1. Techniki graficzne Uczeń powinien: 1. 1. Cele lekcji 1. a) Wiadomości przyporządkować dzieła autorom, wskazać przykłady dzieł wprowadzających nową technikę plastyczną, zdefiniować pojęcia: akwaforta, akwatinta, algrafia, cellografia, drzeworyt, litografia, mezzotinta, miedzioryt, suchoryt. Uczeń potrafi: 2. b) Umiejętności zidentyfikować wybrane dzieła na podstawie charakterystycznych środków warsztatowych i formalnych, przypisać technikę plastyczną twórcom, którzy się w niej specjalizowali, opisać dzieło sztuki pod względem formy i treści, opisać fakty i zjawiska, które miały wpływ na formę dzieła, opisać, analizować i porównywać dzieła sztuki przy uwzględnieniu formy i treści, przeprowadzić analizę porównawczą dzieł i technik graficznych na podstawie samodzielnie dobranych przykładów, określić znaczenie i rolę dzieł oraz technik graficznych dla przemian w sztuce. 2. 2. Metoda i forma pracy Pokaz slajdów, pogadanka, praca w grupach. 3. 3. Środki dydaktyczne Slajdy, podręcznik, tablice z reprodukcjami. 4. 4. Przebieg lekcji 1. a) Faza przygotowawcza Nauczyciel z uczniami powtarzają podstawowe wiadomości na temat roli i znaczenia grafiki jako dziedziny artystycznej. Nauczyciel wyjaśnia uczniom nowe pojęcia: akwaforta, akwatinta, algrafia, cellografia, drzeworyt, litografia, mezzotinta, miedzioryt, suchoryt. 2. b) Faza realizacyjna Uczniowie uczestniczą w pokazie slajdów obrazujących na przykładach różne techniki graficzne, sporządzają notatki. Grupy otrzymują tablice z reprodukcjami, wyszukują ryciny,
grupują je zgodnie z podziałem na techniki graficzne, ustalają twórców dzieł. Odwołując się do wiedzy uzyskanej dzięki pokazowi slajdów oraz na podstawie informacji zawartych w podręczniku, określają charakterystyczne cechy poszczególnych dzieł wykonanych określonymi technikami graficznymi. 3. c) Faza podsumowująca Poszczególne grupy uczniów prezentują wyniki swoich prac i robią notatki. Uczniowie ustalają, jakie ryciny były wykonane techniką wklęsłą, a jakie wypukłą, określają, które z technik zaliczają się do technik płaskich, a które do trawionych, wskazują na znaczenie grafiki użytkowej dla rozwoju tej dziedziny artystycznej. Na koniec zajęć uczniowie otrzymują test sprawdzający celem wypełnienia go jako pracy domowej (załącznik 1). 5. 5. Bibliografia 1. Catafal J., Oliva C., Techniki graficzne, Wydawnictwo Arkady, Warszawa 2004. 2. Osińska B., Sztuka i czas. Od klasycyzmu do współczesności, WSiP, Warszawa 2005. 3. Osińska B., Sztuka i czas. Od prehistorii do rokoka, WSiP, Warszawa 2004. Źródła ilustracji: http://commons.wikimedia.org/wiki/image:henri_de_toulouse-lautrec_019.jpg (zadanie 4, C) http://pl.wikipedia.org/wiki/grafika:durer_revelation_four_riders.jpg (zadanie 4, A) http://pl.wikipedia.org/wiki/grafika:goya_caprichos3.jpg (zadanie 4, B) załącznik 1. 6. 6. Załączniki 1. Uzupełnij zdania: 1. a) Karta pracy ucznia Zależnie od sposobu opracowania negatywu techniki graficzne dzielimy na...,...,... i... Ponadto wyróżniamy monotypie i... W grafice użytkowej do powielania służy... i... W gotyku najpopularniejszą techniką graficzną okazał się... Wynalazek akwaforty upowszechnił w XVII wieku... Grafika J. P. Norblina Uchwalenie Konstytucji 3 Maja to przykład... A. Dürer oraz P. Rubens wykonywali głównie... Polski grafik Marian Malina wynalazł..., zaś Stanisław Rzepa okazał się twórcą... Technika sztuki czarnej to... Litografię uprawiał w romantyzmie..., zaś w impresjonizmie...
2. Przyporządkuj wymienione techniki graficzne do poniższych grup: a) techniki wklęsłe:... b) techniki wypukłe:... c) techniki płaskie:... d) techniki trawione:... e) grafika użytkowa:... drzeworyt, plakat, miedzioryt, litografia, mezzotinta, linoryt, cellografia, ekslibris, akwatinta, suchoryt, algrafia, akwaforta, sposób kredkowy, banknoty, miękki werniks 3. Rozpoznaj technikę graficzną: a) trawienie kwasem azotowym rysunku wykonanego na pokrytej woskiem płycie miedzianej, wypełnienie wytrawionych miejsc farbą i odbicie na papierze b) na powleczoną miękkim werniksem płytkę metalową przykłada się gruboziarnistą kalkę i papier, na którym wykonuje się rysunek; po oderwaniu kalki z przywartym do niej werniksem miejsca odsłonięte trawi się, a następnie powleka farbą i odbija - c) polega na wykonaniu rysunku w drewnianym klocku, wyżłobieniu tła wokół rysunku, pokryciu farbą części wypukłych i odbiciu ich na papierze d) na płycie metalowej lub szklanej wykonuje się kompozycję wolno schnącymi farbami i odciska na zwilżonym papierze; powstaje jedna odbitka, gdyż prawie cała farba przenosi się na papier - e) na równomiernie posiekanej płycie metalowej wygładza się miejsca, które mają być jasne, pozostałe powleka się farbą i odbija f) polega na wyryciu rysunku igłą stalową na płycie miedzianej i pozostawieniu wiórek na brzegach wyżłobień; rysunek powleka się farbą i odbija na papierze g) trawienie kwasem kompozycji wykonanej na płycie miedzianej, wypełnienie wytrawionych miejsc farbą i odbicie na papierze h) kompozycję wyrysowaną na płycie z celloplastu wygniata się rozgrzanym narzędziem, powleka farbą i odbija na papierze i) polega na wyryciu rysunku na płycie miedzianej, wypełnieniu go farbą i odbiciu na papierze j) na pokrytej werniksem płycie miedzianej odciska się rysunek wykonany kredką, potem rytuje się go i poddaje trawieniu, a po wtarciu farby odbija
4. Rozpoznaj i wpisz poniżej: (a) nazwisko autora, (b) technikę graficzną. A B C Karta odpowiedzi 1. 2. b) Notatki dla nauczyciela Zależnie od sposobu opracowania negatywu techniki graficzne dzielimy na wypukłe, wklęsłe, trawione i płaskie. Ponadto wyróżniamy monotypie i serigrafie. W grafice użytkowej do powielania służy chemigrafia i skaner. W gotyku najpopularniejszą techniką graficzną okazał się drzeworyt. Wynalazek akwaforty upowszechnił w XVII wieku Rembrandt. Grafika J. P. Norblina Uchwalenie Konstytucji 3 Maja to przykład akwatinty. A. Dürer oraz P. Rubens wykonywali głównie miedzioryty. Polski grafik Marian Malina wynalazł cellografię, zaś Stanisław Rzepa okazał się twórcą elektrotinty. Technika sztuki czarnej to mezzotinta. Litografię uprawiał w romantyzmie E. Delacroix, zaś w impresjonizmie H. Toulouse Lautrec. 2. a) techniki wklęsłe: miedzioryt, mezzotinta, suchoryt b) techniki wypukłe: drzeworyt, linoryt, cellografia c) techniki płaskie: litografia, algrafia
d) techniki trawione: akwaforta, akwatinta, sposób kredkowy, miękki werniks e) grafika użytkowa: ekslibris, plakat, banknoty 3. a) akwaforta b) miękki werniks c) drzeworyt d) monotypia e) mezzotinta f) suchoryt (sucha igła) g) akwatinta h) cellografia i) miedzioryt j) sposób kredkowy 4. A. Dürer akwaforta B. Goya - akwatinta C. Toulouse Lautrec - litografia 45 minut brak 7. 7. Czas trwania lekcji 8. 8. Uwagi do scenariusza