Zasoby kadr dla zdrowia tendencje i perspektywy w starzejącym się społeczeństwie Stanisława Golinowska Ewa Kocot Agnieszka Sowa
długoterminowej: Finanse Kadry medyczne i socjalne Finansowanie Outline 1. Zasoby do produkcji usług zdrowotnych i opieki długoterminowej: finanse, kadry medyczne i socjalne. (funding)......
długoterminowej: Finanse Kadry medyczne i socjalne Finansowanie Schemat
długoterminowej: Finanse Kadry medyczne i socjalne Finansowanie Finansowanie ochrony zdrowia; co powinno zawierać Wydatki bieżące na usługi zdrowotne, Opiekę długoterminową, Kształcenie kadr, Inwestycje, Zdrowie publiczne.
Finansowanie świadczeń z NFZ Rok Stopa składki 1999 7,50% 2000 7,50% 2001 7,75% 2002 7,75% 2003 8,00% 2004 8,25% 2005 8,50% 2006 8,75% 2007 9,00% 2008 9,00% 2009 9,00% 2010 9,00% 2011 9,00% 2012 9,00% 2013 9,00%
Wydatki na ochronę zdrowia z budżetu państwa 8 000 mln. PLN 7 000 6 000 5 000 4 000 3 000 2 000 1 000 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 wartości nominalne wartości realne (baza-2004)
Wydatki na kształcenie kadr medycznych 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Ogółem w mln PLN 42 071 39 724 41 546 34 485 36 863 40 390 44 713 46 404 Inwestycje Edukacja 2 194 2 599 3 581 3 674 4 777 5 877 6 590 6 710 982 1 156 1 298 1 351 1 369 1 508 1 768 1 845 B+R 506 571 568 652 657 723 965 1 082
Opieka długoterminowa usytuowanie i rodzaj opieki
Złożoność przepływów finansowych w opiece długoterminowej Wielkość wydatków na LTC jest trudna do zidentyfikowania ze względu na wielorakość instytucji i trudności w wyodrębnieniu wydatków na osoby starsze.
Wydatki publiczne na opiekę długoterminową 2004-2012 16000 Miliony 14000 12000 10000 8000 6479 6479 7351 8056 6234 5905 6309 6411 6000 4234 4234 4000 2000 3309 4268 4268 4239 4503 3309 4106 3889 3638 3584 0 467 578 912 1164 1352 467 556 831 999 1076 2004 2006 2008 2010 2012 2004 2006 2008 2010 2012 Nominalnie Realnie Długoterminowa sektor zdrowotny Długoterminowa sektor socjalny Świadczenia pieniężne
1. XXXXX 2. XXXXX 3. XXXXX 1. Zasoby do produkcji usług zdrowotnych i opieki Tendencje zatrudnienia w opiece zdrowotnej Dwa rodzaje informacji administracyjnej o kadrze medycznej: liczba lekarzy uprawnionych do wykonywania zawodu, liczba lekarzy praktykujących. 16.0 w tys. 14.0 12.0 127 124 130 122 125 127 129 126 131 133 134 136 10.0 8.0 6.0 4.0 2.0 85 88 88 88 86 76 77 78 78 79 79 82 0.0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 lekarze uprawnieni do wykonywania zawodu lekarze praktykujący Źródło: CSIOZ, Biuletyn Statystyczny Ministerstwa Zdrowia, 2001-2012
Przyczyny niedostatecznego wzrostu zatrudnienia Niedostateczne kształcenie kadr medycznych; brakuje kadr edukacyjnych. Odpływ lekarzy praktykujących do innych sektorów, w tym do przemysłu farmaceutycznego, szczególnie w latach 1999 2002. Emigracja lekarzy i pielęgniarek: przyczyny: relatywnie niskie płace, niezadawalające warunki i stosunki pracy, niezdefiniowane ścieżki kariery zawodowej. Niekorzystna struktura demograficzna lekarzy i pielęgniarek; dynamicznie starzejąca się grupa zawodowa.
Zatrudnienie w opiece długoterminowej Trudne do zidentyfikowania ze względu na dualność umiejscowienia opieki: w sektorze opieki zdrowotnej i pomocy społecznej, odmienne źródła i agregaty informacji o zatrudnieniu oraz wielość instytucji publicznych, w których usługi są świadczone. Sektor zdrowotny Sektor pomocy społecznej Opieka stacjonarna (DPS, ZOL, ZPO) Opieka domowa (usługi pielęgnacyjne POZ, usługi opiekuńcze) dane CSIOZ (kadry medyczne, wolontariusze) dane CSIOZ (pielęgniarki środowiskowe) dane MPiPS (kadry medyczne, opiekuńcze i administracyjne) i GUS (kadry medyczne) dane MPiPS (specjaliści usług opiekuńczych)
Tendencje zatrudnienia w opiece długoterminowej 80000 70000 60000 50000 40000 30000 20000 10000 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 ZOL, ZPO Opieka pielęgniarska Usługi opiekuńcze DPS Źródło: CSIOZ, Biuletyn Statystyczny Ministerstwa Zdrowia, MPiPS-03 i MPiPS dane udostępnione za okres 2004-2012
Nasycenie kadrami w sektorze zdrowia i pracy socjalnej (BAEL) na 1000 mieszkańców, 2010 Dania Holandia Wielka Brytania Niemcy Belgia Francja Austria EU-27 Słowacja Włochy Węgry Polska 91.5 83.8 63.5 60.1 55.9 55.2 46.5 45.8 29.4 28.1 26.3 24.6 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
Prognozy zatrudnienia w opiece zdrowotnej i długoterminowej Prognozy obejmują działanie czynników demograficznych; zmiany w wielkości i strukturze populacji według wieku: Przygotowane na podstawie danych z dwóch prognoz demograficznych wykorzystywanych w projekcie NEUJOBS: friendly i tough, Dwa podejścia: popytowe i podażowe, Rok bazowy 2010, okres prognozy 2010-2025, Założenie braku zmian regulacyjnych.
I. Podejście popytowe Oparte na analizie tendencji w zakresie wykorzystania świadczeń opieki zdrowotnej i długoterminowej, Analiza w podziale na grupy płci i wieku (5-letnie); dla szpitali dodatkowo w podziale na rodzaj diagnozy, Wykorzystane wskaźniki korzystania: opieka szpitalna: liczba dni pobytu w szpitalu (na podstawie założeń o liczbie hospitalizacji i ALOS) na osobę, opieka ambulatoryjna: liczba wizyt na osobę, opieka długoterminowa: liczba osób objętych opieką.
I. Podejście popytowe cd. Trzy scenariusze prognoz: liczba przyjęć i przeciętna długość pobytu w szpitalu jak w roku bazowym; stała liczba wizyt ambulatoryjnych na osobę; stały odsetek osób korzystających z opieki długoterminowej, liczba przyjęć jak w roku bazowym, ALOS zmieniająca się zgodnie z tendencją z ostatnich 5 lat (tylko dla opieki szpitalnej), liczba przyjęć i ALOS zmieniające się zgodnie z tendencjami z ostatnich 5 lat (dla liczby przyjęć wskaźnik wzrostu równy połowie obserwowanego w przeszłości) (tylko dla opieki szpitalnej). Założenie stałego wskaźnika liczby dni szpitalnych / liczby wizyt w opiece ambulatoryjnej do liczby personelu.
Liczba pobytów w szpitalu na 100 000 tys. mieszkańców 0-4 5-9 10-14 15-19 20-24 25-29 Liczba hospitalizacji i średni czas pobytu w zależności od wieku 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65-69 70-74 75-79 80-84 85+ Przeciętna długość pobytu w dniach 100 000 90 000 ALOS - mężczyźni 12 80 000 10 70 000 60 000 50 000 ALOS - kobiety Liczba pobytów w szpitalu - mężczyźni 8 6 40 000 30 000 20 000 Liczba pobytów w szpitalu - kobiety 4 2 10 000 0 0 Source: Eurostat
Number of visits per year Liczba wizyt w opiece ambulatoryjnej w zależności od wieku 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 0-4 5-9 10-14 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 Primary care - males Primary care - females Specialist care - males Specialist care - females Dentists - males Dentists - females Source: Eurostat
Pielęgniarki Lekarze 1. Zasoby do produkcji usług zdrowotnych i opieki Prognoza liczby lekarzy i pielęgniarek w opiece stacjonarnej Scenariusz stały Zmiany: friendly: 10% tough: 3% 69 032 75 909 71 045 Zmiana ALOS Zmiany: friendly: -12% tough: -17% 60 832 57 223 69 032 2010 2025 - friendly Zmiana ALOS i liczby pobytów Zmiany: friendly: -2% tough: -8% 69 032 67 525 63 378 2025 - tough Scenariusz stały Zmiany: friendly: 10% tough: 3% 124 840 137 276 128 480 Zmiana ALOS Zmiany: friendly: -12% tough: -17% 124 840 110 011 103 485 Zmiana ALOS i liczby pobytów Zmiany: friendly: -2% tough: -8% 124 840 122 115 114 615 0 20 000 40 000 60 000 80 000 100 000 120 000 140 000 Source: Eurostat
Prognoza liczby lekarzy w opiece ambulatoryjnej 70 000 60 000 62 533 59 545 59 342 50 000 40 000 30 000 20 000 21 169 22 453 21 135 16 546 15 878 15 142 10 000 Lekarze POZ Lekarze specjaliści Stomatolodzy 2010 2025 - friendly 2025 - tough
Prognoza liczby pracowników w stacjonarnej opiece długoterminowej 68 000 66 000 66 352 64 000 62 000 60 781 60 000 60 876 58 000 56 000 54 000 52 000 53 384 56 957 56 381 58 311 Wzrost całkowity 2010-2025: friendly: 25% tough: 14% 50 000 2010 2015 2020 2025 Friendly Tough
Prognoza liczby pracowników w domowej opiece długoterminowej 27 000 26 198 25 000 23 375 23 000 21 000 21 266 20 920 21 848 22 811 19 000 17 000 19 013 Wzrost całkowity 2010-2025: friendly: 37% tough: 20% 15 000 2010 2015 2020 2025 Friendly Tough
II. Podejście podażowe Podejście top-down : prognoza całkowitego zatrudnienia w kraju, identyfikacja odsetka osób pracujących w sektorze Q (Human health and social work), identyfikacja podziału zatrudnienia w sektorze Q na podsektory Q86 Human health, Q87 Residental care activities, Q88 Social work activities without accommodation. wyszczególnienie zawodów medycznych w poszczególnych podsektorach. Założenie niezmienności struktury rynku pracy.
Prognoza liczby pracowników w opiece zdrowotnej 1 200 000 1 000 000 120 300 125 216 127 496 126 662 120 300 124 497 124 954 121 184 800 000 100 700 104 770 106 931 107 499 100 700 104 191 104 834 102 974 600 000 400 000 200 000 711 500 736 985 753 869 758 090 Wzrost całkowity 2010-2025: friendly: 6% tough: 2% 711 500 732 836 739 294 726 917 Q88 Q87 Q86 0 2010 2015 2020 2025 2010 2015 2020 2025 Friendly Tough Q88 Social work activities without accommodation Q87 Residental care activities Q86 Human health
Prognoza liczby pracowników w stacjonarnej opiece długoterminowej 58 000 57 000 56 687 56 988 56 000 55 000 54 000 55 541 55 234 55 576 54 590 53 000 52 000 51 000 50 000 53 384 Wzrost całkowity 2010-2025: friendly: 7% tough: 2% 2010 2015 2020 2025 Friendly Tough
Prognoza liczby pracowników w domowej opiece długoterminowej 20 400 20 200 20 000 19 800 19 790 20 150 20 019 19 600 19 400 19 676 19 749 19 200 19 000 18 800 18 600 18 400 19 013 Wzrost całkowity 2010-2025: friendly: 5% tough: 1% 19 153 2010 2015 2020 2025 Friendly Tough
18000 16000 14000 12000 Luka pomiędzy popytem i podażą liczby pracowników w opiece długoterminowej Luka jako odsetek podaży w 2025 roku: friendly: 20% (ok.15 500) tough: 13% (ok.10 000) 10000 8000 6000 4000 2000 0 2010 2015 2020 2025 Friendly Tough
Wyniki prognoz Zmiany demograficzne powodują wzrost zapotrzebowania na kadry (scenariusz czysto demograficzny ) wpływ zmian struktury wiekowej silniejszy niż zmiany wielkości populacji. Największy wzrost widoczny w opiece długoterminowej (16-27%, zależnie od scenariusza demograficznego) W opiece ambulatoryjnej sytuacja niemal stabilna (lekki wzrost dla pierwszego scenariusza do 6%) Uwzględniając zmiany korzystania (tylko opieka stacjonarna) spadek od 2% do 17% w zależności od założeń Podejście podażowe: lekki wzrost do 2025 roku, od 2% do 6% w zależności od scenariusza
Wyniki prognoz Ograniczenia analizy: tylko popyt zrealizowany, nie faktyczne potrzeby zdrowotne; brak uwzględnienia barier dostępu założenie stałości liczby personelu przypadającej na świadczenie brak uwzględnienia wieloetatowości czy tendencje zmian wydajności będą utrzymane? jak zmiany zdrowotne i technologiczne wpłyną na korzystanie ze świadczeń? Uwzględniając zmiany korzystania (tylko opieka stacjonarna) spadek od 2% do 17% w zależności od założeń
Wnioski i oceny I. Narzędzia w rządzeniu sektorem zdrowotnym i opieki długoterminowej są ograniczone lub ich brakuje, szczególnie takich jak: Planowania i prognozowania zasobów i potrzeb, Zaplecza analitycznego, Przyporządkowania instytucjonalnego i zdefiniowania jednoznacznej i pełnej odpowiedzialności za rozwój zasobów ludzkiego dla sektora zdrowotnego i opieki długoterminowej, Adekwatnie zdefiniowanych relacji administracji rządowej z samorządami terytorialnymi, Konstruktywnego dialogu między środowiskiem medycznym i politycznym. II. Zasoby finansowe są za niskie Potrzeba wyodrębnienia sektora opieki długoterminowej i określenia środków na jego finansowanie, Zdefiniowanie zakresu odpowiedzialności za finasowanie zadań w ochronie zdrowia; co z ubezpieczenia zdrowotnego (NFZ), co z budżetu państwa, a co ze środków samorządów terytorialnych, Konieczny wzrost środków na opiekę zdrowotną i na kształcenie dlań kadr!
Dziękujemy za uwagę