Aktualizacja nr 158 listopad 2014 Ubezpieczenia społeczne w praktyce NOWOŚCI Decyzja ZUS w sprawie hipoteki przymusowej musi być doręczona obojgu małżonkom 4 Od 9 października niższe odsetki od zaległości podatkowych 6 E-zwolnienia lekarskie w 2015 roku 7 INTERPRETACJE ZUS Oskładkowanie świadczeń z tytułu zakazu konkurencji zleceniobiorcy 8 Nagroda jubileuszowa po zmianie przepisów wypłacona przed upływem 5 lat 11 Oskładkowanie programu społeczno-rekreacyjnego dla pracowników 12 ODPOWIEDZI NA PYTANIA CZYTELNIKÓW Pracownik na urlopie bezpłatnym wykonujący umowę zlecenia 18 Składki za pracownicę, która wraca z urlopu wychowawczego i jest w ciąży 21 Pracownik zarobkujący na urlopie rodzicielskim 28 Świadczenia chorobowe za okres pobytu w sanatorium 35 Pracownik, który uległ wypadkowi przy prowadzonej działalności pozarolniczej 37 PROGRAM PŁATNIK 9.01.001 Dokumenty rozliczeniowe i rozliczeniowe korygujące Weryfikacja dokumentów rozliczeniowych w drugim etapie zmian w Płatniku będzie wykazywała błędy o różnym statusie. Niektóre z nich uniemożliwią wysyłkę dokumentów do ZUS, pojawienie się zaś innych będzie oznaczało, że ZUS może skontrolować płatnika w celu zweryfikowania rozbieżności. 53 EMERYTURY I RENTY Zatrudnienie emeryta lub rencisty obowiązki wobec ZUS Zatrudnienie emeryta lub rencisty skutkuje koniecznością przygotowania różnego rodzaju zaświadczeń. Część z nich jest obligatoryjna, część zaś wystawiana tylko na wniosek pracownika. Błąd przy ich wypełnieniu może skutkować roszczeniami ze strony pracownika oraz sankcjami ze strony ZUS. 93 Zadaj pytanie us@wip.pl na temat podstawy wymiaru składek Odpowiedź otrzymasz e-mailem
Rada Konsultantów: prof. UW Małgorzata Gersdorf prof. UW Gertruda Uścińska Kierownik marketingu grupy wydawniczej: Agnieszka Konopacka-Kuramochi Wydawca: Marlena Prószyńska Redaktor prowadzący: Marta Strupińska Korekta: Zespół ISBN 978-83-269-3426-1 Nakład: 1200 egz. Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. 03-918 Warszawa, ul. Łotewska 9a Tel. 22 518 29 29, faks 22 617 60 10, e-mail: us@wip.pl NIP: 526-19-92-256 Numer KRS: 0000098264 Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy, Sąd Gospodarczy XIII Wydział Gospodarczy Rejestrowy. Wysokość kapitału zakładowego: 200.000 zł Co py ri ght by Wy daw nic two Wie dza i Prak ty ka sp. z o.o. Warszawa 2014 Skład i ła ma nie: Trio graf Da riusz Ko łacz, e-mail: dkolacz@triograf.pl Druk: Miller Druk sp. z o.o. Poradnik Ubezpieczenia społeczne w praktyce wraz z przysługującymi Czytelnikom innymi elementami dostępnymi w subskrypcji (e-letter, strona WWW i inne) chronione są prawem autorskim. Przedruk materiałów opublikowanych w poradniku Ubezpieczenia społeczne w praktyce oraz w innych dostępnych elementach subskrypcji bez zgody wydawcy jest zabroniony. Zakaz nie dotyczy cytowania publikacji z powołaniem się na źródło. Publikacja Ubezpieczenia społeczne w praktyce została przygotowana z zachowaniem najwyższej staranności i wykorzystaniem wysokich kwalifikacji, wiedzy i doświadczenia autorów oraz konsultantów. Zaproponowane w publikacji Ubezpieczenia społeczne w praktyce oraz w innych dostępnych elementach subskrypcji wskazówki, porady i interpretacje nie mają charakteru porady prawnej. Ich zastosowanie w konkretnym przypadku może wymagać dodatkowych, pogłębionych konsultacji. Publikowane rozwiązania nie mogą być traktowane jako oficjalne stanowisko organów i urzędów państwowych. W związku z powyższym redakcja nie może ponosić odpowiedzialności prawnej za zastosowanie zawartych w publikacji Ubezpieczenia społeczne w praktyce lub w innych dostępnych elementach subskrypcji wskazówek, przykładów, informacji itp. do konkretnych przykładów. Wydawca nie odpowiada za treść zamieszczonej reklamy; ma prawo odmówić zamieszczenia reklamy, jeżeli jej treść lub forma są sprzeczne z linią programową bądź charakterem publikacji oraz interesem Wydawnictwa Wiedza i Praktyka. Informacje o prenumeracie: Tel: 22 518 29 29 e-mail: cok@wip.pl
Marta Strupińska redaktor prowadzący Drodzy Czytelnicy! W drugim etapie wdrażania zmian w programie Płatnik ZUS wprowadził zasadę, że weryfikacja dokumentów rozliczeniowych oraz zestawów dokumentów, do których dołączone są dokumenty rozliczeniowe, będzie wykazywała błędy (o różnym statusie). Niektóre z nich uniemożliwią wysyłkę dokumentów do ZUS, pojawienie się zaś innych będzie oznaczało, że ZUS może skontrolować płatnika w celu zweryfikowania rozbieżności. Dlatego tak ważne jest, aby wiedzieć, jak będzie przebiegała ta weryfikacja i w jakich sytuacjach program uniemożliwi wysłanie dokumentów do ZUS. Zachęcam więc do przeczytania artykułu Dokumenty rozliczeniowe i rozliczeniowe korygujące sporządzane i wysyłane z programu Płatnik (wersja 9.01.001). Można w nim znaleźć odpowiedzi na wiele pytań, które na pewno pojawiają się albo zrodzą się w czasie korzystania z Płatnika: Na czym polega weryfikacja dokumentów rozliczeniowych? W jakich przypadkach weryfikacja będzie wykazywała błędy? Jaki status musi posiadać kartoteka ubezpieczonego, aby można było wysłać do ZUS dokument rozliczeniowy? Co trzeba zrobić, jeżeli podczas weryfikacji okaże się, że w imiennym raporcie miesięcznym za danego ubezpieczonego rozliczono składki na inne ubezpieczenia, niż to wynika ze zgłoszenia go do ubezpieczeń? Jaki rodzaj błędu zostanie zasygnalizowany w czasie weryfikacji, jeżeli płatnik nie sporządził imiennego raportu miesięcznego za ubezpieczonego, który nie został wyrejestrowany z ubezpieczeń? Co trzeba zrobić, jeżeli za miesiąc, za który sporządzane są dokumenty rozliczeniowe korygujące, nie pobrano z ZUS kompletu dokumentów rozliczeniowych? W jaki sposób pobrać komplety rozliczeniowe z ZUS? Zachęcam do lektury listopadowej aktualizacji listopad 2014 1 Ubezpieczenia społeczne w praktyce
Spis treści Nowości Decyzja ZUS w sprawie hipoteki przymusowej musi być doręczona obojgu małżonkom 4 Od 9 października niższe odsetki od zaległości podatkowych 6 E-zwolnienia lekarskie w 2015 roku 7 Interpretacje Oskładkowanie świadczeń z tytułu zakazu konkurencji wypłacone zleceniobiorcy 8 Nagroda jubileuszowa po zmianie przepisów wypłacona przed upływem 5 lat 11 Oskładkowanie programu społeczno-rekreacyjnego dla pracowników 12 Redakcja odpowiada Składki od wynagrodzenia prezesa za okres zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy 15 Ubezpieczenia pracownika młodocianego 17 Pracownik na urlopie bezpłatnym wykonujący umowę zlecenia 18 Uprawnienia do preferencyjnej składki ZUS w przypadku rozpoczęcia kolejnej działalności 20 Składki za pracownicę, która wraca z urlopu wychowawczego i jest w ciąży 21 Ubezpieczenie zdrowotne członka rady nadzorczej 24 Pracownik zarobkujący na urlopie rodzicielskim 28 Świadczenia chorobowe za okres pobytu w sanatorium 35 Pracownik, który uległ wypadkowi przy prowadzonej działalności pozarolniczej 37 Wypłata zaniżonego wynagrodzenia w dokumentach przekazywanych do ZUS 39 Obowiązki płatnika składek związane ze śmiercią pracownika Wygaśnięcie stosunku pracy 42 Prawa majątkowe ze stosunku pracy 43 Odprawa pośmiertna 45 Renta rodzinna 48 Zasiłek pogrzebowy 50 listopad 2014 2 Zadaj pytanie: us@wip.pl
Dokumenty rozliczeniowe i rozliczeniowe korygujące sporządzane i wysyłane z programu Płatnik (wersja 9.01.001) Pierwszy etap wdrażania modyfikacji i nowych funkcjonalności wysyłanie i weryfikacja dokumentów 55 Wysyłka dokumentów rozliczeniowych 55 Weryfikacja dokumentów rozliczeniowych 58 Drugi etap wdrażania modyfikacji 60 Raport za ubezpieczonego, który nie został zgłoszony do ubezpieczeń 62 Raport za ubezpieczonego, który został już wyrejestrowany z ubezpieczeń 64 Raport za ubezpieczonego z kodem tytułu ubezpieczenia innym niż kod wykazany w zgłoszeniu do ubezpieczeń 66 Niezgodność rodzajów ubezpieczeń, na które składki zostały rozliczone w imiennym raporcie miesięcznym z rodzajami ubezpieczeń, do których dana osoba została zgłoszona 67 Brak raportu za ubezpieczonego zgłoszonego i niewyrejestrowanego 69 Komplety rozliczeniowe pobrane z ZUS 70 Komplet dokumentów rozliczeniowych korygujących zawiera pozycje raportu, w których nie dokonano żadnych zmian w stosunku do poprzedniego kompletu rozliczeniowego 73 Brak skorygowanych raportów ZUS RCA w przypadku zmiany stopy procentowej składki a ubezpieczenie wypadkowe w deklaracji rozliczeniowej korygującej ZUS DRA 76 Kwota podstawy wymiaru składek wykazana w dokumencie rozliczeniowym różni się od kwoty podstawy wykazanej w dokumencie za poprzedni okres rozliczeniowy (za poprzedni miesiąc) lub kwota podstawy wymiaru składek wykazana w dokumencie rozliczeniowym korygującym różni się od kwoty podstawy wykazanej w poprzednim komplecie rozliczeniowym za ten sam okres 79 Zatrudnienie emeryta lub rencisty obowiązki wobec ZUS Dodatkowe przywileje pracownicze 94 Zgłoszenie do ubezpieczeń 96 Zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu 99 Dodatkowe zaświadczenia przygotowywane przez płatnika na wniosek zainteresowanego 109 listopad 2014 3 Ubezpieczenia społeczne w praktyce
Nowości Decyzja ZUS w sprawie hipoteki przymusowej musi być doręczona obojgu małżonkom ZUS musi doręczyć obojgu małżonkom decyzję w sprawie objęcia hipoteką przymusową nieruchomości wspólnej dłużnika składkowego i jego małżonka. W przeciwnym wypadku hipoteka nie będzie wpisana do księgi wieczystej. Tak wynika z uchwały Sądu Najwyższego z 10 października 2014 r. Stan faktyczny Sprawa dotyczyła przymusowej hipoteki, której wpisu zażądał oddział ZUS w miejscowości W. w stosunku do małżeństwa S. Wartość hipoteki miała wynosić maksymalnie ponad 128 tys. zł i miały nią zostać obciążone wszystkie nieruchomości należące do małżonków, w tym użytkowanie wieczyste gruntu i własność budynku położonego na tym gruncie. Hipoteka stanowić miała zabezpieczenie należności obciążających męża, prowadzącego wcześniej działalność gospodarczą, z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne za okres od marca 2004 roku do maja 2011 roku wraz z odsetkami, kosztami upomnienia oraz kosztami egzekucyjnymi. Decyzja ZUS i orzeczenia sądów Decyzja ZUS została przekazana do sądu hipotecznego, którego referendarz dokonał odpowiednich wpisów w księdze wieczystej, na podstawie doręczonej sądowi decyzji egzekucyjnej ZUS. Od postanowienia referendarza odwołali się małżonkowie S., ale sąd I instancji utrzymał wpis, wskazując, że zgodnie z art. 26 ust. 3 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych dla zabezpieczenia należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne ZUS przysługuje hipoteka przymusowa na wszystkich nieruchomościach dłużnika. Podstawą jej ustanowienia jest doręczona decyzja o określeniu wysokości należności z tytułu składek, o odpowiedzialności osoby trzeciej lub o odpowiedzialności następcy prawnego. Sąd wskazał ponadto, że art. 26 ust. 3a pkt 2 i 3b ustawy systemowej umożliwia ustanowienie tej hipoteki również na nieruchomości listopad 2014 4 Zadaj pytanie:us@wip.pl
NOWOŚCI stanowiącej majątek wspólny dłużnika i jego małżonka, a także na prawie użytkowania wieczystego, przy czym także w tym wypadku wystarczającą podstawę wpisu stanowi decyzja wydana przeciwko dłużnikowi. Od tego orzeczenia apelację złożyli małżonkowie S., ale sąd II instancji apelację oddalił. Sprawa trafiła więc do Sądu Najwyższego. Pytanie prawne i rozstrzygnięcie Sądu Najwyższego Skład orzekający SN nie zdecydował się na wydanie ostatecznego orzeczenia, gdyż w sprawie pojawił się poważny problem prawny. Dnia 20 lutego 2012 r. weszła w życie ustawa z 26 czerwca 2009 r. o zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 131, poz. 1075), która wprowadziła zasadnicze zmiany dotyczące hipoteki, polegające na wprowadzeniu jednolitej hipoteki o uniwersalnym zastosowaniu. To wywołało kolejny problem czy doręczona dłużnikowi decyzja ZUS, ustalająca wysokość należności z tytułu składek, może być, po zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece, podstawą wpisu w księdze wieczystej hipoteki przymusowej na nieruchomości będącej przedmiotem współwłasności łącznej dłużnika i jego małżonka. Pojawiło się orzecznictwo kwestionujące możliwość wpisania hipoteki tylko na podstawie decyzji ZUS odnośnie do zadłużenia składkowego. Skład orzekający SN zdecydował o przekazaniu powiększonemu składowi pytania prawnego o możliwość wpisu przymusowej hipoteki na nieruchomości wchodzącej w skład majątku wspólnego zobowiązanego i jego małżonka tylko na podstawie doręczonej zobowiązanemu decyzji ZUS ustalającej wysokość należności z tytułu składek. W odpowiedzi Sąd Najwyższy, obradując w składzie 7 sędziów wydał 10 października 2014 r. uchwałę (sygn. akt III CZP 28/14), zgodnie z którą decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych ustalająca wysokość należności z tytułu składek może być podstawą wpisu hipoteki przymusowej na nieruchomości wchodzącej w skład majątku wspólnego dłużnika i jego małżonka tylko wtedy, gdy została doręczona obojgu małżonkom. Wnioski z orzeczenia Prawo do żądania wpisu hipoteki przymusowej jest uprawnieniem ZUS wynikającym z ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Hipoteka taka obciąża jednak przede wszystkim osobiście dłużnika składkowego. Jeżeli listopad 2014 5 Ubezpieczenia społeczne w praktyce
Nowości dochodzi do sytuacji, gdy dłużnik ZUS (w praktyce płatnik składek, ale także np. osobiście odpowiedzialny za składki członek zarządu spółki kapitałowej) jest osobą fizyczną i to pozostającą w związku małżeńskim, nie posiadając przy tym rozdzielności majątkowej, wówczas po stronie dłużnika wobec ZUS pojawia się też osoba trzecia małżonek dłużnika płatnika. Co prawda małżonek nie musi być zaangażowany w działalność osoby, na której ciąży dług wobec ZUS, z racji jednak funkcjonowania w ramach małżeńskiej wspólności majątkowej, długi małżonka obciążają nieruchomości należące wspólnie do obojga małżonków. Wynika to z tego, że zgodnie z art. 26 ust. 3a pkt 2 ustawy systemowej przedmiotem hipoteki przymusowej może być nieruchomość stanowiąca przedmiot współwłasności łącznej dłużnika i jego małżonka. Jeżeli dojdzie do wpisu hipoteki przymusowej na nieruchomości wspólnej, ZUS musi doręczyć stosowną decyzję, określającą m.in. wysokość długu i przedmiot hipoteki, obojgu małżonkom. Gdy do takiego doręczenia nie dojdzie albo decyzja trafi tylko do jednego małżonka (dłużnika), wpis nie może być skutecznie dokonany. Michał Culepa prawnik Orzecznictwo Uchwała SN z 10 października 2014 r. (sygn. III CZP 28/14). Od 9 października niższe odsetki od zaległości podatkowych Rada Polityki Pieniężnej zdecydowała się na obniżenie stóp procentowych. To z kolei wpływa na wysokość odsetek i obniżonych odsetek od zaległości podatkowych. Rada Polityki Pieniężnej obradowała 7 i 8 października 2014 r. i ustaliła stopy procentowe NBP na następującym poziomie: stopa referencyjna 2,00% w skali rocznej (dotychczas 2,50% w skali rocznej), stopa lombardowa 3,00% w skali rocznej (dotychczas 4,00% w skali rocznej), listopad 2014 6 Zadaj pytanie:us@wip.pl
NOWOŚCI stopa depozytowa 1,00% w skali rocznej (dotychczas 1,00% w skali rocznej), stopa redyskontowa weksli 2,25% w skali rocznej (dotychczas 2,75% w skali rocznej). Obniżenie stóp procentowych spowoduje zmniejszenie stawki za odsetki od zaległości podatkowych, które od 9 października 2014 r. wynoszą: 8% odsetki od zaległości podatkowych, 6% obniżone odsetki od zaległości podatkowych. Źródło www.nbp.pl. Podstawa prawna Art. 56 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz.U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.). E-zwolnienia lekarskie w 2015 roku Odejście od papierowych zwolnień lekarskich oznacza, że będą one dostępne po zmianach w trzech formach. Chodzi o dokument elektroniczny, wydruk zwolnienia wystawionego elektronicznie zarezerwowany dla pracodawców, którzy nie odprowadzali składek za więcej niż 5 osób, oraz pisemne zwolnienie lekarskie wystawione na formularzu wydrukowanym z systemu gdy lekarz nie będzie miał dostępu do Internetu. Wprowadzenie e-zwolnień ograniczy obieg dokumentów i zwolni pracownika z obowiązku dostarczania pracodawcy zaświadczenia lekarskiego. Będzie ono automatycznie przekazywane na elektroniczną skrzynkę podawczą ZUS. Następnie elektroniczne zwolnienie trafi do pracodawcy. Marta Szostak prawnik Źródło Projekt ustawy z 24 września 2014 r. o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. listopad 2014 7 Ubezpieczenia społeczne w praktyce
Interpretacje ZUS Oskładkowanie świadczeń z tytułu zakazu konkurencji wypłacone zleceniobiorcy Wnioskodawca wskazał, że zawarł umowę o świadczenie usług w zakresie zarządzania. Zarządzający jest przedsiębiorcą prowadzącym działalność gospodarczą. Umowa została zawarta na czas nieokreślony, z możliwością wcześniejszego odwołania zarządzającego z pełnionej funkcji w zarządzie spółki. Obecnie go odwołano. Z zawartego kontraktu wynika, że w przypadku rozwiązania lub wypowiedzenia umowy zarządzający jest zobowiązany przez okres 3 miesięcy od daty rozwiązania bądź wypowiedzenia umowy do świadczenia za wynagrodzeniem (w wysokości stałego miesięcznego wynagrodzenia podstawowego za każdy miesiąc świadczenia tych usług na rzecz spółki), w zakresie umożliwiającym pełne przekazanie swoich obowiązków innemu podmiotowi. Niezależnie od tego przysługuje mu również wynagrodzenie dodatkowe w wysokości trzykrotności stałego miesięcznego wynagrodzenia podstawowego. Zgodnie z zawartą umową zarządzający jest zobowiązany w zakresie obowiązywania umowy oraz w okresie 12 miesięcy po jej rozwiązaniu lub wygaśnięciu do nieprowadzenia działalności konkurencyjnej. Wnioskodawca ma wątpliwości, czy: 1) od wypłaconego wynagrodzenia za przekazanie następcy materiałów związanych z zarządzaniem spółką, 2) od dodatkowego wynagrodzenia stanowiącego trzykrotność stałego miesięcznego wynagrodzenia podstawowego, wynikającego z wypowiedzenia kontraktu, 3) od wynagrodzenia z tytułu zakazu konkurencji na rzecz byłego członka zarządu wypłacane po ustaniu zatrudnienia powinny być naliczane składki na ubezpieczenia społeczne. Jego zdaniem świadczenia stanowią przychód z tytułu wykonywania umowy zlecenia. Tylko od przychodów wymienionych w pkt 1 powinny być opłacane składki. Interpretacja z 18 sierpnia 2014 r., decyzja nr 323 listopad 2014 8 Ubezpieczenia społeczne w praktyce
INTERPRETACJE ZUS ZUS w wydanej interpretacji wskazał, że podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w przypadku zleceniobiorców stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli odpłatność za jej wykonanie została ustalona kwotowo w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjne. Gdy zleceniobiorca uzyskuje przychody w związku z wykonywaniem umowy i do celów podatkowych są one traktowane jako przychody ze zlecenia, to powinny być od nich naliczane składki na ubezpieczenia społeczne. Od 1 sierpnia 2010 r. do zleceniobiorców ma odpowiednie zastosowanie rozporządzenie z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (dalej: rozporządzenie składkowe). Wymienione są tam przychody, od których składki nie są opłacane. Zastosowanie tych wyłączeń do umów zleceń uzależnione jest od ich charakteru oraz dopuszczalności zawarcia poszczególnych instytucji w tego typu umowach. Zdaniem ZUS nie każde wyłączenie z podstawy wymiaru składek przewidziane dla pracowników można zastosować do umowy zlecenia. Z 2 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia składkowego wynika, że podstawy wymiaru składek nie stanowią przychody pracownika uzyskane w związku z wypłatą odpraw, odszkodowań rekompensat wypłacanych z tytułu rozwiązania stosunku pracy, w tym z tytułu rozwiązania stosunku pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy, nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę lub rozwiązania jej bez wypowiedzenia skrócenia okresu jej wypowiedzenia, niewydania w terminie lub wydania niewłaściwego świadectwa pracy. To wyłączenie stosuje się do zleceniobiorców, ale tylko pod warunkiem że wypłata świadczenia pieniężnego pozostawała w bezpośrednim oraz nierozerwalnym związku z faktem wygaśnięcia lub rozwiązania umowy. Jeżeli więc wypłata rekompensaty (bądź innego świadczenia równoważnego) ściśle wiąże się z rozwiązaniem kontraktu, tak jak odbywa się to w sytuacji opisanej we wniosku o wydanie pisemnej interpretacji, to świadczenie jest wyłączone od składek. W wydanej interpretacji ZUS nie zgodził się natomiast ze stanowiskiem wnioskodawcy, że od składek będzie zwolnione wynagrodzenie wypłacone listopad 2014 9 Ubezpieczenia społeczne w praktyce
Interpretacje ZUS byłemu członkowi zarządu w okresie obowiązywania zakazu konkurencji. Stosownie do 2 pkt 4 rozporządzenia składkowego ze składek zwolnione są odszkodowania wypłacone byłym pracownikom po rozwiązaniu stosunku pracy, na podstawie umowy o zakazie konkurencji, o której mowa w art. 101(2) Kodeksu pracy. KOMENTARZ wskazówki dla płatnika składek ZUS uznaje, że wyłączenie składkowe odszkodowania wypłacanego w związku z zakazem konkurencji nie ma zastosowania do zleceniobiorców, ale tylko do pracowników ze względu na to, że w 2 pkt 4 rozporządzenia składkowego jest odwołanie do art. 1012 kp. Jest to stanowisko dyskusyjne ze względu na to, że Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 16 lutego 2010 r. (syg. akt P 16/09) uznał, że minister pracy, ograniczając wyłączenia zamieszczone w rozporządzeniu składkowym wyłącznie do pracowników naruszył delegację ustawową. Wyrok ten co prawda dotyczył świadczeń związanych z bhp, ale ma on analogiczne zastosowanie do innych przychodów wymienionych w tym rozporządzeniu. W 5 ust. 2 rozporządzenia składkowego wprowadzono więc zapis, że przepisy 2 4 stosuje się odpowiednio do ustalania podstawy wymiaru składek również osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zastosowanie mają przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące zlecenia. Fakt, że w 2 ust. 1 pkt 4 jest odesłanie do przepisów Kodeksu pracy, nie powinien więc oznaczać, że przepisu tego nie można zastosować do zleceniobiorców. Skoro zleceniobiorca na podstawie zawartej umowy przez pewien okres nie może wykonywać działalności konkurencyjnej i z tego powodu otrzymuje od zleceniodawcy dodatkowe odszkodowanie, to ten przychód powinien być zwolniony ze składek. Należy również pamiętać o tym, że zapis 2 ust. 1 pkt 4 powstał przy założeniu, że będzie miał zastosowanie wyłącznie do pracowników. Od interpretacji wydanej w tej części, dotyczącej braku zwolnienia składkowego odszkodowania dla zleceniobiorcy, wnioskodawca może złożyć odwołanie do sądu za pośrednictwem jednostki ZUS, która tę interpretację wydała. Powołując się na argumenty zawarte w wyroku TK, można mieć szansę na zmianę decyzji ZUS w tym zakresie. listopad 2014 10 Zadaj pytanie: us@wip.pl
INTERPRETACJE ZUS Nagroda jubileuszowa po zmianie przepisów wypłacona przed upływem 5 lat Pracodawca dokonał zmiany przepisów wewnętrznych dotyczących wypłaty nagród jubileuszowych. Na skutek tej zmiany pracownikowi wcześniej zostanie wypłacona kolejna nagroda jubileuszowa. Zarówno nowe, jak i poprzednie regulacje przewidują przyznanie nagrody nie częściej niż co 5 lat, a pracodawca, dokonując zmiany przepisów wewnętrznych, nie działał w celu ominięcia przepisów dotyczących oskładkowania nagród jubileuszowych. W związku z takim stanem faktycznym przedsiębiorca miał wątpliwości, czy od wypłaconej wcześniej nagrody powinny być opłacane składki. Interpretacja z 9 września 2014 r., znak WPI /200000/43/980/2014, decyzja nr 980/2014 ZUS w wydanej interpretacji wskazał, że podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z wyłączeniem wynagrodzenia za czas choroby oraz zasiłków. Składki na ubezpieczenia społeczne nie są również opłacane od przychodów wymienionych w rozporządzeniu ministra pracy i polityki socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (dalej: rozporządzenie składkowe). Na podstawie 2 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia składkowego nagrody jubileuszowe są wyłączone od składek na ubezpieczenia społeczne, jeżeli przysługują pracownikom nie częściej niż co 5 lat. Decydujące znaczenie ma to, że świadczenie to przysługuje nie częściej niż co 5 lat. Jeżeli więc pracownik na skutek zmiany sposobu uwzględniania stażu pracy, co było spowodowane modyfikacją przepisów obowiązujących u pracodawcy, otrzyma wcześniej nagrodę jubileuszową, tzn. przed upływem 5 lat od otrzymania wcześniejszej, to taka nagroda od składek na ubezpieczenia społeczne również jest wyłączona. Zarówno wcześniejsze, jak i obecne przepisy muszą zawierać zapis, że nagroda przysługuje nie częściej niż co 5 lat. listopad 2014 11 Ubezpieczenia społeczne w praktyce
Interpretacje ZUS Oskładkowanie programu społeczno-rekreacyjnego dla pracowników Wnioskodawca wskazał, że zamierza zaproponować pracownikom dodatkowe świadczenia w formie uczestnictwa w programach społeczno-rekreacyjnych oraz przystąpienia do grupowego ubezpieczenia na życie. Korzystanie z tych świadczeń odbywać się będzie na zasadzie dobrowolności. Pracownicy, którzy będą zainteresowani tymi świadczeniami, będą mogli zadeklarować swoją chęć uczestnictwa w programie. W każdym momencie będą mogli również zrezygnować z ich otrzymywania. Świadczenia sportowo-rekreacyjne będą w całości finansowane przez pracodawcę. Z kolei jeżeli chodzi o składki na ubezpieczenie na życie pracodawca zamierza finansować podstawowy pakiet ubezpieczenia pracownikom o stażu pracy dłuższym niż rok. Wartość obu tych świadczeń będzie doliczana zgłaszającym się pracownikom do przychodu podlegającego opodatkowaniu oraz stanowić będzie podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne, FP i FGŚP. Ze względu na to, że pracodawca zamierza zaproponować te świadczenia wszystkim pracownikom, w tym także przebywającym na urlopie macierzyńskim lub wychowawczym, zadał dwa pytania: 1) czy dodatkowe świadczenia finansowane w trakcie trwania niezdolności do pracy i otrzymywania przez pracownika wynagrodzenia za czas choroby, zasiłku chorobowego macierzyńskiego stanowią podstawę wymiaru składek, 2) czy dodatkowe świadczenia finansowane w trakcie trwania urlopu wychowawczego stanowią podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Interpretacja z 25 września 2014 r., znak DI1000000/43/1062/2014 2014, decyzja nr 363 ZUS, wydając interpretację, wskazał, że wniosek zawiera odmienne stany faktyczne (zdarzenia przyszłe). Nie można bowiem traktować jako jednego stanu faktycznego okoliczności finansowania pracownikom świadczeń w trakcie trwania niezdolności do pracy i pobierania wynagrodzenia za czas choroby lub zasiłku chorobowego oraz w okresie pobierania zasiłku listopad 2014 12 Zadaj pytanie: us@wip.pl