NARCIARSTWO DLA ZAAWANSOWANYCH KARWING STROMIZNY MULDY PUCH
NARCIARSTWO DLA ZAAWANSOWANYCH KARWING STROMIZNY MULDY PUCH ANDRZEJ PESZEK
Copyright by landie.pl Sp. z o.o., 2010 Wszelkie prawa zastrzeżone. Żaden fragment nie może być publikowany ani reprodukowany bez pisemnej zgody wydawcy. Redakcja: Agnieszka Przybylska Konsultacja merytoryczna: Szymon Tasz Zdjęcia: Andrzej Peszek Projekt graiczny: Ewa Hajduk Skład: Piotr Szymanik Druk i oprawa: Print Management Wojciech Pietrzak, Toruń ISBN: 978-83-930628-7-4 Więcej naszych publikacji możesz nabyć na www.wydawnictwolandie.pl. lub www.alpy.info.pl. Zapraszamy serdecznie. Specjalne podziękowania dla Klubu Perła Wellnes w Michałowie Reginowie, za możliwość zrealizowania sesji zdjęciowej do książki.
SPIS TREŚCI O AUTORACH... 4 1. PO CO NARCIARSTWO DLA ZAAWANSOWANYCH?... 8 2. TERMINY UŻYWANE W KSIĄŻCE... 10 3. ZAAWANSOWANA TECHNIKA JAZDY:... 14 A. UWAGI OGÓLNE B. KARWING C. STROMIZNY D. MULDY E. PUCH 4. PRZYGOTOWANIE DO SEZONU DLA ZAAWANSOWANY CH:...96 A. PRZYGOTOWANIE FIZYCZNE NOGI ZE STALI B. RÓWNOWAGA C. SKOCZNO D. WICZENIA W DOMU 5. NARTY DLA ZAAWANSOWANYCH - PRZEGLĄD TECHNOLOGII I KONSTRUKACJA NART POWDER, BACKCOUNTRY, FREESTYLE I ALL-MOUNTAIN... 168 6. PRAWDY I MITY O URAZACH NARCIARSKICH... 190 7. NIEKOŃCZĄCA SIĘ PRZYJEMNOŚĆ Z JAZDY NA NARTACH... 204 ////// 3
OSOBY ZAANGA OWANE W POWSTANIE KSI KI: Andrzej Peszek KONCEPCJA KSIĄŻKI, TEKST I ZDJĘCIA Uprawiam jazdę na nartach od zawsze czyli od ponad 20-tu lat. Zawsze lubiłem jazdę na krawędziach pojawienie się nart karwingowych jest jak spełnienie niewypowiedzianego marzenia. Poza nartami jestem wielkim pasjonatem wyścigów samochodowych i motoryzacji, amatorsko uczestniczę w wielu zjazdach oraz treningach doskonalących sportowe techniki jazdy. www.andrzejpeszek.pl Marcin Celejowski KONSULTACJA MERYTORYCZNA: ĆWICZENIA PRZYGOTOWUJĄCE Moje pasje to narty i pływanie. Ukończyłem warszawską Akademię Wychowania Fizycznego, kierunek wychowanie fizyczne. Jestem instruktorem narciarstwa zjazdowego oraz pływania. Kiedy nie jeżdżę na nartach to pływam lub uprawiam windsurfing. Zapraszam na moją stronę internetową: www.kazdymozeplywac.waw.pl 4 ////// WSTĘP
Szymon Tasz KONSULTACJA MERYTORYCZNA: TECHNIKA NARCIARSKA Góry w wydaniu narciarskim, a od kilku lat również w wydaniu rowerowym, to moja życiowa pasja. Narciarstwem zajmuję się od wczesnego dzieciństwa, ponad 20 lat uprawiałem jazdę wyczynową, należałem przez wiele lat do czołówki polskich alpejczyków, miałem też kilku-letnią przygodę z kadrą narodową. Od kilku lat specjalizuję się w tzw. free rajdach, czyli ekstremalnej jeździe poza trasą. Kolejne zainteresowanie górskie to Down Hill MTB, gdzie byłem Mistrzem Polski w kat. masters. www.tasz.pl Producent nart Majesty KONSULTACJA MERYTORYCZNA: NOWOCZESNE TECHNOLOGIE PRODUKCJI NART www.majestyskis.com wst ep ////// 5
dr Urszula Zdanowicz Klinika Carolina Medical Center KONSULTACJA MERYTORYCZNA: PRZYCZYNY I PROFILAKTYKA NARCIARSKICH URAZÓW KOLANA Ortopeda traumatolog sportowy. Od wielu lat jestem w zespole lekarzy opiekujących się polskimi olimpijczykami, kadrą narodową. Ponadto sprawuję opiekę medyczną nad zawodowymi klubami piłkarskimi. Pracuję w klinice Carolina Medical Center w Warszawie, gdzie specjalizuję się w leczeniu urazów sportowych, chirurgii rekonstrukcyjnej i artroskopowej (zwłaszcza kolana i stawu skokowego) u dorosłych i u dzieci. Trenowałam pływanie, biegam, jeżdżę na nartach i rowerze. www.carolina.pl 6 ////// WSTĘP
SPORT TO WAŻNY ELEMENT TWOJEGO ŻYCIA? CHCESZ BYĆ CORAZ LEPSZY, W TYM CO ROBISZ? bądź na bieżąco z ofertą wydawnictwa sportowego landie.pl oto kilka z naszych publikacji: więcej na www.wydawnictwolandie.pl
Po co Nar ciar st wo dl a zaawansowanych Narciarstwo dla zaawansowanych zaprasza nas do jazdy po trasach, ale nieco innej (karwing), do jazdy po trudnych trasach (stromizny i muldy) i wreszcie do jazdy poza trasą (puch) - w skrócie do jazdy w trudnym terenie. Dlaczego zaproszenie do nauki jazdy w trudnym terenie? Dlaczego nie możemy doskonalić naszej techniki tylko na równych, przygotowanych trasach? Poza oczywistymi ograniczeniami przywiązania do równych, przygotowanych tras (ograniczona ilość, okresowo tłok no i pewna monotonia) jazda w trudnym terenie oznacza zmierzenie się z nowymi wyzwaniami. A wyzwania są ważne w naszym życiu. Okazuje się, że w wielu aktywnościach życiowych, a szczególnie w sporcie, postęp 8 ////// PO CO NARCIARSTWO DLA ZAAWANSOWANYCH?
można wymusić tylko poprzez stawianie sobie kolejnych coraz trudniejszych wyzwań. I nawet jeśli uwielbiamy jazdę po trasach i naszym głównym celem pozostaje doskonała technika jazdy po trasach, aby tę doskonałość osiągnąć (a właściwie ustawicznie się do niej zbliżać), najlepszą drogą jest jazda po trudnych trasach i poza trasą, czyli w skrócie jazda w trudnym terenie. Umiejętność utrzymania równowagi, różne techniki skrętu, praca góra-dół czy wykorzystanie kijków, elementy które możemy doskonalić w trudnych warunkach, przydadzą się nam bardzo w jeździe po naszych ulubionych, dobrze przygotowanych trasach a ponadto uczynią z nas prawdziwych narciarzy all-mountain, nie bojących się żadnych warunków na trasie i poza nią a jak już nimi zostaniemy, na pewno to się nam spodoba. Po co Nar ciar s ////// 9
Ter miny uzywane w ksiazce W naszej książce używamy nazw części naszego ciała i nart oraz kierunków ich ruchów, które jakkolwiek powszechnie używane, czasami budzą pewne wątpliwości co do ich precyzyjnego znaczenia. Dla jasności przekazu, poniżej wyjaśniamy podstawowe pojęcia: rodek skr tu promie skr tu 10 ////// TERMINY UŻYWANE W KSIĄŻCE
kijek zewn trzny, r ka i bark na zewn trz skr tu do wewn trz ( rodka) skr tu noga i narta zewn trza siła od rodkowa rodek ci ko ci siła ci ko ci Ter miny uzywane ////// 11
Również podział skrętu na poszczególne fazy jest powszechnie używany, ale i tu dla pewności podajemy określenia używane w książce. RODZAJE I FAZY SKR TU Istnieje wiele rodzajów skrętu i jakkolwiek wszystkie z nich mają więcej podobieństw niż różnic, warto sobie uzmysłowić i podobieństwa i różnice. Przy opisie techniki jazdy w konkretnych warunkach będziemy czerpać i z jednych i z drugich, podkreślając stosowanie powszechnych zasad techniki, ale też wskazując istotne szczegóły różniące daną technikę od drugiej. Punktem odniesienia będzie technika jazdy na taliowanych nartach po twardym, przygotowanym stoku. Również ta technika występuje w dwóch skrajnych wersjach nazywamy je skrętem długim i skrętem krótkim i oczywiście nieskończonej ilości wersji pośrednich. Przypomnijmy jak wyglądają i czym się charakteryzują te rodzaje skrętu narciarskiego. SKR T DŁUGI w skr cie długim, skr t mo emy podzieli na fazy: inicjacji (stopniowe pochylanie sylwetki do rodka skr tu i doci anie przodów), skr tu wła ciwego (sylwetka gł boko pochylona do rodka skr tu, kraw dzie równo doci one) i zako czenia (stopniowe zmniejszanie pochylenia, ci ar nieco na tyłach) skr t przej cie faza przej cia jest wyra na: obie narty s równo obci one i le płasko na niegu cechami charakterystycznymi tego rodzaju skr tu s : stałe poprzeczne do nart (a nie w dół stoku)ustawienie tułowia i brak rotacji w fazie przej cia i ze lizgu w fazie skr tu 12 ////// TERMINY UŻYWANE W KSIĄŻCE
SKR T KRÓTKI w skr cie krótkim wszystko dzieje si du o szybciej i cz sto trudno wyró ni poszczególne jego cz ci skr t przej cie faza przej cia jest krótka skr t krótki charakteryzuje si stałym ustawieniem tułowia w dół stoku, rotacj nart w fazie przej cia i ze lizgiem nart w fazie skr tu Ter miny uzywane ////// 13
Zaawansowana t echnika j azdy 14 ////// ZAAWANSOWANA TECHNIKA JAZDY
Zaawansowa t echnika ////// 15
A. UWAGI OGÓLNE Skr cajmy, skr cajmy, skr cajmy! Jazda na nartach to ciągłe skręcanie. Dlaczego? Skręt to najprzyjemniejsza ewolucja narciarska chyba nikt nie znajduje przyjemności w jeździe wyłącznie długim trawersem. skr t to istota narciarstwa i ródło najwi kszej przyjemno ci w je dzie na nartach 16 ////// ZAAWANSOWANA TECHNIKA JAZDY
skr t pozwala nam jecha : tam, gdzie chcemy i z tak pr dko ci, jak chcemy Skręt to przede wszystkim najlepszy sposób kontrolowania toru jazdy i prędkości. I w końcu, rzecz równie ważna energia. Jazda na nartach to sport bardzo dynamiczny, a energia generowana i uwalniana poprzez wzajemną interakcję śniegu, nart i naszego ciała jest ogromna. Kończenie dynamicznego skrętu długim trawersem marnuje tę energię, natychmiastowe przejście w kolejne skręt niejako wykorzystuje ją ponownie. Dlatego skręcajmy, ciągle skręcajmy. energia, wygenerowana w czasie jednego skr tu ułatwia nam wykonanie kolejnego Zaawansowa t echnika////// 17
Spokojna góra, aktywny dół. Jakkolwiek w jeździe na nartach pracuje całe nasze ciało jest to jeden z uroków jazdy na nartach to jest to istotnie różny charakter pracy odpowiednio: dolnej i górnej połowy naszego ciała. Dół, czyli nogi, to nasz system skręcający i amortyzujący; wykonuje on większość pracy dynamicznej. Obciążamy na zmianę jedną lub drugą nogę, nasze nogi się zginają i prostują, pochylają się raz w jedną, raz w drugą stronę. w czasie, gdy nasze nogi wykonały kawał roboty, zmieniaj c kraw dzie, pochylenie kolan, prostuj c si i ponownie zginaj c 18 ////// ZAAWANSOWANA TECHNIKA JAZDY
Góra nasz tułów i ręce wykonują głównie pracę statyczną: przyjęcie odpowiedniej pozycji w zależności od dynamiki i rodzaju skrętu, delikatne przesunięcia ciężaru w linii przód-tył lub w płaszczyźnie bocznej, czy ograniczone do nadgarstka ruchu rąk przy wbijaniu kijka. Ta różnica charakteru pracy dołu i góry bywa początkowo trudna do opanowania. Warto jednak nad tym pracować, bo dopiero doskonałe połączenie dynamicznego dołu i spokojnej góry zbliży nas do ideału narciarza. nasza góra niewiele si zmieniła (poza niewielkim obrotem za nartami ) Zaawansowa t echnika////// 19
w takich warunkach prowadzimy skr t na kraw dziach, czyli karwingowo, ale Szukamy kompromisu mi dzy karwingiem a szkoł klasyczn Ubocznym efektem zauroczenia karwingiem jest pewnego rodzaju uzależnienie nas od równych, przygotowanych tras i utrata zdolności jazdy w trudniejszym terenie: po rozjeżdżonej czy gorzej przygotowanej trasie, a szczególnie poza trasą. Technika karwingowa, sprawująca się znakomicie na równych niebieskich czy czerwonych trasach i będąca źródłem wspaniałych wrażeń z wycinania czystych, 20 ////// ZAAWANSOWANA TECHNIKA JAZDY