16 lat rynku wewnętrznego w Polsce produkcja usług czy zdrowia?

Transkrypt

1 16 lat rynku wewnętrznego w Polsce produkcja usług czy zdrowia? Marek Balicki Inauguracyjne posiedzenie Narodowej Rady Rozwoju Bezpieczeństwo zdrowotne Polaków diagnoza sytuacji Warszawa, 16 października 2015 r.

2 Lata w kierunku rynku neoliberalne ukąszenie efektywność rynku, konkurencja ekonomizacja, nastawienie na zysk prywatna własność indywidualna odpowiedzialność za zdrowie ograniczenie roli państwa 2

3 Zadaniem rządu jest sterować łodzią, a nie wiosłować. Bezpośrednie świadczenie usług na rzecz obywateli jest wiosłowaniem, a rząd nie jest zbyt dobry w wiosłowaniu (1987)

4 Reforma zdrowotna już 16 lat 1999 r. Reforma zdrowotna - RYNEK WEWNĘTRZNY 2003 r. Korekta reformy bez zmiany głównych założeń (NFZ) 2011 r. Komercjalizacja i prywatyzacja szpitali 4

5 Ustawa o działalności leczniczej (z 2011) kropka nad i Działalność lecznicza jest działalnością gospodarczą regulowaną. Do samorządowej spółki szpitalnej nie stosuje się przepisów o gospodarce komunalnej. Gospodarka komunalna obejmuje zadania o charakterze użyteczności publicznej, których celem jest bieżące i nieprzerwane zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych. 5

6 Zmiana paradygmatu opieki zdrowotnej UŻYTECZNOŚĆ PUBLICZNA DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA 6

7 Samorządy nie muszą prowadzić szpitali (wyrok WSA Kraków, 2015) Sędzia Anna Szkodzińska, rzecznik krakowskiego WSA: Organ samorządu terytorialnego nie musi prowadzić własnych zoz. Opieka zdrowotna ma być tylko na danym terenie finansowana z pieniędzy publicznych, czyli przez NFZ. 7

8 Podstawowe cele ochrony zdrowia (wg WHO, Health Report 2000) Zdolność do poprawy stanu zdrowia ogółu mieszkańców i zmniejszanie nierówności w zdrowiu Zdolność do zaspokajania uniwersalnych oczekiwań pacjentów (responsiveness) Sprawiedliwe obciążanie poszczególnych grup społecznych kosztami systemu (fairness) 8

9 Średnia długość życia w Polsce i UE-15 Źródło: Wojtyniak B., Nierówności w zdrowiu w Polsce wybrane fakty. Prezentacja przedstawiona na Konferencji: Społeczne nierówności w zdrowiu w Europie i w Polsce, Warszawa, 26 listopada 2012 r. 9

10 Przeciętne dalsze trwanie życia u osób w 30 r.ż. wg wykształcenia w 2010 r. Mężczyźni 37,3 43,6 49,3 Kobiety 49 51,4 53, wyższe średnie i pomaturalne zasadnicze zawodowe i niższe Źródło: Wojtyniak B., Nierówności w zdrowiu w Polsce wybrane fakty. Prezentacja przedstawiona na Konferencji: Społeczne nierówności w zdrowiu w Europie i w Polsce, Warszawa, 26 listopada 2012 r. 10

11 Struktura wydatków gospodarstw domowych na ochronę zdrowia (2013) stomatologia 13,8 % szpitale i in. zakłady 2,3 % opieka ambulator. 15,2 % Źródło: GUS, Ochrona zdrowia w gospodarstwach domowych w 2013 r., Warszawa, leki i artykuły med., medyczne dobra trwałego użytku 68,7 % 11

12 Średnia roczna dynamika wydatków na zdrowie na mieszkańca (realna) w Rumunia Malta Niemcy Słowacja Węgry Holandia Szwecja Włochy Francja Portugalia Polska Finlandia Belgia Austria Cypr Wlk. Brytania EU-28 Hiszpania Słowenia Dania Czechy Litwa Grecja Estonia Irlandia +0,9-0,6 4,7 7,1-10,0-5,0 0,0 5,0 10,0 15, Źródło: OECD Health Statistics 2014; Eurostat Statistics Database; WHO Global Health Expenditure Database. 12

13 Dynamika liczby hospitalizacji na 1000 mieszkańców w okresie Cypr Hiszpania Holandia Włochy Irlandia Wlk. Brytania Luksemburg Słowenia Szwecja Francja Estonia Dania EU-27 Belgia Finlandia Węgry Czechy Grecja Polska Słowacja Litwa Rumunia Niemcy Bułgaria Austria -25% -17% -8% -1% -3% -12% -12% -1% -17% -19% -1% 1% 4% 22% 2% 4% 2% 14% 4% 9% 18% 28% -40% -20% 0% 20% 40% 60% 80% 100% 85% Źródło: OECD Health Statistics 2014; Eurostat Statistics Database; WHO European Health for All Database. 13

14 Liczba hospitalizacji na 1000 mieszkańców 300 w krajach EU w 2012 r Źródło: OECD Health Statistics 2014; Eurostat Statistics Database; WHO European Health for All Database. 14

15 Liczba zabiegów PCI na mln mieszkańców w krajach europejskich (2010) Źródło: NFZ, 2013 PCI (percutaneous coronary interventions) przezskórne interwencje wieńcowe

16 Kolejki na zabiegi chirurgiczne w krajach europejskich w 2012 r. Źródło: Euro Health Consumer Index 2012 Report. Health Consumer Powerhouse AB,

17 12 Liczba konsultacji lekarskich na mieszkańca w 2012 r ,0 6, Źródło: OECD Health Statistics 2014, Eurostat Statistics Database, WHO European Health for All Database. 17

18 4500 Liczba konsultacji na lekarza rocznie w 2012 r Źródło: OECD Health Statistics 2014, Eurostat Statistics Database, WHO European Health for All Database. 18

19 Niezaspokojone potrzeby w zakresie wizyt lekarskich w % w 2010 r. 40,0 35,0 30,0 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0 18,9 14,5 9,2 6,4 0,0 Średnio I Grupa kwintylowa (najniższy dochód) Źródło: OECD (2012), Health at a Glance: Europe 2012, OECD Publishing. 19

20 Prof. Tomasz Trojanowski Konsultant krajowy w dziedzinie neurochirurgii Część placówek neurochirurgicznych decyduje się wykonywać jedynie opłacalne, prostsze zabiegi, a nawet powstają nowe oddziały zainteresowane leczeniem wybranych chorób. Notuje się wzrost liczby niektórych zabiegów i procedur korzystnie wycenionych przez NFZ, co nie ma uzasadnienia epidemiologicznego. 20

21 Neoliberalna lekcja - systemy w formule dla zysku (profit driven) Gorsza realizacja celów zdrowotnych (produkcja usług vs więcej zdrowia) Fragmentaryzacja, brak ciągłości opieki Zwiększanie nierówności w dostępie do opieki Nadmierny rozwój usług dobrze finansowanych i zaniedbania w sferze ważnych zakresów, ale źle finansowanych Publiczne zachowują się jak prywatne (komercyjne) Wzrost ogólnych kosztów systemu przy jednoczesnym ograniczeniu demokratycznej kontroli 21

22 Co dalej? PRODUKCJA USŁUG czy WIĘCEJ ZDROWIA? 22

23 Problem podstawowy Świadczenia medyczne należą do dóbr deficytowych, tj. takich, których nie ma i nie będzie pod dostatkiem dla wszystkich potrzebujących. Społeczeństwa mogą przeznaczyć na zdrowie tylko część swoich zasobów. 23

24 Kwestie i problemy Cele, wartości, zasady Rola państwa Współpraca vs konkurencja Planowanie i koordynacja vs niewidzialna ręka rynku Nierówności społeczne w zdrowiu Partycypacja interesariuszy Zmiany demograficzne Racjonowanie (rozdzielnictwo) opieki zdrowotnej Uporczywa terapia, oświadczenia pro futuro 24

25 Co dalej? Utrzymanie modelu opartego na paradygmacie neoliberalnym? W kierunku opcji wspólnotowej??...? 25

26 16 lat reformy czas na ocenę i wnioski Raport na zlecenie władzy publicznej (Green paper) Debata publiczna i konsultacje White paper 26

27 Zakończenie Jeśli państwo nie jest w stanie zapewnić swym obywatelom wszystkiego czym dysponuje medycyna to powinno dążyć do maksymalnie efektywnego wykorzystania ograniczonych środków i zasobów. To pociąga za sobą konieczność zmiany obecnego modelu ochrony zdrowia w Polsce. 27