EDUKACJA GLOBALNA 2014 Od edukacji globalnej do odpowiedzialności za Świat From global education to responsibility for our World. DZIAŁANIA PROJEKTU w 2014 roku Organizator: Wydział Rozwoju Kompetencji Społecznych i Obywatelskich Ośrodka Rozwoju Edukacji w Warszawie. Ośrodek Rozwoju Edukacji we współpracy z wojewódzkimi placówkami doskonalenia nauczycieli zrealizował w latach 2002-2013 poniższe projekty o tematyce globalnej i rozwojowej: Pomagamy innym - edukacja rozwojowa w szkole (2007), Regionalne partnerstwo szkół w promocji TEG (2008), Wiem, rozumiem, działam edukacja rozwojowa w polskich szkołach (2009-2010), Edukacja globalna w szkolnych projektach edukacyjnych (2011) Edukacja globalna w szkolnych projektach edukacyjnych- kontynuacja (2012) Edukacja globalna zadaniem każdego nauczyciela (2013) Wprowadzenie i uzasadnienie realizacji projektu w 2014 roku Projekt "Od edukacji globalnej do odpowiedzialności za Świat" jest kontynuacją działań edukacyjnych na rzecz podniesienia świadomości i zrozumienia problemów i współzależności globalnych zgodnie z ustawą o współpracy rozwojowej z dnia 16 września 2011 r. oraz Wieloletnim programem współpracy rozwojowej 2012-2015. Projekt realizowany jest w celu trwałego zakorzenienia edukacji globalnej w systemie edukacji formalnej, przyczyniając się do poszerzania wiedzy wśród polskich nauczycieli i uczniów na temat współzależności globalnych, ze szczególnym uwzględnieniem problemów krajów rozwijających się w kontekście podstawy programowej kształcenia ogólnego. Edukacja globalna i wolontariat, wpisując się w obywatelski wymiar polskiej współpracy rozwojowej, służy propagowaniu wśród całej społeczności lokalnej/ regionalnej wartości i postaw sprzyjających otwartości na wyzwania rozwojowe świata i odpowiedzialności za wspólny Świat. Podejmowane w projekcie działania będą służyły lepszemu przygotowaniu kadr dydaktycznych do podejmowania nowych i trudnych zagadnień globalnych oraz opracowaniu materiałów dydaktycznych dla nauczycieli. Edukacja globalna będzie także realizowana za pośrednictwem mediów oraz z wykorzystywaniem nowoczesnych narzędzi edukacyjnych, w tym nowoczesnych technologii komunikacji. 1
Edukacja globalna wprowadzona w przestrzeń edukacji formalnej w polskich szkołach jest doskonałą szansą na przygotowanie młodych ludzi do życia w zglobalizowanym świecie. Nie jest bowiem możliwe rozumienie współczesnego świata bez znajomości treści związanych z kształtowaniem się globalnego społeczeństwa obywatelskiego. Dlatego polska szkoła powinna odpowiedzieć na to wyzwanie, wprowadzając lub znacząco akcentując w nauczaniu formalnym: treści i metody umożliwiające aktywne uczenie się, obejmujące zdobycie podstawowej wiedzy o rozwoju, zjawiskach globalnych, zrozumienie przyczyn i skutków zjawisk globalnych, osobiste zaangażowanie na rzecz bardziej sprawiedliwego i zrównoważonego świata. Zatwierdzona przez Ministerstwo Edukacji Narodowej w 2008 roku, obowiązująca od roku szkolnego 2009/2010 nowa podstawa programowa, jest wdrażana aktualnie na kolejnym IV etapie edukacyjnym, co wymusza wsparcie/ przygotowanie nauczycieli do realizacji jej założeń. Na III i IV etapie kształcenia ogólnego w ramach przedmiotów: historia, WOS, geografia, przyroda, podstawy przedsiębiorczości wprowadzone zostały treści edukacji globalnej. Obliguje to nauczycieli do uwzględnienia ich na zajęciach lekcyjnych. Dodatkowo nauczyciele WOS ze względu na cele przedmiotu, na III i IV etapie edukacyjnym powinni realizować około 20% treści nauczania określonych w podstawie programowej w formie uczniowskiego projektu edukacyjnego, a na IV etapie edukacyjnym nie mniej niż 10%. W związku z powyższym duży nacisk będziemy kładli na zainteresowanie projektem nauczycieli szkół ponadgimnazjalnych i zachęcenie ich do udziału w projektach o tematyce globalnej. Praca metodą projektu ma na celu zdobywanie wiedzy, ale przede wszystkim rozwija ważne umiejętności: krytycznego myślenia, wyboru i rozwiązywania problemu, podejmowania działania, poszukiwania sposobów rozwiązania problemu, organizacji własnej pracy, współpracy z innymi oraz kształtowania postaw: zaangażowania w działania społeczne, obywatelskie, wrażliwości społecznej odpowiedzialności, poczucia więzi ze wspólnotą lokalną, regionalną, europejską, globalną oraz uczy tolerancji. Cele bezpośrednie i efekty realizacji projektu w 2014 roku 1. systemowe działanie poprzez rozszerzenie sieci koordynatorów regionalnych oraz Trenerów / Liderów i Mentorów EG - multiplikujących wiedzę z zakresu edukacji globalnej poprzez wyposażenie ich w aktualną wiedzę, rozwijanie nowych umiejętności niezbędnych do pracy z radami pedagogicznymi, zarządzania projektem, wykorzystania TIK w pracy nauczyciela; 2. przygotowanie nauczycieli szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych do realizacji obowiązujących zapisów podstawy 2
programowej kształcenia ogólnego w zakresie tematyki globalnej, dostarczenie narzędzi i wskazówek metodycznych; 3. zainteresowanie uczestników projektu zagadnieniami związanymi z życiem w Afryce Subsaharyjskiej, Ameryce Łacińskiej i Azji, zmiana postrzegania i postaw wobec problemów globalnego Południa; 4. przygotowanie publikacji poradnika metodycznego z zakresu realizacji EG dla nauczycieli / wszystkich typów szkół 3 etapów edukacyjnych 5. badanie szkół III i IV etapu edukacyjnego (nauczycieli i uczniów) w celu określenia stopnia wdrażania i realizacji podstawy programowej w zakresie edukacji globalnej; jakości edukacji globalnej w szkołach; wykorzystania przez nauczycieli dostarczonych narzędzi, materiałów edukacyjnych (Wyprawka w ramach projektów EG) w procesie dydaktycznym oraz określenia trudności i potrzeb szkoleniowych nauczycieli w zakresie realizacji EG. Planowane działania w projekcie I. PRZYGOTOWANIE KADRY - SZKOLENIA KOORDYNATORÓW REGIONALNYCH - TRENERÓW/ LIDERÓW i MENTORÓW EG (czerwiec - sierpień 2014, 40 godzin/5 dni ) KOORDYNATOR JAKO TRENER - PRAKTYK CELE: wyposażenie Koordynatorów regionalnych Trenerów/ Liderów i Moderatorów szkoleń w aktualną wiedzę dot. zagadnień globalizacji, edukacji globalnej (wykłady i warsztaty z ekspertami EG); doskonalenie umiejętności metodycznych (techniki, metody pracy w EG); doskonalenie umiejętności w zakresie wykorzystania nowoczesnych technologii; prowadzenia webinariów z uczestnikami szkolenia online; zarządzania treścią szkolenia na platformie EG; udzielania informacji zwrotnej; motywowania uczestników szkoleń online do podejmowania działań, realizacji zadań; przygotowanie do organizacji i realizacji szkoleń rad pedagogicznych, warsztatów z nauczycielami w oparciu o Poradnik metodyczny po edukacji globalnej; omówienie organizacji projektu, działań, inicjatyw w TEG w regionach, zasad współpracy w regionach pomiędzy koordynatorami; przygotowanie do realizacji projektów edukacyjnych w szkołach; analiza zasobów / materiałów dla uczestników szkoleń. Koordynatorzy - uczestnicy ww. szkoleń zostaną wyposażeni w pakiet materiałów edukacyjnych, szkoleniowych i promocyjnych. Program szczegółowy w zakresie dostarczenia aktualnej wiedzy z zakresu tematyki edukacji globalnej zostanie opracowany po dokonaniu diagnozy potrzeb szkoleniowych grupy koordynatorów. 3
II. DZIAŁANIA W 16 REGIONACH POLSKI (WOJEWÓDZTWACH) (maj-grudzień 2014) Działania edukacyjne w szkołach w 16 regionach /województwach/ podjęte na terenie całej Polski - koordynowane i realizowane będą przez 48 przygotowanych Koordynatorów regionalnych Trenerów/ Liderów i Mentorów edukacji globalnej (po 3 Koordynatorów w każdym Regionie konsultanci/ specjaliści, doradcy metodyczni zatrudnieni w placówkach doskonalenia nauczycieli oraz nauczyciele, doradcy metodyczni zatrudnieni w szkołach jako liderzy szkolni EG. Koordynatorzy współpracują ze sobą na terenie regionu, wspierają się w realizacji działań, dzielą się doświadczeniem, uczą się od siebie; przekazują wiedzę i doświadczenia nauczycielom w szkołach). Działanie II składa się z 4 komponentów: 1. Szkolenia dla nauczycieli, nauczycieli rad pedagogicznych wszystkich typów szkół w 16 Regionach. Szkolenie trwające 5 godz. prowadzone będzie przez Trenerów EG i/ lub Liderów EG. Nauczycielom szkół II, III i IV etapu edukacyjnego zostanie: przedstawiona idea projektu EG, omówiona podstawa programowa kształcenia ogólnego ze szczególnym podkreśleniem przedmiotowych / międzyprzedmiotowych treści z zakresu edukacji globalnej i sposobu ich realizacji w szkole. Nauczyciele zostaną przygotowani do realizacji zajęć szkolnych włączających tematykę edukacji globalnej oraz działań projektowych, konkursowych, wykorzystania zasobów edukacyjnych na platformie EG i portalu Scholaris oraz organizacji Tygodnia Edukacji Globalnej w szkole / środowisku lokalnym. 2. Szkolenie blended learning dla nauczycieli (60 godz., 16 grup regionalnych po 25 osób) - prowadzone przez min.16 przygotowanych Mentorów/ Moderatorów szkoleń online. W ramach blended learning zrealizowane zostanie szkolenie e-learning: 6 modułów (bloków tematycznych) x 10 godz. szkolenia na platformie EG (Moodle) pod kierunkiem przygotowanych Mentorów/ Moderatorów (opiekunów grup regionalnych, służących wsparciem merytorycznym i technicznym) Dodatkowym elementem szkolenia blended learning będzie obowiązkowe szkolenie stacjonarne: 6-godzinny warsztat stacjonarny, realizowany po I module szkolenia online, dotyczący omówienia praktycznego zagadnień dot. EG (tematyka szczegółowa warsztatu będzie ustalona przez Mentora, po diagnozie potrzeb szkoleniowych grupy), projektu edukacyjnego. 4
Cel: wzmocnienie/zwiększenie skuteczności szkolenia e-learning; przygotowanie do działań konkursowych (projekt edukacyjny, tytuł Szkoły Globalnej) oraz inicjowania działań międzyszkolnych, w środowisku lokalnym w TEG; wymiana doświadczeń, rozwiązanie problemów i nawiązanie współpracy między nauczycielami. seminarium online (webinarium) w sieci (za pomocą Click Meeting) - służące omówieniu problemów zgłoszonych przez uczestników, prezentacji zagadnień, pracy w wirtualnych zespołach (np. wspólna praca nad projektem). 3. Warsztaty stacjonarne dla nauczycieli zainteresowanych tematyką globalną 6 godzin (16 warsztatów; każdy warsztat dla min. 15-osobiowych grup nauczycieli) Warsztat będzie realizowany przez 16 z 48 powołanych Koordynatorów (Trenerów/ Mentorów EG) 4. Spotkania z Wolontariuszami w szkołach, którzy w latach 2008-2013 realizowali projekty w Afryce Subsaharyjskiej, Ameryce Łacińskiej i Azji - po 2 spotkania w każdym Regionie. Spotkania w szkołach organizowane będą przez 48 Koordynatorów regionalnych w okresie wrzesień listopad 2014. III. PRZYGOTOWANIE i PUBLIKACJA PORADNIKA METODYCZNEGO PO EDUKACJI GLOBALNEJ (maj sierpień/wrzesień 2014) Poradnik ma stanowić uzupełnienie do podręczników szkolnych. Mamy nadzieję, że publikacja ta będzie inspiracją i pomocą nie tylko dla nauczycieli rozpoczynających pracę, ale również posiadających wieloletnie doświadczenie w pracy edukacyjnej, w tym w realizacji edukacji globalnej w szkole. Poradnik dostępny będzie również w wersji elektronicznej w Bibliotece Cyfrowej ORE i/lub na Scholaris (dostępna na licencji Creative Commons) Koordynatorzy Trenerzy/ Liderzy i Mentorzy EG zostaną przygotowani do pracy z Poradnikiem w trakcie szkoleń Działanie I (sierpień 2014) IV. ZARZĄDZANIE PLATFORMĄ SZKOLENIOWĄ i STRONĄ EDUKACJI GLOBALNEJ (maj -grudzień 2014) strona www pełnić będzie rolę informacyjno-promocyjna projektu, platforma szkoleniowa służy zaprojektowaniu i realizacja szkolenia blended learning dla min. 400 nauczycieli, organizacji spotkań online (webinariów) 5
V. KONKURSY (wrzesień listopad/grudzień 2014) Konkurs na najlepszy projekt edukacyjny i dla nauczycieli na scenariusz lekcji/ zajęć z zakresu EG, Forma konkursu na najlepszy projekt edukacyjny: szkolny blog/ strona internetową poświęcona realizacji projektów edukacyjnych w kontekście założeń programowych EG (podstawa programowa) Edukacja globalna w szkole Konkurs na tytuł Szkoły Globalnej 2014 (szczegółowy regulamin i ostateczne kryteria dla wszystkich typów szkół zostaną uzgodnione w trakcie szkolenia Koordynatorów) VI. BADANIE SZKÓŁ - realizacji EG w kontekście zapisów podstawy programowej (maj-grudzień 2014) VII. KONFERENCJA PODSUMOWUJĄCA PROJEKT (grudzień 2014) W czasie konferencji zostaną podsumowane wszystkie działania realizowane w ramach Projektu dotyczącego EG w 16 regionach Polski (w tym w ramach TEG). Zaprezentowanie zostaną efekty projektu, nastąpi wręczenie nagród uzyskanych przez szkoły w konkursach: na najlepszy projekt dotyczący edukacji globalnej oraz na tytuł Szkoły Globalnej 2014. Konferencja będzie okazją do wymiany myśli, doświadczeń oraz opracowania / wytyczenia kierunku działań / planów na rok następny. Grażyna Kurowska, koordynator projektu Kierownik Wydziału Rozwoju Kompetencji Społecznych i Obywatelskich ORE e-mail: grazyna.kurowska@ore.edu.pl 6