Operacje te powinny być ujęte następująco: Wniesienie przez wspólników wkładów pieniężnych:

Transkrypt

1 Jedną z pierwszych operacji gospodarczych ujmowanych w księgach rachunkowych nowo tworzonej spółki jest ujęcie wniesionego aportem przedsiębiorstwa i jego elementów. Spółka z o.o. (także w organizacji) obowiązana jest prowadzić księgi rachunkowe zgodnie z przepisami ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jedn.: Dz.U. z 2009 r. nr 152, poz ze zm.). Jedną z pierwszych operacji gospodarczych ujmowanych w księgach rachunkowych nowo tworzonej spółki będzie ujęcie wniesionego aportem przedsiębiorstwa i jego elementów. Przeczytaj poniższy artykuł i poznaj praktyczne przykłady oraz zasady ewidencji w tym zakresie. Operacje te powinny być ujęte następująco: Wniesienie przez wspólników wkładów pieniężnych: - Wn Rachunek bieżący, - Ma Pozostałe rozrachunki - Rozrachunki ze wspólnikami. Wniesienie przez wspólników wkładów niepieniężnych (aportu): - Wn konta zespołów majątkowych, np. 01, 02, 03, 08, 31, 33, - Ma Pozostałe rozrachunki - Rozrachunki ze wspólnikami. Zarejestrowanie spółki albo zarejestrowanie podwyższenia kapitału: 1 / 11

2 - Wn Pozostałe rozrachunki, - Ma Kapitał podstawowy. Nadwyżkę wartości aportu w postaci przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części należy rozliczyć z kapitałem zapasowym zapisem: - Wn Pozostałe rozrachunki - rozrachunki ze wspólnikami - Ma Kapitał zapasowy. PRZYKŁAD Jan Nowak prowadził działalność gospodarczą jako osoba fizyczna. Wartość księgowa majątku jego prz Zapisy w spółce będą przebiegały następująco: Wniesienie przez wspólnika wkładu pieniężnego: - Wn Rachunek bieżący zł, - Ma Pozostałe rozrachunki zł. 2 / 11

3 Wniesienie przez wspólnika aportu w postaci zorganizowanej części przedsiębiorstwa: - Wn Środki trwałe , - Ma Umorzenie środków trwałych , - Wn Towary , - Ma Pozostałe rozrachunki zł. Zarejestrowanie kapitału podstawowego przez sąd rejestrowy: - Wn Pozostałe rozrachunki zł, - Ma Kapitał podstawowy zł. Rozliczenie różnicy między wartością wniesionego przedsiębiorstwa a udziałem wspólnika Nowaka: - Wn Pozostałe rozrachunki zł, - Ma Kapitał zapasowy zł. Jeśli wartość godziwa składników tworzących zorganizowaną część przedsiębiorstwa jest niższa od wartości nominalnej udziałów, powstaje dodatnia wartość firmy ujmowana jako wartość niematerialna i prawna. Jest ona zgodnie z art. 44b ust. 10 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jedn.: Dz.U. z 2009 r. nr 152, poz ze zm., dalej: uor) amortyzowana przez okres 5 lat (okres ten może być wydłużony do lat 20) i ujmowana jako pozostały koszt operacyjny. 3 / 11

4 Jak ustalić wartość początkową składników majątkowych? Problem wyceny wartości początkowej otrzymanych w formie aportu składników majątkowych nie jest uregulowany wprost w ustawie o rachunkowości. Oznacza to, że wartość początkowa powinna wynikać z informacji przedstawionych przez wspólnika wnoszącego przedsiębiorstwo i być wskazana w umowie spółki z o.o. Jeśli wspólnik sam określa wartość wkładu, to wartość wkładu powinna opierać się na cenach rynkowych. Jeżeli jednak wartość wkładów niepieniężnych została znacznie zawyżona w stosunku do ich wartości z Za wartość godziwą przyjmuje się kwotę, za jaką dany składnik aktywów mógłby zostać wymieniony, a zobowiązanie uregulowane na warunkach transakcji rynkowej, pomiędzy zainteresowanymi i dobrze poinformowanymi, niepowiązanymi ze sobą stronami (art. 28 ust. 6 uor). 4 / 11

5 Z kolei art. 44b ust. 4 uor zawiera zasady, jakie stosuje się przy szacowaniu wartości godziwej składników aktywów i pasywów w przypadku łączenia spółek i transakcji nabycia jednostek gospodarczych. Możesz się nimi posiłkować w momencie określania wartości poszczególnych składników aportu. I tak, za wartość godziwą określonych aktywów lub zobowiązań przyjmuje się w szczególności w przypadku: - notowanych papierów wartościowych - aktualny kurs notowań pomniejszony o koszty sprzedaży; - nienotowanych papierów wartościowych - wartość oszacowaną, uwzględniającą takie czynniki, jak współczynnik ceny do zysku i stopa dywidendy porównywalnych papierów wartościowych wyemitowanych przez spółki o podobnych charakterystykach; - należności - wartość bieżącą (zdyskontowaną) kwot wymagających zapłaty, wyznaczoną przy odpowiednich bieżących stopach procentowych, pomniejszoną o odpisy na należności zagrożone i nieściągalne oraz ewentualne koszty windykacji. Wyznaczanie wartości bieżących (zdyskontowanych) w odniesieniu do należności krótkoterminowych nie jest konieczne, jeżeli różnica pomiędzy wartością należności według kwot wymagających zapłaty a według ich wartością zdyskontowaną nie jest istotna; - zapasów produktów gotowych i towarów - cenę sprzedaży netto pomniejszoną o opust marży zysku wynikający z kosztów doprowadzenia przez spółkę przejmującą do sprzedaży zapasu lub znalezienia nabywcy; - zapasów produktów w toku - cenę sprzedaży netto produktów gotowych pomniejszoną o koszty zakończenia produkcji i opust marży zysku wynikający z kosztów doprowadzenia przez spółkę przejmującą zapasów do sprzedaży lub znalezienia nabywcy; - zapasów materiałów - aktualną cenę nabycia; - środków trwałych - wartość rynkową lub ich wartość według niezależnej wyceny. W przypadku, gdy nie jest możliwe uzyskanie niezależnej wyceny środków trwałych - aktualną cenę nabycia albo koszt wytworzenia, z uwzględnieniem aktualnego stopnia ich zużycia; - wartości niematerialnych i prawnych - wartość oszacowaną, wyznaczoną w oparciu o ceny rynkowe takich samych lub podobnych wartości niematerialnych i prawnych, a w odniesieniu do wartości firmy lub ujemnej wartości firmy zawartej w bilansie spółki przejętej - wartość zerową. W przypadku, gdy wartość oszacowana nie może zostać wyznaczona w oparciu o ceny rynkowe, przyjmuje się taką wartość, która nie spowoduje powstania lub zwiększenia ujemnej wartości firmy w wyniku połączenia; - zobowiązań - wartość bieżącą (zdyskontowaną) kwot wymagających zapłaty, wyznaczoną przy odpowiednich bieżących stopach procentowych. Wyznaczanie wartości bieżących 5 / 11

6 (zdyskontowanych) w odniesieniu do zobowiązań krótkoterminowych nie jest konieczne, jeżeli różnica pomiędzy wartością zobowiązań według kwot wymagających zapłaty a według ich wartości zdyskontowanej nie jest istotna; - rezerwy lub aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego - wartość możliwą do realizacji przez połączone spółki, po uwzględnieniu zmiany wartości podatkowej i księgowej aktywów netto spółki przejmowanej. Natomiast na potrzeby rozliczeń z tytułu podatku dochodowego należy zwrócić uwagę na postanowienia art. 16g ust. 10a ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz.U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 ze zm., dalej: updop), który wskazuje, iż w razie nabycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, wartość początkową środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych ustala się w wysokości wartości początkowej określonej w ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych osoby fizycznej wnoszącej przedsiębiorstwo aportem. Te aktywa należy amortyzować według dotychczasowych zasad. Zgodnie bowiem z art. 16h ust. 3a updop należy dokonywać odpisów amortyzacyjnych z uwzględnieniem dotychczasowej wysokości odpisów oraz kontynuować metodę amortyzacji wcześniej stosowaną. PRZYKŁAD 6 / 11

7 Jan Iksiński wniósł do nowo tworzonej spółki aport w postaci swojej dotychczas prowadzonej działalnośc Jeśli natomiast składniki środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych nie były u przedsiębiorcy ujęte w ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych, to zgodnie z art. 16g ust. 10 i ust. 10a updop łączną wartość początkową nabytych środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych stanowi: - suma ich wartości rynkowej - w przypadku wystąpienia dodatniej wartości firmy albo - różnica między ceną nabycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, ustaloną zgodnie z art. 16g ust. 3 i ust. 5 updop, a wartością składników majątkowych niebędących środkami trwałymi ani wartościami niematerialnymi i prawnymi - w przypadku niewystąpienia dodatniej wartości firmy. Spółka, do której zostało wniesione przedsiębiorstwo osoby fizycznej, nie ma prawa korzystać z tzw. ulg 7 / 11

8 Pamiętaj! W praktyce będziesz mieć do czynienia najczęściej z sytuacją, gdy wartość początkowa składników aportu w postaci przedsiębiorstwa będzie na potrzeby rachunkowości tak samo ustalana, jak na potrzeby podatku dochodowego od osób prawnych. Wyksięgowanie wartości przekazanego wkładu w księgach rachunkowych przedsiębiorcy Przedsiębiorca, który przekazuje składniki majątkowe związane z wnoszonym do spółki z o.o. aportem, jeśli prowadzi księgi rachunkowe, powinien dokonać następujących księgowań: 1. Wartość nominalna otrzymanych udziałów: Wn Inwestycje długoterminowe, Ma Pozostałe rozrachunki. 2. Wartość poszczególnych składników przekazywanego majątku: Wn Pozostałe rozrachunki, Ma Środki trwałe (wartość po uwzględnieniu umorzenia), Ma Wartości niematerialne i prawne (wartość po uwzględnieniu umorzenia), Ma Środki trwałe w budowie, Ma Towary, Materiały, Wyroby gotowe, Półprodukty, Ma Należności od odbiorców, pracowników itp., Wn Rezerwy i rozliczenia międzyokresowe kosztów, Wn Zobowiązania wobec dostawców, pracowników i inne, Wn Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych i inne fundusze socjalne. 3. Jeśli na koncie Pozostałe rozrachunki będzie różnica między wartością nominalną objętych udziałów a wartością netto przekazanego majątku, to różnica : dodatnia - jest ujmowana po stronie Wn konta Odpisy aktualizujące inwestycje 8 / 11

9 długoterminowe, ujemna - jest ujmowana po stronie Ma na koncie Odpisy aktualizujące inwestycje długoterminowe albo koncie Kapitał z aktualizacji wyceny. PRZYKŁAD Jan Nowak prowadził działalność gospodarczą jako osoba fizyczna. Prowadził księgi rachunkowe. Warto Zapisy w księgach rachunkowych działalności Jana Kowalskiego będą przebiegały następująco: Wartość nominalna otrzymanych udziałów: Wn Inwestycje długoterminowe zł, Ma Pozostałe rozrachunki zł. Wartość poszczególnych składników przekazywanego majątku: 9 / 11

10 Wn Pozostałe rozrachunki zł, Ma Środki trwałe zł, Wn Umorzenie środków trwałych zł, Ma Towary zł, Ma Należności od odbiorców zł, Wn Zobowiązania wobec dostawców, pracowników i inne zł. Rozliczenie dodatniej różnicy między wartością przekazanego majątku: Wn Odpisy aktualizujące należności, Ma Pozostałe rozrachunki. Jeśli przedsiębiorca prowadzi KPiR 10 / 11

11 W sytuacji, gdy przedsiębiorca wnoszący aport w postaci przedsiębiorstwa nie prowadzi ksiąg rachunkowych, tylko ewidencje podatkowe, jego obowiązkiem jest wyłączenie z podatkowej księgi przychodów i rozchodów wartości przekazanego majątku. Należy także dokonać likwidacji składników majątku ujętych w ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych oraz ewidencji wyposażenia. Podstawa prawna: - art. 28 ust 6, art. 44b ust. 4, ust. 10 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jedn.: Dz.U. z 2009 r. nr 152, poz ze zm.), - art ustawy z 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz.U. nr 94, poz ze zm.), - art. 16g ust. 3, 5, 10 i 10a, art. 16h ust. 3a, art. 16k ust. 11 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz.U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 ze zm.). 11 / 11