Oowł: Adm Ustzki Kted Silników Slinowh i Tnsotu Nomlne wunki odniesieni LABORATORIUM SILNIKÓW SPALINOWYCH Mteił omonize Koekj mo do wunków nomlnh W elu wznzeni mo i zuŝi liw zez silnik slinow nleŝ zstosowć nstęująe nomlne wunki odniesieni [1]: łkowite iśnienie tmosezne: 100 kp, temetu owietz: T 298 K (t 25 C), wilgotność względn: φ 30 %, temetu znnik hłodząego łdunek owietz: T 298 K (t 25 C). Wunki tmosezne w tkie bdni owinn mieśić się w nstęująh zkesh wtośi gniznh [1]: ) temetu, T dl silników o złonie iskowm: 288 K T 308 K dl silników o złonie smoznnm (diesel): 283 K T 313 K b) iśnienie owietz suhego, d ( d - φ s ) dl wszstkih silników: 90 kp d 110 kp Koekj mo W elu koekji zmiezoną (okeśloną) mo w wunkh otozeni nująh odzs omiu nleŝ omnoŝć zez wsółznnik, zgodnie z nstęująmi zleŝnośimi: dl silników o złonie iskowm [1]: P α P (1) dl silników o złonie smoznnm (diesel) P α P (2) P - mo uŝtezn w nomlnh wunkh odniesieni, kw P, - mo uŝtezn w wunkh otozeni odzs bdni, kw α - wsółznnik koekji mo dl silników o złonie iskowm, α - wsółznnik koekji mo dl silników o złonie smoznnm (diesel). Wsółznnik koekji α dl wolnossąh i dołdownh silników o złonie iskowm (z hłodzeniem owietz dołdownego lub bez) Wsółznnik koekji α nleŝ oblizć z nstęująego ównni [1]: α φ s s T 0,6 100 zli: T s α (3) φ s 298 - nomlne łkowite iśnienie tmosezne odniesieni, kp,, - łkowite iśnienie tmosezne odzs bdni, kp, s, - nomlne iśnienie odniesieni nsonej wodnej, kp, s - iśnienie nsonej wodnej otozeni odzs bdni, kp. T - nomln temodnmizn temetu odniesieni otzjąego owietz, K, T - temodnmizn temetu otzjąego owietz odzs bdni, K, φ - nomln wilgotność względn odniesieni, %, φ - wilgotność względn otozeni odzs bdni, %, 0,6 Wdził Budow Mszn i Lotnitw Politehnik Rzeszowsk
Oowł: Adm Ustzki Kted Silników Slinowh i Tnsotu Równnie (3) m zstosownie do silników zsilnh z omoą gźników i innh silników, w któh ukłd zsilni liw jest zojektown w elu zewnieni eltwnie stłej wtośi wsółznnik skłdu miesznki (wsółznnik liwo/owietze) w zdku zmin wunków otozeni. Wsółznnik koekji α owinien zwieć się w gnih: 0,96 α 1,06 JeŜeli owŝsze gnie zostną zekozone, nleŝ odć w swozdniu z bdni skogowną wtość uzsknej mo i ezjnie okeślić wunki bdni (temetuę i iśnienie). Wsółznnik koekji α dl silników o złonie smoznnm (diesel) Wsółznnik koekji (α ) dl silników o złonie smoznnm dl stłh wtośi metów zsilni silnik liwem (zdne dostznie liw) obliz się n odstwie nstęująej zleŝnośi [1]: ( ) m α (4) - wsółznnik tmosezn, m - met hktestzn dl kŝdego odzju silnik i nstw ilośi dostznego liw. Wsółznnik tmosezn Wsółznnik tmosezn hktezuje włw wunków śodowisk (iśnienie, temetu i wilgotność) owietz zssnego zez silnik. Wsółznnik óŝni się w zleŝnośi od tu silnik i owinien bć oblizn n odstwie ównni (5), (6) lub (7) [1]: dl silników wolnossąh i dołdownh mehniznie: T s 100 T s φ s 298 zli: φ s (5) dl silników tubodołdownh bez hłodzeni owietz dołdownego lub z hłodzeniem z omoą hłodni tu owietze/owietze: T s 100 zli: T s (6) φ s φ s 298 dl silników tubodołdownh z hłodzeniem owietz dołdownego z omoą hłodni tu owietze-wod: φ s s T zli: - oznzeni jk we wzoze (3) Wsółznnik silnik m 100 φ s s T 298 Wsółznnik m zleŝ od tu silnik oz stosunku ilośi liw i ilośi owietz, odowidjąego dnej nstwie dwki liw. Wsółznnik silnik m jest unkją skogownej jednostkowej dwki liw q i obliz się go zgodnie z ównniem (8) [1]: (7) Wdził Budow Mszn i Lotnitw Politehnik Rzeszowsk
Oowł: Adm Ustzki Kted Silników Slinowh i Tnsotu m 0,036 q 1,14 (8) w któm q q (9) q - jednostkow dwk liw w miligmh n kl n lit objętośi skokowej silnik [mg/(lkl)] okeśln n odstwie nstęująej zleŝnośi: z V& q (10) v n H Z 120 000 dl silników 4-suwowh, Z 60 000 dl silników dwusuwowh, V& - ntęŝenie zełwu, g/s, V H - objętość skokow, dm 3, n - ędkość obotow, ob/min, - wsółznnik wŝją iloz bsolutnego iśnieni sttznego owietz n wloie ze sęŝki i iśnieni owietz n doloie do sęŝki w nomlnh wunkh odniesieni ( 1 dl silników wolnossąh). Dl dołdowni dwustoniowego, jest łkowitm ilozem iśnień, stnowią wsółznnik iśnieni łkowitego. Równnie (8) obowiązuje, jeŝeli jest sełnion wunek w zkesie wtośi q (mg/lkl): 37,2 q 65 Dl wtośi q mniejszh niŝ 37,2, nleŝ zstosowć stłą wtość m ówną 0,2 ( m 0,2). Dl wtośi q większh niŝ 65 nleŝ zstosowć stłą wtość, m ówną ( m ; tz s. 1). Rs. 1. Wsółznnik silnik m w zleŝnośi od skogownej jednostkowej dwki liw q Równnie wsółznnik koekji (4) nleŝ stosowć tlko wted, gd 0,96 α 1,06 JeŜeli owŝsze wtośi gnizne zostną zekozone, w swozdniu z bdni nleŝ odć skogowną wtość uzsknej mo i ezjnie okeślić wunki bdni (temetuę i iśnienie). Wdził Budow Mszn i Lotnitw Politehnik Rzeszowsk
Oowł: Adm Ustzki Kted Silników Slinowh i Tnsotu Wznznie iśnieni wodnej W tbli 1 odno wtośi iśnieni wodnej (φ x sx ) w kp dl óŝnh wtośi temetu owietz t x, wŝonej w C, i względnej wilgotnośi owietz φ x. Tbli 1. Wtośi iśnieni wodnej wg PN-ISO 3046-1:2009 [2] Ciśnienie wodnej (φ x sx )[kp] t x [ C] Wilgotność względn φ x [%] 100 90 80 70 60 50 40 30 20-10 0,30 0,27 0,24 0,21 0,18 0,15 0,12 0,09 0,06-9 0,30 0,29 0,26 0,23 0,20 0,16 0,13 0,10 0,07-8 0,35 0,32 0,28 0,25 0,21 0,18 0,14 0,11 0,07-7 0,38 0,34 0,30 0,27 0,23 0,19 0,15 0,11 0,08-6 0,41 0,36 0,32 0,28 0,24 0,20 0,16 0,12 0,08-5 0,43 0,39 0,35 0,30 0,26 0,22 0,17 0,13 0,09-4 0,46 0,41 0,37 0,32 0,28 0,23 0,18 0,14 0,09-3 0,49 0,44 0,39 0,34 0,30 0,25 0,20 0,15 0,10-2 0,53 0,47 0,42 0,37 0,32 0,26 0,21 0,16 0,10-1 0,50 0,50 0,45 0,39 0,34 0,28 0,22 0,17 0,11 0 0,60 0,54 0,48 0,42 0,36 0,30 0,24 0,18 0,12 1 0,60 0,58 0,51 0,45 0,39 0,32 0,26 0,19 0,13 2 0,69 0,62 0,55 0,48 0,41 0,34 0,28 0,21 0,14 3 4 0,66 0,59 0,52 0,44 0,37 0,30 0,22 0,15 4 9 1 0,63 0,55 0,47 0,40 0,32 0,24 0,16 5 0,85 6 0,68 0,59 0,51 0,42 0,34 0,25 0,17 6 0,91 0,82 3 0,64 0,55 0,46 0,36 0,27 0,18 7 0,98 0,88 8 0,68 0,59 0,49 0,39 0,29 0,20 8 1,05 0,94 0,84 3 0,63 0,52 0,42 0,31 0,21 9 1,12 1,01 0,90 8 0,67 0,56 0,45 0,34 0,22 10 0 1,08 0,96 0,84 2 0,60 0,48 0,36 0,24 11 8 1,16 1,03 0,90 7 0,64 0,51 0,39 0,26 12 1,37 4 1,10 0,96 0,82 0,69 0,55 0,41 0,27 13 1,47 1,32 1,17 1,03 0,88 3 0,59 0,44 0,29 14 1,57 1,41 5 1,10 0,94 8 0,63 0,47 0,31 15 1,67 1,51 1,34 1,17 1,00 0,84 0,67 0,50 0,33 16 1,79 1,61 1,43 5 1,07 0,89 1 0,54 0,36 17 1,90 1,71 1,52 1,33 1,14 0,95 6 0,57 0,38 18 2,03 1,83 1,62 1,42 2 1,01 0,81 0,61 0,41 19 2,16 1,94 1,73 1,51 1,30 1,08 0,86 0,65 0,43 20 2,30 2,07 1,84 1,61 1,38 1,15 0,92 0,69 0,46 21 2,45 2,20 1,96 1,71 1,47 2 0,98 3 0,49 22 2,60 2,34 2,08 1,82 1,56 1,30 1,04 8 0,52 23 2,77 2,49 2,21 1,94 1,66 1,38 1,11 0,83 0,55 24 2,94 2,65 2,35 2,06 1,76 1,47 1,18 0,88 0,59 25 3,12 2,81 2,50 2,19 1,87 1,56 5 0,94 0,62 26 3,32 2,98 2,65 2,32 1,99 1,66 1,33 0,99 0,66 27 3,52 3,17 2,82 2,46 2,11 1,76 1,41 1,06 0 28 3,73 3,36 2,99 2,61 2,24 1,87 1,49 1,12 5 29 3,96 3,56 3,17 2,77 2,38 1,98 1,58 1,19 9 30 4,20 3,78 3,36 2,94 2,52 2,10 1,68 6 0,84 31 4,45 4,01 3,56 3,12 2,67 2,23 1,78 1,34 0,89 32 4,72 4,25 3,78 3,30 2,83 2,36 1,89 1,42 0,94 33 5,00 4,50 4,00 3,50 3,00 2,50 2,00 1,50 1,00 34 5,29 4,76 4,24 3,71 3,18 2,65 2,12 1,59 1,06 35 5,60 5,04 4,48 3,92 3,36 2,80 2,24 1,68 1,12 36 5,93 5,34 4,74 4,15 3,56 2,97 2,37 1,78 1,19 37 6,27 5,64 5,02 4,39 3,76 3,14 2,51 1,88 5 38 6,63 5,97 5,30 4,64 3,98 3,32 2,65 1,99 1,33 39 7,01 6,31 5,61 4,90 4,20 3,50 2,80 2,10 1,40 40 7,40 6,66 5,92 5,18 4,44 3,70 2,96 2,22 1,48 41 7,81 7,03 6,25 5,47 4,69 3,91 3,12 2,34 1,56 42 8,24 7,42 6,59 5,77 4,94 4,12 3,30 2,47 1,65 43 8,69 7,82 6,95 6,08 5,21 4,34 3,47 2,61 1,74 44 9,15 8,24 7,32 6,41 5,49 4,58 3,66 2,75 1,83 45 9,63 8,67 7,71 6,74 5,78 4,82 3,85 2,89 1,93 46 10,13 9,12 8,11 7,09 6,08 5,07 4,05 3,04 2,03 47 10,65 9,58 8,52 7,45 6,39 5,33 4,26 3,20 2,13 48 11,18 10,07 8,95 7,83 6,71 5,59 4,47 3,36 2,24 49 11,73 10,56 9,39 8,21 7,04 5,87 4,69 3,52 2,35 50 12,30 11,07 9,84 8,61 7,38 6,15 4,92 3,69 2,46 Wdził Budow Mszn i Lotnitw Politehnik Rzeszowsk
Oowł: Adm Ustzki Kted Silników Slinowh i Tnsotu Litetu [1] PN-ISO 15550-1: Silniki slinowe tłokowe - Okeślnie i metod omiu mo silnik - Wmgni ogólne. PKN, Wszw 2009. [2] PN-ISO 3046-1: Silniki slinowe tłokowe - Osiągi Część 1: Deklj mo, zuŝi liw i oleju smująego oz metod bdń Dodtkowe wmgni dotząe silników ogólnego zstosowni. PKN, Wszw 2009. Wdził Budow Mszn i Lotnitw Politehnik Rzeszowsk