WSKAŹNIK RUCHU KIERUNKOWEGO (DMI) ŚREDNI INDEKS RUCHU KIERUNKOWEGO (ADX) Wszelkie wskaźniki i oscylatory zostały stworzone z myślą pomocy w identyfikowaniu pewnych stanów rynku i w ten sposób generowaniu odpowiednich sygnałów. W większości przypadków jakość sygnałów zależna jest od dobranych parametrów (np. długość średniej). Należy jednakże liczyć się z możliwością generowania fałszywych sygnałów. Z tego też względu swoje decyzje można opierać na grupie wybranych wskaźników, przy czym zbyt duża ich liczba może również prowadzić do błędnych wniosków. Należy także pamiętać, że w różnych stanach rynku, niektóre oscylatory tracą użyteczność. Wśród wielu wskaźników analizy technicznej można wyróżnić takie, które stanowią podstawowe narzędzia do identyfikacji i pomiaru siły trendów na rynkach. Do tej grupy należy wskaźnik ruchu kierunkowego DMI oraz średni indeks ruchu kierunkowego ADX. Wskaźnik Directional Movement Index (DMI) został opracowany przez Wellesa Wildera. Jest on podobny do innych wskaźników zmienności trendu. Wskaźnik ten potwierdza trendy lub ostrzega przed ich zmianą. Dobrze jest jednak używać go we współpracy z innym wskaźnikiem w celu potwierdzania jego wskazań. DMI najlepiej sprawdza się w analizie długoterminowej, gdyż w porównaniu z innymi wskaźnikami jest mniej czuły i mało podatny na wahania. Równie ważną informacją jest, że wskaźnik ten w trendzie konsolidującym daje często fałszywe sygnały kupna/sprzedaży oraz jest spóźniony w reakcji w stosunku do kursu instrumentu. Zadaniem DMI jest ustalanie, czy notowania znajdują się w trendzie i ustalenie jego kierunku. Służą temu dwie linie DMI+ (linia popytu) i DMI (linia podaży). DMI + (górny ruch kierunkowy) jest to różnica pomiędzy maksimum dzisiejszym i wczorajszym. Z kolei DMI (dolny ruch kierunkowy) to różnica między
odpowiednimi minimami cenowymi. Podstawą przy obliczaniu DMI jest założenie, że w trendzie wzrostowym dzisiejsze maksimum cenowe powinno być wyższe od maksimum wczorajszego, natomiast w trendzie spadkowym dzisiejsze minimum cenowe powinno być niższe od wczorajszego minimum. Dni, w których ceny najwyższa i najniższa nie wyszły poza maksimum i minimum poprzedniej sesji, zwane są dniami wewnętrznymi i w zasadzie pomijane. Jedną z pochodnych DMI jest średni indeks ruchu kierunkowego (ADX). Jego zadaniem jest pomiar wielkości siły trendu, jednak bez wskazania jego kierunku. Rosnące wartości wskaźnika informują o wzroście siły dominującego trendu. Podstawowym jego zastosowaniem jest ocena siły istniejącego trendu lub jego braku. W związku z tym jego ADX może być wskaźnikiem bardzo pomocnym w ocenie, czy należy korzystać ze wskaźników służących do gry z trendem czy przeciw niemu. Graficzna prezentacja wskaźnika składa się z trzech linii w skali od 0 do 00. Dwie podstawowe linie, zwane DI+ (fioletowa linia) oraz DI- (zielona linia), służą odpowiednio do prezentacji pozytywnych i negatywnych ruchów instrumentu. Trzecia linia, średnia ADX (różowa linia), mierzy siłę rynku - wskazuje czy rynek jest w trendzie zwyżkującym, zniżkującym lub czy trend jest chaotyczny i nieokreślony. Przyjęto, że jeżeli linia ADX znajduje się powyżej wartości 40, to trend jest mocny, zaś gdy średnia spada poniżej 20, to trend jest słaby i zmienny (ADX nie pokazuje czy trend jest zwyżkujący czy zniżkujący, jedynie wskazuje siłę obecnego trendu).
Rosnący ADX wskazuje na istnienie silnego trendu (spadkowego lub wzrostowego) co sugeruje, że należałoby skorzystać z narzędzi analizy technicznej służących do gry zgodnie z trendem np. średnie ruchome, wybicie z kanału, przecięcie linii zero przy oscylatorach. Spadający ADX wskazuje na brak istnienia wyraźnego trendu i sugeruje zastosowanie narzędzi służących do gry przeciw trendowi: sygnały powstające w strefach wykupienia i wyprzedania przy oscylatorach, sygnały powstające przy zastosowaniu wstęg Bollingera. Jeśli DI + jest powyżej DI - to mamy do czynienia z ruchem kierunkowym w górę (dodatnim), a w przeciwnym przypadku mamy do czynienia z ruchem kierunkowym w dół (ujemnym). Im większa różnica pomiędzy +DI i DI tym silniejsze ukierunkowanie rynku. Wskaźnik ADX jest miarą wyrazistości trendu: im większa jego wartość tym trend jest silniejszy, jednak nic nam nie mówi o kierunku trendu, także
może być zarówno wzrostowy, jak i spadkowy. Przecięcie +DI i DI dają sygnały początku trendu wzrostowego/spadkowego. Interpretacja wskaźnika polega na obserwacji punktów przecięcia linii DI+ i DI- oraz położenia punktu przecięcia w stosunku do linii ADX. Dobrym sygnałem do zakupu jest sytuacja, w której linia DI+ przecina od dołu linię DI-, zaś dobrym sygnałem do sprzedaży jest sytuacja, gdy linia DI+ przecina od góry linię DI-. Dla ważności sygnałów istotne jest aby w kolejnym dniu po przecięciu dla sygnału kupna maksimum było wyższe od maksimum dnia poprzedniego, dla sygnału sprzedaży minimum niższe od minimum dnia poprzedniego - jest to tak zwana zasada punktu ekstremalnego. Warto też zwrócić uwagę na położenie punktu przecięcia względem linii ADX. Mocnym sygnałem do kupna jest sytuacja (A), w której linia DI+ przecina od dołu linię DI- i jednocześnie wartości obu (DI+ i DI-) są większe od wartości ADX (DI+ > DI- > ADX). Analogicznie, mocnym sygnałem do sprzedaży jest sytuacja (B), w której linia
DI+ przecina od góry linie DI- i jednocześnie wartości obu (DI+ i DI-) są mniejsze od wartości ADX ( DI+ < DI- < ADX ). Zastosowanie ADX Podstawowym zastosowaniem wskaźnika ADX jest ocena siły istniejącego trendu lub jego braku. W związku z tym ADX może być wskaźnikiem bardzo pomocnym w ocenie, czy mamy korzystać z wskaźników służących do gry z trendem, czy przeciw niemu. Rosnący ADX wskazuje na istnienie silnego trendu (spadkowego lub wzrostowego), co sugeruje nam wykorzystanie narzędzi AT służących do gry z trendem: średnie ruchome, wybicie z kanału, przecięcie linii zero przy oscylatorach, itp. Spadający ADX wskazuje na brak istnienia wyraźnego trendu i sugeruje zastosowanie narzędzi służących do gry przeciw trendowi: sygnały powstające w strefach wykupienia i wyprzedania przy oscylatorach, sygnały powstające
przy wykorzystaniu wstęgi Bollingera lub różnego rodzaju kanały, itp. Możemy stosować także strategię, która zabrania dokonywać jakichkolwiek transakcji przy spadającym ADX lub zezwala jedynie na zamknięcia wcześniej otwartej pozycji (bez odwracania na przeciwną). Ze Wskaźnikiem ADX wiążą się jednakże pewne problemy. Jednym z nich jest fakt, iż jest on wskaźnikiem wolniejszym niż DI+ i DI -.W rezultacie jego wykres zaczyna się wznosić dopiero po przecięciu się tych dwóch wartości. W związku z tym szybsze narzędzia służą do rozpoznania trendu, natomiast ADX do określenia momentu zajęcia pozycji. PODSUMOWANIE:. Wskaźnik DMI: Wskaźnik potwierdzający trendy oraz określający kierunki trendów; Sygnał kupna: gdy DI+ przecina od dołu linię DI- Sygnał sprzedaży: gdy linia DI+ przecina od góry linię DI- 2. Wskaźnik ADX Wskaźnik oceniający siłę istniejącego trendu lub jego braku (jeśli wskaźnik ADX znajduje się powyżej wartości 40 to trend jest mocny, zaś gdy średnia spada poniżej 20, to trend jest słaby i zmienny Rosnący ADX oznacza istnienie silnego trendu spadkowego/wzrostowego Spadający ADX wskazuje na brak istnienia wyraźnego trendu
Joanna Szczurowska szczurow@us.edu.pl