TYDZIEŃ PRZEDSIĘBIORCÓW. Ubezpieczenia społeczne i zdrowotne osób prowadzących jednoosobowo pozarolniczą działalność gospodarczą

Transkrypt

1 TYDZIEŃ PRZEDSIĘBIORCÓW Ubezpieczenia społeczne i zdrowotne osób prowadzących jednoosobowo pozarolniczą działalność gospodarczą 1) Prowadziłem działalność gospodarczą do r. Od 2 listopada br. chcę ponownie rozpocząć prowadzenie działalności. Czy będę mógł opłacać składki od niższej podstawy wymiaru? Składki na ubezpieczenia społeczne od zadeklarowanej kwoty nie niższej niż 30 % minimalnego wynagrodzenia opłaca osoba prowadząca działalność gospodarczą na podstawie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej, która spełnia dwa warunki: - nie prowadzi i w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych nie prowadziła innej pozarolniczej działalności, - w ramach prowadzonej działalności nie będzie wykonywała usług na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywała w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej. Jeżeli powyższe warunki są spełnione to wówczas przez okres 24 miesięcy kalendarzowych składki na ubezpieczenia społeczne osoba prowadząca działalność może opłacać od niższej podstawy wymiaru. W Pana przypadku warunki te nie zostaną spełnione bowiem okres od zaprzestania prowadzenia działalności wynosi 59 miesięcy kalendarzowych. W konsekwencji jeżeli od 2 listopada 2011 r. rozpocznie Pan prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej podstawa wymiaru składek na Pana ubezpieczenia społeczne z tego tytułu nie będzie mogła być niższa niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego, przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ( tj. w 2011 r. nie niższa niż 2015,40 zł). Przy czym ustalając podstawę wymiaru składek za listopad należy pamiętać o tym, że za miesiąc, w którym nastąpiło objęcie ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi i jeżeli trwały one tylko przez część miesiąca, kwotę najniższej podstawy wymiaru

2 składek zmniejsza się proporcjonalnie, dzieląc ją przez liczbę dni kalendarzowych tego miesiąca i mnożąc przez liczbę dni podlegania ubezpieczeniu. podstawa prawna: art. 18 ust. 8 i 9 i art. 18a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585, z późn. zm.) 2) Prowadzę działalność gospodarczą i mam zamiar zatrudnić na podstawie umowy zlecenia studenta. Jakie za niego muszę opłacać składki i na jakie ubezpieczenia? Student wykonujący pracę na podstawie umowy zlecenia do ukończenia 26 roku życia nie podlega z tego tytułu ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu. Natomiast po skończeniu 26 lat, jeżeli wykonuje tylko tę umowę, podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym (emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu) i ubezpieczeniu zdrowotnemu. Ubezpieczenie chorobowe jest dla niego dobrowolne. podstawa prawna: art. 6 ust. 1 pkt 4 i ust 4, art. 11 ust. 2, art. 12 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. e ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2008 r. Nr 164, poz z późn.zm.). 3) Jestem emerytem i mam zamiar rozpocząć prowadzenie działalności gospodarczej (kiosk z warzywami). Czy jestem zobowiązany do opłacania wszystkich składek? Dla osoby prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą mającej ustalone prawo do emerytury ubezpieczenia emerytalne i rentowe są dobrowolne. W przypadku przystąpienia do tych ubezpieczeń obowiązkowo podlega również ubezpieczeniu wypadkowemu. Nie podlega natomiast ubezpieczeniu chorobowemu, ani obowiązkowo ani dobrowolnie. Dla emeryta prowadzącego działalność gospodarczą obowiązkowe z tego tytułu jest również ubezpieczenie zdrowotne. Może być jednak zwolniony z obowiązku opłacania składek na to ubezpieczenie. W tym celu musi jednak spełniać następujące warunki: - pobierane świadczenie emerytalne nie może przekraczać miesięcznie kwoty minimalnego wynagrodzenia, zaś przychody z tytuł prowadzenia działalności nie mogą przekraczać miesięcznie 50 % kwoty najniższej emerytury albo

3 - pobierane świadczenie emerytalne nie może przekraczać miesięcznie kwoty minimalnego wynagrodzenia i osoba prowadząca działalność opłaca podatek dochodowy w formie karty podatkowej. Jeżeli jest spełniony jeden z tych warunków należy dokonać zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego oraz składać dokumenty rozliczeniowe, w których należy podać właściwą kwotę podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne, natomiast składkę należy wykazać w wysokości 0. podstawa prawna: art. 9 ust. 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. c i art. 82 ust. 8 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych 4) Prowadzę działalność gospodarczą i zatrudniłem na podstawie umowy zlecenia żonę. Prowadzimy wspólne gospodarstwo domowe. Jakie składki jestem zobowiązany opłacać na jej ubezpieczenia? Jeżeli osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą zatrudnia żonę na podstawie umowy, która ma charakter umowy zlecenia, żona podlega ubezpieczeniom społecznym jako zleceniobiorca. Przy czym należy pamiętać, że o charakterze zawartej umowy decyduje jej treść, a nie nazwa. Jeżeli wolą stron ma być zawarta umowa zlecenia to powinna mieć ona cechy wskazane w Kodeksie cywilnym właściwe dla tego rodzaju umowy. Zleceniobiorcy podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu. Natomiast ubezpieczenie chorobowe ma dla nich charakter dobrowolny. Dla ustalenia zasad podlegania ubezpieczeniom społecznym żony nie będzie miała wówczas znaczenia kwestia pozostawania we wspólnym gospodarstwie domowym. Warunek ten jest istotny dla ustalenia obowiązku ubezpieczeń społecznych osoby współpracującej przy prowadzeniu działalności. podstawa prawna:, art. 6 ust. 1 pkt 4, art. 8 ust. 11, art. 11 ust. 2, art. 12 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych

4 5) Jestem zatrudniony na podstawie umowy o pracę na pełen etat i jednocześnie rozpoczynam prowadzenie działalności gospodarczej. Czy muszę opłacać składki na ubezpieczenia? Jeżeli jest Pan zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy to przepisy prawa pracy gwarantują Panu co najmniej minimalne wynagrodzenie. W konsekwencji, tak długo jak trwa stosunek pracy, z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej może Pan przystąpić do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych. W przypadku przystąpienia do tych ubezpieczeń obowiązkowo będzie Pan podlegać ubezpieczeniu wypadkowemu. Nie będzie Pan podlegać natomiast ubezpieczeniu chorobowemu, ani obowiązkowo ani dobrowolnie. Z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej obowiązkowe jest dla Pana ubezpieczenie zdrowotne. podstawa prawna: art. 9 ust. 1 i 1a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. c ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych 6) Wraz ze wspólnikiem prowadzimy działalność w formie spółki jawnej. Każdy z nas jest zarejestrowany jako odrębny płatnik i opłaca składki za siebie. Spółka zatrudnia kilku pracowników. Czy w sytuacji, gdy za wrzesień br. spółka opłaciła za pracowników składki po terminie to ustało nasze ubezpieczenie chorobowe jako wspólników? Każdy ze wspólników spółki jawnej w zakresie ubezpieczeń społecznych jest uznawany za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność. Osoba ta należne za siebie składki sama co miesiąc rozlicza, finansuje i opłaca do ZUS. Natomiast zatrudnionych pracowników do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego powinna zgłosić spółka, która jest odrębnym od wspólników płatnikiem składek. Spółka powinna za każdy miesiąc składać za każdego z pracowników imienny raport ZUS RCA i rozliczać za nich składki w deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA. Dobrowolne ubezpieczenie chorobowe osoby prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą (w tym wspólników spółki jawnej) ustaje od pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego, za który nie opłacono w terminie składki należnej na to ubezpieczenie. Przy

5 ustalaniu czy dany wspólnik terminowo opłacił za siebie składki znaczenie mają wyłącznie składki opłacane za niego na własne ubezpieczenia. W konsekwencji w przypadku, gdy spółka jawna nieterminowo lub w niepełnej wysokości opłaci składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne za zatrudnionych pracowników nie spowoduje to ustania dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą (wspólników spółki), jeżeli osoby te terminowo i w pełnej wysokości opłaciły składki na własne ubezpieczenia. podstawa prawna: art. 4 pkt 2 lit. d w związku z art. 16 ust. 4 pkt 1 i art. 17 ust. 3, art. 14 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2009 r. nr 205, poz. 1585, z późn. zm.) 7) Zamierzam rozpocząć działalność gospodarczą. Jakie warunki muszę spełnić abym mógł opłacać składki od niższej podstawy wymiaru? Ile te niższe składki wynoszą? Osoba, która rozpoczyna prowadzenie działalności gospodarczej podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu oraz obowiązkowo ubezpieczeniu zdrowotnemu. Dobrowolnie, na swój wniosek, może przystąpić do ubezpieczenia chorobowego. Składki na ubezpieczenia społeczne od zadeklarowanej kwoty nie niższej niż 30 % minimalnego wynagrodzenia może opłacać osoba prowadząca działalność gospodarczą na podstawie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej, która spełnia dwa warunki: - w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych nie prowadziła innej pozarolniczej działalności, - w ramach prowadzonej działalności nie będzie wykonywała usług na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywała w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej. Jeżeli powyższe warunki są spełnione to wówczas przez okres 24 miesięcy kalendarzowych składki na ubezpieczenia społeczne osoba prowadząca działalność może opłacać od niższej podstawy wymiaru.

6 W 2011 r. podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne dla tych osób wynosi 415,80 zł (30 proc. z 1386 zł). Składki na ubezpieczenia społeczne naliczone od najniższej podstawy wymiaru wynoszą: - 123,24 zł - wraz z dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym, - 113,05 zł - bez dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Oczywiście oprócz składek na ubezpieczenia społeczne osoba prowadząca działalność obowiązkowo podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu. Podstawą do naliczania składki na to ubezpieczenie stanowi zadeklarowana kwota nie niższa jednak niż 75 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia¹. W 2011 r. ta minimalna podstawa wynosi 2704,31 zł, a kwota składki 243,39 zł. podstawa prawna: art. 18a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, art. 81 ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2008 r. nr 205, poz. 1027, z późn. zm.) 8) Jestem jednym z dwóch wspólników w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością. Mój wspólnik zaproponował mi sprzedaż swoich udziałów w spółce. Czy po nabyciu udziałów od wspólnika będę musiał opłacać składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne? Tak. Wspólnik jednoosobowej spółki z o.o. jest osobą prowadzącą pozarolniczą działalność i podlega ubezpieczeniom społecznym na zasadach przewidzianych dla osób prowadzących pozarolniczą działalność. Zatem osoba ta obowiązkowo podlega ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu oraz obowiązkowo ubezpieczeniu zdrowotnemu. Ubezpieczeniu chorobowemu podlega na zasadzie dobrowolności. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi zadeklarowana kwota nie niższa niż 60 % prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia². Natomiast podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne stanowi zadeklarowana kwota nie niższa jednak niż 75 % przeciętnego wynagrodzenia¹. podstawa prawna: art. 8 ust. 6 pkt 4, art. 18 ust. 8 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, art. 81 ust. 2 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych

7 9) Od 20 października 2009 r. prowadzę działalność gospodarczą. Jednak ubezpieczeniom społecznym z działalności podlegam od 1 stycznia 2011 r. bo do końca grudnia 2010 r. byłam zgłoszona do ubezpieczeń jako pracownik zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy. Do kiedy mogę opłacać składki od niższej podstawy wymiaru? Opłacać składki na ubezpieczenia społeczne od podstawy wymiaru nie niższej niż 30 % minimalnego wynagrodzenia można tylko przez okres 24 miesięcy kalendarzowych. Okres ten jest liczony od daty rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej. Bez znaczenia jest natomiast przez jaki okres prowadzący działalność faktycznie podlegał ubezpieczeniom społecznym. W Pani przypadku, o ile oczywiście spełnia Pani warunki określone ustawą (patrz odpowiedź na pyt. 2), skoro działalność została rozpoczęta 20 października 2009 r. składki na ubezpieczenia społeczne liczone od tej podstawy wymiaru mogą być opłacane tylko do końca października 2011 r. Od 1 listopada, jeżeli działalność będzie w dalszym ciągu prowadzona, składki na ubezpieczenia społeczne będzie Pani musiała opłacać od zadeklarowanej kwoty nie niższej jednak niż 60 % prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia². podstawa prawna: art. 18a, art. 18 ust. 8 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych 10) Czy osoba prowadząca działalność, która przez część miesiąca jest chora może za ten okres nie opłacać składek na ubezpieczenia społeczne? Osoba prowadząca pozarolniczą działalność podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu i zdrowotnemu, a ubezpieczenie chorobowe jest dla niej dobrowolne. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne (w tym chorobowe) stanowi zadeklarowana kwota nie niższa jednak niż 60 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia² lub 30 % minimalnego wynagrodzenia, gdy osoba prowadząca działalność spełnia warunki określone w art. 18a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (patrz odpowiedź na pyt. 2). Podstawa ta ulega proporcjonalnemu zmniejszeniu jeżeli prowadzący działalność przez część miesiąca był chory i spełniał warunki do przyznania zasiłku. Wówczas minimalną podstawę wymiaru składek obowiązującą tę osobę należy podzielić przez liczbę dni danego miesiąca i pomnożyć przez liczbę dni podlegania ubezpieczeniom. Od tak ustalonej kwoty powinny być naliczone oraz opłacone składki na ubezpieczenia społeczne.

8 Jeżeli natomiast osoba prowadząca działalność nie przystąpiła do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego lub też przystąpiła ale nie będzie jej przysługiwał zasiłek chorobowy, to wówczas pomimo choroby składki na ubezpieczenia społeczne będzie zobowiązana opłacić od podanej wyżej podstawy wymiaru, bez stosowania pomniejszenia. Bez względu na to, czy z działalności za okres choroby przysługuje osobie prowadzącej działalność zasiłek chorobowy, czy też nie podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne nie ulega proporcjonalnemu zmniejszeniu. Co oznacza, że składka na to ubezpieczenie powinna być naliczona od zadeklarowanej kwoty nie niższej jednak niż 75 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia¹ podstawa prawna: art. 18 ust ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, art. 79 ust. 2, art. 81 ust. 2 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych ¹ przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale roku poprzedniego włącznie z wypłatami z zysku ² przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego, przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na rok 2011