Konsekwencje podwyżki minimalnego wynagrodzenia za pracę w składkach i świadczeniach pracowniczych

Transkrypt

1 Bogdan Majkowski Andrzej Wilczyński Konsekwencje podwyżki minimalnego wynagrodzenia za pracę w składkach i świadczeniach pracowniczych 1BW01 1

2 Autorzy: Bogdan Majkowski specjalista w zakresie prawa pracy i ubezpieczeń społecznych Andrzej Wilczyński specjalista w zakresie wynagrodzeń Redaktor naczelna grupy czasopism: Małgorzata Jankowska Wydawca: Marlena Prószyńska Redaktor prowadząca: Renata Kajewska ISBN Copyright by Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. Warszawa 2013 Skład i łamanie: Triograf Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. ul. Łotewska 9a, Warszawa tel , faks Niniejszy e-book chroniony jest prawem autorskim. Przedruk materiałów bez zgody wydawcy jest zabroniony. Zakaz nie dotyczy cytowania publikacji z powołaniem się na źródło. Zaproponowane w niniejszym poradniku wskazówki, porady i interpretacje dotyczą sytuacji typowych. Ich za stosowanie w konkretnym przypadku może wymagać dodatkowych, pogłębionych konsultacji. Publikowane rozwiązania nie mogą być traktowane jako oficjalne stanowisko organów i urzędów państwowych. W związku z powyższym redakcja nie może ponosić odpowiedzialności prawnej za zastosowanie zawartych w poradniku wskazówek, przykładów, informacji itp. do konkretnych przypadków. 1BW01

3 Spis treści Rozdział 1. Wzrost świadczeń pracowniczych... 5 Obciążenia składkowe i chorobowe... 6 Składki ZUS za niektórych pracowników... 7 Refundacje z tytułu zatrudnienia osób bezrobotnych Składki na Fundusz Pracy Zbieg tytułów do ubezpieczeń Najniższa podstawa wymiaru świadczeń chorobowych Rozdział 2. Pytania i odpowiedzi Urlop bezpłatny nie zwiększa poziomu wynagrodzenia minimalnego W stażu pracowniczym uwzględnia się urlopy rodzicielskie Umowa zlecenia może podwyższyć pensję pracowniczą Należność za godziny nadliczbowe nie podwyższa pensji zasadniczej Nie każdy składnik uwzględnia się w pensji minimalnej Dodatek stażowy i za pracę w nocy wchodzą do wynagrodzenia minimalnego Trzynastki nie podwyższają pensji O pensji niepełnoetatowca zdecyduje liczba godzin do przepracowania w danym miesiącu Poziom wynagrodzenia niepełnoetatowca ustala się oddzielnie dla każdego miesiąca Dodatek wyrównawczy wypłaca się za każdą godzinę pracy Do choroby pracownika nie trzeba dopłacać Urlop bezpłatny pracownika nic nie kosztuje pracodawcy Przy ustalaniu stawki wynagrodzenia minimalnego nie liczy się daty wypłaty Nowy rok nie musi skutkować nową umową Wynagrodzenie minimalne ma wpływ na dodatek za pracę nocną osną odprawy przy zwolnieniach grupowych Obciążenia składkowe za pracowników wzrosną o kilkanaście złotych Przedsiębiorcy opłacający składki ulgowe też zapłacą więcej Od obcych zleceniobiorców warto żądać oświadczeń o zarobkach O obowiązku naliczania składek na Fundusz Pracy nie decyduje data wypłaty Należy podwyższyć minimalną podstawę wymiaru świadczenia chorobowego Od 1 stycznia wzrośnie minimalna podstawa składek za osoby na wychowawczym Rozdział 3. Wskaźniki i stawki

4 WSTĘP W 2014 roku minimalne wynagrodzenie wynosi zł brutto. Oznacza to, że pracownikowi, któremu przysługują podstawowe koszty uzyskania przychodu i kwota zmniejszająca podatek, zatrudnionemu na cały etat, trzeba wypłacać na rękę 1.237,20 zł, czyli o nieco ponad 55 zł więcej niż w 2013 roku. Minimalne wynagrodzenie za pracę to wynagrodzenie stanowiące dolną granicę kwoty, jaką otrzymuje pracownik zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy (oprócz pracownika w pierwszym roku pracy) za wykonywaną przez miesiąc pracę. Płaca minimalna to nie tylko wynagrodzenie zasadnicze. Zalicza się do niej także inne składniki wynagrodzenia, z wyłączeniem: nagrody jubileuszowej, odprawy pieniężnej przysługującej pracownikowi w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy oraz wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych. Konsekwencje zmiany dotyczącej wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę są ogromne, gdyż kwota ta to podstawa naliczania wielu innych świadczeń pracowniczych wpływających na wysokość wypłat stanowiących rekompensatę za pracę tych osób. Oto kilka z nich: wysokość składek ZUS, podstawa wymiaru minimalnego zasiłku chorobowego, minimalna płaca w pierwszym roku pracy, dodatki za pracę w porze nocnej, kwota wolna od potrąceń, kwota odprawy z tytułu zwolnień grupowych, kwota świadczenia za czas gotowości do pracy lub przestoju, kwota odszkodowania z tytułu rozwiązania umowy o pracę w związku z lobbingiem, kwota odszkodowania za naruszenie zasady równego traktowania w zatrudnieniu. 4

5 Rozdział 1. Wzrost świadczeń pracowniczych Wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę uzależniona jest od tego, czy dany pracownik dopiero zaczyna swoją karierę zawodową, podejmując pierwszą w życiu pracę, czy też jest to osoba mająca już określony staż zawodowy. Pracownik w okresie pierwszego roku pracy nie może otrzymać poborów niższych od kwoty odpowiadającej 80% aktualnego wynagrodzenia minimalnego. Do stażu pozwalającego na przyznanie pracownikowi wynagrodzenia w tej wysokości wlicza się wszystkie okresy, za które opłacana była składka na ubezpieczenia społeczne lub zaopatrzenie emerytalne poza okresami zatrudnienia na podstawie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego. Natomiast pensja osób, które legitymują się stażem powyżej 12 miesięcy z uwzględnieniem okresów opłacania składek nie może być niższa od pełnej kwoty wynagrodzenia minimalnego. Poza tym minimalne wynagrodzenie za pracę ustala się proporcjonalnie do wymiaru zatrudnienia. Oznacza to, że w pierwszym roku pracy będą to kwoty: cały etat zł (brutto), 1/2 etatu 672 zł, 1/4 etatu 336 zł, 1/3 etatu 448 zł. W kolejnym roku pracy podwładny otrzyma (brutto): cały etat zł, 1/2 etatu 840 zł, 1/4 etatu 420 zł, 1/3 etatu 560 zł. Aneksowanie umów Pracodawcy, którzy w umowach o pracę określili wysokość zarobków w 2013 roku na poziomie zł, muszą z 1 stycznia zmienić treść ich umów. Wysokość wynagrodzenia pracownika zatrudnionego w pełnym 5

6 Konsekwencje podwyżki minimalnego wynagrodzenia za pracę w składkach i świadczeniach pracowniczych miesięcznym wymiarze czasu pracy nie może być bowiem niższa od wysokości wynagrodzenia minimalnego. W celu uniknięcia problemów z coroczną zmianą treści umowy o pracę najlepiej jest zapisać w niej, że pracownik będzie otrzymywał minimalne wynagrodzenie za pracę, bez podawania kwoty. Do umowy należy również dołączyć załącznik z informacją o kwocie tego wynagrodzenia w danym roku. Przy takim rozwiązaniu wystarczy na początku roku wręczyć pracownikowi informację zawierającą kwotę minimalnego wynagrodzenia na dany rok z podstawą prawną, zgodnie z którą ta kwota została określona. Jednak nawet wtedy, gdy strony nie aneksują umowy, od 1 stycznia pracodawca musi wypłacać minimalne wynagrodzenie z 2014 roku. Strony mogą określić wynagrodzenie bezpośrednio ustalając w umowie o pracę jego składniki i ich wysokość lub pośrednio przez odesłanie w umowie do konkretnych przepisów płacowych. Jeżeli przepisy o wynagradzaniu nie wyodrębniają poszczególnych składników pensji, lecz ustanawiają jednoskładnikowe wynagrodzenie, w umowie można określić tylko stawkę procentową lub inny wskaźnik stanowiący podstawę jego obliczania. Zgodnie bowiem z wyrokiem SN z 3 listopada 1976 r. (sygn. akt I PR 165/76) wynagrodzenie powinno być określone w sposób dokładny i niepozostawiający wątpliwości co do umówionych przez strony zasad jego zapłaty. 6 Obciążenia składkowe i chorobowe Podwyżka składek ZUS i świadczeń chorobowych jest spowodowana wzrostem wynagrodzenia minimalnego o 80 zł (z do zł). Rosną nie tylko obciążenia składkowe za niektóre grupy ubezpieczonych, ale także minimalne świadczenia chorobowe przysługujące pracownikom. Pracodawca musi także sprawdzić, czy za daną osobę należy odprowadzać składkę na Fundusz Pracy. Wysokość wynagrodzenia minimalnego wpływa również na obowiązek ubezpieczeń społecznych przy niektórych zbiegach tytułów. Płatnicy składek, a także płatnicy świadczeń chorobowych muszą przeliczyć wynagrodzenia pracowników. Od 1 stycznia 2014 r. wraz ze wzrostem minimalnego wynagrodzenia za pracę rosną: składki płacone za pracowników, których wynagrodzenie odpowiada minimalnemu wynagrodzeniu za pracę,

7 Konsekwencje podwyżki minimalnego wynagrodzenia za pracę w składkach i świadczeniach pracowniczych obciążenia składkowe przedsiębiorców, którzy naliczają składki od podstawy odpowiadającej 30% wynagrodzenia minimalnego, składki u ubezpieczonych, u których podstawa wymiaru składek powiązana jest z wysokością wynagrodzenia minimalnego, np. podlegających ubezpieczeniom emerytalno-rentowym dobrowolnie, refundacje przysługujące pracodawcom zatrudniającym osoby bezrobotne, podstawa wymiaru obowiązkowych składek emerytalno-rentowych, od której zależy to, czy pracodawca ma obowiązek odprowadzania składek na FP, minimalna podstawa wymiaru świadczeń chorobowych. Składki ZUS za niektórych pracowników Podstawę wymiaru składek w przypadku pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, uzyskany z tytułu pozostawania w stosunku pracy. Dla wielu pracowników przychód ten odpowiada kwocie minimalnego wynagrodzenia za pracę. Zmiana wynagrodzenia minimalnego oznacza zmianę podstaw wymiaru składek, a tym samym składek u pracowników otrzymujących takie właśnie wynagrodzenie. To z kolei nakłada na pracodawców konieczność przeprowadzenia stosownych przeliczeń (przykład 1). Przykład 1. Wysokość składek w grudniu i w styczniu Składki pracodawcy za grudzień 2013 roku Z umowy o pracę wynika, że pracownik otrzymuje tylko wynagrodzenie zasadnicze, którego wysokość odpowiada minimalnemu wynagrodzeniu za pracę. Staż zawodowy tej osoby wynosi 3 lata. Składki na ubezpieczenia społeczne finansowane ze środków pracodawcy, należne za grudzień 2013 roku wyniosą więc: na ubezpieczenie emerytalne 156,16 zł (1.600 zł 9,76%), na ubezpieczenia rentowe 104 zł (1.600 zł 6,5%), na ubezpieczenie wypadkowe (przy założeniu, że tego płatnika obowiązuje stopa wynosząca 2,53%) 40,48 zł (1.600 zł 2,53%), na Fundusz Pracy 39,20 zł (1.600 zł 2,45%), 7