Ktedr Mszyn Górniczych, Przeróbczych i Trnsportowych Mterił trnsportowy Dr inż. Piotr Kulinowski pk@imir.gh.edu.pl tel. (617) 30 74 B-2 prter p.6 konsultcje: poniedziłek 11.00-12.00
Litertur Antonik J.: Urządzeni i systemy trnsportu podziemnego w koplnich. Wyd. Śląsk. Ktowice 1990.
Mterił trnsportowny drobnic oddzielne jednostkowe przedmioty (pczki, skrzynki, mszyny i urządzeni). Klsyfikuje się wg rozmirów, ksztłtu, msy i innych czynników, jk np. wybuchowość, łtwoplność, toksyczność, pyłochłonność, ulegnie korozji, wrżliwość n wilgoć, kruchość, łmliwość itp. msówk mterił sypki uzirniony lub pylny (węgiel, rud, skł płonn, ndkłd, pisek, cement, ). Chrkteryzuje się: uzirnieniem lub pylnością gęstością kątem usypu nturlnego trciem wewnętrznym trciem sttycznym i kinetycznym twrdością ścierlnością wrżliwością n kruszenie zminą włściwości fizyko-mchnicznych pod wpływem drgń, tempertury, wody lub wilgoci przyczepnością plstycznością włsnościmi elektrosttycznymi
Uzirnienie - grnulcj Grnulcj mteriłu ozncz liczbowe określenie cząstek mteriłu wg ich wielkości. Wielkość cząstek określ się njwiększym wymirem długości mierzonym po przekątnej prostopdłościnu stnowiącego obrys dnej cząstki. Chrkteryzuje ją: skłd zirnowy trnsportownego mteriłu rozmiry zirn krzyw skłdu zirnowego wgowy udził różnych kls Mterił trnsportowny sortowny niesortowny mx < min 2.5 * = mx + 2 min * - średni rozmir zirn mx > 2.5 * = mx * = 3 min 1 2 3 < bryłowty * > 300 mm < grubokwłkowy 160 < * < 300 mm < średniokwłkowy 60 < *< 160 mm < drobnokwłkowy 10 < *< 60 mm < grubouzirniony 2 < *< 10 mm < drobnouzirniony 0.5 < *< 2 mm < proszkowy 0.05 < *< 0.5 mm < pyłowy *< 0.05 mm
Gęstość gęstość nsypow cił twrdych γ n [kg/m 3 ] ms przypdjąc n jednostkę objętości mteriłu, który zwier pewną ilość porów otwrtych. współczynnik rozluzowni k r = γ γ w n γ w [kg/m 3 ] gęstość włściw k r = 1.1 1.3 k r = 1.4 1.6 k r = 1.8 dl pisku dl węgl dl skł twrdych Trnsportowne mteriły w zleżności od wrtości gęstości usypowej zwykle dzieli się n: lekkie, dl których: ρ 0,6 t/m 3 średnie: 0,6 < ρ 1,1 t/m 3 ciężkie: 1,1 < ρ 2,0 t/m 3 brdzo ciężkie: ρ >2,0 t/m 3
Kt usypu nturlnego ρ kąt nchyleni do poziomu płszczyzny tworzącej stożek powstły przez swobodne lub dynmiczne nsypywnie mteriłu n płszczyznę poziomą w ruchu ρ 1 m ρ = (0.5 0.7) ρ 0 ρ 0 n przenośniku ρ op =. 5 0 ρ 0
Współczynnik trci współczynnik trci mteriłu sypkiego o ścinki urządzeń osłnijących i elementy mszyn trnsportowych zleży od tego, czy mterił znjduje się w spoczynku µ st, czy w ruchu względnym µ kin i jest określny eksperymentlnie. α tg α = µ st Znjomość współczynnik trci wewnętrznego mteriłu trnsportownego orz współczynnik trci zewnętrznego mteriłu trnsportownego po innych mteriłch (np. po stli, betonie itp.) jest niezbędn do projektowni urządzeń trnsportowych i pomocniczych orz obliczni ich energochłonności. Wrtość współczynnik trci wewnętrznego mteriłu jest równ tngensowi kąt trci wewnętrznego mteriłu. W przypdku współczynnik trci zewnętrznego wyróżni się: współczynnik trci w spoczynku i współczynnik trci w ruchu, przy czy ten drugi stnowi w przybliżeniu około 70% wrtości pierwszego.
Twrdość skł twrdość skł oceni się n podstwie wskźnik twrdości wg skli Protodikonow f t = σś 1000 σ ś - wytrzymłość skły n ścisknie [N/cm 2 ] f t = 20 f t = 10 f t = 3 f t = 1.8 kwrcyty, bzlty grnity i twrde rudy żelz piskowce węgiel kmienny
Ścierlność zdolność mteriłu trnsportownego do stłego usuwni mteriłu z elementów mszyn trnsportowych przez rysownie i żłobienie podczs względnego ruchu ich powierzchni. ścierlnośc zleży od twrdości, wielkości zirn i ich ksztłtu ścierjące ntrcyt sól kuchenn piryt sirkowy pisek ndzwyczj ścierjące kwrc żużel kmień wpienny rudy żelz koks ścierjące w młym stopniu węgiel kmienny cement wióry zboże
Przyczepność dhezj spójność npięcie powierzchniowe lepkość czystość i chropowtość powierzchni
Włściwości wybrnych mteriłów Mteriły luzem trnsportowne Gęstość usypow ρ [t/m 3 ] Kąt nturlnego usypu ρ u [ ] Współczynnik trci po stli µ l Cement portlndzki 1,2 1,8 20 0,8 0,9 Gips mielony 0,8 1,0 30 40 0,7 0,8 Glin mielon 0,6 0,96 27 40 0,75 1,0 Grfit w proszku 0,35 0,45 30 40 0,3 0,4 Kred mielon 1,1 1,2 0,52 0,68 Mąk zbożow 0,45 0,65 34 45 Pisek formierski 1,2 1,6 30 40 0,71 Popiół suchy 0,56 0,7 30 45 0,8 0,9 Węgiel bruntny 0,45 0,75 30 40 0,6 0,7 Węgiel kmienny 0,8 1,0 45 0,7 Zirno żyt 0,68 0,79 25 35 0,4 0,6