Związki nieorganiczne

strona 1/8 Związki nieorganiczne Dorota Lewandowska, Anna Warchoł, Lidia Wasyłyszyn Treść podstawy programowej: Typy związków nieorganicznych: kwasy, zasady, wodorotlenki, dysocjacja jonowa, odczyn roztworu, ph w ujęciu jakościowym. Sole: reakcje substancji o właściwościach kwasowych z substancjami o właściwościach zasadowych, podstawowe właściwości i zastosowania wybranych soli. Zadanie 1. Zadania Część A (0 5) Standard I Kwasy beztlenowe to między innymi kwasy: A. siarkowy(vi), węglowy, siarkowy(iv) B. siarkowodorowy, chlorowodorowy, chlorowy(vii) C. bromowodorowy, solny, siarkowodorowy D. azotowy(v), siarkowy(iv), bromowodorowy Zadanie 2. Nasza skóra ma odczyn ph = 5,5. Aby dbać o dłonie powinniśmy używać środków czystości o odczynie: A. lekko kwasowym B. lekko zasadowym C. obojętnym D. mocno zasadowym Zadanie 3. W przypadku choroby zwanej nadkwasotą podaje się choremu preparaty mające zobojętnić nadmiar kwasu solnego w żołądku. Zobojętnianie to reakcja polegająca na łączeniu się: A. B. C. D. metalu z zasadą tlenku metalu z kwasem kationów wodoru z anionami wodorotlenkowymi anionów reszty kwasowej z kationami metalu

strona 2/8 Zadanie 4. Roztwór wykazuje odczyn zasadowy, gdy stężenie jonów: A. + H > OH B. + H = OH C. + OH < H D. OH > H + Zadanie 5. W roztworze wodnym węglanu potasu obecne są: A. B. C. D. aniony metalu i kationy wodorotlenowe kationy metalu i aniony reszty kwasowej aniony reszty kwasowej i aniony wodorotlenkowe kationy reszty kwasowej i aniony metalu Część B (0 5) Standard II, III i IV Zadanie 6. Uczeń na podstawie tablicy rozpuszczalności dokonał podziału soli na łatwo i trudno rozpuszczalne w wodzie. Prawidłowy podział to: sole łatwo rozpuszczalne w wodzie sole trudno rozpuszczalne w wodzie A. Fe 2 ( ) 3, Ca(NO 3 Cu, Pb B. MgCl 2, Ca Pb(NO 3, FePO 4 C. Na 2, FeCl 2 Mg, K 2 D. KCl, Mg(NO 3 Cu, Na 2 Zadanie 7. Do określenia odczynu roztworu wykorzystuje się skalę ph. Roztwór o odczynie obojętnym wykazuje ph równe: A. 1 B. 7 C. 14 D. skala ph używana jest tylko dla określania odczynu kwasowego lub zasadowego Zadanie 8. W trzech ponumerowanych probówkach znajdują się wodne roztwory chlorowodoru, wodorotlenku potasu i chlorku sodu. Zadaniem Michała było rozróżnić te roztwory. Użył do tego celu papierka uniwersalnego. Obserwacje wpisał do tabeli.

strona 3/8 Nr probówki Zabarwienie papierka uniwersalnego 1 niebieskie 2 żółte 3 czerwone probówka 1 probówka 2 probówka 3 Poprawny wniosek wynikający z tych obserwacji jest następujący: Zawartość probówki 1 Zawartość probówki 2 Zawartość probówki 3 A HCl KOH NaCl B NaOH NaCl HCl C KOH NaCl HCl D NaCl KOH HCl Zadanie 9. Do probówek, w których znajdowały się tlenki, wlano wodę, a następnie kilka kropel oranżu metylowego: H 2 0 H 2 0 H 2 0 H 2 0 MgO SO 2 CuO P 4 O 10 probówka 1 probówka 2 probówka 3 probówka 4 Zauważono, że roztwór zabarwił się na czerwono w probówkach: A. 1 i 3 B. tylko w 2 C. D. 1 i 4 2 i 4

strona 4/8 Zadanie 10. Nauczyciel wykonał doświadczenie wg poniższego schematu: sód woda + fenoloftaleina Równanie reakcji ilustrujące zachodzącą przemianę chemiczną to: A. Na + 2H 2 2 B. 2Na + 2H 2 2 C. 2Ca + 2H 2 2 D. Ca + 2H 2 2 2 Odpowiedzi na pytania testowe zakreśl w poniższej tabeli: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 A A A A A A A A A A B B B B B B B B B B C C C C C C C C C C D D D D D D D D D D Część C (0 5) Standard II Jony w roztworach Zadanie 11. (0 2) W pewnym roztworze stwierdzono obecność następujących jonów: + 2 K,Mg,OH,NO - -,SO - 4 Napisz wzory sumaryczne trzech substancji, które mogły zostać rozpuszczone w wodzie. Podaj ich nazwy.

strona 5/8 Metal metalowi nierówny Metale można uszeregować zgodnie z ich malejącą aktywnością: K, Na, Mg, Al, Zn, Fe, Pb, H, Cu, Ag, Hg, Au Metale znajdujące się w takim szeregu przed wodorem mają zdolność do reagowania z kwasami i wypierania z nich wodoru. Zadanie 12. (0 3) Który spośród metali: potas, cynk i srebro ma zdolność wypierania wodoru z kwasu siarkowego(vi)? Zapisz odpowiednie równania reakcji lub zaznacz, że taka reakcja nie zachodzi. Część D (0 5) Standard III Chemograf Zadanie 13. (0 5) Ułóż równania reakcji chemicznych, za pomocą których można dokonać przemian przedstawionych poniższym chemografem. H2O 2 D NaOH 5 G SIARKA A SO 3 B 1 3 4 O2 O2 H2O Ba(NO3)2 6 L Równanie 1:... Równanie 2:... Równanie 3:... Równanie 4:... Równanie 5:... Równanie 6:...

strona 6/8 Część E (0 5) Standard IV Reakcje w roztworach wodnych Reakcje w roztworach wodnych to reakcje zachodzące pomiędzy jonami. Efektem takich reakcji jest często wytrącanie osadu lub wydzielanie się gazu. Jeśli nie obserwujemy efektów reakcji to znak, że w roztworze obecne są jony i reakcja nie zachodzi. Zadanie 14. (0 4) Wykonano dwa doświadczenia, przedstawione poniższym rysunkiem: KNO 3 AgNO 3 Na 2 Na 2 doświadczenie 1 doświadczenie 2 Zapisz równania zachodzących reakcji w postaci cząsteczkowej, jonowej i jonowej skróconej lub zaznacz, że reakcja nie zachodzi. Zadanie 15. (0 1) Podaj nazwy systematyczne substancji użytych w doświadczeniach zilustrowanych w zadaniu 14.

strona 7/8 Odpowiedzi i kryteria punktowania Zadania zamknięte część A i B Lp. Sprawdzana umiejętność Prawidłowa odpowiedź 1. Odróżnianie kwasów beztlenowych od tlenowych na podstawie nazwy C 2. Określenie odczynu odpowiadającego podanej wartości ph A 3. Wskazanie istoty reakcji zobojętniania C 4. Wskazanie na zależność odczynu od stosunku stężeń jonów H + i OH - D 5. Określenie nazwy jonów powstających w czasie dysocjacji soli B 6. Określenie rozpuszczalności soli na podstawie tabeli A 7. Określenie wartości ph dla roztworu o odczynie obojętnym B 8. Identyfikacja substancji na podstawie barwy papierka uniwersalnego C 9. Określenie barwy wskaźnika na podstawie obserwacji zachodzących reakcji D 10. Wybranie równania opisującego daną reakcję B Zadania otwarte część C, D, E Lp. Kryteria oceniania Suma punktów za zadanie Przykładowe rozwiązanie 11. 1 pkt prawidłowe wzory i nazwy dwóch substancji 2 pkt prawidłowe wzory i nazwy trzech substancji 12. 1 pkt zapis równania reakcji potasu z kwasem 1 pkt zapis równania reakcji cynku z kwasem 1 pkt zapis faktu, że srebro nie reaguje w taki sposób z kwasem 13. 1 pkt zapisanie 2 równań reakcji 2 pkt zapisanie 3 równań reakcji 3 pkt zapisanie 4 równań reakcji 4 pkt zapisanie 5 równań reakcji 5 pkt zapisanie 6 równań reakcji 2 KOH wodorotlenek potasu KNO 3 azotan(v) potasu K 2 siarczan(vi) potasu Mg(OH wodorotlenek magnezu Mg(NO 3 azotan(v) magnezu Mg siarczan(vi) magnezu 3 2K + H 2 = K 2 + H 2 Zn + H 2 = Zn + H 2 Ag + H 2 reakcja nie zachodzi 5 S + O 2 = SO 2 SO 2 + H 2 O = H 2 SO 3 2SO 2 + O 2 = 2SO 3 SO 3 + H 2 O = H 2 SO 3 + 2NaOH = Na 2 + H 2 O H 2 + Ba(NO 3 = Ba + 2HNO 3

strona 8/8 Lp. Kryteria oceniania Suma punktów za zadanie Przykładowe rozwiązanie 14. 1 pkt stwierdzenie, że reakcja w doświadczeniu 1 nie zachodzi 1 pkt zapis cząsteczkowy 1 pkt zapis jonowy 1 pkt zapis jonowy skrócony 15. 1 pkt podanie nazw wszystkich substancji 4 Na 2 + KNO 3 reakcja nie zachodzi, zachodzą procesy dysocjacji soli Na 2 + 2AgNO 3 = Ag 2 CO 3 + 2NaNO 3 2Na + 2- + + 2Ag + - + 2NO 3 = Ag 2 CO 3 + 2Na + - + 2NO 3 2- + 2Ag + = Ag 2 CO 3 1 Na 2 węglan sodu KNO 3 azotan(v) potasu AgNO 3 azotan(v) srebra