S. M. Przegląd ustawodawstwa Palestra 9/2(86), 59-62 1965
Przegląd ustaw odaw stw a 5» Ad 2). Przepis art. 1067 1 k.c. zezw ala n a dokonanie, zapisów n a rzecz osób odpow iadających w arunkom, jakie są przew idziane dla spadkobierców pow ołanych z ustaw y do dziedziczenia gospodarstw, jeżeli tylko zapis nie narusza przepisów, k tó re ograniczają podział gospodarstw a rolnego należącego do spadku. Z pow yższego w ynika, że m a tu ta j pełne zastosow anie przepis art. 163 k.c. (w szczególności m a też zastosow anie ust. 2 lit. d) tegoż artykułu), któ ry dopuszcza podział jeśli w sk u tek tego podziału gospodarstw o ulegnie likw idacji tylko wówczas, gdy n a bywca, a w iąc rów nież upraw niony z zapisu, jest w łaścicielem nieruchom ości rolnej odpow iadającej m inim alnej norm ie obszarowej. (opracow ał S tefa n Breyer) M T E G L Ą D j J S T A W O D Ą W S T W /1 1. Przepisy wykonawcze w sprawie przenoszenia własrości nieruchomości rolnych, znoszenia współwłasności takich nieruch;m ości oraz dziedziczenia gospodarstw rolnych Stosow anie niektórych przepisów nowego kodeksu cywilnego zostało uzależnione m. in. od w ydania w drodze rozporządzeń R ady M inistrów norm praw nych o charak terze wykonawczym. Pierw szym z takich aktów w ykonaw czych jest rozporządzenie R ady M inistrów z dn. 28 listopada 1964 r. w spraw ie przenoszenia w łasności nieruchom ości ro l nych, znoszenia w spółw łasności takich nieruchom ości oraz dziedziczenia gospod arstw rolnych (Dz. U. N r 45, poz. 304). Rozporządzenie to w ypełnia delegacje u sta wowe zamieszczone w kodeksie cywilnym w art. 160 3, art. 161 3, art. 165, 215, 218, 1064, 1068 2, art. 1074, 1076 i 1095. Przepisy w spom nianego rozporządzenia R ady M inistrów określają: 1) jak ie nieruchom ości uw aża się za nieruchom ości rolne, 2) jak ie nieruchom ości rolne tw orzą gospodarstw a rolne, 3) jakie rodzaje dow odów (dokumentów) i przez kogo w ydane stw ierdzają posiadanie kw alifikacji do prow adzenia gospodarstw a rolnego przez nabyw cę lu b spadkobiercę nieruchom ości rolnej, 4) niek tó re w aru n k i zbycia nieruchom ości rolnej obciążonej należnościam i P a ń stw a, 5) jakie organy państw ow e są upow ażnione do w ydaw ania zezwoleń n a nabycie nieruchom ości rolnej przez osoby praw ne, 6) jakie organy są w łaściw e do w ydaw ania decyzji o przejęciu n a w łasność P a ń stw a nadw yżki przekraczającej określony w kodeksie cyw ilnym obszar mogący sta nowić w łasność osoby fizycznej (lub w łasność m ałżonków) w w ypadku nabyw ania nieruchom ości rolnej, 7) wielkość podstaw owej norm y obszarowej na terenie całego k raju i m inim alnej norm y obszarow ej n a terenie poszczególnych w ojew ództw oraz w aru nk i uznania gospodarstw a rolnego za ulegającego likw idacji, a także organy państw owe, których decyzja je st niezbędna dla zam ierzonego przeniesienia w łasności nieruchom ości rolnej, zniesienia w spółw łasności lub działu spadku w granicach obow iązujących p rzepisów o norm ach obszarow ych.
60 Przegląd ustaw odaw stw a N r 2 (86) 8) w aru n k i uznania p racy w gospodarstw ie rolnym za w ykonyw aną nieprzerw a nie co najm niej od roku, w ypadki, w których pobieranie n au k i zaw odu lub uczęszczanie do szkół upraw nia do otrzym ania spłaty z ty tu łu zniesienia współwłasności, oraz zasady i try b stw ierdzania trw ałej niezdolności do p rac y w spółw łaścicieli nieruchom ości ro ln ej; te sam e w aru n k i są określone w rozporządzeniu dla spadkobierców gospodarstw rolnych spadkow ych, 9) zasady i sposób uregulow ania spłat na rzecz spadkobierców m ałoletnich albo pobierających naukę zaw odu lub uczęszczających do szkół z uw zględnieniem w ieku tych spadkobierców oraz ich potrzeb zw iązanych z pobieraniem nauki, 10) jak i o rgan państw ow y jest w łaściw y do zniesienia w spółw łasności nieruchomości rolnej lub dokonania działu spadku. Z dniem w ejścia w życie om awianego rozporządzenia (18 grudnia 1964 r.) utraciły moc przepisy rozporządzenia R ady M inistrów z dnia 19 lipca 1963 r. w spraw ie ograniczenia podziału gospodarstw rolnych (Dz. U. N r 36, poz. 208). 2. W yznaczenie organów właściwych do udzielania zezwoleń na przyjęcie darowizny, zapisu lub spadku przez jednostkę organizacyjną niepaństwową D rugim aktem w ykonaw czym do niektórych przepisów nowego kodeksu cywilnego jest rozporządzenie R ady M inistrów z dnia 16 grudnia 1964 r. (Dz. U. Nr 47, poz. 318). W w ykonaniu delegacji ustaw ow ych zamieszczonych w kodeksie cywilnym w art. 888 2, art. 909, 969 i 1013, R ada M inistrów w yznaczyła prezydia pow iatow ych ra d n a rodow ych (rad narodow ych m iast stanow iących pow iat lub dzielnicowych rad n aro dowych m iast w yłączonych z w ojewództw) jako organy w łaściw e do udzielania zezwoleń na przyjęcie darow izny, zapisu lub spadku przez jednostkę organizacyjną niepaństw ow ą oraz na nabycie przez tak ą jednostkę nieruchom ości na podstawie um ow y o dożywocie. Zezwolenie w ydaje prezydium rad y narodow ej w łaściw ej ze względu na siedzibę niepaństw ow ej jednostki organizacyjnej. W w ypadkach gdy nabyw cą m ajątku jest organizacja spółdzielcza, zezwolenie w ydaje się po uzyskaniu opinii właściwego C entralnego Zw iązku Spółdzielczego. 3. O kreślenie wysokości odsetek ustawowych i maksymalnych Na podstaw ie art. 359 1 nowego kodeksu cywilnego R ada M inistrów w drodze rozporządzenia z dn. 23 grudnia 1964 r. (Dz. U. N r 47, poz. 321) określiła wysokość odsetek ustaw owych na 8% w stosunku rocznym. O dsetki ustaw ow e należą się, jeżeli wysokość odsetek nie jest w inny sposób określona. Jednocześnie przepisy om awianego rozporządzenia zakazały osobom fizycznym i osobom praw nym nie będącym jednostkam i gospodarki uspołecznionej zastrzegania sobie, ja k rów nież pobierania w pieniądzu lub innych w artościach odsetek p rzew yższających 12% w stosunku rocznym (odsetki m aksym alne). Postanow ienia umów sprzeczne z określonym i m aksym alnym i odsetkam i są niew ażne co do nadw yżki korzyści m ajątkow ych ponad granicę 12% w stosunku rocznym.
Nr 2 (86) «1 4. Egzekucja z lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość A rtykuł V p k t 1 ustaw y z dn. 23 kw ietnia 1964 r. przepisy w prow adzające kodeks cyw ilny (Dz. U. N r 16, poz. 94) uchylił rozporządzenie P rezydenta Rzeczypospolitej z dn. 24 października 1934 r. o w łasności lokali (Dz. U. N r 94, poz. 848). Jednakże przedm iotem w łasności osobistej może być także zgodnie z art. 133 1 k.c. lokal m ieszkalny stanow iący odrębną nieruchom ość. Przepisy regulujące odrębną w łasność lokali są zam ieszczone w art. 135 139 kodeksu cywilnego i w art. X IX przepisów w prow adzających kodeks cywilny. Stosow nie do delegacji zaw artej w art. X IX 3 tych przepisów M inister Sprawiedliwości w drodze rozporządzenia z dn. 16 listopada 1964 r. ustalił zasady i try b egzekucji z lokalu m ieszkalnego stanow iącego odrębną nieruchom ość. Egzekucja ta odbyw a się w edług przepisów o egzekucji z nieruchom ości. Gdy z odrębną w łasnością lokali jest zw iązane użytkow anie w ieczyste działki g ru n tu stanow iącej w łasność P aństw a, egzekucja z lokalu odbyw a się z uw zględnieniem przepisów dotyczących egzekucji z praw a użytkow ania wieczystego. Nie m ożna kierow ać odrębnej egzekucji do stanowiącego część lokalu m ieszkalnego pomieszczenia na cele użytkowe, koniecznego do w ykonyw ania zaw odu przez w łaściciela lokalu, oraz do udziału w łaściciela lokalu m ieszkalnego we w spółwłasności nieruchom ości, z której w yodrębniono w łasność tego lokalu. N atom iast zajęcie egzekucyjne lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną w łasność obejm uje również te przedm ioty i praw a. 5. Ograniczona odpowiedzialność osób utrzymujących zarobkowo hotele lub inne podobne zakłady Rozporządzeniem M inistra Sprawiedliwości z dn. 24 listopada 1964 r. (Dz. U. z 1965 r. N r 1, poz. 2), w ydanym n a podstaw ie art. 849 1, kodeksu cywilnego, została ograniczona do pięciu tysięcy złotych odpowiedzialność- utrzym ującego zarobkowo hotel lub podobny zakład w razie u tra ty lub uszkodzenia pieniędzy, papierów w a r tościowych, kosztow ności albo przedm iotów m ających w artość naukow ą lub a rty styczną w zględem jednej osoby korzystającej z usług zakładu. Powyższe ograniczenie odpow iedzialności nie dotyczy w ypadków unorm ow anych w a rt. 849 2 k.c. 6. W yznaczenie państwowych biur notarialnych przejmujących prowadzenie ksiąg wieczystych W w ykonaniu przepisów ustaw y z dnia 16 listopada 1964 r. o przekazaniu p a ń stwowym biurom notarialnym prow adzenia ksiąg w ieczystych (Dz. U. N r 41, poz. 278) M inister Sprawiedliwości rozporządzeniem z dnia 24 grudnia 1964 r. (Dz. U. z 1965 r. Nr 1, poz. 2) w yznaczył dla poszczególnych obszarów m iast i powiatów odpowiednie, im iennie w ym ienione państw owe biura notarialne, które z dniem 1 stycznia 1965 r. przejęły prow adzenie ksiąg w ieczystych. W yznaczono w tym celu 215 b iu r n o ta rialnych.
«2 Przegląd ustaw odaw stw a Nr 2 (86) 7. Narodowy plan gospodarczy na rok 1965 K ierunki rozw oju i tem po życia gospodarczego naszego k ra ju zostały wytyczone w Narodowym P lanie Gospodarczym na rok 1965, uchw alonym przez Sejm PRL w dniu 12 grudnia 1964 r. (Mon. Pol. N r 87, poz. 415). U chw ała Sejm u ocenia w stępnie w yniki gospodarki narodow ej w 1964 r., w yznacza podstaw ow e zad an ia plan u n a r. 1965 i określa rozw ój poszczególnych gałęzi gospodarki narodow ej. U chw ała zaw iera w iele niezw ykle interesujących cyfr i w skaźników planistycznych, ilustrujących dynam ikę naszego życia gospodarczego w ram ach gospodarki planow ej. R ozdział X V II uchw ały ustala w ytyczne rozw oju gospodarczego poszczególnych w ojew ództw i m iast w ydzielonych z w ojew ództw, podając w ażniejsze w skaźniki i efekty gospodarcze, jakie pow inny być osiągnięte w przekroju regionalnym. Podstaw ow ym i założeniam i NPG n r 1965 r. są: utrw alen ie rów now agi gospodarczej osiągniętej w 1964 r., dalszy w zrost stopy życiowej oraz stw orzenie w arunków do dalszego, szybkiego rozw oju gospodarki narodow ej w okresie następnego planu 5-letniego na la ta 1966 1970. 8. Wymagania kwalifikacyjne dla stanowisk radcy prawnego i referenta prawnego w zjednoczeniach grupujqcych państwowe przedsiębiorstwa przemysłowe i budowlano-montażowe W uchw ale n r 132 R ady M inistrów z dnia 4 m aja 1964 r. w spraw ie zasad w ynagradzania pracow ników zatrudnionych w zjednoczeniach (jednostkach rów norzędnych) grupujących państw ow e przedsiębiorstw a przem ysłow e i budow lano-m ontażow e (M.P. N r 32, poz. 140) zostało udzielone dyrektorom 2jednoczeń upoważnienie do zw olnienia w uzasadnionych w ypadkach pracow ników, zatrudnionych w zjednoczeniach w dniu w ejścia w życie uchw ały (1 lipca 1964 r.), od określonych w ta ry fikatorze kw alifikacyjnym w ym agań w zakresie w ykształcenia bądź prak ty k i zawodowej, a także skrócenia dla pracow ników o szczególnie wysokich kw alifikacjach ustalonego w tary fikato rze kw alifikacyjnym okresu p rak ty k i zaw odow ej.. Poniew aż postanow ienia uchw ały n r 132 nie przew idyw ały w yjątków od stosow a nia w spom nianego upow ażnienia, m ogły n im być zatem objęte także osoby z a tru d nione na stanow iskach ra*dcy praw nego i referen ta praw nego. Możliwość ta k a została jedn ak w yłączona w św ietle uchw ały n r 401 R ady M inistrów z dnia 23 grudnia 1964 r. (Mon. Pol. N r 89, poz. 423), k tóra stanow i, że zwolnienie od w ym aganych.kw alifikacji i stażu pracy nie dotyczy pracow ników zatrudnionych w zjednoczeniach, grupujących państw ow e przedsiębiorstw a przem ysłow e i bu dow lano-m ontażow e, n a stanow iskach radcy praw nego i referen ta praw nego. Je d nocześnie uchw ała n r 401 w prow adza korekturę ta ry fik a to ra kw alifikacyjnego dla stanow isk pracy w zjednoczeniach w tym sensie, że do zajm ow ania stanow iska radcy praw nego w ym aga posiadania w pełni kw alifikacji i stażu pracy zgodnie z uchw ałą n r 533 R ady M inistrów z d n ia 13 grudnia 1961 r. w spraw ie obsługi praw nej przedsiębiorstw państw owych, zjednoczeń oraz banków państw ow ych (Mon. Pol. N r 96, poz. 406). Dla stanow iska radcy praw nego w zjednoczeniach przem ysłow ych i budow lano- -m ontażow ych przew idziane jest: 1) w ynagrodzenie zasadnicze: w grupie A zł 2.400 3.600, w grupie B zł 2.400 3.400 i w grupie C 2.4(50 3.200 oraz 2) prem ia regulam inowa. S. M.