dr Zofia Sepkowska ANALIZA GOSPODAROWANIA ŚRODKAMI TRWAŁYMI 1
CELE KSZTAŁCENIA rozróżnić źródła zwiększenia i zmniejszenia zasobów środków trwałych, ustalić wielkość i strukturę środków trwałych, obliczyć podstawowe wskaźniki analizy gospodarowania środkami trwałymi: wskaźniki zużycia, wskaźniki odnowy i likwidacji, wskaźniki wykorzystania. 2
ŹRÓDŁA ZWIĘKSZENIA I ZMNIEJSZENIA ZASOBÓW ŚRODKÓW TRWAŁYCH Zwiększenia: zakup gotowych środków trwałych, przejęcie z inwestycji, darowizny otrzymane, aport, inne. Zmniejszenia: sprzedaż środków trwałych, likwidacja, darowizny przekazane, aport, Inne. 3
WSKAŹNIKI ZUŻYCIA Wskaźnik umorzenia środków trwałych wskaźnik umorzenia umorzenie środków trwałych x 100% = wartość początkowa środków trwałych Wysoka wartość ww. wskaźnika informuje o: zaawansowanej strukturze wiekowej środków trwałych, konieczności ponoszenia większych wydatków na konserwacje i remonty, trudnościach w należytej realizacji zadań produkcyjnych, potrzebie gromadzenia środków na inwestycje w celu odtworzenia środków trwałych. 4
WSKAŹNIKI ZUŻYCIA c.d. Wskaźnik wartości netto środków trwałych Wskaźnik wartość netto środków trwałych x 100% wartości netto = wartość początkowa środków trwałych Niski wskaźnik wartości netto oznacza, że środki trwałe charakteryzuje długi okres eksploatacji oraz wysoki stopień zużycia. 5
WSKAŹNIKI ODNOWY I LIKWIDACJI Wskaźnik odnowy środków trwałych Wskaźnik odnowy środki trwałe uzyskane z inwestycji x 100% = wartość początkowa środków trwałych Informuje o aktywności inwestycyjnej przedsiębiorstwa. Wysoki i rosnący świadczy o odmładzaniu i unowocześnianiu środków trwałych. 6
WSKAŹNIKI ODNOWY I LIKWIDACJI c.d. Wskaźnik likwidacji środków trwałych Wskaźnik likwidacji = wartość zlikwidowanych śr. trw. x 100% wartość początkowa środków trwałych Świadczy o zaawansowanej strukturze wiekowej i konieczności wycofywania z eksploatacji środków trwałych niezdatnych do sprawnego funkcjonowania. Wysoki i rosnący świadczy o odmładzaniu i unowocześnianiu środków trwałych. 7
WSKAŹNIKI ODNOWY I LIKWIDACJI c.d. Wskaźnik relacji Wskaźnik relacji = środki trwałe uzyskane z inwestycji x 100% wartość zlikwidowanych śr. trwałych Informuje o tempie procesu odnowy środków trwałych w stosunku do tempa ich likwidacji. Im ten współczynnik jest wyższy, tym korzystniejsza sytuacja dla przedsiębiorstwa. 8
WSKAŹNIKI ODNOWY I LIKWIDACJI c.d. Wskaźnik udziału amortyzacji (Wua) w nakładach inwestycyjnych Wua = kwota A w rozpatrywanym okresie x 100% = nakłady inwestycyjne w danym okresie Jeżeli wartość Wua kształtuje się poniżej 1 (100%), to oznacza, że odtworzenie środków trwałych odbywa się także z innych środków niż fundusz amortyzacyjny. Niska wartość Wua świadczy o wysokim udziale innych źródeł w finansowaniu inwestycji. 9
RACJONALNE GOSPODAROWANIE MAJĄTKIEM TRWAŁYM Oznacza zarządzanie kapitałem trwałym, które ujmuje: właściwe wykorzystywanie i eksploatowanie zasobów, racjonalne nakłady w stosunku do rozwoju przedsiębiorstwa. 10
ZAKRESY ANALIZY WYKORZYSTANIA MAJĄTKU TRWAŁEGO analiza stopnia uruchomienia maszyn i urządzeń, ocena ekstensywnego wykorzystania środków trwałych => wykorzystanie czasu pracy, ocena intensywności wykorzystania środków trwałych => analiza wydajności. 11
WSKAŹNIKI ANALIZY STOPNIA URUCHOMIENIA MASZYN I URZĄDZEŃ wskaźnik gotowości produkcyjnej maszyn - w gp, Wskaźnik sprawności maszyn (uruchomienia) - w sm, Wskaźnik zaangażowania produkcyjnego - w zp, 12
ANALIZA STOPNIA URUCHOMIENIA MASZYN I URZĄDZEŃ wskaźnik gotowości produkcyjnej maszyn w gp = maszyny zainstalowane maszyny posiadane Informuje o ogólnym stanie zagospodarowania maszyn i urządzeń w działalności wytwórczej. 13
ANALIZA STOPNIA URUCHOMIENIA MASZYN I URZĄDZEŃ - c.d. wskaźnik sprawności maszyn w sm = maszyny czynne na najliczniejszej zmianie maszyny posiadane Charakteryzuje użyteczność wytwórczą parku maszynowego. 14
OCENA EKSTENSYWNEGO WYKORZYSTANIA ŚRODKÓW TRWAŁYCH wskaźnik zaangażowania produkcyjnego w zp = maszyny czynne na najliczniejszej zmianie maszyny zainstalowane Odzwierciedla stopień włączenia maszyn i urządzeń do procesu wytwórczego. 15
WSKAŹNIKI OCENY EKSTENSYWNEGO WYKORZYSTANIA ŚRODKÓW TRWAŁYCH wskaźnik produkcyjnego wykorzystania czasu pracy W tp wskaźnik przestojów 16
ANALIZA EKSTENSYWNEGO WYKORZYSTANIA MASZYN c.d. wskaźnik produkcyjnego wykorzystania czasu pracy W tp w tp = w tp efektywny czas pracy nominalny czas pracy Idealny stan => gdy W tp = 1. 17
ANALIZA EKSTENSYWNEGO WYKORZYSTANIA MASZYN c.d. wskaźnik przestojów Wskaźnik = przestojów czas przestojów czas nominalny Wskaźnik relatywnie wysoki oznacza niski stopień produkcyjnego wykorzystania czasu pracy maszyn i urządzeń. 18
ANALIZA INTENSYWNEGO WYKORZYSTANIA MASZYN wskaźnik intensywnego wykorzystania maszyn W ti W ti = W ti rzeczywista wydajność pracy maszyn potencjalna wydajność maszyn W ti = rzeczywista wydajność pracy maszyn rzeczywisty czas pracy maszyn Informuje o racjonalności pracy stanowiska roboczego. Wskazuje wielkość produkcji przypadającą na jednostkę czasu pracy maszyn i urządzeń. Im większa wartość W ti, tym maszyny pracują bardziej intensywnie. 19