Tygodniowy Przegląd Rynku Finansowego 25 stycznia 2008 r. NAJWAŻNIEJSZE WYDARZENIA Z RYNKÓW Sprzedaż detaliczna w grudniu wzrosła o 12,4 proc. wobec oczekiwanych 20,8 proc. Główna stopa procentowa w Fed obniżona o 75 pkt do 3,50 proc. Jerzy Pruski zrezygnował z funkcji I wiceprezesa NBP. RYNEK WALUTOWY kursy NBP kupno sprzedaż USD/PLN 2,4304 2,4796 EUR/PLN 3,5753 3,6475 CHF/PLN 2,2343 2,2795 Tabela obowiązująca od dnia 25.01.2008 r. POLSKI RYNEK Tydzień niezwykle ciekawy i stwarzający liczne okazje do zarobku. Złoty w poniedziałek i wtorek mocno tracił frank dotarł do 2,30 PLN, dolar do 2,55 PLN a euro do 3,67 PLN. Wraz z uspokojeniem na giełdach nie chodzi bynajmniej o naszą GPW, ale o giełdy światowe inwestorom wrócił apetyt na ryzyko, a wraz z nim i na złotego. W piątek popołudniu euro było wyceniane na 3,61 PLN, dolar na 2,455 PLN, frank na 2,238 PLN. Raz jeszcze okazało się, że czynniki lokalne nie wpływają na naszą walutę. Słabsze dane makro (niższe wydatki detaliczne, niższy wzrost wynagrodzeń, niższa produkcja przemysłowa), złoty mógłby tracić (obawy o zakończenie cyklu podwyżek stóp), ale on po prostu dostosował się do rytmu światowego. ZAGRANICZNE RYNKI Burzliwe chwile mieliśmy także na rynku euro/dolar. W poniedziałek i znaczną część wtorku to dolar był w przewadze, a kurs euro spadł do 1,437 USD. We wtorek po południu Komitet Otwartego Rynku (FOMC) nieoczekiwanie zdecydował się na obniżkę stóp procentowych w Fed, co diametralnie odwróciło nastroje. Na koniec tygodnia dolar był wyceniany na 1,47 USD. Jen, który wcześniej zyskiwał na wartości, tydzień zakończył jednak spadkiem o 0,7 proc. do dolara i o 1,3 proc. wobec euro. Sygnały techniczne na wykresach tygodniowych nadal zalecają jednak ostrożność i kupno jenów. 1
RYNEK OBLIGACJI POLSKI RYNEK Inaczej niż na świecie, w Polsce spadki na giełdzie nie przekładają się zwykle na wzrost cen obligacji, lecz na ich spadek. A to dlatego, że niekoniecznie polskie obligacje są traktowane przez inwestorów zagranicznych jako bezpieczna przystań. Zatem zgodnie z tą logiką nasze obligacje w pierwszej części tygodnia traciły na wartości, a później te straty odrabiały. Na koniec notowań rentowność papierów dwuletnich wyniosła 5,93 proc. (tyle samo co w zeszły piątek), a 10-letnich 5,79 proc. (5,83 proc. przed tygodniem). Trzymiesięczna stopa WIBOR spadła o punkt do 5,64 proc. ZAGRANICZNE RYNKI Znacznie stabilniej było z obligacjami na świecie. Na koniec tygodnia rentowność niemieckich papierów dwuletnich była o 2 pkt wyższa niż przed tygodniem i wyniosła 3,51 proc. Inwestorzy wciąż zdają się do końca nie wierzyć, że EBC może wstrzymać się z obniżkami stóp, mimo ich znacznego spadku w USA. Dopiero uspokajające prognozy dotyczące wzrostu gospodarczego w strefie euro sprawiły, że inwestorzy zaczęli brać możliwość braku obniżek stóp pod uwagę. W Stanach obligacje zyskały, skoro giełdy poszły w górę. Rentowność dwulatek spadła do 2,27 proc. (z 2,4 proc. przed tygodniem), a dziesięciolatek wzrosła o punkt do 3,67 proc. RYNKI AKCJI POLSKI RYNEK Tydzień był bardzo burzliwy. W poniedziałek głębokie spadki, we wtorek rano na granicy paniki, a później odrabianie strat w sprinterskim tempie. W skali tygodnia WIG zyskał 0,8 proc., przy obrotach na poziomie 12 mld PLN. Licząc od początku miesiąca obroty wynoszą już ponad 35 mld PLN są wyższe od tych notowanych w grudniu i listopadzie. Mamy intensywną wymianę, która może świadczyć o zbliżającym się przesileniu. WIG20 spadł o 1,1 proc., ale i tak jest o 300 pkt (ponad 10 proc.) wyżej od dołka z wtorku rano. mwig zyskał 4,1 proc., a swig 3,3 proc. w porównaniu do poprzedniego piątku. Prawie połowa (45 proc.) ankietowanych przez GPW analityków zakłada wzrost WIG20 w nadchodzącym tygodniu, a 27 proc. uważa, że główny trend się nie zmieni. ZAGRANICZNE RYNKI EUROPA Główne europejskie indeksy kończą tydzień blisko poziomów zamknięcia poprzedniego piątku, jednak inwestorzy nie mogli narzekać na brak silnych wrażeń. Wręcz przeciwnie - po tym tygodniu wykresy wyglądają jak trasa roller coastera. Zaczęło się od silnych spadków ocierających się o panikę, kiedy główne indeksy traciły najwięcej od ataków z 11 września 2001 roku. Impulsem była panika w Azji, silne umocnienie jena oraz spadki cen surowców. Duże wahania i obroty utrzymały się do środy włącznie, jednak indeksy praktycznie nie ustanawiały nowych dołków. To skusiło część inwestorów do akumulacji akcji, w nadziei, że potencjał spadkowy jest już niewielki i w ostatnich dwóch sesjach indeksy silnie rosły. Rynek był już tak wyprzedany, że czwartkowemu odbiciu nie przeszkodziła nawet informacja o gigantycznej stracie francuskiego banku Societe Generale, która była wynikiem nieautoryzowanych transakcji jednego z jej traderów. Obstawiał on wzrosty europejskich indeksów, co przy ostatnim załamaniu zrodziło straty rzędu 4,9 mld EUR. Dla porównania, straty które doprowadziły bank Barings na skraj bankructwa w 1995 roku wyniosły 0,83 mld GBP. Societe Generale bankructwo nie grozi, jednak w wyniku tej afery francuski indeks CAC40 był w tym tygodniu wśród liderów jeśli chodzi o spadki w Europie. USA Giełda amerykańska była w tym tygodniu wśród liderów jeśli chodzi o wzrosty. W dużej mierze zawdzięcza to Martinowi Luterowi Kingowi, którego dzień amerykanie świętowali w poniedziałek, kiedy na innych giełdach zapanowała lekka panika. Tydzień dla amerykańskich inwestorów zaczął się we wtorek i pewnie indeksy nadrabiałyby zniżki na innych kontynentach, gdyby nie fakt, że dwie godziny przed rozpoczęciem sesji FED obniżył stopy procentowe o 0,75 pkt bazowych. Wprawdzie na otwarciu indeksy traciły blisko 5 proc. (część inwestorów ta decyzja nie przekonała, a poza tym traciły spółki zależne od innych 2
rynków, np. surowcowe), ale szybko zaczęły odrabiać straty i zakończyły dzień jednoprocentową zniżką. Kluczowa dla obozu byków okazała się sesja środowa. Po słabym jej przebiegu, kiedy w wyniku słabych wyników Apple i Motoroli indeksy ustanowiły nowe minima, w ostatniej godzinie notowań S&P i Dow Jones wystrzeliły w górę na dwuprocentowe plusy czemu towarzyszyły ogromne obroty. Co skłoniło inwestorów do kupna akcji? Najwidoczniej spodziewali się, że po szóstej spadkowej sesji z rzędu (na którą się zanosiło) będzie silne odreagowanie. Mieli rację, bowiem do piątkowego otwarcia indeksy rosły dzięki planom rządu USA mającym na celu ratowanie gospodarki oraz dobrym wynikom Microsoft i Caterpillar. AZJA Akcje na rynkach azjatyckich spadały czwarty tydzień z rzędu, jednak po piątkowym zamknięciu inwestorzy na pewno nie wracali do domów w złych nastrojach. Odczuwali raczej dużą ulgę, bowiem po załamaniu indeksów na dwóch pierwszych sesjach do końca tygodnia udało się odrobić większość strat. Początek tygodnia przebiegał w atmosferze paniki wśród inwestorów, która po dwóch sesjach przeceniła Nikkei o blisko 10 proc. (największy dwudniowy spadek od 18 lat), Hang Seng o prawie 15 proc., a Kospi o ponad 7 proc. Był to wynik silnych spadków w Stanach po ogłoszeniu w poprzedni piątek programu ratowania gospodarki USA, który nie przekonał inwestorów, umocnienia jena oraz spadków cen surowców. Po panice z reguły przychodzi odbicie, któremu pomogła w tym przypadku poprawa nastrojów na Wall Street - do końca tygodnia wspomniane indeksy silnie rosły. EUROPA USA AZJA BUX -0,9% CAC40-3,6% FTSE100-0,3% DIJA +2,3% NASDAQ +1,2% S&P500 +2,1% HANG SENG -0,3% KOSPI -2,4% NIKKEI -1,7% Tygodniowe zmiany wartości indeksów na światowych giełdach, 25.01.2008 r. (godz. 17.15) RYNEK SUROWCÓW Początek tygodnia na rynku surowcowym przebiegał pod dyktando spadków w wyniku fatalnych nastrojów na rynkach akcji oraz związanym z nimi umocnieniu dolara. Od środy sytuacja jednak zmieniła się jak w kalejdoskopie i główne surowce skutecznie odrabiały straty. Ropa kontynuowała trend spadkowy po nieudanej obronie poziomu 90,00 USD pod koniec poprzedniego tygodnia. W poniedziałek zarówno londyńska baryłka brent jak i nowojorska crude straciły blisko 2 proc. i jeszcze silniej taniały we wtorek do południa, kiedy to rynek zaskoczyła informacja o obniżce stóp procentowych przez FED (o 0,75 pkt bazowych). Silne osłabienie dolara, które spowodowała popchnęło ceny surowców w górę. W środę mieliśmy jeszcze spore wahania i spadek spowodowany wzrostem zapasów paliw w Stanach, jednak od czwartku cena baryłki silnie drożała. Kontynuacja trendu wzrostowego to wynik publikacji planu ratowania amerykańskiej gospodarki przed recesją, warto jednak zauważyć, że popyt na ropę będzie malał w najbliższych miesiącach wraz z nadchodzeniem wiosny, powrót ropy w okolice rekordowych poziomów jest więc mało prawdopodobny. Nadzieję na niewielki spadek popytu mają również inwestorzy na rynku miedzi, w wyniku ogłoszenia wspomnianego planu oraz publikacji PKB Chin za czwarty kwartał. Jego dynamika wyniosła 11,2 proc., co nie wskazuje, aby import miedzi do Państwa Środka miał maleć. Dzięki temu od środy miedź silnie rosła, nie udało się jej jednak wyjść na plusy, bowiem wtorkowa panika na rynku akcji pociągnęła cenę tego surowca na światowych giełdach o 4 proc. w dół. Złoto również podążało szlakiem wyznaczonym przez dolara. Po silnym umocnieniu we wtorek środowe odreagowanie było bardzo płytkie i po dalszej zwyżce kończy tydzień na ponad 4 proc. na plusie. Oznacza to nowy historyczny rekord wyznaczony w piątek na 923 USD za uncję. 3
surowiec zmiana miedź +1,4% ropa naftowa +1,7% złoto +3,6% Tygodniowe zmiany wartości cen surowców na światowych giełdach, 25.01.2008 r. (godz. 17.15) WYDARZENIA POLSKI RYNEK FUNDUSZY INWESTYCYJNYCH Od 16 stycznia do 16 lipca PKO/Credit Suisse TFI będzie pobierać niższe wynagrodzenie za zarządzanie wybranymi funduszami: PKO/CS Skarbowy z 1,6 do 1,4 proc., PKO/CS Obligacji 2,1 do 1,7 proc., PKO/CS Obligacji Długoterminowych z 2,1 do 1,8 proc. i PKO/CS Parasolowy SFIO subfundusz Papierów Dłużnych Plus z 2,1 do 1,8 proc.. Na podobny krok zdecydowało się AIG TFI, które od 1 lutego br. obniży wynagrodzenie za zarządzanie funduszem AIG FIO Pieniężnym. Obniżone zostaną też opłaty dystrybucyjne przy zakupie jednostek funduszy: Stabilnego Wzrostu i Zrównoważonego Nowa Europa oraz subfunduszy zagranicznych AIG SFIO Parasol Podatkowy. Do 29 lutego br. potrwa subskrypcja certyfikatów nowego funduszu KBC Extra Profit FIZ. Jest to fundusz z ochroną kapitału, gwarantujący zwrot co najmniej 95 proc. zainwestowanego kapitału po upływie planowanego okresu inwestycji, ustalonego na ponad 5 lat. Fundusz będzie inwestował przede wszystkim w spółki z sektorów: finansów, energetycznego, przemysłu spożywczego i tytoniowego. Z początkiem lutego br. DWS TFI wprowadzi nowy fundusz parasolowy, z wydzielonymi sześcioma subfunduszami (m.in. Zmian Klimatycznych, Finanse i Konsumpcja, Budownictwo i Nieruchomości). WYNIKI tygodniowe wyniki rynku funduszy inwestycyjnych, 23.01.2008 r. rodzaj funduszy najlepszy fundusz* wynik akcji Allianz FIO subf. Allianz Budownictwo 2012 3,94% obligacji PKO/Credit Suisse Obligacji Długoterminowych FIO 1,05% rynku pieniężnego PKO/Credit Suisse Skarbowy FIO 0,21% stabilnego wzrostu UniFundusze FIO subf. UniStabilny Wzrost 0,78% zrównoważone Skarbiec-Sektora Nieruchomości FIO 0,32% akcji zagranicznych Opera FIO subf. Opera Universa.pl 4,35% obligacji zagranicznych Pioneer Obligacji Dolarowych FIO 3,32% Wyniki polskiego rynku funduszy inwestycyjnych, 7 dni 4
roczne wyniki rynku funduszy inwestycyjnych, 23.01.2008 r. rodzaj funduszy najlepszy fundusz* wynik akcji PKO/Credit Suisse Akcji Małych i Śred. Spółek FIO 0,38% obligacji AIG FIO Obligacji 4,63% rynku pieniężnego Arka BZ WBK Ochrony Kapitału FIO 4,02% stabilnego wzrostu Idea Stabilnego Wzrostu FIO 3,80% zrównoważone Noble Funds FIO subf. Noble Fund Mieszany 0,65% akcji zagranicznych PKO/Credit Suisse Akcji Nowa Europa FIO -3,86% obligacji zagranicznych Arka Obligacji Europejskich FIO -2,30% Wyniki polskiego rynku funduszy inwestycyjnych, 12 miesięcy BANKOWE PUŁAPKI FINANSE OSOBISTE Klient wybierając produkty z bankowej oferty, często musi działać jak saper. Jeśli dokładnie go nie sprawdzi, może mieć potem poważny uszczerbek w portfelu. Oferta banków bardzo ładnie wygląda na reklamach, czy w materiałach promocyjnych. Uśmiechnięte panie i panowie zachęcają nas do założenia konta, lokaty, czy wzięcia kredytu. Problem w tym, że zazwyczaj niewiele mówią o wadach danego produktu, czy związanych z nim kosztach. A takich bankowych pułapek można trochę znaleźć. Na początek przyjrzyjmy się kartom płatniczym. Banki bardzo często wprowadzają zerową stawką za ich użytkowanie, ale pod pewnymi warunkami. Premiowane są osoby aktywnie używające ich do płatności bezgotówkowych. Na przykład w Banku Pocztowym wystarczą 3 transakcje bezgotówkowe w miesiącu, w MultiBanku na co najmniej 500 PLN, a w ING w koncie internetowym wystarczy wydać 100 PLN miesięcznie. Z pozoru to bardzo przyjemne dla klienta rozwiązanie, a do tego promujące obrót bezgotówkowy. Problem pojawia się dla tych, którzy aktywnie korzystają z karty kredytowej. Te osoby muszą pamiętać, by raz na jakiś czas użyć przy płatności zwykłej debetówki, bo jeśli o tym zapomną, to zostaną obciążone opłatą. To rozwiązanie jest absurdalne szczególnie w przypadku osób, które mają kartę kredytową z tego samego banku, w którym mają konto. Jeśli płacą tylko kredytówką, a bank obciąża ich opłatą za zwykła kartę, to wygląda tak jakby karał za używanie tej kredytowej. Klient może się też dać nabić w bankomat. W kilku bankach znajdziemy możliwość bezpłatnego korzystania ze wszystkich bankomatów w Polsce. To bardzo użyteczne dla klienta rozwiązanie, ale w praktyce tylko w Nordea Banku i w BPH, w przypadku konta Sezam Max wszystkie bankomaty są bezpłatne. W innych bankach znajdziemy ograniczenia. Klienci BOŚ, poza urządzeniami banku, mają 4 bezpłatne wypłaty w miesiącu ze wszystkich innych bankomatów. Za piątą zapłacą minimum 4 PLN. Nieco gorzej jest w Toyota Banku, bo tu klient ma 3 bezpłatne transakcje w miesiącu, potem musi się liczyć z wydatkiem 4,5 PLN. Z kolei Volkswagen Bank direct wprowadził innego rodzaju ograniczenie. Klienci mogą korzystać ze wszystkich bankomatów bezpłatnie, ale pod warunkiem, że wybierają jednorazowo ponad 400 PLN. Opisane wyżej rozwiązania mają jeden poważny minus, klient musi trzymać się zasad narzuconych przez bank, a w rzeczywistości ile osób pod koniec miesiąca będzie pamiętało, ile razy już skorzystało z bankomatu? 5
Nie zapominajmy też o promocjach, którymi kusi się klientów do skorzystania z oferty. Tu w oczy rzuca się Dominet Bank, który do połowy marca proponuje kredyt w rachunku na poziomie 9,9 proc. To bardzo atrakcyjne oprocentowanie w porównaniu z rynkowymi ofertami, problem w tym, że obowiązuje tylko w okresie trwania promocji, podczas gdy taki kredyt bierze się na rok. Kolejna rzecz bogactwo bankowej oferty. Bogactwo, które dla klienta może często być utrapieniem bądź źródłem pomyłek, bo wcale nie będzie łatwo wybrać produkt odpowiedni dla siebie. Na przykład Nordea Bank oferuje trzy sposoby weryfikacji klienta logującego się do systemu bankowości elektronicznej. I każdy z tych sposobów ma inną cenę. Za podpis elektroniczny przyjdzie nam zapłacić ponad 200 PLN rocznie, token to koszt 20 PLN miesięcznie, ale karta kodów jest już bezpłatna. I tu trzeba wybrać odpowiednie rozwiązanie dla siebie. Trzeba pamiętać, że w tym banku jednorazowe kody z listy potrzebne są przy każdym zalogowaniu na rachunek. Tym, którzy bardzo aktywnie korzystają z konta, często tam zaglądają, robią dużo przelewów, taka karta może się zbyt szybko kończyć, co wymaga oczekiwania na kolejną, a to może nieco ograniczać wygodę korzystania z konta. A token z kolei jest w banku Nordea bardzo drogi, to wydatek aż 240 PLN. Jeśli już jesteśmy przy tokenach, to warto wspomnieć Lukas Bank. Tu w przypadku e-konta, token, który kosztuje 36 PLN, teoretycznie jest nieobowiązkowy. Problem w tym, że bez tego urządzenia można za pośrednictwem Internetu robić przelewy tylko na zdefiniowane rachunki. A gdzie można je zdefiniować? W oddziale banku, czyli bez tokena mamy bankowość internetowo-oddziałową, praktycznie rzecz biorąc nieużyteczną. Klient, który poskąpi 36 PLN na token, wcześniej czy później, i tak będzie się musiał zdecydować na ten wydatek. Mylące dla klienta mogą też być zmieniające się stawki oprocentowania środków zgromadzonych na rachunku. Na przykład Citibank do kwoty 50 tys. PLN nie płaci odsetek, powyżej tej kwoty pojawia się zaś stawka na poziomie 0,15 proc. W Deutsche Banku do 5 tys. PLN mamy 0,75 proc., potem stawki rosną, by powyżej 50 tys. PLN przekroczyć 2,5 proc. Trzymanie jednak takiej dość dużej kwoty na zwykłym rachunku nie ma dużego sensu, skoro są konta oszczędnościowe, które przynoszą 4-5 proc. Produktom z bankowej oferty trzeba się więc dokładnie przyglądać. To co z pozoru wygląda na korzystne rozwiązanie wcale nie musi nim być w rzeczywistości. Poza tym niektóre z nich mogą być tanie i wygodne dla jednych klientów, a zupełnie zbędne i drogie dla innych. Trzeba więc dobrać produkty i usługi bankowe, które najbardziej nam odpowiadają. Mając taką wiedzę, i zachowując się tak by nie płacić za rzeczy, za które płacić nie musimy, można sprawić by bankowe usługi nie były zbyt dużym obciążeniem dla naszego portfela. TYGODNIOWY PRZEGLĄD RYNKU FINANSOWEGO Wydarzenia, rynki walut, rynki obligacji, polski rynek akcji: Emil Szweda, Open Finance Zagraniczne rynki akcji, rynek surowców: Łukasz Mickiewicz, Open Finance Finanse osobiste: Mateusz Ostrowski, Open Finance Rynek funduszy inwestycyjnych: Bernard Waszczyk, Open Finance. Wyniki na podstawie danych Analizy Online. 6