Volume nº1 Listopad 2006 Od redakcji Rozpoczynamy publikację elearning Papers Pierre-Antoine Ullmo Artykuły mgbl Uczenie się oparte na grach do urządzeń mobilnych (mobile Game- Based Learning): perspektywy i wykorzystanie w nauce i zagadnienia poradnictwa zawodowego Cristina Cogoi, Daniele Sangiorgi i Kussai Shahin Właściwości i zasięg platform e-learningowych przeznaczonych do nauki języków obcych (lato 2006) Sharon Monti Bonafede, Félix San Vicente i Vanio Preti Rozwój i wymiana w e-learningu: praktyczne wskazówki na temat rozwijania narzędzi e-learningowych dla mniej używanych języków europejskich Ian Roffe e-learning i szkolnictwo wyższe Tapio Varis Treści tworzone przez użytkowników w konstruktywistycznym środowisku edukacyjnym Jean Johnson i Jonny Dyer elearning Papers elearning Papers jest publikacją portalu Komisji Europejskiej elearningeuropa.info, promującego wykorzystanie technologii komunikacyjno-informacyjnych w ustawicznym kształceniu. Redakcja: P.A.U. Education, S.L. Email: editorial@elearningeuropa.info Teksty publikowane w elearningpapers, o ile nie wskazano inaczej, podlegają licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-użycie niekomercyjne-bez utworów zależnych 2.5. Mogą one być kopiowane, rozpowszechniane, odtwarzane i wykonywane pod warunkiem, że wskazany zostanie autor i czasopismo elektroniczne publikujące je, czyli elearning Papers. Wykorzystanie komercyjne i prace zależne są niedozwolone. licencji jest dostępny na stronie http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/2.5/deed.pl
Od redakcji: Rozpoczynamy publikację elearning Papers W roku 2002, został otwarty portal elearningeuropa.info, będący inicjatywą Komisji Europejskiej mającą na celu wspieranie kształcenia i szkolenia poprzez wielorakie środki multimedialne i narzędzia technologiczne. Od tego czasu portal wspierał i zachęcał do wykorzystywania wysokiej jakości treści edukacyjnych, dialogu i współpracy przy stosowaniu nowych technologii na polu edukacji. Od tego czasu wiele się wydarzyło, pojawiły się nowe wymagania i nowe zadania w dziedzinie edukacji i technologii. Zawsze promowaliśmy dyskusję i wymianę opinii pomiędzy użytkownikami e-learningu w Europie i do tej pory zebraliśmy szeroki zestaw opracowań i opinii dotyczących e-learningu. Teraz rozpoczynamy wydawanie publikacji elektronicznej zatytułowanej elearning Papers, będącej platformą poświęconą wyłącznie publikacji artykułów, wywiadów i dobrych praktyk związanych z e-learningiem. Przez elearning Papers, chcemy wzmocnić oglądalność artykułów, a przez bardziej wymagający proces edycyjny udostępnić czytelnikom lepiej skonstruowane i wyższej jakości teksty. Przez to chcemy stworzyć nowy wymiar dla wymiany informacji na temat e-learningu w Europie i pobudzić badania w tej dziedzinie. Nasza publikacja obejmuje swym zakresem cztery obszary portalu elearningeuropa.info: wspólnota szkolna, szkolnictwo wyższe, nauka i praca oraz ustawiczne kształcenie. elearning Papers, wydawane co dwa miesiące, daje możliwość wszystkim zainteresowanym, publikacji ich własnych tekstów na forum europejskim. Będziemy nadal publikować artykuły, wywiady i dobre praktyki nadsyłane przez czytelników portalu. Wszystkie artykuły posiadają streszczenia wprowadzające dostępne w 19 językach europejskich, które zapewniają czytelnikom więcej informacji w ich własnym języku, a przez to czynią całą przekazywaną informację bardziej przystępną. Pełne artykuły są dostępne w oryginalnych wersjach językowych. W tym pierwszym wydaniu znajdziesz zestaw artykułów, z których każdy przedstawia określoną perspektywę e- learningu w Europie: - Ian Roffe pisze o nowych elektronicznych narzędziach do nauki języków obcych dla mniej używanych języków europejskich. - Uczestnicy projektu badawczego na temat mgbl Uczenia się opartego na grach do urządzeń mobilnych piszą o tym, w jaki sposób przeprowadzono badania nad wykorzystaniem bezprzewodowych urządzeń mobilnych wśród młodych ludzi z różnym wykształceniem i o różnym poziomie kulturalnym. - Sharon Monti, Félix San Vicente i Vanio Preti omawiają doświadczenia z nauczania i uczenia się języków w kontekście e-learningu. - Jean Johnson i Jonny Dyer zwracają uwagę, jak ważną rolę odgrywają treści stworzone przez samych użytkowników w tworzeniu nowych koncepcji pedagogicznych w odniesieniu do nauczania. Na koniec, - Tapio Varis podkreśla potrzebę stworzenia wspólnej wirtualnej edukacji europejskiej działającej ponad granicami krajów. Mamy nadzieję, że uznacie tę inicjatywę za inspirującą i przydatną. Zapraszamy wszystkich badaczy i użytkowników e-learningu na wszystkich poziomach do zamieszczania swoich prac. Prosimy o nadsyłanie sugestii i pomysłów na temat, jak ulepszyć naszą publikację. Zapraszamy do zapoznania się z pierwszym wydaniem. Pierre-Antoine Ullmo elearning Papers www.elearningpapers.eu 2
Kussai Shahin Director, ASTER Cristina Cogoi ASTER Daniele Sangiorgi ASTER ASTER Scienza Tecnologia Impresa - S.Cons.p.a. (Italy) Projekt ma za zadanie stworzenie platformy, którą będzie można wykorzystywać do skutecznego projektowania i opracowywania gier dla m- learningu i m-poradnictwa, mając na celu wspieranie zdolności podejmowania decyzji w sytuacjach krytycznych i dokonywania wyboru przez użytkownika w przełomowych momentach. m-learning (nauka mobilna), m-poradnictwo, m-gry. files/media/media10911.pdf mgbl Uczenie się oparte na grach do urządzeń mobilnych (mobile Game-Based Learning): perspektywy i wykorzystanie w nauce i zagadnienia poradnictwa zawodowego mgbl Uczenie się oparte na grach do urządzeń mobilnych (mobile Game-Based Learning) to projekt badawczy skierowany na udoskonalenie skuteczności i wydajności uczenia się i poradnictwa wśród młodych ludzi poprzez rozwój innowacyjnych sposobów uczenia się i modeli poradnictwa opartych na grach przeznaczonych dla urządzeń bezprzewodowych. Projekt ten, rozpoczęty 1 października 2005 jest projektem STReP (Specific Targeted Research Project), zaplanowanym na okres trzech lat przez Wspólnotę Europejską w ramach szóstego Programu Ramowego, ukierunkowanym na osiągnięcie strategicznego celu polegającego na Umacnianiu integracji w dziedzinie badań naukowych nad technologiami informacyjno-komunikacyjnymi w rozszerzonej Europie, będącej pograniczną przestrzenią badawczą Priorytetowego Obszaru Tematycznego Technologii Społeczeństwa Informatycznego (IST). Idea projektu opiera się na fakcie, iż urządzenia bezprzewodowe są obecnie szeroko wykorzystywane, a w szczególności telefony komórkowe stały się elementem wspólnym dla młodych ludzi z różnym wykształceniem i o różnym poziomie kulturalnym. Poza tym, kilka projektów badawczych wykazało potencjał kształcenia opartego na grach i obecny projekt ma na celu dalsze wykorzystanie tego potencjału, wykorzystując przenikalność technologii bezprzewodowych, poprzez stworzenie nowego, w stosunku do klasycznych modeli e-learningu, paradygmatu wykorzystania i interakcji m-learningu. Projekt ma za zadanie stworzenie platformy, którą będzie można wykorzystywać do skutecznego projektowania i opracowywania gier dla m-learningu i m-poradnictwa, mając na celu wspieranie zdolności podejmowania decyzji w sytuacjach krytycznych i dokonywania wyboru przez użytkownika w przełomowych momentach. Również w ramach projektu i w oparciu o stworzoną platformę zostaną opracowane dwie gry prototypowe, których treść będzie związana z e-zdrowiem, e-handlem oraz e-poradnictwem. W szczególności, mgbl ma odpowiedzieć na dwojakiej natury potrzebę Unii Europejskiej: konieczność wspierania zdolności podejmowania decyzji w sytuacjach krytycznych, nie tylko w na płaszczyźnie kognitywnej, ale także emocjonalnej, a także i w wyniku tego, potrzebę pracy prekursorskiej w dziedzinie m-learningu. Projekt jest oparty na podejściu oddolnym, co oznacza, iż końcowi użytkownicy gier oraz specjaliści są bezpośrednio zaangażowani w realizację inicjatywy od samego początku poprzez specyficzne wywiady i grupy robocze organizowane w trzech strefach analizy: e-poradnictwo, e- zdrowie i e-handel. Jeżeli chodzi o przyszłą pracę, poza implementacją technologiczną, konieczne będzie skupienie wysiłków na próbach przeprowadzanych przez użytkowników oraz procesie oceny i walidacji, aby utrzymać dotychczasową orientację na potrzeby użytkowników. Poza tym, działania upowszechniające inicjatywę będą miały na celu stworzenie praktycznej wspólnoty, aby ułatwić przekazywanie wiedzy w ramach wspólnoty m-learningowej i aby umożliwić wykorzystanie wyników projektu do dalszych badań w dziedzinie m-learningu opartego na grach. elearning Papers www.elearningpapers.eu 3
Sharon Monti Bonafede CLIRO Vanio Preti CLIRO Félix San Vicente Director, CLIRO CLIRO - Centro Linguistico dei Poli Scientifico-Didattici della Romagna, University of Bologna Każdy kurs został uzupełniony dokładną analizą zebranych danych zarówno ilościowych, jak i jakościowych, co jest bardzo ważnym źródłem informacji umożliwiających udoskonalanie przyszłych projektów e- learningowych. nauczanie języków obcych, systemy zarządzania uczeniem się, obiekt uczenia się, ewaluacja, ocena, tracking Właściwości i zasięg platform e-learningowych przeznaczonych do nauki języków obcych (lato 2006) Poniższy artykuł ilustruje doświadczenia z nauki i z nauczania języków drogą e-learningu z roku akademickiego 2005-2006 zebrane w ośrodku CLIRO Linguistic Centre (Uniwersytet w Bolonii). Opracowanie to powstało w oparciu o wcześniejszą analizę właściwości i potencjału różnych platform e-learningowych (LMS), na przykładzie których nasza grupa badaczy wskazała specyficzne wymagania dla kursów nauki języków obcych. (Monti, FSV, Preti, 2006). Po określeniu specyficznych cech platform LMS odpowiednich dla kursów nauki języków obcych (które obejmowały między innymi, podejście oparte na komunikacji i współpracy, elastyczność wykorzystywanych narzędzi oraz przydatność i współoperatywność z innymi systemami zarządzania e-learningiem), zaplanowano i zrealizowano kilka kursów w systemie kształcenia mieszanego w celu rozpoczęcia fazy eksperymentalnej. Miało to podwójny cel: z jednej strony, chodziło o sprawdzenie wybranych narzędzi, treści opracowanych w formacie obiektu uczenia się (SCORM standard) oraz wybranej metodologii; a z drugiej strony, o stałe śledzenie rozwoju wykorzystanych technologii, oceniając przy tym ich potencjał i nowe możliwości funkcjonalne w celu eksperymentalnego wykorzystania innowacyjnych metodologii i technik nauczania i uczenia się języków obcych. Zebranie informacji i istotnych danych związanych z praktycznym doświadczeniem było możliwe dzięki wykorzystaniu wielu narzędzi monitoringu, trackingu oraz oceny zarówno zarządzania kursem (ewaluacja), jak i procesu uczenia się i wyników uczniów (ocena). Każdy kurs został uzupełniony dokładną analizą zebranych danych zarówno ilościowych, jak i jakościowych (dane trackingowe, wyniki uzyskane przez uczniów, komentarze i sugestie zebrane za pomocą ankiet, itd.), co jest bardzo ważnym źródłem informacji umożliwiających udoskonalanie przyszłych projektów e-learningowych. Reasumując, głównym zadaniem tego badania, było uzyskanie niezbędnych informacji i ustalenie kryteriów efektywnego wykorzystania nowych technologii w nauczaniu języków obcych, które zagwarantowałyby wysoką jakość projektów e-learningowych testowanych w Centrum Językowym CLIRO. Po sprawdzeniu skuteczności takiego podejścia, będzie można opracować wewnętrzne wytyczne i praktyczne wskazówki dla projektów zarządzania kursami e- learningowymi, biorąc przy tym zawsze pod uwagę szczególne właściwości każdego języka, a także specyficzne wymagania każdego poziomu nauczania, zgodnie ze wspólnym Europejskim Programem Ramowym. files/media/media11005.pdf elearning Papers www.elearningpapers.eu 4
University of Wales, Lampeter (UK) Ian Roffe Director of the Centre for Enterprise, European and Extension Services Konieczna jest także świadomość polityczna członków ekip rozwijających projekty, aby uzyskać odpowiedni poziom wsparcia politycznego w celu ułatwienia współpracy pomiędzy partnerami biorącymi udział w projekcie i organizacjami rządowymi. e-learning, Interreg, narzędzia językowe, współpraca translatoryczna files/media/media11003.pdf Rozwój i wymiana w e-learningu: praktyczne wskazówki na temat rozwijania narzędzi e- learningowych dla mniej używanych języków europejskich W momencie kiedy e-learning staje się szeroko dostępny, konkurencja jest nieunikniona, a wtedy nisze rynkowe stają się ważne dla tych firm, które są w stanie obsłużyć niewielkie grupy. Biorąc pod uwagę dużą liczbę języków, którymi posługujemy się w Unii Europejskiej, programy językowe są ważną częścią zapotrzebowania w europejskim sektorze e- learningu. Utrzymywanie działania e-learningu związanego z mniej używanymi językami europejskimi doprowadziło do identyfikacji nowych e-narzędzi służących wspieraniu uczenia się. Jednak ich rozwijanie wymaga badań związanych z zasobami. Przy tym, wpływ i interwencja polityk i programów europejskich na poziomie regionalnym ma bardzo duże znaczenie. Poprzez nieformalny proces poszukiwania partnerów, powstała inicjatywa mająca na celu opracowanie narzędzi językowych on-line dla języków Walijskiego i Irlandzkiego. Poniżej opisujemy kontekst tej inicjatywy, wzajemne wpływy regionalne oraz problemy i zaproponowane rozwiązania. Mimo, że dziedzina aplikacji jest wyjątkowa, ponieważ odnosi się do językowych baz danych, istnieje siedem podstawowych wyróżnionych lekcji projektu, które mogą być przenoszone. Współpraca w sieci poprzez wspólne projekty umożliwia wiele sposobów rozwijania e-learningu, a przy tym, na poziomie regionalnym, posiadamy wystarczająco dużo informacji, by umożliwić dopasowane zgranie inicjatyw o istotnym znaczeniu. Konieczna jest także świadomość polityczna członków ekip rozwijających projekty, aby uzyskać odpowiedni poziom wsparcia politycznego w celu ułatwienia współpracy pomiędzy partnerami biorącymi udział w projekcie i organizacjami rządowymi. Tworzenie ekip na poziomie międzynarodowym musi obejmować różne poziomy współpracy, aby umożliwić prostą i łatwą komunikację w celu rozwiązywania problemów. W związku z tym, interfejs musi być zaprojektowany w taki sposób, aby mógł być łatwo aktualizowany w zależności od potrzeb użytkowników. Marketing promocyjny może skutecznie działać w różnych formach, jak na przykład utrzymywanie i aktualizacja świeżych i atrakcyjnych stron internetowych, aby przyciągały użytkowników internetowych z różnych krajów i podawały informacje na temat planowanych wydarzeń promocyjnych związanych z najważniejszymi punktami rozwoju kursu; lub śledzenie i podawanie informacji lokalnych, tak aby stymulować zainteresowanie stroną i utrzymywać napływ nowych użytkowników. Monitoring strony internetowej daje możliwość szybkiej i precyzyjnej oceny wyników promocji marketingowej. Poza tym, ewaluacja jest jednym z najważniejszych zadań i musi być zaplanowana od samego początku działania projektu. Szczególne znaczenie przywiązuje się do zgromadzenia jak największej ilości informacji podlegającej opracowaniu, łącznie z nieoczekiwanymi lub nieplanowanymi interwencjami. Ewaluacja powinna brać pod uwagę takie elementy jak, potrzeby społeczne i kulturowe, środowisko wspierające kształcenie i zarządzanie. Skuteczna ewaluacja może prowadzić do ciekawych spostrzeżeń a, połączona z odpowiednim systemem rozpowszechniania, jest ważnym narzędziem dla utrzymania dynamiki innowacyjnej. elearning Papers www.elearningpapers.eu 5
Tapio Varis Professor and Chair of Media Education University of Tampere, Finland Aktualnie istnieje potrzeba wspólnego europejskiego modelu edukacji wirtualnej i wspólnego europejskiego systemu stopni naukowych. ustawiczne kształcenie, europejska edukacja wirtualna, uniwersytety, treści elektroniczne. files/media/media11006.pdf Artykuł został pierwotnie opublikowany w e-learning Conference 2005: Towards a Learning Society 2005. e-learning i szkolnictwo wyższe Współczesna europejska tradycja uniwersytecka ostatnich 500 lat staje przed największym wyzwaniem XXI wieku. W okresie Oświecenia, któremu przyświecał duch Kanta, kładziono nacisk na logikę ludzkiego racjonalnego myślenia. Tradycja Humboldta w wieku XIX promowała kulturę i cywilizację, w oparciu o holistyczną koncepcję człowieka jako podstawowego celu edukacji wyższej. Wizja ta została zastąpiona pod koniec XX wieku przez koncepcję ośrodków doskonalenia, wysoko wyspecjalizowanych, ale prezentujących wąskie podejście do wiedzy. Idea cywilizacji ustąpiła techno-biurokracji. Tendencja ta umacnia się przez rynkowy model uniwersytetów, które faworyzują te dziedziny badawcze, które przynoszą zyski. Promuje się także uniwersytety korporacyjne, szczególnie w momencie, kiedy istnieje możliwość wdrażania nowych modeli e-learningu i kształcenia mobilnego. Aktualnie istnieje potrzeba wspólnego europejskiego modelu edukacji wirtualnej i wspólnego europejskiego systemu stopni naukowych. Serwis komunikacyjny gateway europejskiego uniwersytetu wirtualnego byłby portalem prowadzącym do stworzonych w sieci i wspieranych przez sieć programów i kursów oraz opartego na sieci wyszukiwania informacji, współpracy i wymiany, wspólnych wyznaczników, praw własnościowych i etykiet indosowych. Zagadnienia jakości obejmują przejrzystość, ustalanie danych wyjściowych, struktury meta-systemów danych, przeglądy i recenzje użytkowników i partnerów, wspólne modele i dobre praktyki, wspólny system i opis narzędzi, jak również dzielenie się doświadczeniami użytkowników. Do tej pory wirtualna edukacja w Europie odbywała się raczej na poziomie krajowym, i na razie współpraca na poziomie międzynarodowym jest ograniczona. Konsorcja narodowe z wyspecjalizowanymi ośrodkami powstały w wielu krajach (Francja, Holandia, Finlandia, itd.), a także istnieje kilka pojedynczych e- uniwersytetów i inicjatyw opartych na projektach krajowych. Rozwija się również współpraca pomiędzy instytucjami publicznymi i prywatnymi i pojawili się nowi dostawcy materiałów ze źródeł korporacyjnych i połączonych z mediami. Prowadzona jest szeroka dyskusja nad tematami związanymi z zapewnieniem jakości i akredytacji, a także z międzynarodowymi porozumieniami strategicznymi. W Finlandii w ostatnich latach dokonano następujących osiągnięć na drodze do wprowadzania e-learningu w szkolnictwie wyższym: - Zmiany w zarządzaniu: do tej pory, zarząd uniwersytetu zlecał departamentom i wydziałom zwiększenie zastosowania e-learningu w ich pracy. Rozwiązaniem było więc dalsze szkolenie pracowników wydziałów. Obecnie istnieje strategiczny serwis umożliwiający uniwersytetom działania na poziomie departamentów. To podejście od środka angażuje personel kierowniczy departamentów i wydziałów. - Promuje się wspieranie współpracy pomiędzy uniwersytetami najlepiej działającymi w dziedzinie badań i kształcenia, tak aby materiały najwyższej jakości były dostępne dla wszystkich. Europejski portal edukacyjny działający pomiędzy różnymi uniwersytetami jest w budowie. - Wspólne struktury wspomagające oraz systemy kredytowe są opracowywane we współpracy pomiędzy wybranymi uniwersytetami, co zapewni mobilność i operatywność infrastruktur. Studenci z wszystkich biorących udział w projekcie uniwersytetów będą mogli uczestniczyć w kształceniu opartym na badaniach. Aktualnie opracowuje się również wyszukiwarki kursów. elearning Papers www.elearningpapers.eu 6
Jonny Dyer TheCademy, UK Jean Johnson Director, TheCademy, UK Ja kopienas sociālas saites attīsta pārliecību un pašcieņu, paši studenti spēj uzņemties atbildību par savām mācībām un attīstīt piederības sajūtu, pateicoties "kopienas sakariem". konstruktywistyczny, treść, stworzony przez użytkownika, wspólnota. http://www.elearningeuropa.inf o/files/media/media11007.pdf Artykuł ten został pierwotnie opublikowany w aktach konferencji m-icte 2005: Recent Research Developments in Learning Technologies (2005) Edit: A. Méndez-Vilas & co. http://www.formatex.org/mic te2005/book.htm Treści tworzone przez użytkowników w konstruktywistycznym środowisku edukacyjnym W erze technologii cyfrowych rozwijają się nowe metody pedagogiczne odzwierciedlające raczej współpracę, internalizację myślenia, refleksję i interakcję, niż pojęcie wyłożonej lekcji. Niemniej, internet nadal jest uważany przez wiele osób jako przydatny mechanizm służący do przekazywania tradycyjnych materiałów drogą on-line. Podczas gdy model content push, polegający na wyborze treści, jest często normą, możliwości uczestnictwa uczniów są często zredukowane do wielokrotnych pytań dotyczących wyboru lub do ograniczonej serii wspólnych narzędzi, które są nie wystarczające, aby stawić czoła zmieniającym się wyzwaniom kultury kształcenia XXI wieku. Podczas gdy ilość dostępnych dla wszystkich informacji stale rośnie w sposób dramatyczny, umiejętności konieczne do dotarcia do tych informacji i ich przetworzenia szybko się dezaktualizują. Umiejętności takie jak zdolność wykorzystywania nowych technologii i kształtowania komunikacji społecznej przy pomocy narzędzi multimedialnych będą w przyszłości podstawą sukcesu. Niniejsze opracowanie stwierdza, że w kontekście wspólnot on-line, treści stworzone przez użytkowników mogą odgrywać ważną rolę w określaniu nowych metod pedagogicznych w odniesieniu do procesu uczenia się. Tam gdzie społeczne pojęcie wspólnoty stwarza poczucie zaufania i samouznania, pojedyncze jednostki są w stanie kierować swoim własnym procesem uczenia się i wypracować poczucie własności poprzez pociąg wspólnoty. Rozwój umiejętności krytycznego i samodzielnego myślenia wspomaga proces uczenia się. Najbardziej skuteczne uczenie się ma miejsce wtedy, kiedy pobudzone są zainteresowania ucznia, a wybrana przez niego droga spełnia jego potrzeby. Uczniowie czerpią korzyści z przynależności do wspólnoty, gdzie biorą udział w dialogu, wymianie i współpracy. W ramach społeczności uczącej się, uczniowie zdobywają więcej pewności siebie i opanowania. Wspólnota zapewnia im poczucie przestrzeni edukacyjnej, poprzez wspólne cele, współpracę i wsparcie. Poczucie wspólnoty jest konieczne do określenia przy pomocy wspólnych cech treści kierowanych i tworzonych przez użytkowników i partnerów. elearning Papers www.elearningpapers.eu 7