Od autorów... 13 Henryk Babis Rozdział 1 Monopole jako geneza przekształceń i wdrażania polityki konkurencji na rynku pocztowym... 15 1. Wprowadzenie... 15 2. Charakterystyka struktur rynkowych... 17 2.1. Istota monopolu... 20 2.2. Monopol naturalny jako przesłanka monopolizacji w działalności pocztowej... 26 2.3. Rynki oligopolistyczne... 31 2.4. Konkurencja monopolistyczna... 32 3. Potrzeba regulacji rynku pocztowego na poziomie Komisji Europejskiej... 39 4. Cele polityki konkurencji Unii Europejskiej wobec rynku pocztowego... 44 5. Szczegółowa ocena uregulowań prawnych zawartych w trzeciej dyrektywie... 46 5.1. Uregulowania usługi powszechnej i obszaru zastrzeżonego... 46 5.2. Regulowanie cen... 50 5.3. Regulowanie kosztów... 53 5.4. Regulowanie dofinansowania... 55 5.5. Regulowanie obowiązkowej sprawozdawczości... 57 5.6. Niezależność regulatora... 58 6. Implementacja polityki konkurencji Unii Europejskiej na polskim rynku pocztowym... 60 5
Roman Czaplewski Rozdział 2 Przesłanki kształtowania i przekształcania rynków usług pocztowych...63 1. Wprowadzenie... 63 2. Podstawowe przyczyny wprowadzenia i utrzymywania monopolu w obszarze rynku usług pocztowych... 67 3. Badania ekonomicznych cech rynków usług pocztowych i ich wyniki... 89 4. Podsumowanie... 120 Rozdział 3 Charakterystyka ogólna normodawstwa pocztowego... 123 1. Wprowadzenie... 123 2. Ocena wstępna... 124 3. Znaczenie Prawa pocztowego z 2003 r.... 126 4. Specyfika Poczty Polskiej... 130 5. Rozporządzenia wykonawcze do ustaw pocztowych... 135 6. Regulacje dotyczące poczty poza ustawodawstwem pocztowym... 140 7. Akty prawa międzynarodowego regulujące byt poczty i rynek usług pocztowych... 142 8. Podsumowanie... 146 Rozdział 4 Aspekty prawnomiędzynarodowe usług pocztowych... 148 1. Wprowadzenie... 148 2. Światowy Związek Pocztowy i jego wpływ na kształtowanie standardów usług pocztowych... 149 2.1. Organizacja i podstawy prawne działania Światowego Związku Pocztowego... 150 2.2. Charakterystyka celów i funkcji Światowego Związku Pocztowego... 152 2.3. Cele Światowego Związku Pocztowego... 153 2.4. Funkcje Światowego Związku Pocztowego... 153 2.5. Regulaminy pocztowe Światowego Związku Pocztowego jako wyznacznik standardów pocztowych... 155 6
2.5.1. Regulamin poczty listowej... 156 2.5.2. Regulamin dotyczący paczek pocztowych... 159 2.5.3. Regulamin Porozumienia dotyczącego pocztowych usług płatniczych... 163 2.6. Stopień realizacji standardów Światowego Związku Pocztowego na polskim rynku usług pocztowych... 164 3. Międzynarodowe umowy bilateralne i multilateralne z udziałem Polski w sprawach pocztowych... 170 3.1. Umowy dwustronne... 170 3.2. Umowy wielostronne... 172 4. Szczególny charakter poczty dyplomatycznej... 173 5. Podsumowanie... 178 Ewelina Cała-Wacinkiewicz, Daniel Wacinkiewicz Rozdział 5 Usługi pocztowe i ich reglamentacja analiza w świetle unormowań prawa Unii Europejskiej i prawa polskiego... 179 1. Wprowadzenie... 179 2. Usługi pocztowe kontekst międzynarodowy i europejski... 180 3. Polityka pocztowa Unii Europejskiej... 182 4. Wiążące i niewiążące prawo pocztowe UE... 183 5. Polska regulacja prawna dotycząca usług pocztowych... 189 6. Świadczenie usług pocztowych... 191 7. Zezwolenia na prowadzenie działalności pocztowej... 195 8. Działalność pocztowa regulowana... 199 9. Podsumowanie... 203 10. Załącznik... 204 Anna Drab-Kurowska Rozdział 6 Dotychczasowe zmiany na rynku usług pocztowych... 213 1. Wprowadzenie... 213 2. Sytuacja na europejskim rynku pocztowym... 213 2.1. Stan procesów liberalizacji... 213 2.2. Rola i zadania regulatora rynku pocztowego w państwach Unii Europejskiej... 218 2.3. Rozwój konkurencji w wybranych państwach UE... 222 2.4. Jakość usług pocztowych w Unii Europejskiej... 225 7
3. Zmiany na rynku usług pocztowych w Polsce... 231 3.1. Zmiany zachodzące w strukturze podmiotowej rynku... 231 3.1.1. Operatorzy pocztowi... 231 3.1.2. Klienci usług pocztowych... 241 3.2. Zmiany w strukturze przedmiotowej... 244 3.2.1. Zmiany w obszarze usług pocztowych... 244 3.2.2. Jakość usług pocztowych... 249 3.2.3. Ceny na rynku usług pocztowych... 256 4. Podsumowanie... 259 Rozdział 7 Podstawy prawne świadczenia usług na polskim rynku pocztowym... 260 1. Wprowadzenie... 260 2. Wybrane reguły ustawowe świadczenia usług pocztowych... 261 3. Szczególne obowiązki operatorów pocztowych w zakresie obronności, bezpieczeństwa państwa oraz bezpieczeństwa i porządku publicznego... 271 3.1. Działalność służb specjalnych w obszarze pocztowym... 275 3.2. Ograniczenia swobód pocztowych w czasie stanu wyjątkowego, wojennego i stanu klęski żywiołowej... 280 4. Powszechne usługi pocztowe... 283 4.1. Powszechne usługi pocztowe jako kategoria prawna... 283 4.2. Podstawowe zasady ustawowe świadczenia powszechnych usług pocztowych przez operatora publicznego... 291 4.3. Rozliczanie kosztów operatorów świadczących powszechne usługi pocztowe... 297 4.3.1. Ustalanie i podział kosztów... 297 4.3.2. Dotowanie usług pocztowych podlegających ustawowemu zwolnieniu z opłat... 299 5. Odpowiedzialność operatorów pocztowych za niewykonanie lub nienależyte wykonanie usług pocztowych... 301 5.1. Charakter odpowiedzialności prawnej operatorów pocztowych... 303 5.2. Dochodzenie odpowiedzialności operatora pocztowego w trybie reklamacyjnym... 307 6. Podsumowanie... 313 8
Janusz Sługocki Rozdział 8 Status prawny Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej i jego kompetencje wobec operatorów pocztowych... 314 1. Wprowadzenie... 314 2. Pozycja prawna Prezesa UKE... 316 3. Kompetencje reglamentacyjne Prezesa UKE na rynku pocztowym... 320 4. Kompetencje kontrolne Prezesa UKE wobec operatorów pocztowych... 333 5. Podsumowanie... 338 Rozdział 9 Problemy organizacyjno-prawne funkcjonowania Poczty Polskiej na rynku usług pocztowych... 340 1. Wprowadzenie... 340 2. Regulacja prawna organizacji i funkcjonowania poczty w wybranych państwach europejskich i pozaeuropejskich... 341 3. Charakter prawny Poczty Polskiej... 346 4. Przedmiot działalności i struktura organizacyjno-prawna PPUP Poczta Polska... 359 5. Poczta Polska jako poborca opłat abonamentowych RTV... 376 6. Ochrona prawna PPUP Poczta Polska na rynku usług pocztowych... 383 7. Planowane przekształcenia organizacyjne i prawne PPUP Poczta Polska... 386 8. Podsumowanie... 394 Kinga Flaga-Gieruszyńska Rozdział 10 Istota postępowania sądowego w sprawach z zakresu regulacji poczty... 395 1. Wprowadzenie... 395 2. Podmioty postępowania... 396 2.1. Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów... 396 2.2. Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej... 398 2.3. Operator pocztowy... 404 2.4. Zainteresowany... 405 2.5. Pełnomocnicy stron... 408 9
3. Przedmiot postępowania... 411 4. Odrębności przebiegu postępowania sądowego... 414 5. Podsumowanie... 418 Jacek Buko Rozdział 11 Rola byłego monopolisty prawnego na rynku usług pocztowych... 421 1. Wprowadzenie... 421 2. Działalność usługowa byłego monopolisty prawnego... 426 3. Analiza dostępności usług powszechnych oferowanych przez pocztowego operatora publicznego... 443 3.1. Dostępność przestrzenna... 443 3.2. Dostępność cenowa... 447 3.2.1. Międzynarodowe porównania cen wybranych usług powszechnych... 449 3.2.2. Porównanie cen wybranych usług infrastrukturalnych w obszarze łączności... 459 3.2.3. Możliwości nabywcze społeczeństwa polskiego w odniesieniu do cen wybranych powszechnych usług pocztowych... 462 4. Podstawowe wyzwania dostosowawcze Poczty Polskiej do zmian rynkowych... 465 5. Podsumowanie... 471 Tomasz Radkiewicz Rozdział 12 Znaczenie doręczeń pocztowych w postępowaniu cywilnym... 473 1. Wprowadzenie... 473 2. Zasada bezpośredniego doręczania pism sądowych adresatom (tzw. doręczenie właściwe)... 475 3. Doręczenie zastępcze... 478 4. Doręczanie dokumentów sądowych w sprawach cywilnych w Państwach Członkowskich Unii Europejskiej... 486 5. Podsumowanie... 488 10
Rozdział 13 Doręczenia pocztowe w postępowaniu administracyjnym i postępowaniu egzekucyjnym w administracji... 490 1. Wprowadzenie... 490 2. Doręczanie pism w kodeksie postępowania administracyjnego... 492 3. Kwestia doręczeń pocztowych w postępowaniach egzekucyjnych... 515 4. Podsumowanie... 517 Grzegorz Harasimiak Rozdział 14 Podstawy odpowiedzialności karnej za ujawnienie tajemnicy pocztowej... 519 1. Wprowadzenie... 519 2. Informacja i dane jako specyficzny przedmiot ochrony prawnej... 520 2.1. Problem wolności komunikowania się... 520 2.2. Treść ustawowego pojęcia tajemnicy pocztowej... 523 2.3. Tajemnica pocztowa a dobro prawnie chronione w polskim prawie karnym... 528 3. Wyodrębnione przestępstwa związane z ujawnieniem tajemnicy pocztowej... 531 3.1. Specyfika prawa karnego... 531 3.2. Przestępstwa przeciwko ochronie informacji w kodeksie karnym... 533 3.3. Ujęcie przestępstw dotyczących ochrony danych osobowych... 540 4. Podsumowanie... 544 Tomasz Sondej Rozdział 15 Oczekiwane zmiany na rynku usług pocztowych... 546 1. Wprowadzenie... 546 2. Oczekiwania użytkowników usług pocztowych... 547 3. Trendy zmian na rynku usług pocztowych w Polsce i Europie... 559 11
4. Podstawowe zmiany prawa regulującego funkcjonowanie wspólnego rynku usług pocztowych na obszarze Unii Europejskiej... 565 4.1. Zwiększenie konkurencji na rynku usług pocztowych i zapewnienie powszechnego dostępu do usług na obszarze całego kraju... 567 4.2. Zapewnienie współpracy międzyoperatorskiej... 570 4.3. Rozwiązania proponowane w nowelizacji Dyrektywy... 571 5. Podsumowanie... 588 Bibliografia... 589 Wykaz aktów prawnych... 609 12