ZUS. Serwis Płatnika. Odpowiedzi, których nie znajdziesz u innych RAPORT SPECJALNY WAKACYJNE ŚWIADCZENIA DLA PRACOWNIKA ZWOLNIONE ZE SKŁADEK

Transkrypt

1 Nr 7/2015 (100) Serwis Płatnika ZUS Odpowiedzi, których nie znajdziesz u innych RAPORT SPECJALNY WAKACYJNE ŚWIADCZENIA DLA PRACOWNIKA ZWOLNIONE ZE SKŁADEK Pracownicy korzystający z urlopów otrzymują różnego rodzaju dofinansowania do wypoczynku. Niektóre z tych dopłat są całkowicie zwolnione ze składek, inne podlegają oskładkowaniu w części. Są też takie, które w ogóle nie korzystają z wyłączeń składkowych. Aby świadczenia były wolne od składek, muszą być spełnione określone warunki. 33 Aktualności Wyższe limity zarobkowe emerytów i rencistów 1 Niższe zasiłki dla przedsiębiorczych matek od 2016 roku 1 Korzystne zmiany w ulgach w spłacie należności wobec ZUS od 1 grudnia 2 Nabycie wcześniejszej emerytury powoduje zawieszenie wypłaty świadczenia uzyskanego na zasadach ogólnych 4 Interpretacje ZUS 5 Zasiłki Zasiłek pogrzebowy dla babci z tytułu śmierci wnuka 21 Zasiłek chorobowy dla prowadzącego działalność gospodarczą 22 Niepełnosprawność osoby wymagającej opieki liczba dni, za które pracownikowi przysługuje zasiłek opiekuńczy 23 Wyrównanie zasiłku opiekuńczego w ZUS RSA 24 Składki Obrona pracy licencjackiej zleceniobiorcy 10 Wykonywanie umowy zlecenia w czasie pobierania zasiłku macierzyńskiego 11 Ubezpieczenie zdrowotne córki pracownika na ostatnim roku studiów, która ukończyła 26 lat 12 Składki od wycieczki dla pracownika sfinansowane za ubezpieczonego 13 Umowa o dzieło wykonywana dodatkowo przez zleceniobiorcę 14 Składka na Fundusz Pracy za pracownika innej firmy na urlopie wychowawczym 15 Ubezpieczenie zdrowotne maturzysty 16 Rozliczenie częściowego wyżywienia w dobie hotelowej 19 Inkaso opłaty skarbowej pobierane przez pracownika urzędu gminy Odpowiedzi Aktualności Interpretacje Emerytury i renty Obowiązki pracodawcy w związku z chorobą zawodową pracownika 25 Brak renty mimo niezdolności do pracy 27 Program Płatnik Tworzenie dokumentów rozliczeniowych na podstawie kompletów rozliczeniowych pobranych z ZUS 28 Kontrole ZUS Skarga na mobbing złożona przez pracownika inspektorowi kontroli ZUS 32 ZADAJ PYTANIE NASZEMU EKSPERTOWI Prześlij je na adres: serwis_zus@wip.pl

2 Drodzy Czytelnicy! Aby pracodawca mógł na potrzeby przyznania świadczeń wakacyjnych określić sytuację socjalno-bytową pracownika, musi otrzymać od niego informację o liczbie członków rodziny pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym oraz osiąganych przez nich dochodach. Najczęściej przybiera ona formę pisemnego oświadczenia. Zakres dokumentów wymaganych do uzyskania dofinansowania oraz ich wzory powinny być określone w zakładowym regulaminie gospodarowania środkami funduszu. Jeżeli pracownik odmówi złożenia oświadczenia o dochodach, pracodawca powinien wstrzymać przyznanie dopłaty, ponieważ nie jest w stanie prawidłowo ustalić sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej uprawnionego, a tym samym wysokości samego dofinansowania. Ze względów dowodowych o fakcie tym warto powiadomić pracownika pisemnie. Więcej wskazówek na temat wakacyjnych świadczeń dla pracownika w kontekście składkowym proponujemy w Raporcie specjalnym na str. 33. W programie Płatnik w wersji wprowadzono kilka zmian, a wśród nich m.in. zmianę w Kreatorze dokumentów rozliczeniowych. Polega ona na umożliwieniu płatnikom składek tworzenia dokumentów rozliczeniowych na podstawie kompletów pobranych z ZUS. Znacznie ułatwi to pracę płatnikom składek, szczególnie tym, którzy sporządzają i przekazują do ZUS wiele korekt. Komplety rozliczeniowe z ZUS można pobrać automatycznie lub na żądanie. Szczegóły na ten temat można sprawdzić na str. 28. Zachęcam do lektury lipcowego numeru. Marta Strupińska, redaktor Redaktor prowadzący: Marta Strupińska Wydawca: Marlena Prószyńska Koordynator produkcji: Magdalena Huta Projekt graficzny: Piotr Fedorczyk Korekta: Zespół Skład pisma i łamanie: Triograf Druk: MDruk w Warszawie ISSN: Nakład: 4400 egz. Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. ul. Łotewska 9a, Warszawa tel.: , faks: serwis_zus@wip.pl Numer KRS: Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy, Sąd Gospodarczy XIII Wydział Gospodarczy Rejestrowy. Wysokość kapitału zakładowego: zł. Serwis Płatnika ZUS chroniony jest prawem autorskim. Przedruk i sprzedaż materiałów bez zgody wydawcy są zabronione. Zakaz nie dotyczy cytowania publikacji z powołaniem się na źródło. W związku z powyższym redakcja nie może ponosić odpowiedzialności prawnej za zastosowanie zawartych w Serwisie Płatnika ZUS wskazówek, przykładów, informacji itp. do konkretnych przypadków. Informujemy, że Państwa dane osobowe będą przetwarzane przez Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, ul. Łotewska 9a, w celu realizacji niniejszego zamówienia oraz do celów marketingowych przesyłania materiałów promocyjnych dotyczących innych produktów lub usług. Mają Państwo prawo do wglądu oraz poprawiania swoich danych, a także do wyrażania sprzeciwu wobec ich przetwarzania do celów promocyjnych. Podanie danych jest dobrowolne. Zapewniamy, że Państwa dane nie będą przekazywane bez Państwa wiedzy i zgody innym podmiotom. Informacje o prenumeracie: tel.: , cok@wip.pl

3 Wyższe limity zarobkowe emerytów i rencistów Od 1 czerwca 2015 r. wzrosła wysokość kwot przychodu, których przekroczenie powoduje zmniejszenie lub zawieszenie emerytury lub renty. Zgodnie z ustawą z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych emerytura lub renta osoby podejmującej zatrudnienie może ulec zmniejszeniu lub zawieszeniu w przypadku osiągania przychodów w kwocie odpowiadającej odpowiednio 70% lub 130% kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie w I kwartale 2015 r. zgodnie z komunikatem prezesa GUS z 13 maja 2015 r. wyniosło 4.054,89 zł. Było więc wyższe od ustalonego za IV kwartał 2014 roku o 112,22 zł. Należy pamiętać, że w przypadku osiągnięcia przez emeryta lub rencistę przychodu wyższego niż 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, nieprzekraczającego jednak progu 130% tego wynagrodzenia, jego świadczenie ulega zmniejszeniu o kwotę przekroczenia, nie wyższą jednak niż kwota maksymalnego zmniejszenia. Od 1 marca 2015 r. kwoty maksymalnych zmniejszeń wynoszą w przypadku pobierania: emerytury lub renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy 561,70 zł, renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy 421,31 zł, renty rodzinnej, do której uprawniona jest jedna osoba 477,47 zł. Tabela. Limity przychodów emerytów i rencistów od 1 czerwca do 31 sierpnia 2015 r. Miesięczny limit ograniczający 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale Kwota 2.838,50 zł 5.271,40 zł Marcin Dawidziuk prawnik PODSTAWA PRAWNA Art ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2013 r. poz ze zm.). Niższe zasiłki dla przedsiębiorczych matek od 2016 roku Nowelizacja ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa nie pozwoli matkom prowadzącym pozarolniczą działalność pobierać wysokiego zasiłku macierzyńskiego po uregulowaniu zaledwie kilku składek. Wysokość zasiłków będzie ustalana według nowych zasad. Aktualny stan prawny w zakresie ustalania wysokości zasiłków z ubezpieczenia chorobowego dla osób prowadzących działalność gospodarczą sprzyja wysokim świadczeniom i nadużyciom. Już po krótkim, nawet jedno- lub dwumiesięcznym okresie ubezpieczenia chorobowego z wysoką podstawą wymiaru składki następuje długi okres po- 1 Zadaj pytanie: serwis_zus@wip.pl

4 bierania zasiłku w wysokości adekwatnej do podstawy wymiaru składki. Mało tego, przedsiębiorcy wykorzystują również możliwość przerwania ubezpieczenia chorobowego, to jest bowiem dobrowolne, dzięki czemu unikają obliczenia planowanego zasiłku z 12 miesięcy ubezpieczenia. W razie ponownego przystąpienia do ubezpieczenia i zadeklarowania maksymalnej kwoty podstawy wymiaru składek zasiłek jest obliczany od podstawy z okresu nowego ubezpieczenia. Ustawodawca postanowił ujednolić zasady ustalania podstawy wymiaru zasiłków i ukrócić nadużycia. Według nowych przepisów w przypadku opłacania składki od wyższej niż najniższa podstawa wymiaru składek podstawę wymiaru zasiłku będzie stanowiła najniższa podstawa wymiaru składki, pod warunkiem że niezdolność do pracy powstanie przed upływem pierwszego miesiąca kalendarzowego ubezpieczenia chorobowego. Jeśli natomiast niezdolność do pracy powstanie w późniejszym okresie, to podstawę wymiaru zasiłku będzie stanowiła suma najniższej podstawy wymiaru składki oraz kwota stanowiąca 1/12 kwot nadwyżek ponad najniższą podstawę za każdy kolejny miesiąc ubezpieczenia. Nowe rozwiązania mają na celu uśrednienie podstawy wymiaru składki i, co za tym idzie, podstawy wymiaru zasiłku w przypadku krótkiego okresu ubezpieczenia chorobowego i zadeklarowanego przychodu. Mają one wejść w życie 1 stycznia 2016 r. Marta Szostak prawnik, specjalista prawa pracy PODSTAWA PRAWNA Ustawa z 15 maja 2015 r. o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz niektórych innych ustaw (przyjęta przez Senat 29 maja i skierowana do podpisu Prezydenta). Korzystne zmiany w ulgach w spłacie należności wobec ZUS od 1 grudnia Płatnicy składek będą mogli wnioskować o odroczenie terminu płatności należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne oraz rozłożenie należności na raty, także tych finansowanych przez ubezpieczonego, dzięki przepisom nowelizacji ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych z 9 kwietnia, która wejdzie w życie 1 grudnia. Obecnie ZUS ze względów gospodarczych lub innych przyczyn zasługujących na uwzględnienie może na wniosek dłużnika odroczyć termin płatności należności z tytułu składek oraz rozłożyć należność na raty, uwzględniając możliwości płatnicze dłużnika oraz stan finansów ubezpieczeń społecznych. Ta ulga może jednak dotyczyć wyłącznie składek, które są finansowane ze środków płatnika. Oznacza to, że ZUS może rozłożyć na raty całość zadłużenia tylko w przypadku, gdy dotyczy ono osoby prowadzącej działalność gospodarczą i składek płaconych na jej ubezpieczenie. Inaczej jest, gdy to zadłużenie dotyczy także składek należnych za pracowników i zleceniobiorców. Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych określa zasadę tzw. współfinansowania składek. Składka na ubezpieczenia emerytalne wynosząca 19,52% podstawy wymiaru jest finansowana w połowie (czyli po 9,76%) 2 Archiwum

5 przez płatnika i ubezpieczonego. Składka na ubezpieczenie rentowe wynosi 8%, z czego 6,5% finansuje płatnik, a 1,5% ubezpieczony. Składka chorobowa (2,45%) jest w całości finansowana ze środków ubezpieczonego, a składka wypadkowa (która jest zróżnicowana i zależy od liczby osób zgłaszanych do ubezpieczenia wypadkowego oraz od rodzaju prowadzonej działalności) jest w całości finansowana przez płatnika. Na przykład płatnik zgłaszający do 9 ubezpieczonych opłaca ją wysokości 1,80%. Łącznie składki na ubezpieczenia społeczne finansowane ze środków ubezpieczonego wynoszą 13,71%. Ze środków ubezpieczonego jest finansowana także składka na ubezpieczenie zdrowotne, z tym że w wysokości 7,75% podstawy wymiaru jest odliczana od zaliczki na podatek. Składki na ubezpieczenia finansowane przez płatnika to 18,06% (przy uwzględnieniu składki wypadkowej w wysokości 1,80%). Dodatkowo płatnik finansuje także składkę na Fundusz Pracy (2,45%) i na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (0,10%). Łącznie co miesiąc z własnych środków obciążony jest składkami w wysokości 20% wypłacanych wynagrodzeń. Składki finansowane przez ubezpieczonego muszą być opłacone Ustawodawca uznał, że składki w części finansowanej ze środków ubezpieczonego są jego środkami, a płatnik tylko pośredniczy w ich przekazaniu do ZUS. Dlatego środki te muszą być zawsze opłacone i ZUS nie miał możliwości udzielenia płatnikowi ulgi w tym zakresie. Nawet trudności z uregulowaniem zobowiązań spowodowane przyczynami obiektywnymi nie dawały innych możliwości. Dług wobec pracowników czy wobec ZUS W wielu przypadkach trudności z wywiązaniem się przez płatnika z ciążących na nim zobowiązań wobec ZUS były spowodowane upadłością kooperantów. Mogło to zachwiać płynnością finansową firmy. Płatnik stawał więc przed wyborem, czy wypłacać pracownikom całe należne im wynagrodzenie i jednocześnie nie odprowadzać składek na ubezpieczenia społeczne, czy też wypłacić wynagrodzenie odpowiednio niższe i od niego opłacić składki. Praktyka pokazuje, że najczęściej wybierane było to pierwsze rozwiązanie, co z kolei powodowało, że powstawało zadłużenie w ZUS. Płatnik, który po pewnym czasie zwracał się do ZUS z wnioskiem o spłatę zadłużenia w ramach układu ratalnego, otrzymywał odpowiedź, że pierwszym warunkiem, który musi spełnić, jest spłacenie zadłużenia w części finansowanej ze środków płatnika. Jeżeli płatnik nie odprowadził łącznie składek na ubezpieczenia społeczne, FP i FGŚP np. od kwoty zł, to miał zadłużenie w wysokości zł + odsetki od tej kwoty. Musiał więc spełnić warunek polegający na wpłaceniu kwoty zł + odsetki. Oznacza to, że jednorazowo miał do uregulowania ok. 40% swojego zadłużenia. Często była to bariera nie do pokonania. Płatnicy byliby w stanie regulować bieżące składki oraz powstałe zadłużenie w ratach, nie mieli jednak środków, aby jednorazowo wpłacić kwotę stanowiącą prawie 40% długu. ZUS nie mógł zgodzić się na takie rozwiązanie, ponieważ nie zezwalały na to obowiązujące przepisy. Zmuszony był do prowadzenia egzekucji, a płatnik miał zadłużenie, które z każdym dniem rosło. Nawet upadłość firmy Płatnik mający zadłużenie w ZUS nie może otrzymać zaświadczenia o niezaleganiu w opłacaniu składek. To z kolei oznacza wyeliminowanie go z rynku zamówień publicznych. W skrajnych przypadkach taka sytuacja mogła doprowadzić nawet do upadłości firmy. Rozwiązanie, które miało chro- 3 Zadaj pytanie: serwis_zus@wip.pl