DUŻE KOMENTARZE BECKA. Prawo zamówień publicznych

DUŻE KOMENTARZE BECKA Prawo zamówień publicznych

DUŻE KOMENTARZE BECKA Prawo zamówień publicznych Komentarz Jerzy Pieróg radca prawny 12. wydanie WYDAWNICTWO C. H. BECK WARSZAWA 2013

Propozycja cytowania: J. Pieróg, Prawo zamówień publicznych. Komentarz, wyd. 12, Warszawa 2013 Wydawca: Natalia Adamczyk c Wydawnictwo C. H. Beck 2013 Wydawnictwo C. H. Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, 00-203 Warszawa Skład i łamanie: Wydawnictwo C. H. Beck Druk i oprawa: Białostockie Zakłady Graficzne S.A. ISBN 978-83-255-5346-3 ISBN e-book 978-83-255-5347-0

Spis treści Przedmowa........................................................ Wykaz skrótów..................................................... IX XI Prawo zamówień publicznych Dział I. Przepisy ogólne.............................................. 3 Rozdział 1. Przedmiot regulacji..................................... 3 Art. 1 6a............................................. 3 Rozdział 2. Zasady udzielania zamówień.............................. 65 Wprowadzenie............................................. 65 Art. 7 10............................................. 66 Rozdział 3. Ogłoszenia........................................... 84 Art. 11 13............................................ 84 Dział II. Postępowanie o udzielenie zamówienia........................... 96 Rozdział 1. Zamawiający i wykonawcy................................ 96 Art. 14 28............................................ 96 Rozdział 2. Przygotowanie postępowania.............................. 159 Art. 29 38............................................ 159 Rozdział 3. Tryby udzielania zamówień............................... 194 Oddział 1. Przetarg nieograniczony............................... 194 Art. 39 46............................................ 194 Oddział 2. Przetarg ograniczony................................. 228 Art. 47 53............................................ 228 Oddział 3. Negocjacje z ogłoszeniem............................. 242 Art. 54 60............................................ 242 Oddział 3a. Dialog konkurencyjny............................... 254 Art. 60a 60e........................................... 254 Oddział 4. Negocjacje bez ogłoszenia............................. 263 Art. 61 65............................................ 263 Oddział 5. Zamówienie z wolnej ręki............................. 272 Art. 66 68............................................ 272 Oddział 6. Zapytanie o cenę.................................... 286 Art. 69 73............................................ 286 Oddział 7. Licytacja elektroniczna............................... 293 Art. 74 81............................................ 293 Rozdział 4. Wybór najkorzystniejszej oferty............................ 303 Art. 82 95............................................ 303 Rozdział 5. Dokumentowanie postępowań.............................. 368 Art. 96 98............................................ 368 Dział III. Przepisy szczególne......................................... 375 Rozdział 1. Umowy ramowe....................................... 375 Art. 99 101........................................... 375 Rozdział 2. Dynamiczny system zakupów.............................. 379 Art. 102 109.......................................... 379 V

Spis treści Rozdział 3. Konkurs............................................. 386 Art. 110 127.......................................... 386 Rozdział 4. Udzielanie zamówień przez koncesjonariuszy robót budowlanych.... 401 Art. 128 131.......................................... 401 Rozdział 4a. Zamówienia w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa......... 405 Art. 131a 131w........................................ 405 Rozdział 5. Zamówienia sektorowe................................... 429 Art. 132 138f.......................................... 429 Dział IV. Umowy w sprawach zamówień publicznych....................... 450 Art. 139 151a.......................................... 450 Dział V. Prezes Urzędu Zamówień Publicznych............................ 490 Rozdział 1. Zakres działania....................................... 490 Art. 152 156.......................................... 490 Rozdział 2. Rada Zamówień Publicznych.............................. 501 Art. 157 160.......................................... 501 Rozdział 3. Kontrola udzielania zamówień............................. 504 Oddział 1. Przepisy ogólne..................................... 504 Art. 161 164.......................................... 504 Oddział 2. Kontrola doraźna.................................... 510 Art. 165 168a.......................................... 510 Oddział 3. Kontrola uprzednia zamówień współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej............................................ 517 Art. 169 171a.......................................... 517 Rozdział 4. Krajowa Izba Odwoławcza................................ 524 Art. 172 176a.......................................... 524 Rozdział 5. (uchylony)............................................ 536 Art. 177 178.......................................... 536 Dział VI. Środki ochrony prawnej...................................... 537 Rozdział 1. Przepisy wspólne....................................... 537 Wprowadzenie............................................. 537 Art. 179.............................................. 540 Rozdział 2. Odwołanie............................................ 545 Art. 180 198.......................................... 545 Rozdział 3. Skarga do sądu........................................ 586 Art. 198a 198g......................................... 586 Dział VII. Odpowiedzialność za naruszenie przepisów ustawy................ 596 Art. 199 203.......................................... 596 Dział VIII. Zmiany w przepisach obowiązujących.......................... 601 Art. 204 219.......................................... 601 Dział IX. Przepisy przejściowe i końcowe................................ 602 Art. 220 227.......................................... 602 Aneks 1. Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy, oraz form, w jakich te dokumenty mogą być składane................................................... 609 2. Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie trybu postępowania w zakresie oceny występowania podstawowego interesu bezpieczeństwa państwa............... 615 3. Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów w sprawie wykazu usług w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa o charakterze priorytetowym i niepriorytetowym... 617 VI

Spis treści 4. Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów w sprawie wykazu robót budowlanych.. 621 5. Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów w sprawie średniego kursu złotego w stosunku do euro stanowiącego podstawę przeliczania wartości zamówień publicznych 629 6. Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów w sprawie kwot wartości zamówień oraz konkursów, od których jest uzależniony obowiązek przekazywania ogłoszeń Urzędowi Publikacji Unii Europejskiej................................ 631 7. Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów w sprawie innych niż cena obowiązkowych kryteriów oceny ofert w odniesieniu do niektórych rodzajów zamówień publicznych 633 8. Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów w sprawie protokołu postępowania o udzielenie zamówienia publicznego................................. 637 9. Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów w sprawie regulaminu postępowania przy rozpoznawaniu odwołań........................................... 711 10. Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania.......................................... 719 11. Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów w sprawie wzorów ogłoszeń zamieszczanych w Biuletynie Zamówień Publicznych.............................. 721 12. Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów w sprawie wykazu usług o charakterze priorytetowym i niepriorytetowym................................... 763 13. Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów w sprawie wielokrotności kwoty bazowej stanowiącej podstawę ustalenia wynagrodzenia zasadniczego Prezesa, wiceprezesa oraz pozostałych członków Krajowej Izby Odwoławczej.................... 767 14. Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów w sprawie trybu przeprowadzania postępowania kwalifikacyjnego na członków Krajowej Izby Odwoławczej, sposobu powoływania komisji kwalifikacyjnej, a także szczegółowego zakresu postępowania kwalifikacyjnego................................................ 769 15. Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów w sprawie zakresu informacji zawartych w rocznym sprawozdaniu o udzielonych zamówieniach, jego wzoru oraz sposobu przekazywania.................................................. 781 16. Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie organów właściwych do występowania do Komisji Europejskiej z wnioskiem o stwierdzenie prowadzenia działalności na rynku konkurencyjnym, do którego dostęp nie jest ograniczony.............. 783 17. Zarządzenie nr 110 Prezesa Rady Ministrów w sprawie nadania statutu Urzędowi Zamówień Publicznych............................................ 785 18. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie szczegółowego zakresu i formy dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych oraz programu funkcjonalno-użytkowego.................... 787 19. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie określenia metod i podstaw sporządzania kosztorysu inwestorskiego, obliczania planowanych kosztów prac projektowych oraz planowanych kosztów robót budowlanych określonych w programie funkcjonalno-użytkowym.......................................... 795 20. Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów w sprawie wysokości wynagrodzenia przewodniczącego, wiceprzewodniczącego i pozostałych członków Rady Zamówień Publicznych.................................................... 809 Indeks rzeczowy.................................................... 811 VII

Przedmowa Niniejszy komentarz jest pierwszym wydawanym w serii Duże Komentarze Becka. Oparty jest na dotychczas wydawanym w serii Komentarze Becka, dlatego oznaczony jest jako 12 wydanie. Jednak jego treść jest w znacznym stopniu napisana od nowa, a w wielu przypadkach dotychczasowy komentarz został znacznie poszerzony. Oczywiście całość jest dostosowana do najnowszych przepisów, wprowadzonych wielokrotnymi nowelizacjami. Stąd komentarz obejmuje regulacje dotyczące zamówień w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa, systemu kwalifikowania wykonawców czy nowego sposobu dokonywania oceny spełniania warunków podmiotowych. Wyjaśnia też nowe pojęcia i definicje oraz omawia nowe przepisy wykonawcze. Zasadniczą część nowego komentarza stanowi jednak szerokie omówienie najtrudniejszych, budzących najwięcej sporów i kontrowersji rozwiązań w zakresie wnoszenia i zatrzymywania wadium, poprawiania omyłek w ofercie, ustalania rażąco niskiej ceny, dokonywania zmian w umowach o zamówienie publiczne czy korzystania ze środków ochrony prawnej. W opracowaniu przedstawiono komentarz autorski do omawianych przepisów, wykorzystując jednocześnie dorobek doktryny i orzecznictwa. Stąd w komentarzu zaprezentowane zostały różne poglądy, przydatne dla rozważań teoretycznych, ale pomocne też w praktycznym stosowaniu przepisów. Jednocześnie tam, gdzie to było możliwe i niezbędne, wyraźnie zaakcentowane zostało stanowisko Autora. Wszystko to ma na celu jak najbardziej wszechstronne i wyważone omówienie przepisów. Autor jak zawsze jednak, na uwadze miał przede wszystkim potrzeby osób bezpośrednio związanych z zamówieniami publicznymi, niekoniecznie zainteresowanych w naukowych dylematach, lecz oczekujących jasnych i jednoznacznych rozwiązań. Dlatego niniejszy komentarz napisany jest w sposób jak najbardziej przystępny dla wszystkich jego czytelników i użytkowników. Dodatkowo w nowym wydaniu został zredagowany w sposób przejrzysty i łatwy w praktycznym korzystaniu. Jednocześnie Autor ma nadzieję, że mocno uargumentowane poglądy oraz odesłania do literatury i orzecznictwa będą przydatne w działalności badawczej i naukowej. Powstanie nowego komentarza było trudne m.in. z powodu częstych, zdaniem Autora zbyt częstych, zmian wprowadzanych do ustawy Prawo zamówień publicznych. Zmiany te, chociaż mają na celu ulepszenie przepisów, wprowadzają najczęściej zamieszanie i niepewność. Na dodatek destabilizują coś, co stworzyła ustawa, czyli system zamówień publicznych. Szczegółowe, wręcz kazuistyczne przepisy, wprowadzane do ustawy w każdym niemal przypadku wystąpienia jakichś nieprawidłowości, czy też dokonywanie drobnych zmian różnymi ustawami, a nawet zawieranie w innych ustawach przepisów odnoszących się bezpośrednio do zamówień publicznych, powoduje osłabienie systemu i tym samym przynosi skutki odwrotne od zamierzonych. Niestety, wszystko wskazuje na to, że to nie koniec zmian. Dzięki nim, co prawda, komentarz będzie mógł mieć kolejne wydania i będzie okazja do jego ulepszenia, IX

Przedmowa gdyż do doskonałości mu jeszcze daleko. Ale osiągnięcie doskonałości nie jest celem Autora, w przeciwieństwie do, jak się wydaje, pomysłodawców kolejnych nowelizacji. Tymczasem stabilne prawo, nawet niedoskonałe, ale pewne, daje większe korzyści praktyczne, niż ciągłe próby jego poprawiania i ulepszania. Warszawa, sierpień 2013 r. Jerzy Pieróg X

Wykaz skrótów 1. Źródła prawa dyrektywa 2004/17/WE... dyrektywa 2004/17/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 31.3.2004 r. koordynująca procedury udzielania zamówień przez podmioty działające w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i usług pocztowych (Dz.Urz. UE L 134 z 30.4.2004 r., s. 1) dyrektywa sektorowa dyrektywa 2004/18/WE... dyrektywa 2004/18/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 31.3.2004 r. w sprawie koordynacji procedur udzielania zamówień publicznych na roboty budowlane i usługi (Dz.Urz. UE L 134 z 30.4.2004 r., s. 114) dyrektywa klasyczna dyrektywa 2009/81/WE... dyrektywa 2009/81/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 13.7.2009 r. w sprawie koordynacji procedur udzielania niektórych zamówień na roboty budowlane, dostawy i usługi przez instytucje lub podmioty zamawiające w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa i zmieniającej dyrektywy 2004/17/WE i 2004/18/WE (Dz.Urz. UE L 216 z 20.8.2009 r., s. 76) dyrektywa obronna DyscyplFinPublU....... ustawa z 17.12.2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 168 ze zm.) FinPublU.............. ustawa z 27.8.2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 885) KC................... ustawa z 23.4.1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) KK................... ustawa z 6.6.1997 r. Kodeks karny (Dz.U. Nr 88, poz. 553 ze zm.) KP................... ustawa z 26.6.1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.) KPA.................. ustawa z 14.6.1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 267 ze zm.) KPC.................. ustawa z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) KSH.................. ustawa z 15.9.2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz.U. Nr 94, poz. 1037 ze zm.) XI

Wykaz skrótów PrBank................ ustawa z 29.8.1997 r. Prawo bankowe (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 1376 ze zm.) PrZamPubl............. ustawa z 29.1.2004 r. Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 907) RegOdwołR............ rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z 22.3.2010 r. w sprawie regulaminu postępowania przy rozpoznawaniu odwołań (Dz.U. Nr 48, poz. 280 ze zm.) SamGminU............ ustawa z 8.3.1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 594) TFUE................. Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz.U. z 2004 r. Nr 90, poz. 864/2) ZamPublU............. ustawa z 10.6.1994 r. o zamówieniach publicznych (t.j. Dz.U. z 2002 r. Nr 72, poz. 664 ze zm.) ZNKU................ ustawa z 16.4.1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (t.j. Dz.U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1503 ze zm.) 2. Organy i instytucje KIO.................. Krajowa Izba Odwoławcza NSA.................. Naczelny Sąd Administracyjny SN................... Sąd Najwyższy UZP.................. Urząd Zamówień Publicznych 3. Publikatory i czasopisma BZP.................. Biuletyn Zamówień Publicznych CBOSA............... Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych (orzeczenia.nsa.gov.pl) Dz.U.................. Dziennik Ustaw Dz.Urz. UE............ Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej MoP.................. Monitor Prawniczy M.P................... Monitor Polski OSA.................. Orzecznictwo Sądów Apelacyjnych OSG.................. Orzecznictwo Sądów w Sprawach Gospodarczych OSNAP............... Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna i Pracy OSNC................. Orzecznictwo Sądu Najwższego Izba Cywilna OSNCP............... Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna i Pracy OSP.................. Orzecznictwo Sądów Polskich OSPiKA............... Orzecznictwo Sądów Polskich i Komisji Arbitrażowych SP.................... Studia Prawnicze 4. Piśmiennictwo Babiarz, Komentarz...... S. Babiarz, Z. Czarnik, P. Janda, P. Pełczyński, Prawo zamówień publicznych. Komentarz, Warszawa 2010 XII

Wykaz skrótów Czajkowski, Komentarz... J. Baehr, T. Czajkowski, W. Dzierżanowski, T. Kwieciński, W. Łysakowski, Prawo zamówień publicznych. Komentarz, Warszawa 2007 Dzierżanowski, Zamówienia publiczne... W. Dzierżanowski, M. Stachowiak (red.), Zamówienia publiczne w orzecznictwie sądów, t. 1 i 2, Warszawa 2009 Pieróg, Komentarz....... J. Pieróg, Prawo zamówień publicznych. Komentarz, Warszawa 2010 Raczkiewicz, Zamówienia publiczne.............. Stachowiak, Komentarz... Trepte, Zamówienia klasyczne.............. P. Trepte, Zamówienia sektorowe.............. Z. Raczkiewicz, Zamówienia publiczne w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, Wrocław 2008 M. Stachowiak, J. Jerzykowski, W. Dzierżanowski, Prawo zamówień publicznych. Komentarz, Warszawa 2010 P. Trepte, Zamówienia publiczne w Unii Europejskiej objęte dyrektywą klasyczną, Warszawa Katowice 2006 P. Trepte, Zamówienia publiczne w Unii Europejskiej objęte dyrektywą sektorową, Warszawa Katowice 2006 Wicik, Komentarz....... G. Wicik, P. Wiśniewski, Prawo zamówień publicznych. Komentarz, Warszawa 2007 5. Inne art.................... artykuł m.in................... między innymi n..................... następna(-y) Nr.................... numer pkt................... punkt por.................... porównaj poz................... pozycja r...................... rok s...................... strona siwz.................. specyfikacja istotnych warunków zamówienia t.j..................... tekst jednolity ust................... ustęp wyr................... wyrok ze zm................. ze zmianami XIII

Prawo zamówień publicznych z dnia 29 stycznia 2004 r. (Dz.U. Nr 19, poz. 177) Tekst jednolity z dnia 28 maja 2013 r. (Dz.U. 2013, poz. 907) (zm.: Dz.U. 2013, poz. 984; Druk sejmowy Nr 1082)

Dział I. Przepisy ogólne Literatura: S. Babiarz, Z. Czarnik, P. Janda, P. Pełczyński, Prawo zamówień publicznych. Komentarz, Warszawa 2010; J. Baehr, T. Czajkowski, W. Dzierżanowski, T. Kwieciński, W. Łysakowski, Prawo zamówień publicznych. Komentarz, Warszawa 2007; W. Dzierżanowski, M. Stachowiak (red.), Zamówienia publiczne w orzecznictwie sądów, t. 1 i 2, Warszawa 2009; E. Gniewek (red.), Kodeks cywilny, t. 1, Komentarz do art. 1 534, Warszawa 2004; E. Gniewek (red.), Kodeks cywilny, t. 2, Komentarz do art. 535 1088, Warszawa 2004; M. Lemke, Ustawa o zamówieniach publicznych z komentarzem, Kraków 1995; L. Mazur, Prawo bankowe. Komentarz, Legalis 2008; J. Pieróg, Prawo zamówień publicznych. Komentarz, Warszawa 2010; J. Pieróg, W. Łysakowski, Ustawa o zamówieniach publicznych. Komentarz, Warszawa 1999; Z. Raczkiewicz, Zamówienia publiczne w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, Wrocław 2008; M. Stachowiak, J. Jerzykowski, W. Dzierżanowski, Prawo zamówień publicznych. Komentarz, Warszawa 2010; R. Szostak, Udzielenie zamówienia publicznego w trybie tzw. zapytania o cenę, SP 2007, Nr 2; R. Szostak, Wynagrodzenie za roboty budowlane, Zamówienia Publiczne, Doradca 2007, Nr 2; P. Trepte, Zamówienia publiczne w Unii Europejskiej objęte dyrektywą klasyczną, Warszawa Katowice 2006; P. Trepte, Zamówienia publiczne w Unii Europejskiej objęte dyrektywą sektorową, Warszawa Katowice 2006; G. Wicik, P. Wiśniewski, Prawo zamówień publicznych. Komentarz, Warszawa 2007. Rozdział 1. Przedmiot regulacji Art. 1. [Zakres przedmiotowy] Ustawa określa zasady i tryb udzielania zamówień publicznych, środki ochrony prawnej, kontrolę udzielania zamówień publicznych oraz organy właściwe w sprawach uregulowanych w ustawie. Nb I. Rys historyczny................. 1 1. Geneza.................... 1 2. Początki na ziemiach polskich..... 2 3. Polskie akty prawne............ 3 4. Początki systemu zamówień publicznych...................... 4 II. Międzynarodowe źródła prawa........ 5 1. Dyrektywy.................. 5 2. Inne akty prawa międzynarodowego. 6 III. Ustawa Prawo zamówień publicznych.. 7 1. Nowe prawo................. 7 2. Zakres podmiotowo-przedmiotowy.. 8 3. Zakres przedmiotowy........... 9 Spis treści Nb 4. Próg minimalny.............. 10 5. Zakres podmiotowy............ 11 6. Dobrowolne stosowanie......... 12 7. Cywilistyczny charakter......... 13 IV. Treść nowego prawa.............. 14 1. Zasady.................... 14 2. Tryby..................... 15 3. Środki ochrony prawnej......... 16 4. Kontrola................... 17 5. Prezes UZP................. 18 V. Sposób regulacji................. 19 1. System zdecentralizowany........ 19 2. Przepisy uzupełniające.......... 20 I. Rys historyczny 1. Geneza. Początków zamówień publicznych należy doszukiwać się w okresach, 1 kiedy pojawiła się pierwsza konieczność realizowania określonych zadań na potrzeby funkcjonującej władzy. Najstarszych śladów można doszukiwać się już 2 3 tys. lat p.n.e. na terenach dzisiejszej Syrii, kolejnych setki lat p.n.e. na terenie Chin Pieróg 3

Art. 1 Nb 2 4 Dział I. Przepisy ogólne i Egiptu. Do intensywnego rozwoju wymiany handlowej przyczyniła się starożytna Grecja, a pierwsze sformalizowane źródła odnoszące się do procesów związanych z wykonywaniem określonych inwestycji pojawiły się w okresie starożytnego Rzymu. Tak ciekawie genezę zamówień publicznych rozpoczyna opisywać A. Panasiuk (System zamówień publicznych. Zarys wykładu, Warszawa 2013, s. 22 34). Przechodząc dalej przez Cesarstwo Rzymskie i epokę odkryć geograficznych, wspominając o dziełach Machiavellego, Locka i Monteskiusza, dochodzi on w tym wykładzie do Rewolucji Francuskiej i Kodeksu Napoleona. Stąd już tylko krok do pierwszych regulacji prawnych poświęconych zamówieniom publicznym. A te pojawiły się jeszcze w XVII w. na ziemiach niemieckich (Prusy, Bawaria), a w XIX w. przybrały postać pisemnych ofert. 2 2. Początki na ziemiach polskich. Sytuacja na ziemiach polskich była szczególnie trudna ze względu na podział tych ziem pomiędzy państwa zaborcze. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 r. w poszczególnych dzielnicach zaborczych obowiązywały różne przepisy regulujące kwestie zamówień rządowych. W byłym zaborze rosyjskim obowiązywała ustawa o dostawach i robotach rządowych z 1900 r. W byłym zaborze pruskim obowiązywały ogólne przepisy o udzielaniu zamówień na dostawy i roboty, ogłoszone w 1906 r. Natomiast w byłym zaborze austriackim obowiązywało rozporządzenie z 1909 r. dotyczące oddawania przedsiębiorstwom dostaw i robót państwowych (A. Panasiuk, System zamówień, s. 34). 3 3. Polskie akty prawne. Całościowe uregulowanie zamówień publicznych w Polsce po raz pierwszy nastąpiło ustawą z 15.2.1933 r. o dostawach i robotach na rzecz Skarbu Państwa, samorządu oraz instytucyj prawa publicznego (Dz.U. Nr 19, poz. 127). Akt ten zawierał tylko ogólne ramy prawne skierowane do podmiotów zamawiających dostawy i roboty. Natomiast szczegółowo system zakupów regulowało rozporządzenie Rady Ministrów z 29.1.1937 r. o dostawach i robotach na rzecz Skarbu Państwa, samorządu oraz instytucyj prawa publicznego (Dz.U. Nr 13, poz. 92 ze zm.). W okresie powojennym pierwszym aktem prawnym w zakresie zamówień rządowych była ustawa z 18.11.1948 r. o dostawach, robotach i usługach na rzecz Skarbu Państwa, samorządu oraz niektórych kategorii osób prawnych (Dz.U. Nr 63, poz. 494). Jej przepisów nie stosowało się do centralnej gospodarki planowej, którą uregulowano ustawą z 19.4.1950 r. o umowach planowych w gospodarce socjalistycznej (Dz.U. Nr 21, poz. 180). Ta z kolei została uchylona dekretem z 16.5.1956 r. o umowach dostawy pomiędzy jednostkami gospodarki uspołecznionej (Dz.U. Nr 16, poz. 87 ze zm.). W szerszym zakresie zamówienia zostały uregulowane ustawą z 28.12.1957 r. o dostawach, robotach i usługach na rzecz jednostek państwowych (Dz.U. z 1958 r. Nr 3, poz. 7). W późniejszym okresie sprawy zamówień i umów regulujących gospodarkę uspołecznioną regulowano już aktami prawnymi niższej rangi, najczęściej rozporządzeniami i uchwałami RM (szerzej na temat treści wymienionych aktów prawnych zob. A. Panasiuk, System zamówień, s. 43 54). 4 4. Początki systemu zamówień publicznych. Zmiany ustrojowe po 1989 r., powrót do zasad gospodarki rynkowej oraz dążenia do integracji z Unią Europejską zaowocowały przystąpieniem do prac nad ustawą całościowo, w sposób jednolity regulującą zamówienia publiczne w Polsce. Prace te oparto na polskich regulacjach przedwojennych oraz na ustawie modelowej ONZ UNCITRAL, porozumieniu w sprawie 4 Pieróg

Rozdział 1. Przedmiot regulacji Nb 5 Art. 1 zamówień rządowych GPA oraz unijnych dyrektywach. W ten sposób powstała ustawa z 10.6.1994 r. o zamówieniach publicznych (Dz.U. Nr 76, poz. 344 ze zm.; t.j. Dz.U. z 2002 r. Nr 72, poz. 664 ze zm.). Ustawa ta zaczęła obowiązywać od 1.1.1995 r. (wobec jednostek samorządowych rok później) i wprowadziła ujednolicone zasady postępowania przy wydatkowaniu środków publicznych. Zastąpiła tym samym szereg własnych zasad postępowania stosowanych przez urzędy i instytucje publiczne, opierających gospodarkę finansową na obowiązującym wtedy prawie budżetowym. Ustawa dała początek jednolitemu systemowi zamówień publicznych, chociaż sama jako twór nowy i niesprawdzony, była kilkunastokrotnie nowelizowana na przestrzeni zaledwie kilku lat. Jednak wdrożeniu tej właśnie ustawy zawdzięczamy istotne przybliżenie Polski do Unii Europejskiej i ucywilizowanie wydatków publicznych. Jej udoskonalane przepisy coraz bardziej zbliżały się do rozwiązań proponowanych przez dyrektywy unijne. W chwili przystąpienia Polski do Unii dyrektywy te stały się obowiązujące, stąd nowe Prawo zamówień publicznych opiera się już przede wszystkim na rozwiązaniach unijnych. II. Międzynarodowe źródła prawa 1. Dyrektywy. W Unii Europejskiej od 30.4.2004 r. obowiązują nowe dyrektywy 5 regulujące kompleksowo problematykę zamówień publicznych: dyrektywa 2004/18/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 31.3.2004 r. w sprawie koordynacji procedur udzielania zamówień publicznych na roboty budowlane, dostawy i usługi (Dz.Urz. UE L 134 z 30.4.2004 r., s. 114), tzw. dyrektywa klasyczna; dyrektywa 2004/17/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 31.3.2004 r. koordynująca procedury udzielania zamówień przez podmioty działające w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i usług pocztowych (Dz.Urz. UE L 134 z 30.4.2004 r., s. 1), tzw. dyrektywa sektorowa. Poza tym zasadnicze znaczenie dla systemu zamówień publicznych mają: dyrektywa 2007/66/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 11.12.2007 r. zmieniająca dyrektywy Rady 89/665/EWG i 92/13/EWG w zakresie poprawy skuteczności procedur odwoławczych w dziedzinie udzielania zamówień publicznych (Dz.Urz. UE L 335 z 20.12.2007 r., s. 31), tzw. dyrektywa odwoławcza; dyrektywa 2009/81/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 13.7.2009 r. w sprawie koordynacji procedur udzielania niektórych zamówień na roboty budowlane, dostawy i usługi przez instytucje lub podmioty zamawiające w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa i zmieniającej dyrektywy 2004/17/WE i 2004/18/WE (Dz.Urz. UE L 216 z 20.8.2009 r., s. 76), tzw. dyrektywa obronna; dyrektywa Rady 89/665/EWG z 21.12.1989 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do stosowania procedur odwoławczych w zakresie udzielania zamówień publicznych na dostawy i roboty budowlane (Dz.Urz. WE L 395 z 30.12.1989 r., s. 33); dyrektywa Rady 92/13/EWG z 25.2.1992 r. koordynująca przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne odnoszące się do stosowania przepisów wspólnotowych w procedurach zamówień publicznych podmiotów działających w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i telekomunikacji (Dz.Urz. WE L 76 z 23.3.1992 r., s. 14). Nie obowiązują już, ale dla sytemu zamówień publicznych i interpretacji przepisów znaczenie mają: Pieróg 5