Projektowanie procesu kształcenia Struktura zajęć laboratoryjnych i terenowych
Dawniej: wykładowca był uczonym, który przedstawiał studentom wyniki własnych przemyśleń i eksperymentów. Współcześnie, niezwykle ważna stała się technika przekazu wiedzy. 1. Zarówno nauczyciel jak i student powinni znać zasady samokształcenia.
Cechy studiowania jako procesu edukacyjnego Postrzeganie uczenia się jako przyjemności Tworzenie koncepcji Siebie jako niezależnego studenta Tolerancja na ryzyko, niepewność i komplikacje Kreatywność Uczenie się jako proces całożyciowy Inicjatywa w uczeniu się Rozumienie samego siebie Zaakceptowanie odpowiedzialności za swoje własne uczenie się
Formułowanie tematu zajęć zależnie od formy Wykład: Taksonomia roślin naczyniowych ( ogólnie teoria) Ćwiczenia laboratoryjne: (problemowo)np.. Obserwacja przystosowań do środowiska u roślin szuwarowych Ćwiczenia terenowe: (uwzględnienie naturalnego środowiska) Rozpoznawanie roślin torfowiska niskiego
wykład Typy zajęć w zależności od charakteru i metody pracy nauczyciela zajęcia ćwiczeniowe zajęcia z wykorzystaniem środków audiowizualnych zajęcia z wykorzystaniem programów komputerowych zajęcia problemowe - konwersatoria
W zależności od miejsca w którym odbywają się zajęcia; lekcja w muzeum lekcja w pracowni biologicznej, komputerowej... Ćwiczenia terenowe np. w ogrodzie botanicznym, w lesie, na łące...
Struktura zajęć o wielu ogniwach nauczania np. ćwiczenia laboratoryjne: Sprawy organizacyjno porządkowe. Powtórzenie, kontrola i ocena wiadomości (wejściówka) Nawiązanie i wprowadzenie nowego tematu (prelekcja nauczyciela) Właściwa część zajęć (studenci wykonują zadania wg. instrukcji przygotowanej przez nauczyciela Integracja wiadomości studenci przedstawiają wyniki swojej pracy Ewaluacja Zadanie pracy domowej.
Budowa konspektu = plan zajęć Temat laboratoryjnych Cele kształcenia: wiadomości, umiejętności, kompetencje społeczne przedstawić w formie czasowników operacyjnych (nie opisowo!). Metody i środki kształcenia Formy pracy (praca zespołowa, indywidualna, równym frontem) Tok zajęć Literatura
II. Przebieg zajęć Faza wprowadzająca (czynności organizacyjne, lista obecności, powtórzenie, itp.) Faza realizacyjna Faza podsumowująca integracja wiadomości sporządzenie notatki, wniosków, zaliczenie ćwiczenia... praca domowa Literatura
Scenariusz zajęć Szczegółowy opis przebiegu lekcji (Dialogi N i S) z podaniem czasu na poszczególne ogniwa zajęć.
Przykład: Temat: Obserwacja Przystosowań ryb do życia w wodzie Czynności organizacyjne: (5 min.) Przedstawienie się, sprawdzenie listy obecności, Odpytanie osób chętnych sprawdzian. (Napisać pytania i oczekiwane odpowiedzi) N. Jak ryby przystosowały się do pobierania pokarmu? Proszę podać przykłady S. : opływowy kształt, łuski, śluz, pęcherz pławny, linia boczna, płetwy
N. Prezentacja prelekcja wprowadzająca (krótka max 10 slajdów) Po której należy podać: - Cele ćwiczeń - Wymienić czynności jakie ma wykonać student (instrukcja) - Odpowiedzieć na pytania i wątpliwości - Wyraźnie sprecyzować wymagania do zaliczenia ćwiczenia
Faza realizacyjna Czas na wykonanie ćwiczenia. (Nauczyciel jest obecny, pomaga poszczególnym studentom, komentuje, poprawia 1. Sprzęt (materiał do ćwiczeń) 2. Instrukcja ćwiczenia
np. Praca w grupach Propozycje kart pracy Tabela wyników Arkusz analizy Wprowadzenie wyników do Eksela
Faza podsumowująca S. Przedstawiają wyniki swojej pracy: - Głośno przed całą grupą - Przedstawiając wyniki nauczycielowi - Składając wypełnione karty pracy do sprawdzenia - Przedstawiając wykresy, rysunki itp.
Podsumowanie ogólne sprawdzenie efektów kształcenia N. (wiadomości) Proszę wymienić cechy ryb przystosowujące je do życia w wodzie S. przedstawia rysunki z obserwacji, wymienia cechy... N ( umiejętności) Porównać cechy ryb z cechami innych zwierząt wodnych S. j.w. N. (kompetencje) Jakie zasady obowiązują wędkarza łowiącego ryby? Studenci: wymieniają, dyskutują, podają przykłady zachowań wędkarzy
Ewaluacja -przygotowuje N wypełnia S Ankieta ewaluacyjna zajęć dotyczy: samooceny oceny przebiegu zajęć oceny prowadzącego zajęcia co zrobić, żeby było lepiej?
Hospitacja zajęć Forma uzyskania informacji do oceny efektów pracy nauczyciela w zakresie wybranych elementów procesu dydaktycznego. Hospitacją obejmuje się całą jednostkę zajęć. Hospitujący nie może wprowadzać zmian dotyczących tematu czy przebiegu zajęć w czasie trwania hospitacji.
Hospitacja zajęć Po zakończeniu zajęć hospitujący w rozmowie z nauczycielem, analizuje przebieg zajęć, ocenia i udziela wskazówek. Wypełnia protokół hospitacji, który musi być podpisany przez nauczyciela.
Hospitacja zajęć Protokół hospitacji uwzględnia: - Pomiar dydaktyczny - Ocena pracy studenta - Ocena merytoryczna nauczyciela - Zastosowanie metod aktywizujących - Karta pracy, instrukcja ćwiczenia - Podsumowanie i ewaluacja zajęć - Wskazówki do realizacji (zalecenia)
Zadanie Przygotuj ankietę ewaluacyjną dla studentów, którą mógłbyś zastosować po przeprowadzeniu ćwiczeń ze swojej dziedziny.
Literatura Geof Petty, Nowoczesne nauczanie, praktyczne wskazówki i techniki dla nauczycieli, wykładowców i szkoleniowców, GWP, Sopot 2010 A. Rozmus,(red.) Wykładowca doskonały, Wolters Kluwer, w-wa 2010