Andrzej Syguła Wirtualne Wyspy Wiedzy W Państwowej WyŜszej Szkole Zawodowej im. Prezydenta Stanisława Wojciechowskiego w Kaliszu realizowany jest projekt wdroŝenia wirtualnej edukacji, nazwany od akronimu WWW - Wirtualna Wyspa Wiedzy. Jego celem jest wsparcie tradycyjnego procesu edukacyjnego najnowocześniejszymi metodami i technologiami kształcenia na odległość. Projekt ten stanowi fragment działań internetowych określanych jako Wirtualna Uczelnia. E-learning jako nowa forma kształcenia E-learning (edukacja zdalna) jako forma kształcenia jest w Polsce mało popularny, choć w zapytaniu w wyszukiwarce Google zwraca 132 miliony stron www (30-03-2009). Wynika to m.in. z ograniczeń ustawowych metodą e-learningu moŝe być objętych maksymalnie 60% zajęć dydaktycznych ze standardów kształcenia dla poszczególnych kierunków studiów oraz poziomów kształcenia (z wyłączeniem zajęć praktycznych i laboratoryjnych). Innym elementem opóźniającym stosowania technik kształcenia na odległość jest nieufność samych wykładowców. E-learning to forma edukacji na odległość (nauczyciel i student są odseparowani), które odbywa się w sieci komputerowej (internetowej, intranetowej) z zastosowaniem mediów elektronicznym (w tym multimediów) z zapewnieniem dwukierunkowej komunikacji między uczestnikami kształcenia. W nauczaniu naleŝy przyjąć odpowiednią metodykę i aktywne metody kształcenia. Cały proces dydaktyczny wspomagany jest i śledzony za pomocą informatycznego systemu edukacyjny, zwanego platformą zdalnego nauczania. Podstawowe zalety zdalnej edukacji to ułatwiony dostęp do nauczania 24/7/365 (24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu, 365 dni w roku) z róŝnych miejsc, indywidualizacja procesu kształcenia, zwiększona efektywność oraz bogactwo form prezentacji. E-learning to równieŝ a moŝe przede wszystkim zmiana filozofii kształcenia: student samodzielnie zdobywa wiedzę a nauczyciel jest jego przewodnikiem (mentorem, mistrzem). Dzięki zdalnemu nauczaniu moŝna brać udział w e-kursach prowadzonych przez wybitnych naukowców na całym świecie, a z zajęć internetowych mogą korzystać osoby z mniejszych ośrodków, osoby niepełnosprawne lub obciąŝone obowiązkami, które nie pozwalają im studiować stacjonarnie.
Aktywności e-learningu. Idea e-edukacji w strategii Uczelni Najlepsze efekty kształcenia daje wykorzystanie zalet kształcenia tradycyjnego oraz nowych moŝliwości nauczania zdalnego. Ta łączona forma edukacji nazywana jest kształceniem hybrydowym, mieszanym lub z ang. blended. Kaliska PWSZ prowadząc zajęcia przede wszystkim metodą tradycyjną będzie wspierać najnowocześniejsze metody i techniki kształcenia na odległość, a ponadto wykorzystywać technologie internetowe do organizacji procesów kształcenia. W pierwszej fazie realizacji projektu Wirtualna Wyspa Wiedzy na portalu zdalnego nauczania umieszczone zostaną materiały edukacyjne, w drugiej - pojawią się rozbudowane treści uzupełnione multimediami, testami, elementami komunikacji między uczestnikami zajęć. Kolejny etap będzie przejściem do zastosowania w nauczaniu technik e-learningowych. Tam gdzie to moŝliwe zaplanowano zbudowanie szeregu kursów do samodzielnego studiowania (m.in. kurs biblioteczny, BHP, kursy korzystania z platformy e-learningowej dla studentów i wykładowców). Dla kontroli jakości kształcenia w technologii zdalnej zastosowane zostaną kryteria oceny kursów opracowane przez Stowarzyszenia E-learningu Akademickiego.
Multimedialny kurs BHP pracowni komputerowej dostępny na platformie edukacyjnej. Portal edukacyjny i pierwsze kursy Jako platformę do prowadzenia zdalnej edukacji wykorzystano popularne na całym świecie środowisko Moodle. Oprogramowanie Moodle pozwala przygotować zajęcia zdalne i realizować je w róŝnych wariantach. Portal edukacyjny został zainstalowany na dedykowanym serwerze i udostępniony w domenie edukacyjnej PWSZ (www.e.pwsz-kalisz.edu.pl). Jako pierwszy materiał edukacyjny na portalu umieścił Rektor Państwowej WyŜszej Szkoły Zawodowej w Kaliszu prof. zw. dr hab. inŝ. Jan Chajda w formie kursu Współrzędnościowa technika pomiarowa. Kurs zawiera m.in. prezentacje z wykładów oraz filmy. W obecnej chwili materiały edukacyjne oferowane są w 15 kursach przez 10 wykładowców. Dla przedmiotów Technologia Informacyjna i Informatyka w Zarządzaniu wykorzystywane są aktywne metody nauczania, np. rozbudowane zadania w postaci warsztatów, lekcje samokształceniowe oraz testy. Z portalu edukacyjnego mogą korzystać studenci i wykładowcy PWSZ logując się na indywidualnie przydzielone konto. W semestrze letnim zaplanowano szkolenia dla wykładowców w zakresie wykorzystania platformy e-learningowej oraz tworzenia i publikowania materiałów dla kursów zdalnych. Zapewne wpłynie to na zwiększenie zainteresowania zdalna formą nauczania. Kurs internetowy traktowany będzie w przyszłości równowaŝnie z tradycyjną publikacją.
Wybrane kategorie kursów na portalu edukacyjnym. Biblioteka cyfrowa Uczelnia przystąpiła do budowy własnej biblioteki cyfrowej. W pierwszej kolejności dostępne będą w niej w całości lub we fragmentach wydawnictwa PWSZ, a Uczelnia rozwijać będzie współpracę z bibliotekami szkół wyŝszych dla wykorzystania sieci zasobów cyfrowych. JuŜ w tej chwili pięć wydawnictw uczelnianych uzyskało swoją postać zdigitalizowaną. W wersji elektronicznej moŝna przeczytać równieŝ Biuletyn Uczelniany oraz magazyn studencki śak Kaliski. W postaci zbiorów elektronicznych, których licencje zakupiła kaliska PWSZ dostępnych jest obecnie 15 baz pełnotekstowych (m.in. ProQuest, Emerald, InforLex, TezMesch), 4 bazy bibliograficzne, 4388 czasopism elektronicznych. Dostęp do baz ProQuest i Emerald moŝliwy jest spoza sieci uczelnianej (a zatem z domu) z wykorzystaniem portalu edukacyjnego.
Pracownia e-learningu Biblioteka cyfrowa na portalu edukacyjnym. Dla wspomagania procesu budowy kursów zdalnych i przygotowania materiałów dla biblioteki cyfrowej oraz rozwijania portalu edukacyjnego zaplanowano utworzenie pracowni e-learningu. Dysponować ona będzie odpowiednim sprzętem (komputery graficzne, skanery, tablice wirtualne, projektor, sprzęt audio i wideokonferencyjny) i oprogramowaniem (programy dla autorów kursów, programy do wideokonferencji i prezentacji), które pozwolą wykładowcom na realizację programów nauczania z zastosowaniem najnowocześniejszych narzędzi, technologii oraz metodologii. Pracownia zlokalizowana zostanie w kampusie przy ul. Poznańskiej, który stanie się centrum działań e-learningowych Uczelni. W kierunku przyszłości: współpraca i sieci wiedzy Dla dostępu do najlepszych treści edukacyjnych istotna będzie współpraca między uczelniami przy wykorzystaniu technologii internetowych. Obejmie ona wspólną realizację i wymianę kursów, organizację wspólnych zajęć w wirtualnych klasach, wykłady przez internet, korzystanie ze wspólnych baz bibliotek cyfrowych. Działania te zmierzać będą do budowania sieci wiedzy oraz osiągnięcia wysokiego poziomu nauczania studentów.