nliz nliz To, co do tej pory rziło mieszkńców polskich mist brzydotą, strszyło zwleniem stje się piękne, pożądne i często nieosiąglne. O czym mow? O nie funkcjonujących już obiektch przemysłowych w centrch mist. Ich rewitlizcj to świetny pomysł n biznes, rewelcyjn inwestycj i ciekwe rozwiąznie n mieszknie. To również sygnł, że misto rozwij się, podąż z duchem czsu i próbuje przyciągnąć inwestorów. Rewitlizcj obiektów poprzemysłowych stje się powoli elementem strtegii promocyjnej polskich mist. Mod n lofty - efekt snobizmu czy strtegii PR? fot. MJ 22
n l i z Tkie wnioski możn wysnuć n podstwie nlizy polskich mediów. Czy jest to dobrze prowdzon, kompleksow strtegi pirow deweloperów specjlizujących się w tego rodzju inwestycjch? Jeżeli tk, to przyznć nleży, że niezwykle skuteczn. Świdomość polskiego społeczeństw i swoist mod n lofty nkręcją koniunkturę, plsując ceny tych obiektów n świtowym poziomie. Skuteczn również z tego powodu, że mimo kosmicznych cen lofty sprzedją się n pniu. Lofty mogą powstć prktycznie w kżdym mieście, gdzie znjdziemy strą fbrykę, budynki przemysłowe popdjące w ruinę, ndjące się do rewitlizcji i mjące ciekwą rchitekturę. Bo to włśnie rchitektur i nietypowe wnętrz kuszą potencjlnych kupujących. Doskonle zrnżowny loft jest zdecydownie trkcyjniejszy niż zwykły prtment w nowym budynku. Mod n dptcję opuszczonych, nie użytkownych hl fbrycznych dotrł do ns ze Stnów Zjednoczonych. Pond trzydzieści lt temu zinicjowli ją młodzi rtyści poszukujący tnich lokli i przerbijący pomieszczeni pofbryczne n włsne mieszkni, glerie i studi. ( ) Lofty stnowią prfrzę współczesnego luksusu. (K., Zmieszkć w hli fbrycznej, Gzet Krkowsk, 22.02.2007). Zdniem specjlistów lofty to hit ndchodzących lt. Ide mieszkni w loftch zrodził się z biedy. Dziś w tkich miejscch mieszkją rtyści, ktorzy (n przykłd Borys Szyc kupił loft w rodzinnej Łodzi), biznesmeni bogci, młodzi, dobrze prosperujący ludzie. Chcą być oryginlni. Mieszknie w luksusowym, przestronnym i brdzo drogim prtmencie to wyróżnienie, n które mogą sobie pozwolić tylko nieliczni. Nie szokuje już cen z metr kwdrtowy mieszkni w odbudownej fbryce w wysokości 10 tys. złotych. Tkie lokum to również doskonł inwestycj. Poniewż mieszkń jest mło, n rynku wtórnym pojwiły się oferty, które zostną zrelizowne dopiero z kilk czy kilknście miesięcy! Njwięcej z nich to lofty U Scheibler. Aprtmenty, które będą gotowe jesienią 2008 roku, już terz z drugiej ręki sprzedją ludzie smodzielnie lub z pomocą biur obrotu nieruchomościmi. (Aleksndr Hc, Jki będzie ten rok w łódzkiej mieszkniówce?, Gzet Wyborcz Łódź, 31.01.2007). Mod n lofty wciąż rośnie. Njwiększe zinteresownie wśród klientów budzą te njbrdziej oryginlne i innowcyjne. W jednej fbryce może powstć kilkdziesiąt lub kilkset prtmentów, kżdy inny i n swój sposób uni- Tytuły prsowe podejmujące njczęściej temtykę rewitlizcji (lofty, obiekty przemysłowe) klny. W rchitekturze loftów zchowuje się oryginlne elementy strych fbryk: słupy konstrukcyjne, części mszyn, wysokość hl czy schody. Włśnie dltego mieszkni w byłych hlch produkcyjnych cieszą się tką populrnością. (Autor nieznny, Zdniem specjlistów lofty to hit ndchodzących lt Lofty hit ndchodzących lt, Prkiet Wrszw, 20.12.2006). Tkie mieszkni to nie tylko mod, to również świetn inwestycj. Stre obiekty przemysłowe są zwykle położone w centrch dużych mist. Dostęp do wszystkich mediów, świetn komunikcj otwierją inwestorom nowe możliwości zysków. Pionierzy Znim mod n mieszknie w loftch opnowł polski rynek nieruchomości, Polcy do tego rodzju inwestycji byli nstwieni dość sceptycznie. Pierwszy polski loft przyjęty zostł chłodno jko dziwczn ciekwostk. Przemo Łuksik, młody rchitekt ze Śląsk, zdpto- kwiecień/mj 2007 23
l i z n l i z Mist njczęściej pojwijące się w mteriłch prsowych o rewitlizcji (lofty, obiekty przemysłowe) dleko, wszystkie 408 mieszkń sprzedno w sześć dni! (Mciek Cnot, Adres: fbryk, Dzień Dobry Wrszw, 27.10.2006). Zmin nstwieni nstąpił również, gdy widomość o łódzkich loftch rozniosł się w krju. Dziś kżde większe misto w Polsce, jeśli jeszcze nie m, to włśnie dptuje stry budynek n klub lbo centrum kultury. Wojciech Trzciński, krjowy prekursor industrilnego trendu w show-biznesie, konsultuje Ide mieszkni w loftch zrodził się z biedy Tytuły piszące n temt łódzkich loftów wł w ltch 2002-2003 n swój dom lmpirnię nieczynnej koplni węgl w Bytomiu. ( ) Dom przestł być wyłącznie ciekwostką, kiedy jurorzy z miesięcznik Architektur i SARP (Stowrzyszenie Architektów Polskich) zliczyli go do ikon polskiej rchitektury osttnich 15 lt. Większość uznł, że jest to obiekt, który przywrc życiu zniedbne tereny i njbrdziej wngrdow polsk relizcj osttnich lt. (Urszul Szypersk, Zmieszkć w przędzlni, Polityk, 14.10.2006). W Polsce pierwszym mistem, w którym n msową sklę zczęły powstwć lofty jest fbryczn Łódź. Biorąc pod uwgę rchitekturę tego mist, nie m w tym nic dziwnego. Po rz pierwszy łodzinie usłyszeli o nich z sprwą ustrlijskiego inwestor, firmy Opl Property Development, który w dwnej przędzlni Krol Scheibler buduje 408 prtmentów. Gdy firm rozpoczynł inwestycję, mło kto wierzył w jej sukces. Łodzinie, choć n początku sceptycznie nstwieni, szybko ulegli czrowi nowej inwestycji. Choć do jej końc jeszcze było podobne projekty w Poznniu, Wrocłwiu i Łodzi. (Iwon Kokoszk, Lofty n przedmieścich, Forbes, 01.01.2006). Biorąc z kolei pod uwgę rchitekturę Śląsk, możemy się spodziewć, że mod n mieszknie i biznes w strych fbrykch rozkwitnie również n południu Polski. Włdze są z Adptcj tkich budynków zyskuje szerokie poprcie włdz smorządowych. Zniszczone rchitektoniczne kolosy to dl polskich smorządowców nie ld problem. Oszpecone dzielnice, zgrożenie zwleniem to tylko niektóre rgumenty, które przemwiją z tym, że tkie budynki są corz chętniej przekzywne w ręce prywtnych inwestorów. Lofty bez wątpieni zmieniją miejski krjobrz. Ndją mu chrkteru, przyciągją rtystów, oryginlnych ludzi. Do opuszczonych ruin wrc życie, polskim, szrym mistom trzeb tkiej inności. Oczywiście lofty ze swoimi surowymi ścinmi z żelbetu lub cegły, z frgmentmi instlcji, słupów czy mszyn nie ndją się dl kżdego. Mieszknie w zdptownej hli fbrycznej to rczej sposób n życie, cł filozofi. Dltego przyciąg jk ćmę do płomieni rtystów, młodych, odwżnych ludzi, dzięki którym tętnią włsnym, podskórkowym bytem. Ubogcją misto, stją się żywym, kretywnym orgnizmem, tego włśnie Bydgoszczy trzeb. (Dominik Kulesz, Ożywcz nowość, Gzet Wyborcz Bydgoszcz, 06.10.2006). Bydgoszcz to kolejne polskie misto, które uleg modzie n nowąstrą rchitekturę. Duński inwestor przerobi biurowiec i hle fbryki n Bocinowie w supernowoczesny kompleks mieszkniowy. Koncepcj przebudowy obiektów Fmoru n kompleks mieszkniowy podob się wiceprezy- 24
P rp er le il ti et e P U B L I C R E L A T I O N S P U B L I C R E L A T I O N S Tworzymy strtegie sukcesów z wiedzą i doświdczeniem Od O d wrześni w r z e ś n i2006 u r. r u c uruchomiliśmy hmimy P R PR S ysystem stem uniklne, utorskie oprogrmownie, które łączy nszą wiedzę w obsłudze klientów, możliwości Internetu orz świtowe rozwiązni w zkresie CRM d l b r www.prelite.pl n ż y p u b l i c r e l t i o n s
l i z n l i z Developerzy njczęściej pojwijący się w mteriłch prsowych o rewitlizcji (lofty, obiekty przemysłowe) mrketingowych, jk i pirowych. Nie chodzi tu wyłącznie o promocję inwestycji czy zkcentownie wzrostu trkcyjności dzielnicy. Dziłni informcyjne i promocyjne są kierowne głównie do mieszkńców mist i osób żyjących w bezpośrednim sąsiedztwie przeprowdznej inwestycji. Pionierem n tym polu był ustrlijsk firm Opl Property Developments i wynjęt przez nią lokln łódzk gencj Telm Group Communictions. Celem dziłń gencji było przekonnie byłych prcowników zkłdów bwełny, n terenie którego jest zbudowne centrum, ich rodzin, tkże wszystkich łodzin do projektu. Dziłni PR zostły oprcowne tk, by zngżowć mieszkńców mist, stwrzjąc w nich poczucie współudziłu w powstwniu projektu. Zdresowno je również do środowisk kultury, biznesu, mediów orz w późniejszej fzie dziłń do konsumentów z cłej Polski. Tk intensywne dziłni PR i sympti dl Mnufktury pozwoliły złgodzić skutki kryzysu, które nstąpiły w wyniku śmierci dwóch robotników. Medi potrktowły to zdrzenie czysto informcyjnie, wypdek nie wpłynął zncząco n wizerunek inwestycji. W listopdzie 2005 roku firm SMG KRC przeprowdził bdni, w których 87 proc. łodzin wyrziło cłkowitą kceptcję dl projektu. (Studium przypdku Mnufktur, Pir.pl 2006, nr 2 (8)). Adptcj tkich budynków zyskuje poprcie włdz smorządowych dent Lidii Wilniewczyc odpowiedzilnej z urbnistykę. Misto będzie popierło kżdy pomysł prowdzący do efektownego zgospodrowni terenów poprzemysłowych zpewni. Oprócz mieszkń i loftów w kondominium przy Kszubskiej powstną sklepy i punkty usługowe. (Jcek Głęzewski, Lofty w hlch bydgoskiego Fmoru, Gzet Wyborcz, 05.10.2006). Inwestycj wsprt pirowo Rewitlizcj zniedbnych dzielnic mist to jeden z rgumentów przemwijących z loftmi. Njsłynniejsz polsk inwestycj łódzk Mnufktur dzięki szeroko zkrojonej kcji pirowej doprowdził do zminy wizerunku mist w oczch Polków i zgrnicznych inwestorów. Możn śmiło powiedzieć, że Mnufktur i lofty pchją Łódź mrketingowo. Tkiej koncentrcji budynków fbrycznych nie m nigdzie. To specyfik Łodzi, misto wyrźnie się tym szczyci i być może znlzło sposób n zznczenie swojej obecności n mpie nie tylko Polski. Zrówno inwestorzy, jk i włdze mist, n terenie których budowne są lofty świdomi są konieczności prowdzeni dziłń zrówno Specjlizcj Sukces gencji Telm Group Communictions n polu public ffirs i lobbingu przy tej inwestycji związł gencję z firmą Opl Property Developments. Kolejnym obsługiwnym pirowo projektem deweloper był Projekt Łódzkie lofty. Obejmowł on rewitlizcję jednego z njstrszych i njwiększych kompleksów pofbrycznych w Łodzi orz jego dptcję n cele mieszkniowe. Jednocześnie jest to prób przywróceni do życi jednej z njstrszych dzielnic Łodzi zbytkowego Księżego Młyn. Z kmpnię Łódzkie lofty pierwsze w Polsce gencj otrzymł Złoty Spincz 2006 w ktegorii Public Affirs i Lobbing. Nim jednk doszło do przyznni ngrody, zrówno prcownicy gencji, jk i inwestorzy podjęli się przeprowdzeni szeroko zkrojonej, trwjącej blisko trzy lt kcji public reltions. Jej początkiem był kmpni dotycząc projektu Mnufktur, z którą not bene gencj był nominown do ngrody Złotego Spincz 2004. Telm Group Communictions będzie tkże świdczyć usługi PR n rzecz poznńskiej inwe- 26
n l i z utożsmić tę dzielnicę z kulturą i sztuką. A wszystko to dzięki loftom. Mgi tego słow dził n wszystkich. Wykorzystują to inwestorzy. Szereg ciekwych inwestycji plnuje n terenie Poznni irlndzki deweloper Howrd Holdings. W stolicy Wielkopolski zminie poddne zostną zbytkow splrni odpdów orz niszczejący browr w Kobylepolu. W Poznniu lofty powstją już n terenie fbryki Moden n Jeżycch orz u zbiegu ul. Ułńskiej, Wyspińskiego i Wojskowej, w dwnych koszrch (tzw. City Prk). Od kilku miesięcy trw sprzedż mieszkń w City Prku. Z metr zpłcimy tm od 6,9 tys. zł do 9,6 zł netto w zleżności od loklizcji i powierzchni. Njwiększe lofty mją tm nwet 230 m kw. Wysokie ceny n pewno nie odstrszją potencjlnych klientów. W innych polskich mistch lofty rozchodzą się w mgnieniu ok. Zdniem ekspertów w Poznniu będzie podobnie. (Sylwi Wilczk, Lofty w browrze i splrni odpdów, Gzet Wyborcz, 23.03.2007). Do przebudowy strych pofbrycznych obiektów biorą się również inwestorzy w innych mistch. We Wrocłwiu np. plnuje się przebudowę wrocłwskiego psżu hndlowego Pokoyhof. W Poznniu modernizcji mją zostć poddne stre budynki Moden, w Krkowie prtmenty powstną w strym młynie n Zbłociu. W smej Wrszwie lofty powstną m.in. n Prdze przy ul. Szwedzkiej. Inwestorzy szykują również projekty w mniejszym mistch, m.in. w Sieminowicch Śląskich i Bydgoszczy. (Dorot Kczyńsk, Po Łodzi n Prdze, Powiślu i Woli, Rzeczpospolit Wrszw, 26.02.2007). Zinteresownie tego rodzju nieruchomościmi widć nie tylko wśród polskich inwestorów. Obcokrjowcy są nie tylko zinteresowni zkupem, lecz tkże możliwością kredytowni tych przedsięwzięć. Większość z nich chce korzystć z kredytów udzielnych przez bnki w Polstycji Moden Prk, relizownej również przez firmę Opl Property Developments. Umow między gencją inwestorem zostł zwrt n okres 12 miesięcy i obejmuje kompleksową obsługę PR, w szczególności dziłni z zkresu medi reltions, community reltions i lobbingu. Łódzki wzór W zpuszczonej do niedwn Łodzi budow Mnufktury określn był jko wżne ekonomiczno-społeczne wydrzenie. Stop bezroboci powoli mleje, le oscyluje wokół 16%. Tymczsem w Mnufkturze powstło jk dotąd, według inwestor, prwie 4 tysiące miejsc prcy. Choć większość z nich to nisko płtne posdy w sklepch, może to mieć długoflowy, pozytywny wpływ n ekonomię i przestrzeń mist. (Grzegorz Piątek, Mnufktur w Łodzi, Architektur-Murtor, 01.10.2006). Zminę mist dostrzegją również zgrniczni goście. Misto dostosowuje się do potrzeb rynku. Przy sprwnie prowdzonej kcji mrketingowej i pirowej dziłni te są dostrzegne w cłym krju i z grnicą. Zniedbn Łódź stje się od jkiegoś czsu jednym z brdziej trkcyjnych mist. The Independent pisze o Łodzi: Dziennikrz [Jerome Tylor] przyjechł do Polski, bo interesowł go sytucj polityczn i gospodrcz krju. W rezultcie w swym rtykule w brytyjskim dzienniku skupił się n Łodzi. Tu spotkł się z włdzmi mist, zobczył Mnufkturę i Księży Młyn. W strych fbrykch z czerwonej cegły powstją modne prtmenty opisł. T przemin Łodzi i ruch w nieruchomościch przeczą temu, że Polcy wyjeżdżją n Zchód i zostją tm n stłe. (Jonn Blewąsk, Gzet Wyborcz Łódź, 31.10.2006). Z Łodzi biorą przykłd inne mist. Oprócz wspomninej wcześniej Bydgoszczy n inwestycję w rewitlizcję zniszczonych obiektów przemysłowych zdecydowły się Wrszw, Poznń, Krków czy Wrocłw. Rewitlizcj może się wiązć ze zminą funkcji obszru, dltego jej przeprowdzenie wymg głębokiego nmysłu, prcy wielu osób, czsu i oczywiście pieniędzy. Wrto ją przeprowdzić i to w sposób brdzo solidny, bo dzisiejsze zdegrdowne i nietrkcyjne obszry w mieście będą przywrócone do życi i n powrót stną się wrtościowe dl rynku nieruchomości i biznesu. A skorzystją n tym wszyscy krkowinie. (Brbr Sobńsk, Rewitlizcj w inkubtorze, Gzet Krkowsk, 28.12.2006). W stolicy n mieszkni będą przerobione budynki Polskich Zkłdów Optycznych (włś- ciciel i inwestor PZO Investment), tkże przy ulicy Grochowskiej (Projekt Prg) rewitlizcj obejmie zbudowni między Grochowską Mińską. Przebudowie poddne zostną również budynki elektrociepłowni n Powiślu i Polleny przy ulicy Szwedzkiej. Pierwsze mieszkni w hlch PZO powinny być gotowe późną jesienią 2007 roku. Jeszcze do niedwn wrszwsk Prg strszył mieszkńców stolicy i turystów. Dziś, dzięki inwestycjom w rewitlizcję zniszczonych budynków i sprwnie przeprowdzonym kcjom promocyjnym, większość Polków zczyn Ogromną rolę odegrły dziłni z zkresu public ffirs i community reltions Kontekst temtyczny kwiecień/mj 2007 27
l i z n l i z sce. (Sebstin Śliwieński, Modne i drogie nieruchomości fbryczne, Głos Wielkopolski, 30.01.2007). To dopiero początek Rok 2006 zskoczył nwet tych, którzy prognozowli wysoki wzrost cen mieszkń i ziemi. N początku roku 2007 wydwć się mogło, że to prwie niemożliwe, by rok bieżący był lepszy od poprzedniego. Zdniem Simon McMnonen, dyrektor finnsowego Opl Property Developments, polski rynek nieruchomości stje się brdziej dojrzły. To dje inwestorom dużo więcej pewności siebie do prowdzeni dlszych inwestycji. Firm już poszerz biznes o kolejne polskie mist jest zinteresown kupnem nowych terenów, njchętniej tkże strych, historycznych budynków, które będzie mogł rewitlizowć. Jej przedstwiciele zpowidją jednk, że njwżniejsze inwestycje będą jednk prowdzić w Łodzi. (Tomsz Chojnowski, To prwie niemożliwe, by rok 2007 był Alicj Bykowsk, Dyrektor Zrządzjący Medi Nvigtor Mnufktur i lofty pchją Łódź mrketingowo Temtyk loftów nleżł do chętnie eksponownych w medich o zsięgu zrówno ogólnopolskim, jk i regionlnym. Wyrźnie widoczne jest zinteresownie tym temtem, dyskusj prowdzon n łmch prsy wokół dziłń deweloperów stwi podobne przedsięwzięci w rczej przychylnym kontekście. Z trudem możn ntknąć się n głosy negtywne. Fot: Medi Nvigtor Zzwyczj zjwisko to eksponowne jest jko powiew świeżości n polskim rynku nieruchomości z jednej strony, znkomit inwestycj z drugiej. Tkiemu postrzegniu loftów sprzyjją tkże opinie, w których mow jest o rewitlizcji poszczególnych obszrów mist. Inwestycje deweloperów z tej perspektywy jwią się jko dziłni pionierskie, pomysłowe, z korzyścią nie tylko dl inwestor, le i cłego mist. W rtykułch nie brkuje ilustrcji nowo powstłych orz plnownych obiektów. Ich imponujące rozmiry orz kompleksowość wykonni mogą czy wręcz muszą budzić w czytelnikch pozytywne skojrzeni. Wrżenie to potęgowć może tkże duży kcent położony n modę, jk obecnie zpnowł n ten typ zbudowy. Wskzuje się n elitrny chrkter mieszkń w loftch, n prestiż, jki się z tym łączy, odnowione wnętrz stją się częstym temtem dl prsy specjlistycznej. Dziennikrze podkreślją tkże, że dzięki loftom obserwowć możemy efekty czysto ekonomiczne, tkie jk zmniejszenie bezroboci w regionie czy znczne ożywienie w zkresie plnownych inwestycji. Pod względem obecności w przekzie medilnym przodują dziłni w Łodzi, w mniejszym stopniu w Wrszwie, Poznniu czy n Śląsku. W medich dje się jednk wyrźnie zuwżyć klimt oczekiwni n więcej tego rodzju przedsięwzięć w innych miejscch krju. Widoczne są wręcz sugestie, w których prs czy opini publiczn str się podsuwć pomysły n tkie inwestycje w swoich mistch. lepszy od 2006 [rozmow z Simonem McMnonem, dyrektorem finnsowym Opl Property Developments], Prkiet Wrszw, 30.01.2007). Rynek loftów rozwij się w zskkującym tempie. Wpływ n to m nie tylko trend n rynku nieruchomości i corz brdziej wymgjący klient, w dużych mistch powodem tego stnu rzeczy często jest brk terenów n budowę dużych, luksusowych prtmentów. Dobrym i sensownym rozwiązniem wydje się więc być rewitlizcj zpomninych i zniedbnych dzielnic przemysłowych. To tylko jeden z rgumentów, który przemwi z tką populrnością temtyki loftów w medich. Rewitlizcj obszrów miejskich, w których opuszczone, zdewstowne budynki, niejednokrotnie umiejscowione w trkcyjnych loklizcjch po prostu strszą cieszy się już społecznym poprciem. Jednk nie zwsze tk było. Przykłdem może być choćby projekt łódzkiej Mnufktury, gdzie n początku inwestycji społeczność lokln nie drzył plnów inwestor dużym zufniem. Nwet te opuszczone zbytki były dl mieszkńców symbolmi ich mist. Niepewność orz obwy przed kierunkiem zmin wpływły n niskie poprcie dl dziłń deweloper. Ogromną rolę odegrły dziłni z zkresu public ffirs i community reltions. Przetrcie łódzkich szlków przyniosło dużą populrność temtowi dptcji obszrów poprzemysłowych nie tylko w medich, ide zyskł bowiem również społeczne poprcie. W konsekwencji przyszł swoist mod n lofty przedstwine przez dziennikrzy jko mieszkni dl osób twórczych, nietuzinkowych, niebnlne, zrzem pięknie zrnżowne, w loklizcjch, które dzięki rewitlizcji stły się nprwdę trkcyjne. Dl inwestor pogoń klientów z nowymi trendmi, potrzeb i chęć byci trendy przełożył się n zyski. Osiągnięto ztem sukces n wielu płszczyznch dzięki efektowi synergii wspomninych elementów. Pozostje pytnie, co było pierwsze? Czy to snobistyczne potrzeby bogtszej części społeczeństw są przesłnką sukcesu i populrności loftów? A może efekty rewitlizcji wsprte dużą ktywnością pirową inwestorów i w konsekwencji populrnością w medich wykreowły w ludzich ową potrzebę? Podobnie jk z jjkiem i kurą, zdni będą równo podzielone. Jeżeli z potrzebę luksusu przyjmiemy jjko, PR, który przyczynił się do mody n lofty z kurę, postwiłbym jednk n kurę. Mciej Dominik 28