KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 25.06.2010 K(2010)4371 Dotyczy: pomocy państwa N 126/2010 Polska Pomoc na ratowanie dla przedsiębiorstwa ZSP Niewiadów Szanowny Panie Ministrze, I. PROCEDURA (1) W dniu 6 kwietnia 2010 r. władze polskie zgłosiły program pomocy na ratowanie przedsiębiorstwa Zakłady Sprzętu Precyzyjnego ZSP Niewiadów S.A. (zwanego dalej: ZSP ZSP Niewiadów lub Spółką ). Pocztą elektroniczną z dnia 21 kwietnia 2010 r. władze polskie przesłały dodatkowe informacje. II. OPIS 1. Beneficjent (2) ZSP Niewiadów, beneficjent środka pomocy, będący w całości własnością Skarbu Państwa, ma siedzibę w województwie łódzkim polskim regionie kwalifikującym się do pomocy regionalnej na mocy art. 107 ust. 3 lit. a) TFUE. Spółka została założona w 1920 r. W 1994 r. została przekształcona w spółkę akcyjną. ZSP Niewiadów produkuje nadwozia do pojazdów silnikowych (takich jak przyczepy i przyczepy kempingowe), co stanowi około 61% obrotów spółki. Produkuje również sprzęt AGD. (3) Według władz polskich w dniu 31 grudnia 2008 r. Spółka zatrudniała 498 pracowników. Ponieważ spółka produkuje głównie przyczepy samochodowe Jego Ekscelencja Pan Radosław SIKORSKI Minister Spraw Zagranicznych Al. J. Ch. Szucha 23 00-580 Warszawa POLSKA Commission européenne, B-1049 Bruxelles Belgique Europese Commissie, B-1049 Brussel België Telefon: 00-32-(0)2-299.11.11.
używane w letnim okresie urlopowym, większa część jej sprzedaży przypada na pierwszą połowę roku kalendarzowego. 2. Środek pomocy (4) Władze polskie zgłosiły Komisji środek pomocy na ratowanie przedsiębiorstwa w formie pożyczki w wysokości 8 mln PLN (ok. 2 mln EUR). Po zatwierdzeniu pomocy przez Komisję pożyczka ma zostać udzielona Spółce przez Skarb Państwa i wypłacona w jednej transzy. Pożyczka ma zostać spłacona w ciągu sześciu miesięcy od jej zatwierdzenia przez Komisję. Stopa procentowa pożyczki jest o jeden punkt procentowy wyższa od rzeczywistej stopy wyliczonej zgodnie z metodyką ustalania stóp referencyjnych opracowaną przez Komisję 1. Spółka zapewni zabezpieczenie pożyczki. Przedmiotowa pomoc nie może być łączona z inną pomocą na pokrycie tych samych kosztów kwalifikowalnych. (5) Władze polskie uważają, że ZSP Niewiadów należy traktować jako przedsiębiorstwo znajdujące się w trudnej sytuacji w rozumieniu rozdziału 2.1 Wytycznych wspólnotowych dotyczących pomocy państwa w celu ratowania i restrukturyzacji zagrożonych przedsiębiorstw 2 (zwanych dalej Wytycznymi ) ponieważ jej kapitał podstawowy, wykazany w księgach rachunkowych Spółki, wynosił 16,6 mln PLN, natomiast w 2008 r. kapitał własny zmniejszył się do kwoty 15,0 mln PLN, a następnie, w 2009 r., do 8,1 mln PLN. (6) Ponadto władze polskie podkreślają następujące czynniki, które wskazują na fakt, że Spółka jest w trudnej sytuacji: rosnące straty: w 2007 r. Spółka wykazała stratę netto w wysokości 3,1 mln PLN; na następny rok strata netto wyniosła 19,4 mln PLN; natomiast strata netto na 2009 r. wyniosła 6,8 mln PLN; rosnące zadłużenie: w dniu 31 grudnia 2007 r. wskaźnik zadłużenia względem całkowitego kapitału wynosił 29,2% (przy czym poziom zadłużenia odpowiadał 14,4 mln PLN), natomiast w 2009 r. wskaźnik ten wynosił 78,6% -przy czym kapitał wynosił jedynie 8,1 mln PLN, a zadłużenie 29,7 mln PLN. malejące obroty: obroty zmalały z 70,3 mln PLN w 2007 r. do 50,2 mln PLN w 2009 r. (7) Jako główną przyczynę trudności Spółki władze polskie wskazały podwyżkę cen energii elektrycznej (ponad 33% podwyżka z 2008 r. na 2009 r.) oraz wzrost kosztów surowców (w szczególności stali), który wyniósł 8% w pierwszym kwartale 2010 r. w stosunku do poprzedniego roku. W przeciwieństwie do tych podwyżek, ceny produktów w sektorze produkcyjnym spadły o 2,4 % w lutym 2010 r. w stosunku do poprzedniego roku. 1 2 Komunikat Komisji w sprawie zmiany metody ustalania stóp referencyjnych i dyskontowych (Dz.U. C 14 z 19.1.2008, s. 6). Wytyczne wspólnotowe dotyczące pomocy państwa w celu ratowania i restrukturyzacji zagrożonych przedsiębiorstw, (Dz.U. C 244 z 1.10.2004, s. 2). 2
III. OCENA Istnienie pomocy państwa (8) Artykuł 107 ust. 1 TFUE stanowi, że wszelka pomoc udzielana przez państwo członkowskie lub przy użyciu zasobów państwowych w jakiejkolwiek formie, która zakłóca lub grozi zakłóceniem konkurencji poprzez sprzyjanie niektórym przedsiębiorstwom lub produkcji niektórych towarów, a także wpływa na wymianę handlową między państwami członkowskimi, jest niezgodna ze wspólnym rynkiem. (9) Pożyczki na rzecz ZSP Niewiadów udziela Skarb Państwa. Pożyczka jest zatem udzielana z zasobów państwa i można ją przypisać państwu. Pożyczka stanowi korzyść, ponieważ zapewnia spółce ZSP Niewiadów dostęp do kredytu, którego nie byłaby w stanie uzyskać z innego źródła ze względu na trudną sytuację, w jakiej się znajduje. Pożyczka przyznana jest jedynie spółce ZSP Niewiadów, z tego względu środek ma również charakter selektywny. Ponadto, z uwagi na fakt, że produkowane przez Spółkę przyczepy i elektryczne artykuły gospodarstwa domowego stanowią przedmiot wymiany handlowej między państwami członkowskimi, wspomniany środek jest w stanie poprawić pozycję beneficjenta w stosunku do jego konkurentów w Polsce i UE, a zatem zakłóca lub grozi zakłóceniem konkurencji i wpływa na wymianę handlową pomiędzy państwami członkowskimi. (10) W związku z powyższym Komisja uznaje, że przedmiotowa pożyczka na rzecz spółki ZSP Niewiadów stanowi pomoc państwa w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE. (11) Komisja uznaje pomoc na ratowanie przedsiębiorstwa za zgodną z rynkiem wewnętrznym w myśl art. 107 ust. 3 lit. c) TFUE, jeżeli spełnia ona kryteria określone w Wytycznych dotyczące zasad kwalifikacji przedsiębiorstw do przyznania pomocy (kwalifikują się jedynie przedsiębiorstwa znajdujące się w trudnej sytuacji), jej formy, stopy procentowej i innych warunków zgodnie z rozdziałem 3.1 Wytycznych. Kwalifikowalność do przyznania pomocy na ratowanie (12) Definicja przedsiębiorstwa w trudnej sytuacji znajduje się w rozdziale 2.1 Wytycznych. Zgodnie z pkt. 9 Wytycznych Komisja uważa przedsiębiorstwo za będące w trudnej sytuacji, jeżeli ani przy pomocy środków własnych, ani środków, które mogłoby uzyskać od właścicieli/akcjonariuszy lub wierzycieli, nie jest ono w stanie powstrzymać strat, które bez zewnętrznej interwencji władz publicznych prawie na pewno doprowadzą to przedsiębiorstwo do zniknięcia z rynku w perspektywie krótko- lub średnioterminowej. Dokładniej, w pkt. 10 lit. b) Wytycznych określono, że przedsiębiorstwo należy uważać za będące w trudnej sytuacji w przypadku spółki, której przynajmniej niektórzy członkowie są w sposób nieograniczony odpowiedzialni za długi spółki, jeżeli ponad połowa jej zarejestrowanego kapitału została utracona, w tym ponad jedna czwarta tego kapitału w okresie poprzedzających 12 miesięcy. Ponadto w pkt. 11 precyzuje się, że typowymi oznakami wskazującymi, że przedsiębiorstwo znajduje się w trudnej sytuacji, są rosnące straty, malejący obrót, zwiększanie się zapasów, nadwyżki 3
produkcji, zmniejszający się przepływ środków finansowych, rosnące zadłużenie, rosnące kwoty odsetek i zmniejszająca się lub zerowa wartość aktywów netto. (13) Komisja uważa, że ZSP Niewiadów jest spółką w trudnej sytuacji zgodnie z pkt. 10 Wytycznych, ponieważ ponad połowa jego zarejestrowanego kapitału została utracona (tj. prawie 51%, z 16,6 mln PLN do 8,1 mln PLN), a ponad jedna czwarta tego kapitału została utracona w okresie poprzedzających 12 miesięcy (tj. 46% z 15,0 mln PLN do 8,1 mln PLN) (zob. pkt 5 powyżej). (14) Spółka odnotowała również rosnące straty, rosnące zadłużenie i malejący obrót (zob. pkt 6 powyżej), co dodatkowo potwierdza ustalenie, że Spółka znajduje się w trudnej sytuacji (zob. pkt 11 Wytycznych). (15) ZSP Niewiadów nie wchodzi w skład dużej grupy kapitałowej (zob. pkt 3). (16) Na podstawie powyższego Komisja stwierdza zatem, że ZSP Niewiadów jest przedsiębiorstwem w trudnej sytuacji i kwalifikuje się do pomocy na ratowanie zgodnie z rozdziałem 2.1 Wytycznych. Zgodność pomocy na ratowanie przedsiębiorstwa ze wspólnym rynkiem (17) Pomoc na ratowanie przedsiębiorstwa musi spełniać warunki określone w pkt. 25 Wytycznych, by mogła zostać uznana za zgodną z rynkiem wewnętrznym. (18) Zgodnie z pkt. 25 lit. a) Wytycznych pomoc na ratowanie przedsiębiorstwa musi zasadniczo polegać na wsparciu płynności finansowej w postaci pożyczek lub gwarancji. Pożyczka lub gwarancja musi zostać przyznana przy zastosowaniu stopy procentowej co najmniej porównywalnej do stóp stosowanych przy pożyczkach lub gwarancjach dla przedsiębiorstw w dobrej sytuacji. W tym przypadku pożyczka jest udzielana na okres ograniczony do sześciu miesięcy od momentu jej zatwierdzenia przez Komisję. Ponadto władze polskie zagwarantowały, że pożyczka zostanie udzielona przy zastosowaniu stopy procentowej (zob. pkt 4 powyżej) wyższej od stopy referencyjnej mającej zastosowanie dla przedsiębiorstw w dobrej sytuacji w dniu podpisania umowy pożyczki, która jest powyżej stopy referencyjnej przyjętej przez Komisję. W tym wypadku będzie to jednoroczny IBOR powiększony o 100 punktów bazowych W związku z tym pomoc na ratowanie przedsiębiorstwa dla spółki ZSP Niewiadów jest zgodna z pkt. 25 lit. a) Wytycznych. (19) Zgodnie z pkt. 25 lit. b) Wytycznych pomoc na ratowanie przedsiębiorstwa musi być uzasadniona poważnymi trudnościami społecznymi i nie może powodować nadmiernych efektów ubocznych, wpływających na pozostałe państwa członkowskie. W omawianym przypadku, upadłość spółki ZSP Niewiadów wywołałaby skutki pod względem zatrudnienia w regionie będącym obszarem objętym pomocą na mocy art. 107 ust. 3 lit. a) Traktatu TFUE. Spółka zatrudnia 498 pracowników w regionie, gdzie bezrobocie, wynoszące 15 %, przekracza średnią stopę bezrobocia dla Polski. Według władz polskich bez pomocy na ratowanie spółka musiałby ogłosić upadłość, a to pociągnęłoby za sobą bezrobocie dużej liczby pracowników. Ponadto, biorąc pod 4
uwagę bardzo niską kwotę pomocy oraz udział Spółki w rynku na terenie UE 3, Komisja uznała, że pomoc nie spowoduje nadmiernych efektów ubocznych wpływających na pozostałe państwa członkowskie. Na podstawie powyższych uwag można stwierdzić, że pomoc jest zgodna z pkt. 25 lit. b) Wytycznych. (20) Pożyczka jest ograniczona do sześciu miesięcy, a władze polskie zobowiązały się przedstawić Komisji plan restrukturyzacji, plan likwidacji, lub dowód całkowitej spłaty pożyczki nie później niż sześć miesięcy od dnia zatwierdzenia pomocy. Pomoc na ratowanie przedsiębiorstwa jest zatem zgodna z pkt. 25 lit. c) Wytycznych. (21) Zgodnie z pkt. 25 lit. d) Wytycznych pomoc na ratowanie przedsiębiorstwa musi być ograniczona do kwoty potrzebnej do utrzymania działalności przedsiębiorstwa w okresie, na który pomoc została zatwierdzona. Potrzebna kwota powinna zostać obliczona na podstawie potrzeb płynności przedsiębiorstwa wynikających ze strat. Władze polskie powiadomiły Komisję o kwocie pomocy w wysokości 8 mln PLN. Kwota wynika z potrzeb Spółki w zakresie płynności, które zostały obliczone na podstawie potrzeb w zakresie przepływu środków pieniężnych na 2009 r., przy zastosowaniu wzoru podanego w załączniku do Wytycznych w sprawie ratowania i restrukturyzacji 4 ; w wyniku otrzymano kwotę około 7,4 mln PLN oraz dodano nadwyżkę w wysokości 0,6 mln PLN w celu dopasowania potrzeb finansowych do pogarszającej się sytuacji w 2010 r. (22) Stosując wzór podany w załączniku do Wytycznych w sprawie ratowania i restrukturyzacji do danych przedstawionych przez władze polskie, obliczenia (w mln PLN) na 2009 r. są następujące: { -3,986 + 2,419 + [-14,853 (-1,476)]}/2= -7,472 (23) Z uwagi na to, że obliczenie na podstawie wzoru daje negatywny wynik w zakresie przepływu środków pieniężnych przedsiębiorstwa w roku poprzedzającym zastosowanie pomocy, postanowienia punktu 25 lit. d) Wytycznych w sprawie ratowania i restrukturyzacji przewidują możliwość podwyższenia uzyskanej w wyniku obliczenia kwoty, jeżeli potrzeba taka zostanie należycie uzasadniona. (24) Władze polskie przedstawiły szczegółowe wyjaśnienia dotyczące pogarszającej się sytuacji finansowej Spółki w 2010 r., zważywszy na skutki wzrostu cen surowców o 8% w pierwszym kwartale 2010 r. w stosunku do poprzedniego roku przy jednoczesnym spadku cen wytwarzanych produktów o 2,4 % na początku 2010 r. w stosunku do poprzedniego roku. Według polskich władz konieczna jest dodatkowa kwota 0,6 mln PLN, aby pokryć koszty rosnących cen surowców oraz wzrost kosztów energii elektrycznej oraz umożliwić Spółce kontynuowanie produkcji. Ponieważ większa część jej sprzedaży ma charakter sezonowy i przypada na pierwszą połowę roku (zob. pkt 3), popyt na surowce wykorzystywane przez Spółkę znacząco wzrasta w tym okresie. Komisja uważa zatem, że kwota pomocy prawidłowo odzwierciedla potrzeby Spółki w zakresie płynności. W związku z tym kwota pomocy jest zgodna z pkt. 25 lit. d) Wytycznych. 3 4 1,3 % na rynku przyczep samochodowych UE. Sprzedaż innych produktów stanowi jedynie 39% obrotów spółki, a ich udział w rynku UE jest niewielki. [EBITt+amortyzacjat+(kapitał obrotowyt - kapitał obrotowyt-1)]/2 5
(25) Zgodnie z pkt. 25 lit. e) Wytycznych pomoc musi być udzielona zgodnie z zasadą pierwszy i ostatni raz, określoną w pkt. 72 i nast. Wytycznych. Władze polskie poinformowały Komisję, że spółka ZSP Niewiadów nie otrzymała w przeszłości pomocy na ratowanie przedsiębiorstwa ani pomocy na restrukturyzację. Zgłoszona pomoc jest zatem zgodna z pkt. 25 lit. e) Wytycznych. (26) W świetle powyższego Komisja uznaje, że pomoc na ratowanie dla spółki ZSP Niewiadów jest zgodna z rynkiem wewnętrznym w myśl postanowień art. 107 ust. 3 lit. c) TFUE na mocy Wytycznych dotyczących pomocy w celu ratowania i restrukturyzacji. IV. PODSUMOWANIE (27) Komisja postanowiła, na podstawie art. 107 ust. 3 lit. c) TFUE, uznać pomoc państwa, polegającą na pożyczce 8 mln PLN na rzecz spółki ZSP Niewiadów za zgodną z rynkiem wewnętrznym. (28) Władze polskie zobowiązały się przedstawić Komisji plan restrukturyzacji, plan likwidacji lub dowód całkowitej spłaty pożyczki nie później niż sześć miesięcy od przyjęcia przez Komisję pozytywnej decyzji dotyczącej pomocy na ratowanie. W przypadku gdyby niniejsze pismo zawierało informacje, które nie powinny być przekazywane osobom trzecim, należy poinformować o tym Komisję w terminie piętnastu dni roboczych od daty jego otrzymania. Jeżeli Komisja nie otrzyma w wyznaczonym terminie uzasadnionego wniosku w tym względzie, uzna to za wyrażenie zgody na ujawnienie osobom trzecim i publikację pełnej treści niniejszego pisma w autentycznej wersji językowej na stronie internetowej: http://ec.europa.eu/community_law/state_aids/state_aids_texts_pl.htm Wniosek taki należy wysłać listem poleconym lub faksem na adres Rejestru pomocy państwa w Dyrekcji Generalnej ds. Konkurencji Komisji Europejskiej: European Commission Directorate-General for Competition Directorate for State Aid State Aid Greffe B - 1049 Brussels Faks: +32 2 296 12 42 We wszelkiej korespondencji proszę podawać nazwę i numer sprawy. Z poważaniem W imieniu Komisji 6 Joaquín ALMUNIA Wiceprzewodniczący Komisji