangażowany w akcje społeczne proobywatelske, często przyjmuje rolę ldera społecznego Dzał I- Obywatel 1. Obywatelstwo polske unjne. Ocena dopuszczająca: - wyjaśna obywatelstwo, społeczeństwo obywatelske, państwo prawa, - wymena dwa podstawowe sposoby nabywana obywatelstwa (prawo krw, prawo zem) - wymena podstawowe prawa obowązk obywatela zapsane w Konstytucj RP Ocena dostateczna: - wyjaśna obywatelskość, pluralzm poltyczny, decentralzacja władzy państwowej - przedstawa sposób nabywana obywatelstwa w Polsce - wyjaśna posadana obywatelstwa polskego unjnego, - wymena opsuje warunk rozwoju społeczeństwa obywatelskego Ocena dobra: - wyjaśna termnu: neposłuszeństwo obywatelske - wskazuje różnce mędzy obywatelstwem a narodowoścą - wymena opsuje nne nż prawo krw prawo zem sposoby uzyskana obywatelstwa - charakteryzuje sposób nadawana obywatelstwa polskego zrzekana sę go - opsuje cechy charakterystyczne społeczeństwa obywatelskego - wyjaśna cele, przedstawa cechy charakterystyczne obywatelskego neposłuszeństwa Ocena bardzo dobra: - zna postać H.D. Thoreau - wyjaśna termnu: subsydarność - wskazuje uprawnena wynkające z posadana obywatelstwa unjnego - wskazuje przykłady obywatelskego neposłuszeństwa Ocena celująca: - ocena korzyśc płynące z posadana obywatelstwa, w tym obywatelstwa unjnego - ocena, czy społeczeństwo polske spełna krytera społeczeństwa obywatelskego 2. Proces wyborczy. Ocena dopuszczająca:

7 - wyjaśna demokracja pośredna, demokracja bezpośredna, czynne prawo wyborcze, berne prawo wyborcze - wskazuje różnce mędzy demokracją pośredną a bezpośredną - określa cenzus wyborczy obowązujący w Polsce Ocena dostateczna: - wyjaśna suwerenność narodu, prawo wyborcze, kodeks wyborczy, referendum - wyjaśna rolę wyborów w państwe demokratycznym - wymena przymotnk wyborcze - wymena rodzaje referendum przyjęte w prawodawstwe polskm Ocena dobra: - charakteryzuje zasady przeprowadzana wyborów w Polsce - przedstawa zasady głosowana poza mejscem zameszkana - charakteryzuje zasady przeprowadzana referendum lokalnego ogólnokrajowego Ocena bardzo dobra: - wyjaśna termnu: uczestnctwo poltyczne - wymena formy partycypacj obywatel w życu poltycznym państwa Ocena celująca: - ocena wyborów dla współczesnej demokracj 3. Życe publczne. Ocena dopuszczająca: - wyjaśna ncjatywa obywatelska, petycja, lst otwarty - psze petycję według wzoru Ocena dostateczna: - wyjaśna życe publczne, skarga, zgromadzene, strajk - opsuje zasady sposób zalegalzowana zgromadzena - wymena cele rodzaje strajku (ostrzegawczy, zakładowy) Ocena dobra: - wskazuje różnce mędzy petycja, skargą lstem otwartym oraz wymena elementy tych psm - wymena charakteryzuje nne nż ostrzegawczy zakładowy formy strajku Ocena bardzo dobra: - opsuje przebeg procesu legslacyjnego obywatelskego projektu ustawy Ocena celująca: - ocena wpływ aktywnośc obywatelskej na kształtowane sę życa publcznego 4. Jak załatwć sprawę w urzędze.

8 Ocena dopuszczająca: - we, gdze w jak sposób uzyskać dowód osobsty, paszport prawo jazdy oraz zarejestrować pojazd - wypełna wnosek o wydane dowodu osobstego Ocena dostateczna: - zna zasady prawdłowego wypełnana formularzy - wyjaśna admnstracja publczna, admnstracja rządowa, admnstracja samorządowa - wymena organy admnstracj publcznej w Polsce Ocena dobra: - wyjaśna termnu: służba cywlna - wyjaśna, jaką funkcję pełn dowód osobsty Ocena bardzo dobra: - charakteryzuje strukturę zadana admnstracj rządowej samorządowej - wymena rodzaje paszportów ch cechy charakterystyczne Ocena celująca: - ocena stopeń znajomośc procedur podejmowana decyzj admnstracyjnych - ocena dzałalność urzędów w Polsce 5. Informacja publczna e- urząd. Ocena dopuszczająca: - wyjaśna termnu: nformacja publczna - wskazuje elementy składowe podana - psze podane Ocena dostateczna: - wyjaśna termnu: urząd elektronczny - opsuje cechy charakterystyczne nformacj publcznej - wymena sposoby udostępnana nformacj publcznej - charakteryzuje prawa obywatela wobec rządu - wymena ułatwena, jak nese obywatelom e-urząd Ocena dobra: - wyjaśna sposób odwoływana sę od decyzj urzędu - psze odwołane od decyzj urzędu Ocena bardzo dobra: - wymena przykłady spraw opsuje sposób ch załatwana za pośrednctwem epuap - wypełna wnosek o udostępnene nformacj publcznej Ocena celująca:

9 - ocena dostępu do nformacj publcznej dla funkcjonowane demokratycznego społeczeństwa Dzał II- Prawo 1. Prawo jego funkcje Ocena dopuszczająca: - wyjaśna prawo, praworządność - wymena rodzaje norm społecznych - wymena postawy obywatel wobec prawa Ocena dostateczna: - wyjaśna norma prawna, przeps prawny, kultura prawna - opsuje rodzaje norm społecznych - charakteryzuje funkcje prawa - wymena opsuje najczęścej stosowane zasady prawa wywodzące sę z prawa rzymskego - charakteryzuje postawy obywatel wobec prawa Ocena dobra: - wyjaśna prawo naturalne, prawo pozytywne, prawo stanowone - opsuje cechy charakterystyczne norm społecznych - charakteryzuje rodzny prawa podaje ch przykłady - opsuje cechy systemu prawnego Ocena bardzo dobra: - wyjaśna prawo zwyczajowe, prawo powszechne zwyczajowe - rozpoznaje częśc składowe normy prawnej - wskazuje różnce mędzy prawem naturalnym a pozytywnym Ocena celująca: - ocena postawy obywatel wobec prawa - ocena kulturę prawną społeczeństwa w Polsce 2. Źródła obszary prawa Ocena dopuszczająca: - wymena źródła prawa obowązujące w Polsce - przedstawa podzał prawa Ocena dostateczna: - wyjaśna źródła prawa, prawo wewnętrzne, prawo mędzynarodowe, prawo publczne, prawo prywatne, prawo materalne, prawo formalne - opsuje podzał prawa

10 - opsuje etapy dzałalnośc prawnej Ocena dobra: - charakteryzuje źródła prawa obowązujące w Polsce zna ch herarchę - wymena cechy charakterystyczne prawa wewnętrznego, mędzynarodowego, publcznego, prywatnego, materalnego formalnego Ocena bardzo dobra: - wyjaśna termnu: prawo wspólnotowe - rozróżna opsuje źródła prawa wspólnotowego - wskazuje różnce mędzy poszczególnym rodzajam prawa Ocena celująca: - ocena problem zależnośc mędzy prawem unjnym a prawem polskm 3. Gałęze prawa wewnętrznego Ocena dopuszczająca: - wyjaśna kodeks, przestępstwo, grzywna - wymena rodzaje kar przewdzanych w polskm Kodekse karnym Ocena dostateczna: - wyjaśna osoba fzyczna, osoba prawna, akt admnstracyjny - wymena źródła prawa karnego, cywlnego admnstracyjnego - przedstawa cechy charakterystyczne prawa karnego, cywlnego admnstracyjnego - wymena nne nż prawo karne, cywlne admnstracyjne gałęze prawa w Polsce Ocena dobra: - opsuje zasady obowązujące w prawe karnym - wyjaśna różncę mędzy zdolnoścą prawną a zdolnoścą do czynnośc prawnych - opsuje podzał prawa cywlnego - charakteryzuje nne nż prawo karne, cywlne admnstracyjne gałęze prawa w Polsce Ocena bardzo dobra: - charakteryzuje relacje prawne przewdzane w prawe admnstracyjnym - przedstawa podzał aktów admnstracyjnych wskazuje ch przykłady Ocena celująca: - ocena problem nadmernej lośc regulacj prawnych w Polsce - ocena problem zaostrzana kar za najcęższe przestępstwa 4. Władza sądowncza w Polsce Ocena dopuszczająca: - wyjaśna sędza, ławnk

11 - charakteryzuje strukturę władzy sądownczej w Polsce Ocena dostateczna: - wyjaśna kasacja, apelacja, skarga konstytucyjna - omawa zasady funkcjonowana wymaru sprawedlwośc w Polsce - wyjaśna, na czym polega mmuntet sędzowsk oraz konstytucyjne zasady nezawsłośc neusuwalnośc sędzów - omawa zadana ławnków Ocena dobra: - omawa zasady, jakm pownn kerować sę sędzowe członkowe trybunałów - przedstawa warunk, jake mus spełnać kandydat na ławnka sposób jego wyboru - opsuje zadana Sądu Najwyższego, sądów powszechnych, wojskowych admnstracyjnych - przedstawa uprawnena Trybunału Konstytucyjnego Trybunału Stanu Ocena bardzo dobra: - ocena problem nadmernej lośc regulacj prawnych w Polsce - ocena problem zaostrzana kar za najcęższe przestępstwa Ocena celująca: - ocena rolę ławnków w systeme sądownctwa polskego 5. Postępowane sądowe w Polsce Ocena dopuszczająca: - wyjaśna postępowane sądowe, strona powodowa (powód), strona pozwana (pozwany), - wymena uczestnków procesu cywlnego procesu karnego Ocena dostateczna: - wyjaśna przestępstwo, wykroczene, medacja, sąd polubowny - wskazuje przykłady spraw rozpatrywanych przez sądy cywlne, karne admnstracyjne - wymena prawa ofary, śwadka oskarżonego w procese karnym Ocena dobra: - charakteryzuje przebeg procesu cywlnego procesu karnego - wskazuje różnce mędzy procesem cywlnym karnym - wyjaśna sposób postępowana po złożenu zawadomena o popełnenu przestępstwa - wymena cechy dobrego medatora - sporządza według wzoru pozew w procese cywlnym zawadomene o popełnenu przestępstwa Ocena bardzo dobra:

12 - wyjaśna postępowane procesowe, postępowane neprocesowe, postępowane przygotowawcze - wskazuje różnce mędzy postępowanem procesowym a neprocesowym - omawa sposób postępowana przed sądem polubownym Ocena celująca: - ocena rolę medacj w postępowanu sądowym - ocena śwadomość prawną społeczeństwa polskego 6. Organy ścgana Ocena dopuszczająca: - omawa cele strukturę polcj - opsuje zadana polcj nnych służb mundurowych - wymena uprawnena polcjantów Ocena dostateczna: - omawa cele strukturę prokuratury - charakteryzuje zadana prokuratorów - charakteryzuje formy dzałana zadana dzelncowych - wyjaśna rolę polcj prokuratury w postępowanu karnym Ocena dobra: - opsuje strukturę prokuratury - opsuje sposób powoływana uprawnena prokuratora generalnego - wyjaśna, jake dla dzałalnośc prokuratury ma jej herarchczność - charakteryzuje różne sfery dzałalnośc polcj Ocena bardzo dobra: - omawa zadana Krajowej Rady Prokuratorów - wskazuje różnce mędzy śledztwem a dochodzenem - omawa skutk postępowana przygotowawczego - opsuje strukturę zadana Interpolu Ocena celująca: - ocena pozom poczuce bezpeczeństwa współczesnych Polaków 7. Neletn wobec prawa Ocena dopuszczająca: - rozume pojęca: neletnego w prawe cywlnym karnym - wymena przejawy demoralzacj neletnch popełnane przez nch czyny karalne - omawa konsekwencje zażywana alkoholu narkotyków oraz palena paperosów Ocena dostateczna: - rozume pojęce: procesu resocjalzacj - określa grance prawnej odpowedzalnośc neletnch

13 - omawa zadana sądów rodznnych - wymena środk stosowane przez sądy rodznne wobec neletnch - charakteryzuje przepsy prawne dotyczące sprzedaży narkotyków alkoholu neletnm oraz palena w mejscach publcznych Ocena dobra: - charakteryzuje sposób funkcjonowana sądów rodznnych w sprawach przestępczośc neletnch - opsuje środk stosowane przez sądy rodznne wobec neletnch - omawa zasady nezbędne w skutecznym procese resocjalzacj Ocena bardzo dobra: - omawa przestępczość neletnch na przykładze wybranych artykułów z Kodeksu wykroczeń - przedstawa uwarunkowana rozstrzygana spraw neletnch przez organy państwowe Ocena celująca: - ocena pozom przestępczośc wśród neletnch problem zaostrzena kar wobec nch Rozdzał III- Prawa człoweka 1. Czym są prawa człoweka? Ocena dopuszczająca: - wyjaśna termnu: prawa człoweka - omawa charakter praw człoweka - wymena fundamentalne dla praw człoweka dokumenty stworzone przez Radę Europy ONZ Ocena dostateczna: - wymena prawa człoweka zapsane w Powszechnej deklaracj praw człoweka oraz prawa dzecka zapsane w Konwencj praw dzecka - rozróżna charakteryzuje generacje praw człoweka - wymena nstytucje, które stoją na straży praw człoweka Ocena dobra: - wymena prawa przynależne do konkretnej generacj praw człoweka - omawa strukturę zadana nstytucj stojących na straży praw człoweka Ocena bardzo dobra: - opsuje hstorę praw człoweka - wymena hstoryczne akty prawne, które mały wpływ na kształtowane sę praw człoweka - charakteryzuje treść dokumentów dotyczących praw człoweka, uchwalonych przez Radę Europy ONZ Ocena celująca:

14 - ocena problem tzw. czwartej generacj praw człoweka 2. Mędzynarodowy system ochrony praw człoweka Ocena dopuszczająca: - wymena prawa człoweka uregulowane w Europejskej Karce Społecznej oraz Karce praw podstawowych - wymena ważnejsze organzacje pozarządowe dzałające na rzecz ochrony praw człoweka Ocena dostateczna: - wyjaśna, jak funkcjonuje system ochrony praw człoweka - omawa zadana ONZ, Rady Europy Un Europejskej w dzedzne praw człoweka - wymena zadana OBWE - wyjaśna wpływ organzacj pozarządowych na przestrzegane praw człoweka Ocena dobra: - charakteryzuje zadana Europejskego Trybunału Praw Człoweka - omawa wpływ Un Europejskej na kształtowane europejskego systemu ochrony praw człoweka - omawa strukturę ONZ, Rady Europy Un Europejskej jej wpływ na przestrzegane praw człoweka - charakteryzuje zasady funkcjonowana Europejskego Trybunału Praw Człoweka - charakteryzuje cele zadana ważnejszych organzacj pozarządowych dzałających na rzecz ochrony praw człoweka Ocena bardzo dobra: - opsuje zasady sposób składana skarg do Europejskego Trybunału Praw Człoweka - wypełna formularz skarg do Europejskego Trybunału Praw Człoweka według wzoru - omawa zadana Komsarza Praw Człoweka Rady Europy - wyjaśna okolcznośc powstana OBWE jej strukturę Ocena celująca: - ocena sposoby skuteczność metod walk z łamanem praw człoweka 3. Ochrona praw wolnośc w Polsce Ocena dopuszczająca: - wymena prawa oraz wolnośc człoweka obywatela zapsane w Konstytucj RP - wyjaśna, na czym polega prawo do prywatnośc wskazuje jego zakres - określa prawa jednostk w kontaktach z medam Ocena dostateczna:

15 - wyjaśna, jake są prawne uwarunkowana ogranczena praw wolnośc zapsanych w Konstytucj RP - charakteryzuje zadana rzecznka praw człoweka rzecznka praw dzecka Ocena dobra: - opsuje sposób powoływana oraz funkcjonowana rzecznka praw człoweka rzecznka praw dzecka - przedstawa zasady składana skarg konstytucyjnej Ocena bardzo dobra: - wyjaśna zasady procedury zwracana sę z wnoskem do rzecznka praw obywatelskch rzecznka praw dzecka - psze skargę do rzecznka praw obywatelskch według wzoru - wskazuje elementy skarg konstytucyjnej oraz skutk prawne jej uznana przez Trybunał Konstytucyjny Ocena celująca: - ocena problem ochrony praw wolnośc w Polsce 4. Łamane praw człoweka Ocena dopuszczająca: - wyjaśna nacjonalzm, raszm, antysemtyzm - wymena przyczyny łamana praw człoweka Ocena dostateczna: - wyjaśna szownzm, ksenofoba - charakteryzuje przyczyny łamana praw człoweka - wskazuje przykłady państw, w których ne przestrzega sę praw człoweka lub są one zagrożone - omawa przykłady łamana praw kobet dzec - podaje przykłady łamana wolnośc wyznana - wymena przyczyny uchodźstwa we współczesnym śwece Ocena dobra: - wyjaśna, na czym polega mędzynarodowe prawo humantarne konflktów zbrojnych - przedstawa cele zasady konwencj genewskch uzupełnających je protokołów - omawa sytuację uchodźców we współczesnym śwece - charakteryzuje przejawy nacjonalzmu, szownzmu, raszmu, antysemtyzmu, ksenofob - wyjaśna, w jakch okolcznoścach można ogranczyć prawa człoweka Ocena bardzo dobra: - wskazuje różnce w przestrzeganu praw człoweka mędzy rozwnętym krajam demokratycznym a państwam, które powstały w XX w. ne mają tradycj demokratycznych

16 - opsuje dzałalność Wysokego Komsarza Narodów Zjednoczonych do spraw Uchodźców Ocena celująca: - uzasadna, że nacjonalzm, szownzm, raszm, antysemtyzm ksenofoba stanową przykłady łamana praw człoweka - ocena przejawy nacjonalzmu, szownzmu, raszmu, antysemtyzmu, ksenofob Rozdzał IV- Edukacja praca (system edukacj w Polsce) Ocena dopuszczająca: - przedstawa zadana szkoły - wymena prawa obowązk uczna - wyjaśna, jake są konsekwencje nedopełnana obowązków szkolnych Ocena dostateczna: - charakteryzuje system edukacj w Polsce - wyjaśna, jaką rolę w szkole pełn statut Ocena dobra: - wymena zadana MEN samorządów lokalnych w dzedzne edukacj - wymena nne nż statut dokumenty obowązujące w szkole - opsuje procedurę postępowana w przypadku złamana praw uczna Ocena bardzo dobra: - wyjaśna, na czym polegają zadana szkoły w zakrese nauczana pracy opekuńczo-wychowawczej Ocena celująca: - ocena skuteczność polskego systemu edukacj 2. Polske szkoły wyższe Ocena dopuszczająca: - określa krytera wyboru kerunku studów - wyjaśna, na czym polega kształcene ustawczne Ocena dostateczna: - wyjaśna, na czym polega system bolońsk w organzacj studów wyższych - przedstawa zasady warunk przyjęć na wyższe uczelne - wymena edukacyjne programy unjne Ocena dobra: - charakteryzuje wybrane kerunk studów - wyjaśna, na czym polega stota programu Comenus Ocena bardzo dobra:

17 - przedstawa przebeg postępowana kwalfkacyjnego na wybrany kerunek studów sposób oblczana lośc punktów - charakteryzuje ofertę edukacyjnych programów unjnych Ocena celująca: - ocena system bolońsk wskazując jego zalety wady - ocena kształcena ustawcznego dla gospodark społeczeństwa 3. Kształcene za grancą Ocena dopuszczająca: - przedstawa zasady podejmowana studów wyższych za grancą Ocena dostateczna: - przedstawa zasady podejmowana studów wyższych warunk kształcena sę za grancą Ocena dobra: - wyjaśna, na czym polega program matury mędzynarodowej - wymena korzyśc, jak daje ucznom realzowane programu matury mędzynarodowej Ocena bardzo dobra: - charakteryzuje szkolnctwo wyższe w wybranych krajach UE Ocena celująca: - ocena problem tzw. drenażu mózgów z punktu wdzena nteresów Polsk 4. Podróżowane po Europe śwece Ocena dopuszczająca: - wyjaśna strefa Schengen, terroryzm - wyjaśna, w jak sposób Mnsterstwo Spraw Zagrancznych dba o nteresy Polaków przebywających za grancą Ocena dostateczna: - przedstawa procedurę postępowana w przypadku utraty dokumentów lub problemów zdrowotnych podczas pobytu za grancą - wyjaśna, jak funkcjonuje strefa Schengen - wymena cechy charakterystyczne zjawska terroryzmu Ocena dobra: - opsuje dokumenty zdrowotne, nezbędne podczas pobytu za grancą - opsuje zasady przekraczana granc zewnętrznych wewnętrznych strefy Schengen - charakteryzuje mejsca szczególne narażone na terroryzm Ocena bardzo dobra:

18 - wyjaśna okolcznośc powstana strefy Schengen - omawa zasady przewozu żywnośc leków w komunkacj samolotowej - opsuje sytuacje, które pownny wzbudzć obawy zagrożena atakem terrorystycznym Ocena celująca: - ocena rolę strefy Schengen dla obywatel Un Europejskej 5. Praca w Polsce za grancą Ocena dopuszczająca: - wyjaśna umowa-zlecene, umowa o dzeło, umowa o pracę - przedstawa obowązk pracodawcy zatrudnającego młodocanych pracownków Ocena dostateczna: - wyjaśna termnu: Europass - wyjaśna uwarunkowana podejmowana pracy przez młodocanych - wymena zasady zatrudnana młodocanych w Polsce - wyjaśna rolę Europass w podejmowanu pracy za grancą przez młodych ludz Ocena dobra: - wymena formalnośc zwązane z rejestracją podejmowanem pracy za grancą na przykładze Welkej Brytan - wyjaśna różnce w umowach podpsywanych z młodym pracownkam - wymena ułatwena w powroce do kraju Polaków pracujących za grancą Ocena bardzo dobra: - wyjaśna, jaką rolę dla młodych ludz mają uregulowana prawne Europejskego paktu na rzecz młodzeży - charakteryzuje dokumenty wchodzące w skład Europass - sporządza Europass-CV według wzoru Ocena celująca: - ocena problem emgracj ludz młodych w poszukwanu pracy Wymagana na stopne szkolne z zakresu wedzy o społeczeństwe dla klasy drugej- pozom rozszerzony Temat lekcj Wymagana koneczne (ocena dopuszczająca) Wymagana podstawowe (ocena dostateczna) Wymagana rozszerzające (ocena dobra) Wymagana dopełnające (ocena bardzo dobra) Wymagana wykraczające (ocena celująca) Uczeń potra- Uczeń potra-

19 f to, co na ocenę dopuszczającą, oraz: Uczeń potraf to, co na ocenę dostateczną, oraz: f to, co na ocenę dobrą, oraz: Uczeń potraf to, co na ocenę bardzo dobrą, oraz: Dzał I- Społeczeństwo Życe zborowe jego reguły zborowość, stosunk społeczne, społeczność, społeczeństwo, norma społeczna, nstytucja społeczna, konflkt społeczny rodzaje norm społecznych wymena przykłady nstytucj społecznych podaje źródła konflktów społecznych socjologa, węź społeczna, zależność społeczna, dzałane społeczne, para, krąg społeczny, publczność, wspólnota, wartośc, konformzm formy życa społecznego wymena opsuje formy zborowośc rodzaje norm społecznych opsuje funkcje norm społecznych zbór społeczny, styczność przestrzenna, styczność społeczna, sankcje, anoma wymena opsuje rodzaje węz społecznych zadana nstytucj społecznych opsuje przyczyny, przejawy skutk anom sposoby rozwązywana konflktów socjologa ogólna, socjologa szczegółowa, łączność psychczna, nnowacja, rytualzm, wycofane, bunt, alenacja wpływ poglądów Augusta Comte a, Herberta Spencera, Emla Durkhema, Maxa Webera na badana socjologczne fazy konflktu społecznego. ocena sposoby rozwązywana konflktów przykłady nstytucj społecznych podaje elementy konflktów społecznych Socjalzacja kontrola porównuje różne modele socjalzacj ocena wpływ czynnków

20 społeczna wychowane, socjalzacja, uspołecznene uzasadna, dlaczego człowek jest stotą społeczną tłumaczy, jak wpływ na człoweka ma kontrola społeczna natura ludzka, socjalzacja perwotna, socjalzacja wtórna, porządek społeczny, kontrola społeczna, resocjalzacja etapy socjalzacj wymena czynnk socjalzacj opsuje formy środk kontrol społecznej dewacja, stygmatyzacja różne modele socjalzacj opsuje czynnk socjalzacj teorę stygmatyzacj społecznej tłumaczy, na czym polega proces resocjalzacj opsuje typy socjalzacj mechanzmy procesów socjalzacyjnych socjalzacj na przystosowane młodych ludz do funkcjonowana w zborowośc ocena skutk stygmatyzacj społecznej ocena skutk resocjalzacj Grupy społeczne grupa społeczna, nterakcja społeczna wymena cechy grupy społecznej funkcjonowane małej grupy społecznej pramda Maslowa, pozycja społeczna, rola społeczna, status społeczny rodzaje grup społecznych opsuje klasyfkację potrzeb według Abrahama Maslowa kategora statystyczna, kategora socjologczna, kategora społeczna, grupy odnesena wymena czynnk grupotwórcze rodzaje ról społecznych ch wpływ na funkcjonowane grupy społecznej opsuje różne style kerowana grupą wpływ lczebnośc, nterakcj węz społecznych, celów, wartośc norm oraz poczuca odrębnośc wspólnoty na sposób funkcjonowana grupy społecznej grupy odnesena omawa ch wpływ na społeczne funkcjonowane jednostk ocena różne style kerowana grupą Rodzna opsuje cha- modele porównuje tradycyjny

21 termnu: rodzna wymena cechy współczesnej rodzny konkubnat, zwązek partnersk cechy współczesnej rodzny nowe formy rodzny opsuje sytuację współczesnej rodzny w Polsce rakter formy rodzny na przestrzen weków funkcje rodzny sposoby ch realzacj przez rodzny współczesne postawy rodzcelske rodzny ze względu na typ małżeństwa, welkość, podzał władzy mejsce zameszkana model rodzny ze współczesnym ocena różne postawy rodzcelske ocena sytuację współczesnej rodzny w Polsce Podzały społeczne struktura społeczna, klasa, warstwa przyczyny zróżncowana społecznego stratyfkacja społeczna, system klasowy, system warstwowy, struktura klasowo warstwowa, struktura społecznozawodowa, ruchlwość społeczna opsuje różne rodzaje stratyfkacj społecznej przyczyny, przejawy skutk nerównośc społecznych system kastowy, ruchlwość pozoma, ruchlwość ponowa, awans, degradacja porównuje różne rodzaje stratyfkacj społecznej procesy społeczne, które mają wpływ na trwałość stablność stratyfkacj społecznej różne rodzaje struktury społecznej kooptacja, zasada kumulatywnych korzyśc opsuje porównuje strukturę społeczeństwa polskego czasów PRL współcześne ocena społeczne skutk nerównośc społecznych wymena przyczyny

22 rodzaje ruchlwośc społecznej Problemy życa społecznego w Polsce termnu: bezroboce przyczyny skutk bezroboca wykluczene społeczne, poltyka społeczna sposoby zwalczana bezroboca główne problemy społeczne w Polsce omawa możlwośc ch rozwązana rodzaje bezroboca przyczyny przejawy wykluczena społecznego ocena sytuację nepełnosprawnych w Polsce problemy ocena perspektywy ludz młodych w Polsce opsuje następstwa wykluczena społecznego nstrumenty aktywnej poltyk społecznej ocena perspektywy ludz młodych w Polsce Zmana społeczna zmana społeczna, rewolucja, reformy przyczyny skutk zman społecznych proces społeczny, rozwój społeczny, regres społeczny, postęp społeczny, ruch społeczny społeczeństwo współczesne stotę złożoność ruchów społecznych transformacja ustrojowa, ruch radykalny, ruch reformatorsk, ruch emancypacyjny sposoby formy zman społecznych oraz ocena ch wpływ na jednostkę społeczeństwo opsuje reakcje na zmany spo- dyfuzja, femnzm, ruch nepodległoścowy nonvolence, ruch praw obywatelskch ruchy społeczne na przykładze ruchu kobet, ruchu nepodległoścowego ruchu praw obywatelskch ocena ruchy społeczne na przykładze ruchu kobet, ruchu nepodległoścowego ruchu praw obywatelskch

23 łeczne wymena charakteryzuje typy społeczeństw Naród mnejszośc narodowe naród, symbole narodowe, patrotyzm wymena czynnk narodotwórcze śwadomość narodowa, kosmopoltyzm, raszm, antysemtyzm, nacjonalzm, mnejszość narodowa, mnejszość etnczna czynnk narodotwórcze opsuje postawy wobec ojczyzny narodu mnejszośc narodowe etnczne w Polsce tożsamość narodowa, asymlacja, ksenofoba, szownzm, welokulturowość opsuje koncepcję etncznokulturową poltyczną tworzena sę narodu negatywne postawy zwązane z postrzeganem narodu sytuację prawną mnejszośc narodowych etncznych w Polsce termnu: rekulturacja poglądy Johanna G. Herdera Romana Dmowskego na genezę państwa przyczyny, przejawy skutk zankana tożsamośc narodowej ocena postawy wobec ojczyzny narodu ocena negatywne postawy zwązane z postrzeganem narodu Procesy narodowoścowe społeczne termnu: ntegracja przyczyny przejawy konflktów mędzy narodam mgracja, mgrant przyczyny przejawy ntegracj w śwece zachodnm charaktery- ntegracja kulturowa, repatrant, uchodźca konflkty etnczne na przykładze Hszpan byłej Jugo- wybrane une regonalne śwata wymena przykłady ważnejszych konflktów, wojen aktów terrorystycznych na śwece ocena poltykę państw wobec mgrantów ocena problem mgrantów w Polsce

24 zuje poltykę państw wobec mgrantów przeszkody w procese ntegracj mgrantów w Europe sław problem mgrantów w Polsce Dzał II- Państwo poltyka Instytucja państwa państwo, władza wymena cechy państwa, na czym polega proces państwowotwórczy cechy państwa termnu: legtymzacja różne koncepcje defncj państwa porównuje teore dotyczące genezy państwa ocena wpływ zasady samostanowena narodów na kształtowane sę współczesnej Europy opsuje funkcje państwa tłumaczy, na czym polega prawomocność władzy tłumaczy, na czym polega zasada samostanowena narodów opsuje frmy legtymzacj władzy Obywatel obywatelstwo obywatelstwo, narodowość prawa obowązk obywatela w śwetle Konstytucj RP prawo krw, prawo zem zasady nabywana zrzekana sę obywatelstwa polskego porównuje cechy charakterystyczne obywatelstwa z wyznacznkam obywatelskość, cnota obywatelska określa dokonana postac: Henry ego Davda Thoreau, Martna Lutera Knga, Mahatmy Gandhego opsuje porównuje hstoryczne współczesne przykłady obywatelskego neposłuszeństwa ocena postawę obywatelskego neposłuszeństwa

25 narodowośc wymena uprawnena wynkające z posadana obywatelstwa unjnego wzorce obywatelstwa na przestrzen dzejów postawę obywatelskego neposłuszeństwa uznany kanon cnot obywatelskch Poltyka kultura poltyczna termnu: poltyka różne nterpretacje pojęca poltyk termnu: przywódca poltyczny opsuje cechy charakterystyczne przywódców poltycznych zależnośc mędzy poltyką a moralnoścą mąż stanu, kultura poltyczna opsuje proces kreowana przywódców poltycznych sposoby sprawowana przez nch władzy elementy kultury poltycznej wymena charakteryzuje rodzaje kultury poltycznej poglądy Arystotelesa, Nccola Machavellego, Carla Schmtta Mchela Foucaulta na stotę poltyk klasyfkację poltyków według teor Maxa Webera zwązk mędzy zjawskam poltycznym a czynnkam kulturowym opsuje ocena kulturę poltyczną w Polsce Ideologe, doktryny programy poltyczne deologa, doktryna poltyczna, program poltyczny charakte- śwatopogląd, konserwatyzm, lberalzm, socjaldemokracja, chrześcjańska demo- faszyzm, nazzm, komunzm, socjalzm, dea wodzostwa, korporacje, markszm, korporacje, socjalzm utopjny, socjalzm naukowy, zasada subsydarnośc, solda- ocena deologe totaltarne ocena doktrynę konserwatyzmu, lberalzmu, socjaldemo-

26 ryzuje zależnośc mędzy śwatopoglądem, deologą, doktryną programem poltycznym kracja tłumaczy źródła współczesnych doktryn poltycznych doktrynę konserwatyzmu, lberalzmu, socjaldemokracj chrześcjańskej demokracj rewolucja proletaracka, dyktatura proletaratu, stalnzm hstoryczne współczesne sposoby klasyfkacj nurtów myśl poltycznej cechy charakterystyczne deolog totaltarnych ryzm społeczny porównuje doktrynę konserwatyzmu, lberalzmu, socjaldemokracj chrześcjańskej demokracj zestawa cechy charakterystyczne deolog totaltarnych kracj chrześcjańskej demokracj Systemy partyjne parta poltyczna, ordynacja wyborcza cechy charakterystyczne part poltycznej parta masowa, system jednopartyjny, system dwupartyjny, system welopartyjny bez part domnującej, system wyborczy opsuje funkcje part poltycznych wybrane systemy partyjne podaje ch przykłady kotera arystokratyczna, klub poltyczny, system dwupółpartyjny, system welopartyjny z partą domnującą, ordynacja wększoścowa, ordynacja proporcjonalna, próg wyborczy proces powstawana part poltycznych zależnośc mędzy systemem partyjnym a systemem wyborczym porównuje ordynację wększoścową z proporcjonalną polską europejską scenę poltyczną ocena ordynację wększoścową proporcjonalną różne rodzaje part poltycznych opsuje wybrane systemy partyjne

27 podaje ch przykłady Społeczeństwo obywatelske termnu: społeczeństwo obywatelske wymena podmoty społeczeństwa obywatelskego stowarzyszene, fundacja opsuje podmoty społeczeństwa obywatelskego czynnk wpływające na funkcjonowane społeczeństwa obywatelskego rodzaje organzacj pozarządowych w Polsce kaptał społeczny, organzacja pożytku publcznego rozumene społeczeństwa obywatelskego na przestrzen dzejów określa, jak wpływ na rozwój społeczeństwa obywatelskego ma kaptał społeczny zasady cele funkcjonowana organzacj pozarządowych w Polsce, porównuje ocena poglądy Johna Locke a, Georga Wlhelma Hegla Alexsa de Tocquevlle a dotyczące społeczeństwa obywatelskego ocena wpływ kaptału społecznego na rozwój społeczeństwa obywatelskego Dzał III -Modele demokracj Demokracja zasady procedury demokracja, wolność, równość, sprawedlwość, wybory wartośc będące fundamen- cenzus, demokracja bezpośredna, demokracja przedstawcelska (pośredna), demokratyzacja, referendum charaktery- plebscyt, ncjatywa ludowa, recall rodzaje równośc sprawedlwośc wybory, na czym polega zjawsko fal demokratyzacj oraz jake są jego uwarunkowana skutk polske tradycje demokratyczne ocena przestrzegane zasad wartośc demokratycznych we współczesnej demokracj

28 tem współczesnej demokracj zuje zasady współczesnej demokracj zasady prawa wyborczego w Polsce formy demokracj bezpośrednej podaje ch przykłady wymena opsuje rodzaje referendów Modele ustrojowe państw demokratycznych monarcha, republka, państwo untarne, państwo złożone wymena rodzaje form rządów państw współczesnych określa rodzaje reżmu poltycznego państw współczesnych podaje rodzaje ustroju terytoralnoprawnego państw współczesnych system poltyczny, wotum zaufana, wotum neufnośc, państwo wyznanowe, państwo atestyczne, konkordat rodzaje form rządów państw współczesnych rodzaje reżmu poltycznego państw współczesnych rodzaje ustroju terytoralnoprawnego państw współczesnych reżm poltyczny, federacja, konfederacja, una, system parlamentarnogabnetowy, system kanclersk, system prezydenck, system półprezydenck, system parlamentarnokomtetowy, odpowedzalność poltyczna, odpowedzalność konstytucyjna, państwo neutralne śwatopoglądowo opsuje modele ustrojowe współczesnych państw demokratycznych kontrasygnata, konstruktywne wotum neufnośc, weto zaweszające porównuje modele ustrojowe współczesnych państw demokratycznych relacje mędzy władzą ustawodawczą wykonawczą w systeme parlamentarnogabnetowym, kanclerskm, prezydenckm, półprezydenckm parlamentarnokomtetowym ocena relacje mędzy państwem a Koścołem w Polsce

29 systemy poltyczne USA, Welkej Brytan, Nemec, Francj Szwajcar relacje mędzy władzą śwecką duchowną we współczesnym państwe Władza ustawodawcza w państwe demokratycznym organ państwa, parlament, mandat, mmuntet parlamentarny rolę zadana zb parlamentu urząd, legslatywa, kadencja, wększość zwykła, wększość bezwzględna, wększość kwalfkowana, ordynacja wyborcza, klub parlamentarny, koalcja rządowa, opozycja funkcje parlamentu sposoby podejmowana decyzj na forum parlamentu opsuje sposoby przeprowadzana wyborów do parlamentu, aparat państwowy, tryb sesyjny, tryb permanencj, komsja zwyczajna, komsja nadzwyczajna, komsja śledcza, kworum, system wększoścowy, system proporcjonalny, mandat wolny, mandat mperatywny, mmuntet formalny, mmuntet materalny, dyscyplna klubowa klasyfkację organów państwowych strukturę parlamentu wymena zależnośc mędzy parlamentarną partyjną dzałalnoścą parlamentarzystów ocena zasadność funkcjonowana mmuntetu parlamentarnego w Polsce.

30 , jaką rolę w dzałalnośc parlamentarzystów pełn mandat poselsk mmuntet sposoby funkcjonowana parlamentu rolę zadana komsj parlamentarnych sposób powstawana koalcj rządowej opozycj oraz relacje mędzy nm Władza wykonawcza w państwe demokratycznym głowa państwa, rząd rodzaje głów państwa opsuje skład zadana rządu egzekutywa, burokrac funkcje zasady organzacj władzy wykonawczej sposoby wyberana głów państwa zakres ch kompetencj egzekutywa poltyczna, egzekutywa urzędncza czynnk wpływające na pozycję premera w rządze państwe rolę burokratów w zarządzanu państwem relacje mędzy władzą wykonawczą a władzą ustawodawczą elektoratem w systeme prezydenckm, półprezydenckm, parlamentarno gabnetowym, parlamentarno komtetowym kanclerskm ocena wady zalety monarch republk ocena wpływ burokratów na sposób funkcjonowana państwa Współczesna demokracja problemy zagrożena bezpeczeństwo socjalne, patologa, korupcja opsuje rodzaje korupcj podaje jej emancypacja, demagoga podaje sposoby przykłady walk z korupcją na przykładze Polsk partycypacja obywatelska, antyglobalzm, alterglobalzm, populzm, nepotyzm, klentelzm ruchy obywatelskego sprzecwu emancypacj oraz ch dla współczesnej demokracj wpływ nepo- ocena wpływ bezpeczeństwa socjalnego na stablność systemu demokratycznego ocena wpływ korupcj na funkcjono-

31 przykłady opsuje wpływ bezpeczeństwa socjalnego na stablność systemu demokratycznego cechy charakterystyczne partycypacj obywatelskej narzędza partycypacj obywatelskej opsuje zjawska populzmu demagog oraz ch wpływ na współczesną demokrację tyzmu klentelzmu na funkcjonowane państwa demokratycznego wane państwa relacje mędzy obywatelam a państwem porównuje ocena zjawska populzmu demagog oraz ch wpływ na współczesną demokrację ocena wpływ nepotyzmu klentelzmu na funkcjonowane państwa demokratycznego Dzał IV- System poltyczny RP. Konstytucja Rzeczypospoltej Polskej termnu: konstytucja wymena zasady ustroju Rzeczypospoltej Polskej opsuje funkcje konstytucj zasady ustroju Rzeczypospoltej Polskej prezentuje atrybuty konstytucj jako ustawy zasadnczej polske tradycje konstytucyjne strukturę Konstytucj RP z 1997 r., opsuje procedurę zmany ustawy zasadnczej system rządów w Polsce, relacje mędzy prawem krajowym mędzynarodowym, w tym unjnym formułuje argumenty uzasadnające lub odrzucające koneczność zmany Konstytucj RP ocena realną możlwość zmany ustawy zasadnczej. rodzaje stanów nadzwyczajnych, sposoby ch

32 wprowadzana kompetencje organów państwa w tym zakrese Parlament Rzeczypospoltej Polskej sejm, senat skład zadana parlamentu polskego czynne prawo wyborcze, berne prawo wyborcze, ncjatywa ustawodawcza, Zgromadzene Narodowe strukturę funkcje parlamentu polskego deta poselska, absolutorum, nterpelacja poselska, zapytane poselske rolę zadana senatu w strukturze parlamentaryzmu polskego opsuje skład, zadana funkcje organów wewnętrznych sejmu senatu uprawnena parlamentu wynkające z członkostwa w Un Europejskej ocena rolę zadana senatu w strukturze parlamentaryzmu polskego opsuje cechy charakterystyczne wyborów do sejmu senatu obowązk, zadana uprawnena posłów senatorów tłumaczy, na czym polega kontrolna funkcja parlamentu rolę zadana Zgromadzena Narodowego sposób funkcjonowana sejmu senatu określa uwarunkowana, w jakch może nastąpć skrócene kadencj parlamentu w Polsce opsuje proces legslacyjny w parlamence polskm tryb uchwalana ustawy budżetowej wymena uprawnena

33 parlamentu w zakrese powoływana odwoływana organów władzy publcznej Prezydent Rzeczypospoltej Polskej ncjatywa ustawodawcza, weto ustawodawcze określa uprawnena Prezydenta RP wobec parlamentu, rządu władzy sądownczej wymena kompetencje Prezydenta RP w zakrese bezpeczeństwa państwa desygnacja, Rada Bezpeczeństwa Narodowego zasady wyboru Prezydenta RP uprawnena Prezydenta RP wobec parlamentu, w relacjach z rządem oraz wobec władzy sądownczej kompetencje Prezydenta RP w zakrese bezpeczeństwa państwa w poltyce zagrancznej prezydentura arbtrażowa, arbtraż ustrojowy, arbtraż poltyczny, Rada Gabnetowa, odpowedzalność konstytucyjna, odpowedzalność poltyczna, prerogatywy model prezydentury w Polsce opsuje pozycję prezydenta w systeme rządów w Polsce zakres odpowedzalnośc Prezydenta RP uwarunkowana skutk zaweszena lub usunęca Prezydenta RP z urzędu, w jakch okolcznoścach następuje opróżnene urzędu Prezydenta RP wymena najstotnejsze prerogatywy Prezydenta RP ocena pozycję Prezydenta RP w systeme ustrojowym państwa polskego Rada Mnstrów Rzeczypospoltej Polskej premer, mnster, wojewoda wymena kompetencje Rady Mnstrów termnu: służba cywlna skład Rady Mnstrów opsuje procedurę rząd wększoścowy, rząd mnejszoścowy, admnstracja zespolona, admnstracja neze- okolcznośc, w jakch powoływany jest rząd mnejszoścowy oraz określa sposób jego funkcjonowana ocena pozycję premera w systeme ustrojowym państwa polskego ocena sposób funkcjonowana służ-

34 powoływana rządu strukturę zadana admnstracj rządowej kompetencje wojewody spolona uwarunkowana, w jakch może nastąpć zmana rządu mnstrów w trakce trwana kadencj sejmu sposób pocągana całej Rady Mnstrów poszczególnych mnstrów do odpowedzalnośc poltycznej przed sejmem by cywlnej w Polsce zadana sposób funkcjonowana służby cywlnej w Polsce Sądy trybunały termnu: wymar sprawedlwośc strukturę sądownctwa w Polsce wymena konstytucyjne zasady dzałana sądów skarga konstytucyjna, odpowedzalność konstytucyjna opsuje strukturę sądownctwa w Polsce konstytucyjne zasady dzałana sądów kasacja, psmo procesowe strukturę kompetencje Krajowej Rady Sądownctwa strukturę Sądu Najwyższego, Trybunału Stanu, Trybunału Kon-, jaką rolę w państwe pełn Krajowa Rada Sądownctwa elementy skarg konstytucyjnej ocena skarg konstytucyjnej dla funkcjonowana państwa

35 kompetencje Sądu Najwyższego, Trybunału Stanu, Trybunału Konstytucyjnego stytucyjnego opsuje sposób funkcjonowana Trybunału Konstytucyjnego tłumaczy, jaką funkcję pełn skarga konstytucyjna Organy kontrol państwowej, ochrony prawa zaufana publcznego wymena zadana dzałalność Urzędu Rzecznka Praw Obywatelskch opsuje zadana dzałalność polcj zasada apoltycznośc, lustracja dzałalność kontrolną NIK zadana dzałalność KRRT termnu: kasacja zadana dzałalność IPN wymena osoby podlegające obowązkow lustracyjnemu procedurę lustracyjną opsuje zadana dzałalność UO- KK zadana dzałalność UKE strukturę NIK, prokuratury IPN sposób powoływana prezesa Najwyższej Izby Kontrol, rzecznka praw obywatelskch, Krajowej Rady Radofon Telewzj, prokuratora generalnego, prezesa Instytutu Pamęc Narodowej, prezesa Urzędu Komunkacj Elektronczne ocena zasadność prowadzena lustracj w Polce Dzał V- Kultura, meda, edukacja. Samorząd terytoralny w Polsce samorząd, gmna, powat, woje- termnu: decentralzacja charaktery- subwencja, dotacja procedurę uchwalana budżetu jednostek samo- ocena funkcjonowane samorządu terytoralnego w Pol-

36 wództwo strukturę samorządu terytoralnego w Polsce zuje różne formy samorządu cechy charakterystyczne samorządu terytoralnego w Polsce opsuje zadana własne gmny, powatu województwa skład zadana organów stanowących wykonawczych gmny, powatu województwa zakres zadań samorządu terytoralnego określa warunk, w jakch może sę dobyć referendum lokalne wymena źródła dochodów samorządu lokalnego rządowych, kto w jak sposób sprawuje nadzór nad samorządem terytoralnym sce Kultura pluralzm kulturowy kultura, kultura wysoka, kultura masowa, kultura narodowa, kultura ludowa, tolerancja wymena cechy charakterystyczne kultury wysokej masowej oraz kultury narodowej ludowej subkultura, akceptacja źródła cechy charakterystyczne kultury wysokej masowej oraz kultury narodowej ludowej opsuje rodzaje subkultur podaje ch przykłady porównuje postawy tolerancj akceptacj folklor, kontrkultura, pluralzm kulturowy, welokulturowość, multkulturalzm różnce mędzy opsową a normatywną defncją kultury opsuje formy folkloru przyczyny narodzn kontrkultury etnografa, folkloryzm porównuje cechy charakterystyczne kultury wysokej masowej oraz kultury narodowej ludowej określa zależność mędzy relgą a kulturą życem publcznym w Polsce proces prze- ocena zjawska pluralzmu kulturowego welokulturowośc, a także ch wpływ życe społeczne oraz kulturalne

37 charakteryzuje różne rozumena tego pojęca chodzena od pluralzmu kulturowego do welokulturowośc Współczesne spory śwatopoglądowe aborcja, eutanazja stotę współczesnych sporów śwatopoglądowych na przykładze aborcj, eutanazj kary śmerc nżynera genetyczna, GMO osągnęca nżyner genetycznej problem równouprawnena mnejszośc seksualnych termnu: eugenka założena Powszechnej deklaracj o genome ludzkm prawach człoweka etyczną stronę badań genetycznych formułuje własne stanowsko w sporze argumenty poperające lub krytykujące różne postawy wobec sporów śwatopoglądowych ocena osągnęca nżyner genetycznej ocena etyczną stronę badań genetycznych ocena uregulowana prawne dotyczące aborcj kary śmerc w Polsce ocena problem równouprawnena mnejszośc seksualnych Opna publczna termnu: opna publczna różnce mędzy opną publczną a opną społeczną sondaż, anketa, wywad, sonda rolę opn publcznej opsuje najczęścej stosowane metody badana opn publcznej publc relatons, marketng poltyczny, próba reprezentatywna proces kształtowana sę opn publcznej opsuje publc relatons marketng poltyczny hstorę badań opn publcznej wymena ośrodk badań opn publcznej w Polsce porównuje publc relatons z marketngem poltycznym ocena wpływ opn publcznej na życe społeczne poltyczne na przykładze współczesnej Polsk