Nazwa przedmiotu Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Anatomia prawidłowa, funkcjonalna i rentgenowska Wydział Medyczny Instytut Fizjoterapii Katedra Nauk Podstawowych Pracownia Anatomii Prawidłowej, Funkcjonalnej i Rentgenowskiej Kod przedmiotu Studia Kierunek studiów Poziom kształcenia Forma studiów Fizjoterapia studia I stopnia stacjonarne Rodzaj przedmiotu Rok i semestr studiów Imię i nazwisko koordynatora przedmiotu Imię i nazwisko osoby prowadzącej ( osób prowadzących) zajęcia z przedmiotu Cele zajęć z przedmiotu podstawowy I rok studiów I i II semestr Poznanie szczegółowej budowy anatomicznej ciała ludzkiego w oparciu o metody anatomii opisowej, która dzieli organizm ludzki na poszczególne układy rozpatrywane kolejno tj. układ kostny, mięśniowy, pokarmowy, oddechowy, moczowo-płciowy, wydzielania wewnętrznego, naczyniowy, nerwowy, powłokę wspólna i narządy zmysłów. Poznanie prawidłowej budowy ciała człowieka warunkuje zrozumienie czynności narządów, układów oraz organizmu jako całości. Szczególny nacisk położony jest na poznanie układu kostno-stawowego, mięśni szkieletowych oraz ogólnych zasad budowy i funkcjonowania układu nerwowego człowieka. Dynamiczny rozwój technik obrazowania struktur ciała ludzkiego; radiologii, tomografii komputerowej, rezonansu magnetycznego i innych umożliwiających wizualizację struktur, zwłaszcza układu ruchu i układu nerwowego oraz interpretację stosunków topograficznych między nimi, wymaga znajomości anatomii prawidłowej. Student fizjoterapii posiadając wiedzę we wszystkich wymienionych obszarach, jest przygotowany w stopniu niezbędnym do poszerzenia jej na kolejnych latach studiów i świadomego praktycznego postępowania fizjoterapeutycznego. Wymagania wstępne wiedza o budowie i funkcjonowaniu organizmu ludzkiego na poziomie szkoły średniej.
Efekty kształcenia Wiedza: Po zakończeniu kształcenia w zakresie przedmiotu Anatomia prawidłowa, funkcjonalna i rentgenowska, student: K_W01 zna prawidłową budowę i funkcję komórek i tkanek człowieka w zakresie odpowiednim dla fizjoterapeuty K_W01.1 posiada szczegółową wiedzę z zakresu budowy makroskopowej i mikroskopowej narządów układu ruchu człowieka K_W01.2 nabywa ogólnej wiedzy w zakresie budowy poszczególnych układów człowieka: krążenia, oddechowego, pokarmowego, moczowo-płciowego, dokrewnego i narządów zmysłów, w zakresie niezbędnym dla funkcjonowania zawodowego fizjoterapeuty K_W01.3 zna położenie ośrodków nerwowych, przebieg dróg nerwowych oraz dużych naczyń i nerwów, zakres zaopatrywania, objawy ich uszkodzenia K_W01.4 posiada wiedzę w zakresie w zakresie rozwoju narządów, w tym zwłaszcza narządów tworzących układ bierny i czynny ruchu K_W01.5 zna obowiązujące w anatomii opisowej mianownictwo anatomiczne K_W06 Umiejętności: zna anatomiczne podstawy kinezyterapii K_U01 w ramach anatomii topograficznej potrafi rozpoznać kości, duże stawy oraz ważniejsze punkty kostne K_U01.1 potrafi wykorzystać podstawową wiedzę w zakresie anatomii do wyjaśnienia funkcjonowania narządów i układów, w tym zwłaszcza układu ruchu K_U01.2 potrafi integrować uzyskane informacje, dokonywać ich interpretacji oraz formułować i uzasadniać opinie dotyczące budowy układu ruchu K_U01.3 umie rozpoznać i wskazać podstawowe struktury w dokumentacji przyżyciowego obrazowania struktur (diagnostyki obrazowej RTG, CT, NMR) K_U01.4 potrafi używać terminów i pojęć anatomicznych w porozumiewaniu się ze środowiskiem medycznym K_U02 ma umiejętność rozpoznawania metodą palpacyjną struktur anatomicznych na człowieku żywym K_U15 posiada elementarne umiejętności pozyskiwania informacji z literatury, baz danych oraz innych źródeł,
krytycznej ich oceny - także w języku angielskim Kompetencje społeczne: K_K01 posiada nawyk i potrzebę samokształcenia, uzupełniania wiedzy anatomicznej i uczenia się przez całe życie K_K02 posiada świadomość własnych ograniczeń w zakresie wiedzy dotyczącej budowy człowieka i wie kiedy zwrócić się do ekspertów dla zwiększenia efektywności kształcenia K_K08 potrafi inspirować i organizować proces uczenia w grupie i wykazuje gotowość współćwiczenia w grupie w zakresie poznawania anatomii człowieka żywego Forma(y) zajęć, liczba realizowanych godzin wykłady konwersatorium studia stacjonarne I / II semestr - 30 / 30 godz., razem 60 godz. I / II semestr - 30 / 30 godz., razem 60 godz. Treści programowe Wykłady - semestr zimowy Wykład 1 (3 godziny) Organizacja zajęć z anatomii. Podstawowe pojęcia anatomiczne. Zajęcia praktyczne, zasady postępowania. Warunki zaliczenia ćwiczeń, kolokwiów, egzaminu, podręczniki. Podstawowe pojęcia anatomiczne: osie, linie ciała, płaszczyzny, okolice ciała. Pojęcia komórki, tkanki, narządu, układu. Charakterystyka tkanek, przykłady występowania. Układy: podziały uwzględniające kryteria morfologiczne, topograficzne, rozwojowe, kliniczne. Wykład 2 (3godziny) Budowa ogólna i funkcje szkieletu. Struktura, rodzaje, występowanie i funkcja chrząstki Struktura i rodzaje tkanki kostnej. Budowa ogólna kości, rozwój i rodzaje kości. Szpik kostny. Wykład 3 (3 godziny) Połączenia kostne, budowa i rodzaje. Połączenia stałe: więzozrosty, chrząstkozrosty, kościozrosty.
Budowa stawu: stałe i niestałe składniki stawu. Rodzaje stawów, kryteria klasyfikacji. Zakres ruchów w stawach. Anatomiczne podstawy ograniczenia ruchomości stawów. Wykład 4 (3 godziny) Budowa mięśni. Podstawy morfologiczne mechanizmu skurczu mięśnia. Mion. Mięsień, podział mięśni uwzględniający położenie, kształt brzuśca. Narządy pomocnicze mięśni. Wykład 5 (3 godziny) Neuroanatomia. Podstawowe pojęcia z zakresu tkanki nerwowej. Budowa neuronu, synapsa, receptory rodzaje. Włókna nerwowe, budowa, rodzaje włókien, osłonki. Budowa nerwu obwodowego. Glej, rodzaje, funkcja gleju. Wykład 6 (3 godziny) Podstawy antropometrii. Antropometryczne punkty szkieletu. Podstawowe pomiary antropometryczne. Wykład 7 (3 godziny) Postawa ciała. Kręgosłup: funkcje podporowa, amortyzująca, kinetyczna. Anatomiczne uwarunkowania wad postawy. Sklepienia stopy. Wykład 8 (3 godziny) Grupy mięśniowe kończyny górnej. Mięśnie obręczy kończyny górnej, przyczepy, czynność Powięzi kończyny górnej. Grupy mięśniowe ramienia i przedramienia. Wykład 9 (3 godziny) Grupy mięśniowe kończyny dolnej. Mięśnie obręczy biodrowej: przyczepy, czynność. Podział, przyczepy i czynność mięśni uda i podudzia. Kanał udowy, trójkąt udowy. Kanał przywodzicieli. Wykład 10 (3godziny) Układ naczyniowy. Budowa i rodzaje naczyń. Różnice w budowie naczyń żylnych i tętniczych.
Układ limfatyczny. Aspekty kliniczne Wykłady semestr letni Wykład 11 (3 godziny) Ośrodkowy układ nerwowy. Podział OUN /embriologiczny, topograficzny, czynnościowy, kliniczny/ Kresomózgowie; płaty, zakręty, bruzdy. Korowe ośrodki: wzroku, słuchu, smaku, czucia, ruchowe. Międzymózgowie. Podkorowe skupiska istoty szarej; jądra układu pozapiramidowego /prążkowie, gałka blada, ogoniaste, czerwienne, istota czarna/ Struktury związane z emocjami, pamięcią, regulacją czynności ciała. Podwzgórze, struktury hipokampa, ciało migdałowate. Istota biała półkul: włókna kojarzeniowe, spoidłowe, rzutowe. Wykład 12 (3 godziny) Ośrodkowy układ nerwowy: pień mózgu, móżdżek, rdzeń kręgowy. Śródmózgowie, most, rdzeń przedłużony. Komory mózgowia: płyn mózgowo-rdzeniowy. Rdzeń kręgowy jako całość: zgrubienia szyjne i lędźwiowe, stożek rdzeniowy, nić końcowa, ogon koński. Budowa wewnętrzna istota szara: słupy, rogi, istota pośrednia. Lokalizacja ośrodków autonomicznych. Istota biała: sznury i lokalizacja dróg w nich przebiegających. Wykład 13 ( 3 godziny) Obwodowy układ nerwowy. Układ autonomiczny. Nerwy czaszkowe. Powstawanie i morfologia nerwu rdzeniowego: korzenie, pień, gałęzie. Topografia nn. międzyżebrowych i gałęzi długich splotów: szyjnego, ramiennego, lędźwiowego, krzyżowego. Nerwy czaszkowe: numeracja, nazwy, zakres unerwienia. Włókna przywspółczulne nn. czaszkowych i nn. trzewne miedniczne. Pień współczulny zwoje szyjne, sploty narządowe. Czynność układu autonomicznego. Wykład 14 (3 godziny) Układ krążenia. Podział i topografia narządów śródpiersia. Serce, budowa, położenie, osierdzie. Naczynia wchodzące i wychodzące z serca. Aorta i jej główne gałęzie. Główne naczynia tętnicze i żylne tułowia i kończyn. Żyły powierzchowne kończyn Aspekty kliniczne układu krążenia/miejsca badania tętna, żylaki/ Wykład 15 (3 godziny) Układ oddechowy.
Górne i dolne drogi oddechowe. Budowa płuc i opłucnej. Mechanika oddychania, mięśnie wdechowe i wydechowe. Pomocnicze mięśnie oddechowe. Wykład 16 (3 godziny) Układ pokarmowy. Duże gruczoły przewodu pokarmowego. Budowa ogólna; warstwy ściany przewodu pokarmowego. Narządy jamy brzusznej: żołądek, dwunastnica, jelito cienkie i grube. Otrzewna, przestrzeń zaotrzewnowa i jej zawartość. Budowa wątroby i dróg żółciowych. Trzustka-struktura i funkcja. Unaczynienie czynnościowe i odżywcze wątroby. Układ żyły wrotnej. Wykład 17 (3 godziny) Układ moczowy. Podział układu moczowego. Topografia, budowa i unaczynienie nerek. Nefron. Drogi wyprowadzające mocz: moczowód, pęcherz moczowy, cewka moczowa. Wykład 18 (3 godziny) Układ płciowy męski i żeński. Jądra, najądrza, nasieniowód, gruczoł krokowy. Jajnik, jajowód i pochwa. Budowa i położenie macicy. Wykład 19 (3 godziny) Gruczoły wydzielania wewnętrznego. Powłoka wspólna ciała. Struktura i funkcja gruczołów. Oś podwzgórze-przysadka-gonady. Sprzężenie zwrotne, neurosekrecja. Budowa i czynność skóry. Wykład 20 (3 godziny) Metody obrazowania struktur anatomicznych. Zdjęcia rentgenowskie w projekcji A-P, bocznej i skośnej. Struktury anatomiczne w TK. Jądrowy rezonans magnetyczny. Wybrane struktury w obrazach ECHO. Semestr zimowy treści ćwiczeń i konwersatoriów Studia stacjonarne
1. Wprowadzenie do anatomii 2. Szkielet osiowy człowieka ; czaszka,klatka piersiowa 3. Szkielet osiowy człowieka ; kręgosłup 4. Kościec kończyny górnej - 3 godz. 5. Kościec kończyny dolnej - 3 godz. 6. Powtórzenie materiału z osteologii 7. Kolokwium z osteologii - 1 godz. 8. Wiadomości ogólne o mięśniach 9. Mięśnie grzbietu, głowy i szyi 10.Mięśnie klatki piersiowej i jamy brzusznej - 3 godz. 11.Mięśnie kończyny górnej - 3 godz. 12.Mięśnie kończyny dolnej - 3 godz. 13.Powtórzenie materiału z miologii 14.Kolokwium z miologii - 1 godz. 15.ABC układu nerwowego 16.Rdzeń kręgowy 17.Pień mózgu 18.Półkule mózgu i międzymózgowie - 3 godz. 19.Nerwy czaszkowe 20.Układ autonomiczny 21.Układ nerwowy obwodowy 22.Narządy zmysłów - 1 godz. 22.Czucie i ruch - analiza przebiegu dróg 23.Powtórzenie materiału z neuroanatomii 24.Kolokwium z neuroanatomii - 1 godz. 25.Układ naczyniowy 26.Układ pokarmowy, oddechowy i endokrynny 27.Układ wydalniczy i rozrodczy 28.Powtórzenie materiału ze splanchnologii 29.Kolokwium ze splanchnologii - 1 godz. Łączna liczba godzin 60 godz. Metody dydaktyczne Wykłady, konwersatoria, dyskusja Metody oparte na obserwacji: pokaz, prezentacja multimedialna Metody oparte na praktycznej działalności studentów: zajęcia praktyczne na fantomach Metody obrazowania przyżyciowego struktur anatomicznych: RTG, CT, NMR Środki dydaktyczne: fantomy, modele anatomiczne, plansze, filmy dydaktyczne Sposób(y) i forma(y) zaliczenia wykłady - egzamin końcowy testowy (test typu MCQ), weryfikowane efekty kształcenia K_W01, K_W01.1 1.5.K_W06.
Warunkiem przystąpienia do egzaminu jest zaliczenie ćwiczeń oraz złożenie 4 kolokwiów (po dwa w I oraz w drugim semestrze) ćwiczenia - zaliczenie z oceną uwzględniającą : - obecność na zajęciach - aktywność na ćwiczeniach - oceny z kolokwiów cząstkowych - obserwacja pracy i postaw studenta. Weryfikowane efekty kształcenia K_W01, K_U01, K_U02, K_U15, K_K01. Metody i kryteria oceny Ćwiczenia: 1. systematyczne, pełne uczestnictwo w ćwiczeniach 2. cztery kolokwia w ciągu roku z oceną z kolejnych działów anatomii : osteologii, miologii, neuroanatomii, splanchnologii- test z pytaniami zamkniętymi jednokrotnego wyboru i/lub otwartymi problemowymi Ocena wiedzy, weryfikowane efekty kształcenia K_W01: Kolokwium pisemne 5.0 wykazuje znajomość każdej z treści kształcenia na poziomie 90%-100% 4.5 wykazuje znajomość każdej z treści kształcenia na poziomie 80%-89% 4.0 wykazuje znajomość każdej z treści kształcenia na poziomie 70%-79% 3.5 wykazuje znajomość każdej z treści kształcenia na poziomie 60%-69% 3.0 wykazuje znajomość każdej z treści kształcenia na poziomie 50%-59% 2.0 wykazuje znajomość każdej z treści kształcenia poniżej 50% Ocena umiejętności, weryfikowane efekty kształcenia K1_U01: 5.0 student aktywnie uczestniczy w zajęciach, rozpoznaje i umie prawidłowo nazwać poszczególne jednostki anatomiczne na fantomach oraz w organizmie człowieka; potrafi powiązać znajomość szczegółowej budowy anatomicznej człowieka, zwłaszcza w obszarze układu narządu ruchu i układu nerwowego z funkcją i zadaniami poszczególnych narządów. 4.5 student aktywnie uczestniczy w zajęciach, z niewielką pomocą prowadzącego rozpoznaje i umie prawidłowo nazwać poszczególne jednostki anatomiczne na fantomach oraz w organizmie człowieka; potrafi powiązać znajomość szczegółowej
budowy anatomicznej człowieka, zwłaszcza w obszarze układu narządu ruchu i układu nerwowego z funkcją i zadaniami poszczególnych narządów. 4.0 student aktywnie uczestniczy w zajęciach, z drobnymi poprawkami nauczyciela, popełniając drobne błędy, rozpoznaje i umie prawidłowo nazwać poszczególne jednostki anatomiczne na fantomach oraz w organizmie człowieka; potrafi powiązać znajomość szczegółowej budowy anatomicznej człowieka, zwłaszcza w obszarze układu narządu ruchu i układu nerwowego z funkcją i zadaniami poszczególnych narządów. 3.5 student uczestniczy w zajęciach z licznymi poprawkami i wskazówkami nauczyciela rozpoznaje i umie prawidłowo nazwać poszczególne jednostki anatomiczne na fantomach oraz w organizmie człowieka; potrafi powiązać znajomość szczegółowej budowy anatomicznej człowieka, zwłaszcza w obszarze układu narządu ruchu i układu nerwowego z funkcją i zadaniami poszczególnych narządów. 3.0 student uczestniczy w zajęciach, z licznymi poprawkami i wskazówkami nauczyciela, popełniając jednak drobne błędy rozpoznaje i umie prawidłowo nazwać poszczególne jednostki anatomiczne na fantomach oraz w organizmie człowieka; potrafi powiązać znajomość szczegółowej budowy anatomicznej człowieka, zwłaszcza w obszarze układu narządu ruchu i układu nerwowego z funkcją i zadaniami poszczególnych narządów. 2.0 student biernie uczestniczy w zajęciach, popełnia rażące błędy w rozpoznaniu i prawidłowym nazewnictwie jednostek anatomicznych oraz nie potrafi powiązać znajomości szczegółowej budowy anatomicznej człowieka z funkcją i zadaniami poszczególnych narządów. Ocena umiejętności, weryfikowane efekty kształcenia K_U01, K_U02, K_U015 Ocena kompetencji społecznych, weryfikowane efekty kształcenia K_K01, K_02, K_K015: ocena z zakresu kompetencji personalno-społecznych będzie oceniana przez prowadzącego w formie przedłużonej obserwacji postaw i zachowań. Całkowity nakład pracy studenta potrzebny do osiągnięcia założonych efektów w godzinach wykłady studia stacjonarne 60 godz.
oraz punktach ECTS konwersatoria 60 godz. przygotowanie do ćwiczeń 80 godz. przygotowanie do egzaminu 80 godz. Język wykładowy Praktyki zawodowe w ramach przedmiotu przygotowanie do kolokwiów Łącznie polski nie dotyczy 20 godz. 300 godz. 12 pkt. ECTS Literatura Literatura podstawowa: 1. Ignasiak Z.: Anatomia układu ruchu. Elsevier, Urban & Partner, Wrocław 2007 2. Ignasiak Z., Domaradzki J.: Anatomia narządów Wewnętrznych i układu nerwowego człowieka. Elsevier, Urban & Partner, Wrocław, 2008 3. Feneis H.: Ilustrowany słownik międzynarodowego mianownictwa anatomicznego, PZWL, Warszawa. 4. Gołąb B.: Anatomia czynnościowa ośrodkowego układu nerwowego. PZWL, Warszawa. 5. Rohen J.W.: Atlas Anatomii. Tablice. PZWL, Warszawa 6. Szukiewicz H. i wsp.: Zasady działania narządu ruchu, AWF Warszawa. Literatura uzupełniająca: 1.Bochenek A., Reicher M.: Anatomia człowieka, PZWL, Warszawa,T. 1-5, wyd.x. 2. Marciniak T.: Anatomia prawidłowa człowieka, PZWL, Warszawa T. 1-3. 3. Sylwanowicz W. Anatomia człowieka, PZWL, Warszawa. 4. Woźniak W.: Anatomia człowieka. Podręcznik dla studentów, Urban & Partner, Wrocław, 2003 i późniejsze 4. Putz R., Pabst R. Atlas anatomii człowieka Sobotta. Urban & Partner, Wrocław, 2001, T. 1-2 Podpis koordynatora przedmiotu
Podpis kierownika jednostki