Zintegrowany System Informatyczny (ZSI) jest systemem informatycznym należącym do klasy ERP, który ma na celu nadzorowanie wszystkich procesów zachodzących w działalności głównie średnich i dużych przedsiębiorstw, Za główną cechę ZSI należy uznać integrację zaopatrzenia, produkcji, księgowości oraz sprzedaży. 1
W rozwoju systemów planowania i sterowania produkcją można wyróżnić następujące etapy: Systemy sterowania zapasami (Inventory Control IC), Systemy planowania zapotrzebowania materiałowego (Material Requirement Planning MRP), Systemy planowania zasobów produkcyjnych (Manufacturing Resource Planning MRP II), Systemy planowania zasobów przedsiębiorstwa (Enterprise Resource Planning ERP), Systemy planowania zasobów przedsiębiorstwa umożliwiające pracę w sieci Internet (ERP II). 2
Systemy sterowania zapasami IC (Inventory Control) opierają się na automatyzacji gospodarki materiałowej. W systemach tych na podjęcie decyzji o przyszłych zakupach wpływa kształtowania się zapasów. Decyzja nie zależy bezpośrednio od zamówień na wyroby gotowe. 3
MRP (Material Requirement Planning) - system planowania zapotrzebowania materiałowego. Podstawą funkcjonowania metody MRP jest główny harmonogram produkcji (MPS Master Production Schedule) oraz wykaz materiałów (struktura wyrobu BOM) do jego realizacji. Metoda umożliwia obliczenie zapotrzebowania materiałowego. MRP ma na celu : redukcję zapasów, precyzyjne określenie czasów dostaw materiałów, dokładne wyznaczenie kosztów produkcji, lepsze wykorzystanie posiadanej infrastruktury (magazyny, zdolności produkcyjne), szybsze reagowanie na zmiany w otoczeniu, kontrolę realizacji poszczególnych procesów produkcyjnych. 4
MRP II (Manufacturing Resource Planning) - planowanie zasobów produkcyjnych, opiera się na harmonogramowaniu produkcji na podstawie informacji o procesach technologicznych i zdolnościach produkcyjnych. MRP II oblicza zapotrzebowanie, które będzie podstawą realizacji planu, dzięki czemu można sprawnie dostosować wielkości produkcji do aktualnych zamówień klientów przy jednoczesnej redukcji zapasów. Cechy systemu MRP II: modułowa budowa, pozwalająca na etapowe wdrażanie, funkcjonalność obejmująca swym zakresem obszary technicznoekonomiczne przedsiębiorstwa, orientacja procesowa, elastyczność funkcjonalna i strukturalna. 5
ERP (ang. Enterprice Resources Planning) Planowanie Zasobów Przedsiębiorstwa Jest to system informatyczny integrujący ze sobą wszystkie obszary zarządzania w przedsiębiorstwie. Przykładowe obszary systemu ERP: Sprzedaż Magazynowanie Produkcja Controlling Księgowość Kadry i Płace Zaopatrzenie 6
Typowe procesy obsługiwane przez system ERP 7
Wady Zalety wysoka cena oprogramowania (licencje użytkowe) system wymaga nowoczesnych zasobów (serwer, hurtownie danych i sprzęt komputerowy) skuteczność systemu uzależniona od poprawności wprowadzonych danych ujednolicenie danych zawartych w systemie (praca na jednej bazie danych) ciągły rozwój oprogramowania, uwzględniający nowoczesne metody i narzędzia zwiększające efektywność pracy łatwość obsługi pełna identyfikacja wszystkich materiałów i wyrobów, procesów modułowość systemu 8
System ERP II charakteryzuje się wzbogaconą funkcjonalnością w podstawowych obszarach dziedzinowych, udostępnieniem pracownikom przedsiębiorstwa, dostępu do bazy systemu za pomocą Internetu oraz integracją systemów ERP z systemami partnerów rynkowych. Występują trzy grupy tendencji rozwojowych opartych na systemach klasy ERP: rozszerzony system ERP ( EERP Extended Enterprise Resource Planning), elektroniczny (internetowy) system ERP (eerp electronic Enterprise Resource Planning), aktywny system ERP (@ERP active Enterprise Resource Planning). 9
Idea tendencji rozwojowych opartych na systemach klasy ERP 10
Produkt Poziom 1 Półprodukt Półprodukt Materiał Materiał Materiał Poziom 2 Materiał Materiał Materiał Poziom 3 elementy produkowane elementy kupowane Przykładowa struktura konstrukcyjna wyrobu złożonego (BOM 1 ) 1 BOM (Bill of Materials) lista powiązań strukturalnych wyrobów i zespołów złożonych informująca o ilości jednostek podrzędnych w jednostce nadrzędnej. 11
Marszruta Technologiczna Marszruta technologiczna zawiera informacje dotyczące wszystkich operacji, wykonywanych jedna po drugiej, mających na celu przetworzenie materiałów w półwyroby bądź wyroby gotowe, określa jakie narzędzia (maszyny) są niezbędne do wykonania poszczególnych operacji, określa czasy: Czas jednostkowy (t j ), czyli czas potrzebny do wykonania jednej operacji, Czas przygotowawczo-zakończeniowy (t pz ), określający ile czasu potrzeba do przygotowania stanowiska do pracy i jego posprzątania po jej zakończeniu, Czas transportu (t tr ) związany z przemieszczaniem towaru (partii) pomiędzy kolejnymi stanowiskami pracy. t c t pz n t j t tr 12
Koszt robocizny jest koszt pracy włożonej w wyprodukowanie wyrobu. Pojęcie robocizny, jej miara i wartościowanie, ma istotne znaczenie w kosztorysowaniu i harmonogramowaniu produkcji. Robocizną bezpośrednią są zatem wynagrodzenia (wraz z narzutami składki płacone przez pracodawców) pracowników bezpośrednio pracujących przy liniach produkcyjnych. 13
Wąskie gardło jest to element zasobów (np. stanowisko) o najniższym potencjale (np. zdolności produkcyjnej). Wyznacza on potencjał całego systemu produkcyjnego. Harmonogramowanie pracy systemu produkcyjnego musi opierać się na harmonogramie wąskiego gardła 1. Wąskie gardła w produkcji zakłócają płynność przebiegu procesów, powodując gromadzenie zapasów i przestoje 2. 1 M. Fertsch (red.), Słownik terminologii logistycznej, Biblioteka Logistyka, Poznań 2006 2 B. Śliwczyński, Controlling w zarządzaniu logistyką, Wyższa Szkoła Logistyki, Poznań 2007 14
Harmonogram produkcji jest szczegółowym planem wykonania danego asortymentu wyrobów, zawierającym podział na partie produkcyjne oraz szczegółowe terminy rozpoczęcia i zakończenia każdej partii 3. 3 M. Fertsch (red.), Słownik terminologii logistycznej, Biblioteka Logistyka, Poznań 2006 15
Dane wejściowe Dane wyjściowe określenie z czego składać się będzie wyrób (indeksy) określenie dostawców materiałów (kontrahenci) określenie sposobu wytworzenia stołu (technologie) wprowadzenie danych do systemu wprowadzone dane w systemie obsługa zamówień i zleceń 16