Kurs on-line dla nauczycieli

Wstęp Przewodnik kształcenia Kurs on-line dla nauczycieli Witamy we wstępie do kursu - w Przewodniku kształcenia. Niniejszy Przewodnik kształcenia jest wstępem do kursu on-line dla nauczycieli, dotyczącego realizacji projektu Storytelling Teaching Model, mającego na celu nauczanie przedmiotów przyrodniczych w taki sposób, aby motywować uczniów i umożliwić im naukę w sposób przyjemny i zrozumiały. Niniejszy kurs on-line składa się z lekcji (modułów) on-line, z których każda ma własne cele i rozwija konkretne umiejętności. Przy większości lekcji można znaleźć odpowiedzi dotyczące zawartych w nich ćwiczeń. Jednakże zaleca się uzupełnienie ćwiczeń przed zapoznaniem się z odpowiedziami. Ponadto, załączone odpowiedzi nie są jedynymi poprawnymi odpowiedziami do ćwiczeń, są jedynie odpowiedziami przykładowymi, dającymi rozeznanie w tym, czego oczekuje się od danego ćwiczenia. Celem tego kursu on-line jest wyszkolenie nauczycieli przedmiotów przyrodniczych tak, aby nauczali oni w sposób ciekawy i zrozumiały dzięki wprowadzeniu opowiadań wykorzystujących Historię Nauki (HoS) oraz wzbogaconych elementami Natury Nauki (NoS). Aby było to możliwe, lekcje niniejszego kursu on-line są ułożone w sposób liniowy na podstawie typowych kroków w procedurze realizowania gotowych i tworzenia nowych opowiadań na potrzeby lekcji przedmiotów przyrodniczych. Pomimo tego, że lekcje tego kursu on-line mają strukturę liniową, możesz realizować je według odpowiadającej tobie kolejności. Niniejszy kurs on-line wykorzystuje zasoby edukacyjne stworzone przez partnerów projektu S@TM. Zasoby te zostały stworzone z myślą o uczniach w wieku 15-16 lat, jednak mogę być zaadaptowane na potrzeby uczniów w innym wieku. Stworzono osiemnaście opowiadań na potrzeby projektu S@TM (z zakresu fizyki, chemii i biologii), opartych na różnych opowiadaniach z Historii Nauki. Opowiadania te mogą zostać wykorzystane w celu ulepszenia nauczania oraz procesu uczenia się uczniów. Niniejszy kurs on-line będzie często posługiwał się przykładem opowiadania wykorzystując opowiadanie Dusza energii słonecznej: Augustyn Mouchot. Niniejszy kurs on-line można zastosować do pozostałych 17 opowiadań w celu ich zaadaptowania na potrzeby lekcji. Zatem, można wybrać dowolne opowiadanie z dostępnych 18 i opracować je na podstawie tego kurs on-line, zgodnie z tym, co jest odpowiednie dla wykorzystywanego programu nauczania i potrzeb uczniów. (Pomocne w podjęciu decyzji może być wykorzystanie w razie potrzeby lekcji 5 & 6) Na realizację opowiadań podczas zajęć kurs przewiduje 2 lekcje po 45 minut, jednak czas potrzebny na realizację opowiadań i ćwiczeń może być dowolnie dostosowywany do potrzeb Kurs on-line dla nauczycieli 1

uczniów. Z uwagi na Twoje doświadczenie kurs można wykorzystać do (w kolejności od zagadnienia najłatwiejszego do najtrudniejszego): Wybrania i wprowadzenia jednego lub więcej gotowych opowiadań zawierających elementy Historii Nauki i Natury Nauki w formie lekcji video. Wybrania i wprowadzenia jednego lub więcej gotowych opowiadań w formie tekstowej poprzez odczytanie ich. Wybrania i wprowadzenia jednego lub więcej gotowych opowiadań w formie tekstowej poprzez poproszenie uczniów o przeczytanie ich. Wybrania i wprowadzenia jednego lub więcej gotowych opowiadań zawierających elementy Historii Nauki i Natury Nauki poprzez opowiedzenie ich uczniom. Zaadaptowanie i wprowadzenie gotowego opowiadania zawierającego elementy Historii Nauki i Natury Nauki poprzez przeczytanie go uczniom. Zaadaptowanie i wprowadzenie gotowego opowiadania zawierającego elementy Historii Nauki i Natury Nauki poprzez poproszenie uczniów o przeczytanie go. Zaadaptowanie i wprowadzenie gotowego opowiadania zawierającego elementy Historii Nauki i Natury Nauki w formie video. Zaadaptowanie i wprowadzenie gotowego opowiadania zawierającego elementy Historii Nauki i Natury Nauki poprzez odczytanie go. Nauczenie się tworzenia własnych opowiadań poprzez wybieranie odpowiednich tematów z lekcji przedmiotów przyrodniczych i stosowanie podobnej procedury do przedstawionej w niniejszym Przewodniku, wykorzystując umiejętności nabyte dzięki oferowanym lekcjom on-line. W zależności od obranych celów czas nauki potrzebny na przygotowanie lekcji z własnym opowiadaniem, wykorzystującej procedury zaproponowane w tym Przewodniku, wynosi od 90 minut do kilku dni (pracując średnio dwie godziny dziennie). Przy każdej lekcji podano czas potrzebny do jej zrealizowania. Poprzez uważne prześledzenie działań zaproponowanych przez niniejszy Przewodnik odnoszących się do przykładu opowiadania Dusza energii słonecznej: Augustin Mouchot można również: Cieszyć się opowiadaniem o piecach solarnych i solarnych silnikach parowych. Zdać sobie sprawę z problemu społecznego, który próbował rozwiązać Mouchot swoimi badaniami poprzez wynalezienie pieca solarnego i parowego silnika solarnego, np. w celu zapewnienia paliwa silnikom. 2 Kurs on-line dla nauczycieli

Lekcje on-line wchodzące w skład tego kursu on-line: Wstęp Przewodnik kształcenia... 1 Lekcje on-line wchodzące w skład tego kursu on-line:... 3 A. Zapoznanie... 4 1 lekcja on-line: Zapoznanie z opowiadaniem, kontekst historyczny (elementy Historii Nauki - HoS).... 4 2 lekcja on-line: Zapoznanie z elementami Natury Nauki (NoS) zawartymi w opowiadaniu.... 5 3 lekcja on-line: Znalezienie dalszych potrzebnych informacji... 8 B. Podejmowanie decyzji o funkcji opowiadania... 9 4 lekcja on-line: Niezbędne decyzje: motywujący wstęp, głównay element lekcji czy ocena?... 9 5 lekcja on-line: Niezbędne decyzje: jak wprowadzić opowiadanie na zajęciach?... 12 6 lekcja on-line: Rozpatrzenie wyborów, prawdopodobnych problemów, organizacja lekcji.... 14 C. Adaptowanie opowiadania.... 15 7 lekcja on-line: Ważne elementy interesującego opowiadania.... 15 8 lekcja on-line: Adaptowanie opowiadania.... 20 9 lekcja on-line: Sprawdzanie zaadaptowanej wersji opowiadania.... 22 10 lekcja on-line: Opracowywanie kart pracy/ćwiczeń do opowiadania... 23 11 lekcja on-line: Umiejętności związane z opowiadaniem... 25 D. Tworzenie własnego opowiadania.... 27 12 lekcja on-line: Tworzenie własnego opowiadania: Dlaczego warto?... 27 13 lekcja on-line: Co tworzy dobre opowiadanie przyrodnicze?... 31 14 lekcja on-line: Planowanie i organizacja procesu tworzenia opowiadania autorskiego oraz ocenianie go.... 35 Kurs on-line dla nauczycieli 3

A. Zapoznanie 1 lekcja on-line: Zapoznanie się z opowiadaniem, kontekst historyczny (elementy Historii Nauki) Celem 1 lekcji on-line jest zapoznanie nauczyciela z opracowanym opowiadaniem oraz jego kontekstem historycznym (elementy Historii Nauki). Wymagany czas: 30 1. Przeczytaj opowiadanie Dusza energii słonecznej: Augustyn Mouchot. 2. Spróbuj określić w opowiadaniu istotne elementy kontekstu historycznego, społecznego, ekonomicznego, naukowego i kulturowego, które miały wpływ na badania Mouchota. Jakie przeszkody napotkał Mouchot próbując przeprowadzać swoje badania (społeczne, naukowe i inne problemy)? Znajdź odpowiednie słowa-klucze i wykorzystaj je do zapisania głównych punktów, których nie należy wg ciebie ominąć w opowiadaniu tej historii. W razie potrzeby ponownie przeczytaj opowiadanie. 3. Możesz stworzyć mapę pojęciową głównych punktów wykorzystując słowa-klucze oraz darmowe oprogramowanie (np. narzędzie CMAP http://cmap.ihmc.us/, Freemind http://sourceforge.net/projects/freemind/ and Bubble.us https://bubbl.us/). Zamiast opierać się na innych rodzajach map pojęciowych (np. o strukturze gwiazdy czy hierarchicznej, itp.), możesz wykorzystać strukturę liniową, wzbogacając każdy etap opowiadania informacjami, których nie chcesz pominąć (w tym elementami Natury Nauki, patrz: 2 lekcja on-line). Wykorzystaj mapę pojęciową jako sposób na przygotowanie, zapamiętanie i zaadaptowanie opowiadania. Powiedzmy, że to, co próbujesz stworzyć, to mapa opowiadania. Rozwiązanie 4 Kurs on-line dla nauczycieli

2 lekcja on-line: Zapoznanie się z elementami Natury Nauki zawartymi w opowiadaniu Celem lekcji 2 jest określenie głównych idei Natury Nauki zawartych w opowiadaniu i odniesienie ich do głównych punktów Historii Nauki. Wymagany czas: 30 Ćwiczenie 1 (Wymagany czas 20 ) Przeczytaj ponownie opowiadanie i spróbuj określić istotne elementy Natury Nauki zawarte w opowiadaniu. McComas (2004) opublikował listę dziewięciu elementów charakterystycznych, która może pomóc przy określeniu tych elementów: Które z wymienionych głównych idei Natury Nauki są obecne w tym opowiadaniu, a które nie? Napisz jedno lub dwa zdania zawierające uzasadnienie, że dana idea jest zawarta w opowiadaniu lub dlaczego jej nie ma. (W tym ćwiczeniu zignoruj pola Słowo-klucz i kolejność wg ważności ) 1. Nauka wymaga dowodów doświadczalnych i polega na nich. Słowo-klucz: Kolejność wg ważności: 2. Nie istnieje prosta metoda krok po kroku, dzięki której tworzy się całą naukę. Słowo-klucz: Kolejność wg ważności: 3. Mimo, iż nauka nie może udowodnić swej wiedzy, jej wnioski są wciąż akceptowane i trwałe. Kurs on-line dla nauczycieli 5

Słowo-klucz: Kolejność wg ważności: 4. Chociaż prawa i teorie naukowe są ze sobą powiązane, wciąż są od siebie odmienne. Słowo-klucz: Kolejność wg ważności: 5. Działania naukowe są wysoce kreatywne. Słowo-klucz: Kolejność wg ważności: 6. Nauka ma aspekt subiektywny. Słowo-klucz: Kolejność wg ważności: 7. Wpływ na naukę mają czynniki historyczne, kulturowe i społeczne. Słowo-klucz: Kolejność wg ważności: 8. Chociaż nauka i technologia mają na siebie wpływ, nie są one tym samym. Słowo-klucz: Kolejność wg ważności: 6 Kurs on-line dla nauczycieli

9. Nauka i jej metody nie są w stanie udzielić odpowiedzi na wszystkie pytania. Słowo-klucz: Kolejność wg ważności: 10. Czy istnieją jakieś inne aspekty charakterystyczne dla nauki, które można odnaleźć w opowiadaniu? Słowo-klucz: Kolejność wg ważności: (Zaadaptowane z McCommas, 2004. Dowiedz się więcej o Naturze Nauki na stronie http://www.nsta.org/publications/news/story.aspx?id=49929) Ćwiczenie 2 (Wymagany czas 10 ) 1. Przy każdej istotnej idei Natury Nauki zapisz słowo-klucz w polu ćwiczenia 1, aby zapamiętać argumenty przemawiające za Naturą Nauki zawartą w opowiadaniu. 2. Oceń argumenty przemawiające za Naturą Nauki w opowiadaniu od 1 (najważniejszy) do 9 (najmniej ważny) w odniesieniu do zawarcia ich w swoim opowiadaniu. 3. Zadecyduj, które aspekty Natury Nauki z opowiadania zaprezentujesz na lekcji i przedyskutuj je z uczniami. 4. Możesz wzbogacić wcześniej sporządzoną mapę pojęciową za pomocą słów kluczowych elementów Natury Nauki, które zawrzesz w opowiadaniu. Rozwiązanie Kurs on-line dla nauczycieli 7

3 lekcja on-line: Znalezienie dalszych potrzebnych informacji Celem 3 lekcji on-line jest zapoznanie nauczyciela z materiałem wstępnym i znalezienie odpowiedzi na możliwe pytania, przy wykorzystaniu dostępnych zasobów. Wymagany czas: 30 1. Zastanów się i zapisz, co chciałbyś dodatkowo wiedzieć o temacie opowiadania, z którym się zapoznałeś. (Wymagany czas: 5 min.) 2. Teraz przeczytaj materiał podstawowy. 3. Określ, na które pytania można znaleźć odpowiedzi w materiale podstawowym, a które pozostają bez jasnej odpowiedzi. 4. Spróbuj znaleźć zasoby (np. pozostałe dostępne źródła naukowe, źródła internetowe, itd.) w celu odpowiedzenia na pytania. Na dole każdej strony z opowiadaniem znajdują się odniesienia do źródeł głównych i dodatkowych. Mogą pojawić się nowe pytania; spróbuj znaleźć na nie odpowiedzi. 5. Jeśli jakieś pytania pozostaną bez odpowiedzi, określ, czy są one istotne dla wybranego tematu. Jeśli nie są istotne, przejdź do kolejnego ćwiczenia. Rozwiązanie 8 Kurs on-line dla nauczycieli

B. Podejmowanie decyzji o funkcji opowiadania UWAGA: Umiejętności podejmowania decyzji nie są ograniczone do konkretnych działań i mogą być stosowane zgodnie z wolą nauczyciela w każdej sytuacji, w której będą odpowiednie. Umiejętności podejmowania decyzji nie są obowiązkowe, jednak zostały tu zaprezentowane jako narzędzie pomocnicze. Co więcej, umiejętności te mogą się przydać w życiu codziennym! Kurs on-line dla nauczycieli 9

4 lekcja on-line: Niezbędne decyzje: motywujący wstęp, główny element lekcji czy ocena? Celem 4 lekcji on-line jest pomoc w wyborze, czy opowiadanie zostanie wykorzystane jako motywujący wstęp do lekcji, jako główny element lekcji, czy jako sposób oceny. Techniki podejmowania decyzji, takie jak Porównywanie par czy Analiza Pareto (http://www.mindtools.com/pages/article/newted_01.htm) mogą być pomocne. Wymagany czas: 20 1. Stwórz listę wszystkich opcji, które chcesz porównać (np. A = opowiadanie jako główny element lekcji, B = opowiadanie jako wstęp do lekcji, C= opowiadanie jako narzędzie służące do oceny). Przykładem zastosowania opowiadania jako narzędzia służącego do oceny jest opowiedzenie lub zaprezentowanie opowiadania (tekst, video) i poproszenie uczniów o określenie lub zastanowienie się nad połączeniem opowiadania z tym, czego już się nauczyli). 2. Zapisz opcje zarówno jako nagłówki kolumn, jak i wierszy na karcie. Dzięki temu będziesz mógł porównać opcje ze sobą. 3. Upewnij się, że komórki, w których miałbyś porównywać daną opcję z nią samą, są przekreślone. Podobnie, każde porównanie powinno być wykonane tylko w jednym kierunku. : 4. W efekcie możesz otrzymać tego typu tabelę: A B C A X B X X C X X X 10 Kurs on-line dla nauczycieli

5. W każdej pustej komórce porównaj opcję z wiersza z opcją z kolumny. Zadecyduj, która z dwóch opcji jest ważniejsza. Wpisz literę określającą najważniejszą opcję do komórki tabeli. A B C A X A A B X X B C X X X 6. Następnie, oceń punktowo różnicę w ważności opcji zaczynając od zera (brak różnicy/tak samo ważne) do, na przykład, trzech (istotna różnica/ jedna opcja dużo ważniejsza od drugiej). Np.: A B C A X A,1 A,2 B X X B,2 C X X X 7. Na koniec dodaj wartości wpisane dla każdej opcji. Możesz zamienić te wartości na wartość procentową całkowitej punktacji. Przykładowo: A=1+2=3, B=2, C=0 8. Jeśli dwie opcje mają tyle samo punktów, rozważ porównanie ich ze sobą.. (Dowiedz się więcej o metodzie porównania par na stronie: http://www.mindtools.com/pages/article/newted_02.htm#sthash.nedhvbtl.dpuf) Dalsze badania (analiza Pareto): 1. Stwórz listę wszystkich problemów, które musisz rozwiązać. 2. Określ główną przyczynę każdego problemu. 3. Następnie oceń punktowo każdy problem. 4. Pogrupuj problemy na podstawie ich przyczyny. Przykładowo, jeśli trzy problemy są spowodowane niewystarczającą ilością czasu, pogrupuj je razem. 5. Dodaj punkty dla każdej grupy. 6. Grupa, która ma najwięcej punktów ma najwyższy priorytet działania, a grupa, która otrzymała ich najmniej ma najniższy priorytet. 7. Najpierw zajmij się problemem o najwyższym priorytecie. Pamiętaj, że problemy, którym przydzieliłeś mało punktów mogą nie być nawet warte poświęcania im czasu. (Dowiedz się więcej o analizie Pareto na stronie: http://www.mindtools.com/pages/article/newted_01.htm#sthash.dlhrzftc.dpuf) Kurs on-line dla nauczycieli 11

5 lekcja on-line: Niezbędne decyzje: jak wprowadzić opowiadanie na zajęciach? Celem lekcji 5 jest pomoc w zdecydowaniu jak wprowadzić opowiadanie na zajęciach, stosując przy tym narzędzia pomagające w podejmowaniu decyzji, jak np. analiza siatki lub lista wad i zalet (lub analiza SWOT). Wymagany czas: 20 1. Zapisz wady i zalety (lub zrób analizę SWOT, która bierze pod uwagę mocne i słabe strony, a także szanse i zagrożenia każdej opcji). Wypisanie wad i zalet jest sprawą subiektywną, zatem skup się na sobie jako na nauczycielu podczas sporządzania tej listy (np. potrzebuję mniej czasu na przygotowywanie lub naprawdę lubię to robić, itd.) (Wymagany czas: 15 ). W tym momencie trzeba określić kryteria odpowiednie w podejmowaniu decyzji. Odpowiednimi kryteriami mogą być: czas potrzebny na przygotowanie, czas potrzebny na lekcji, wymagania techniczne, panowanie nad sytuacją w klasie, interakcje z uczniami, itd. 2. Przejrzyj listę ponownie i określ, która opcja ma najwięcej zalet, a która najwięcej wad. Czy któraś opcja bardziej ci odpowiada? Wykreśl opcję/opcje, z którymi czujesz się niepewnie. (Wymagany czas: 5 ). 3. Zadecyduj jak wprowadzisz opowiadanie na zajęciach (np. opowiadając je uczniom, czytając je uczniom, przedstawiając je w formie video, itd.). 12 Kurs on-line dla nauczycieli

Zamiennie: Wymagany czas: 30 1. Najpierw zapisz swoje opcje jako wiersze w tabeli, a czynniki, które musisz wziąć pod uwagę jako kolumny. (Wymagany czas: 15 ). Np. Punkty ważności czynników Opowiadanie historii Czytanie historii Przedstawienie opowiadania w formie video Zaadaptowanie opowiadania i opowiedzenie go Zaadaptowanie video i wyświetlenie go. itd. Czas wymagany na przygotowanie Punkty Punkty* Ważność Czas potrzebny w klasie Interakcje ze studentami itd. Punkty Punkty* Ważność Punkty Punkty* Ważność 2. Oceń każdy czynnik pod względem jego ważności, np. od 0 dla mało ważnego do 5 dla bardzo ważnego. 3. Oceń każdą kombinację opinia/czynnik, np. od 0 dla słabej kombinacji do 10 dla wspaniałej. (wymagany czas: 15 ) UWAGA: Nie zapomnij o zastosowanie subiektywnego oceniania punktowego. Oceń ważność czynników i kombinacji opcja/czynnik zgodnie z tym co TY myślisz i czujesz. 4. Pomnóż te punkty razy punkty za ważność czynników i wpisz je do odpowiedniej komórki tabeli. 5. Dodaj punkty powiększone (czyli punkty pomnożone razy punkty za ważność czynników) aby otrzymać całkowitą punktację każdej opcji. Opcja o najwyższej liczbie punktów jest tą, która jest dla ciebie najważniejsza. 6. Zadecyduj czy opowiadanie zostanie wykorzystane jako motywujący wstęp do lekcji czy jako główny element całej lekcji. (Dowiedz się więcej o siatce podejmowania decyzji na stronie: http://www.mindtools.com/pages/article/newted_03.htm#sthash.t0gs2nf8.dpuf) Rozwiązanie Kurs on-line dla nauczycieli 13

6 lekcja on-line: Rozpatrzenie wyborów, prawdopodobnych problemów, organizacja lekcji Celem lekcji 6 jest pomoc w zorganizowaniu lekcji po podjęciu decyzji o zastosowaniu opowiadania lub video, biorąc pod uwagę wszystkie możliwe parametry. Wymagany czas: 20 Aby wprowadzić opowiadanie na lekcji, należy rozpatrzyć kilka aspektów. 1. Stwórz listę wszystkich aspektów (problemów), którymi musisz się zająć (rozwiązać), np. kiedy wprowadzić opowiadanie na lekcji? Jaki jest najlepszy sposób na wprowadzenie opowiadania? Jakie są moje cele? Itd. 2. Znajdź prawdopodobne rozwiązanie dla każdego aspektu. 3. Teraz musisz przyjrzeć się każdemu zaproponowanemu rozwiązaniu danego aspektu (czy zasugerowałeś najlepsze rozwiązanie?) Aspekty (lub kwestie) Rozwiązanie Refleksja Kiedy wprowadzić opowiadanie podczas lekcji? (Kiedy?) Jak wprowadzić opowiadanie podczas lekcji (Jak?) Jakie są dostępne materiały edukacyjne (Co jest dostępne?) Czy opowiadanie jest zgodne z programem nauczania? (Zgodność?) itd. Rozwiązanie 14 Kurs on-line dla nauczycieli

C. Adaptowanie opowiadania. 7 lekcja on-line: Ważne elementy interesującego opowiadania Celem lekcji 7 jest zwrócenie uwagi na istotne elementy opowiadania, aby móc później zainteresować słuchaczy. Wymagany czas: 30 Przeczytaj poniższy tekst pochodzący ze strony: http://www.publicengagement.ac.uk/how/guides/narrative-and-storytelling (Przewodnik stworzony przez Graphic Science przy współpracy z NCCPE) Jak opowiadać historię Określ cel podjętego przez ciebie zaangażowania, a także co chcesz osiągnąć i jakie informacje są istotne dla słuchaczy. Następnie zbuduj wokół tego swoją narrację. Wybieraj anegdoty z rozwagą. Nie używaj opowiadań do przedstawiania prostych zagadnień - wykorzystuj je do przedstawiania trudnych zagadnień w prosty sposób. Podczas tworzenia narracji lub opowiadania anegdoty staraj się zachować prostą formę opowiadania, dzięki czemu zachowasz jego płynność. Struktury Opowiadanie powinno mieć wyraźny wstęp, rozwinięcie i zakończenie Na początku wprowadź bohaterów i miejsce wydarzeń Zaprezentuj konflikt - bez konfliktu nie ma dobrego opowiadania. Konflikt może przybierać różne formy (np. człowiek vs człowiek, człowiek vs społeczeństwo, człowiek vs natura, człowiek vs on sam/ona sama) Stwórz punkt zwrotny, który będzie prowadził do rozwiązania konfliktu. Podsumuj - upewnij się, że konflikt został całkowicie rozwiązany i nie ma już żadnych nierozwiązanych wątków. Aby odpowiednio przedstawić opowiadanie warto przyjrzeć się jego strukturze: Istnieje wiele szkół sposobów myślenia oraz narzędzi, do których możesz się odnieść w celu nadania swojemu opowiadaniu odpowiedniej struktury i ulepszenia jego wpływu na słuchaczy: Grecki filozof, Arystoteles, przedstawił strukturę opowiadania historii w trzech aktach: 1. Początek: Stwórz opowiadanie - przedstaw bohaterów i stan rzeczy, a następnie wprowadź bodziec. 2. Rozwinięcie: Konflikt narasta aż do momentu osiągnięcia punktu zwrotnego. 3. Zakończenie: Punkt kulminacyjny i rozwiązanie. Kurs on-line dla nauczycieli 15

Ubarw opowiadanie: Na podstawie pracy Arystotelesa Gustav Freytag zbudował swój pomysł. Określił pięć elementów fabuły: 1. Przedstawienie: Sytuacja przed rozpoczęciem akcji właściwej. 2. Rozwój akcji: Szereg konfliktów oraz moment kryzysowy. 3. Punkt kulminacyjny: Punkt zwrotny/moment opowiadania budujący największe napięcie. 4. Uspokojenie akcji: Akcja, która następuje po punkcie kulminacyjnym. 5. Rozwiązanie: Konkluzja, powiązanie ze sobą wszystkich wątków. Kręgosłup Opowiadania jest wzorem stworzonym przez dramatopisarza, Kena Adamsa. Składa się z serii zdań otwierających, które pomagają stworzyć opowiadanie: 1. Dawno, dawno temu - Wprowadza miejsce akcji, kontekst i bohaterów. 2. Każdego dnia - wskazuje pewien zwyczaj, dzięki czemu ludzie mogą zauważyć zmianę względem tego, co było wcześniej. 3. Ale pewnego dnia - bodziec. Powód opowiadania. 4. Z powodu tego - sedno opowiadania. Konsekwencje, które wynikają z bodźca. 5. Aż w końcu - punkt kulminacyjny. 6. I już zawsze od wtedy - rozwiązanie i wnioski. Bohaterowie Stwórz bohaterów opowiadania i nadaj im imiona. Ludzie lubią odnosić się do ludzi, więc nadaj im ludzkie twarze. Postawa głównych bohaterów powinna nieść naukę dla słuchaczy, w tym możliwość dowiedzenia się czegoś nowego o sobie. W głównej części swojego dzieła Poetyka Arystoteles zasugerował, że słuchacze powinni odnosić się emocjonalnie do konfliktu przedstawionego w fabule i wszelkich zmian bohaterów wynikających z akcji. Twierdził, że imitacje wydarzeń wywołujących emocje, takie jak poczucie strachu, pomagają odbiorcy osiągnąć emocjonalne wyzwolenie (katharsis). Chociaż bohaterowie są bardzo ważni, skup się na fabule - bohaterowie istnieją po to, aby ją napędzać. Wzmacnianie wpływu na odbiorcę Wszystko, co nie wnosi nic nowego do opowiadania, ani nie zubaża go jeśli nie jest w nim zawarte, powinno być z niego usunięte. 16 Kurs on-line dla nauczycieli

Ćwiczenie: Rozpoznaj wspomniane wyżej elementy (strukturę i bohaterów) w opowiadaniu Dusza energii słonecznej: Augustyn Mouchot (lub w opowiadaniu wybranym przez ciebie). Możesz skorzystać z wersji opowiadania, które wybrałeś w 5 lekcji on-line. Zapisz za pomocą zdania początek (1), rozwinięcie (2) i zakończenie (3) opowiadania. 1. 2. 3. Zapisz imiona oraz cechy bohaterów opowiadania. Imiona Cechy charakteru Co jest punktem zwrotnym w tym opowiadaniu? 1. 2. Co się dzieje po punkcie kulminacyjnym (1) i jakie jest rozwiązanie (2)? Kurs on-line dla nauczycieli 17

Czy uważasz, że w opowiadaniu zawarto zbędne informacje? Jakie? Rozwiązanie Więcej informacji: http://www.publicengagement.ac.uk/how/guides/narrative-and-storytelling 18 Kurs on-line dla nauczycieli

8 lekcja on-line: Adaptowanie opowiadania Celem lekcji 8 jest pomoc w zaadaptowaniu opowiadania lub video poprzez uświadomienie sobie nad jakimi kwestiami należy się zastanowić. Wymagany czas: 30 W celu zaadaptowania opowiadania na potrzeby uczniów możesz potrzebować: A. Dodać nowe, ciekawe i istotne informacje (Zobacz również 3 lekcję on-line dotyczącą tego jak można decydować o zawieraniu dodatkowych informacji). B. Usuń z opowiadania elementy i informacje zbędne. Zbędność elementów (zobacz także 3 i 7 lekcję on-line). C. Jeśli to konieczne, dodaj nowe elementy i informacje do opowiadania (zobacz także 3 lekcję on-line) D. Zmień fabułę w celu wykorzystania kart pracy/ćwiczeń dla uczniów w konkretnych momentach w trakcie opowiadania (zobacz również 10 lekcję on-line) W swojej zaadaptowanej wersji opowiadania powinieneś zawrzeć następujące elementy: Elementy Natury nauki (2 lekcja on-line), elementy Historii nauki (1 lekcja on-line), uczucia głównych bohaterów, a także ogólne istotne elementy ciekawego opowiadania (7 lekcja on-line). Musisz także wziąć pod uwagę sposób w jaki zamierzasz wykorzystać opowiadanie (motywujący wstęp, główny element lekcji, ocena? zobacz również 4 lekcję on-line), dostępny czas, poziom i potrzeby uczniów, program nauczania, zainteresowania uczniów oraz inne elementy metodyki nauczania. Jeśli zdecydujesz się włączyć w lekcję nagranie video, możesz potrzebować: Znaleźć darmowy program do edycji formatu video (np. Windows Movie Maker, i-movie Photostory, itd.) Możesz wyciąć fragmenty video zgodnie ze swoimi potrzebami. Ewentualnie możesz zatrzymywać film w danych momentach, aby umożliwić uczniom pracę nad kartami pracy i ćwiczeniami, a także aby sprawdzić ich rozumienie opowiadania. W razie potrzeby zanotuj dokładny czas konkretnych momentów, w których zamierzasz zatrzymać video. Jeśli uważasz, że zajmuje to za dużo czasu, możesz albo zastanowić się, czy wykorzystać video w jego wersji początkowej, czy wrócić do 5 lekcji on-line i wziąć ten aspekt pod uwagę przy ponownym podejmowaniu decyzji. Kurs on-line dla nauczycieli 19

Ćwiczenie: Jeśli postanowiłeś zaadaptować opowiadanie: Skopiuj i wklej początkową wersję opowiadania do edytora tekstu. Dokonaj koniecznych zmian w opowiadaniu na podstawie tego, co było omówione powyżej. Zastanów się i zapisz, czy zamierzasz przerywać opowiadanie w konkretnych momentach, aby umożliwić uczniom wykonywanie ćwiczeń lub odpowiadanie na pytania, oraz wypełnienie kart pracy. Jeśli postanowiłeś zaadaptować video: W tabeli poniżej zapisz czas z video, w którym zamierzasz zatrzymać nagranie, zapisz powód/cel zatrzymania nagrania oraz odpowiadające mu ćwiczenie lub kartę pracy, które będą mieli sporządzić lub uzupełnić uczniowie, oraz pytanie, na które będą mieli odpowiedzieć. Jednak musisz uważać, aby nie zatrzymywać nagrania zbyt często, aby opowiadanie pozostało spójne i interesujące. Czas: Powód/cel zatrzymania nagrania Ćwiczenie/Karta pracy/pytanie np. 00:04:18 uczniowie skupiają się na konflikcie Pytanie 1 z karty pracy Rozwiązanie 20 Kurs on-line dla nauczycieli

9 lekcja on-line: Sprawdzanie zaadaptowanej wersji opowiadania Celem lekcji 9 jest pomoc przy ostatecznym sprawdzeniu (i powtórzeniu) zaadaptowanej wersji opowiadania przed opowiedzeniem go małej publiczności (lub zaprezentowaniem). Wymagany czas: 30 Sprawdź następujące elementy w odniesieniu do zaadaptowanej wersji opowiadania: a. Wszystkie elementy Natury Nauki z początkowej wersji opowiadania, które są istotne z punktu widzenia edukacji zostały zawarte w zaadaptowanej wersji opowiadania/video. b. Czy opowiadanie jest spójne w czasie i treści (retrospekcja jest dopuszczalna)? c. Czy w opowiadaniu jest sytuacja krytyczna, która wymaga od protagonisty podjęcia ważnej decyzji? d. W przypadku gdy opowiadanie ma być jedynie motywatorem (wykorzystanym jako wprowadzenie do lekcji), to czy jest ono wystarczająco krótkie (nie dłuższe niż 5 minut)? e. W przypadku, gdy opowiadanie jest planowane w częściach: Czy przerwy są odpowiednio ustanowione? Zaznacz: / Jeśli czegoś brakuje, musisz przejrzeć ponownie opowiadanie. Kurs on-line dla nauczycieli 21

10 lekcja on-line: Opracowywanie kart pracy/ćwiczeń do opowiadania Celem lekcji 10 jest pomoc w opracowaniu kart pracy/ćwiczeń do twojego opowiadania. Wymagany czas: 45 Dlaczego warto korzystać z kart pracy/ćwiczeń (zaadaptowane z: Engaging Students via In-Class Worksheets autorstwa Cindy Wyels, California State University Channel Islands)?: Karty pracy są skutecznym narzędziem przy ciągłym zachęcaniu uczniów do pracy umysłowej w trakcie lekcji. Karty pracy wykorzystywane w klasie mogą również pomóc uczniom w pokierowaniu ich nauką poza szkołą. Poniższa lista podaje przykłady celów, które można osiągnąć korzystając z kart pracy. Pomoc uczniom w skupieniu się na ogólnym obrazie sytuacji przedstawionej w opowiadaniu. Zmniejszenie różnic pomiędzy oglądaniem a wykonywaniem. Nauka poprzez działanie Skupianie uwagi uczniów na lekcji. Przedstawianie i/lub podsumowywanie treści w sposób efektywny. Zachęcanie uczniów do przedstawiania ich pomysłów. Nauczanie uczniów jak się uczyć Powiązanie nowego materiału z materiałem przerabianym wcześniej. Pożyteczne wskazówki jak przygotowywać karty pracy i ćwiczenia na zajęcia. 1. Określ cele i założenia lekcji. 2. Wybierz metodę nauczania dla danej lekcji, skupiającą się na celach i dążeniach. 3. Jest duży wybór ćwiczeń, które można wybrać: praca grupowa na lekcji polegająca na dyskusjach wśród uczniów, ćwiczenia praktyczne, rozwiązywanie problemów, ankiety, doświadczenia, pisanie tekstów w celu rozwijania umiejętności językowych, tworzenie plakatów, itd. 4. Aspekt oceniania jest częścią procesu uczenia się: uczniowie są poproszeni o wypełnienie ankiety dotyczącej jakości video, narracji nagranej przez profesjonalnego lektora lub wykonanej przez ich nauczyciela, jakości opowiadania, informacji, czy lekcja była ciekawa i angażująca, itd. 5. Dzięki temu, że lekcje są oceniane, uczniowie są od czasu do czasu proszeni o udzielenie odpowiedzi na pytania dotyczące treści, aby nauczyciel mógł upewnić się, że uczniowie sami stworzyli pewne idee naukowe lub zrozumieli idee zaprezentowane. Uwaga: strony internetowe każdego opowiadania zawierają scenariusze dydaktyczne do odpowiadającego im opowiadania. 22 Kurs on-line dla nauczycieli

Kurs on-line dla nauczycieli 23

Więcej wskazówek dotyczących kart pracy (z BBC Learning English For Teachers): Upewnij się, że cel karty pracy jest jasno określony Wyjaśnij, jak wypełniać kartę pracy - spróbuj przekazać je zwięźle, ale zrozumiale. Nie próbuj robić za dużo ćwiczeń w ramach jednej karty pracy. Pamiętaj o zasadzie KISS - zachowaj prostotę (ang. Keep It Simple, Stupid!) Nie umieszczaj nadmiaru tekstu lub obrazków na stronie. Jeśli to potrzebne, załącz klucz odpowiedzi. Poproś kolegę o sprawdzenie karty pracy pod kątem ewentualnych błędów. Wykorzystaj także sprawdzanie pisowni w programach komputerowych! Przetestuj kartę pracy u jednej z klas: dzięki temu zadecydujesz, czy musisz ją w jakikolwiek sposób poprawić. Ćwiczenie: Odwiedź stronę z kursem on-line dla uczniów [link do kursu on-line dla uczniów w wersji angielskiej] i odpowiedni scenariusz dydaktyczny [link do scenariusza dot. opowiadania o Mouchot w wersji angielskiej] do opowiadania, które wybrałeś, aby rzucić okiem na ćwiczenia dla uczniów. Stwórz przynajmniej jedno dodatkowe ćwiczenie/kartę pracy dla tego kursu on-line - możesz wykorzystać do tego darmowe oprogramowanie, np. Hotpotatoes (http://hotpot.uvic.ca/ ), które pomoże ci zaprojektować ćwiczenia. Pamiętaj jednak o tym, że ćwiczenia były zaprojektowane z myślą o nauczania na odległość, a zatem nie wymagają pracy grupowej. Więcej informacji: http://www.worksheetlibrary.com/teachingtips/5stepstoworksheets.html http://www.maa.org/programs/faculty-and-departments/curriculum-department-guidelinesrecommendations/innovative-teaching-exchange/in-class-worksheets#sthash.pd8te2o7.dpuf http://downloads.bbc.co.uk/worldservice/learningenglish/teachingenglish/tips/te_wksht_tips_07 0913.pdf 24 Kurs on-line dla nauczycieli