STAROSTWO INFORMATOR POWIATOWE BUDśETOWY W 2006 MIŃSKU MAZOWIECKIM SKĄD POWIAT 05-300 Mińsk MA PIENIĄDZE Mazowiecki, I NA CO ul. JE WYDAJE? Kościuszki 3 tel. 025/ 759-87-00 fax: 759-87-02 INFORMATOR BUDśETOWY 2006 http:// www.powiatminski.pl 1 e-mail: starostwo@powiatminski.pl
SKĄD MAMY PIENIĄDZE I NA CO JE WYDAJEMY? Działalność jednostki samorządu terytorialnego, a w szczególności finanse, jest jawna. KaŜdy ma prawo wiedzieć jak wygląda sytuacja finansowa Powiatu, na terenie którego mieszka, ile jest pieniędzy w budŝecie i na co są wydawane. Niniejsza publikacja ma na celu przybliŝyć Państwu zagadnienia gospodarki finansowej Powiatu Mińskiego. Oprzemy się w niej na wielkościach zaplanowanych w budŝecie Powiatu na 2006 rok. Co to jest budŝet? KaŜda rodzina, firma, instytucja i kaŝde państwo ma dochody i wydatki. Zestawienie dochodów i wydatków dotyczących jakiegoś określonego czasu - na przykład miesiąca lub roku nazywamy budŝetem. Celem sporządzania budŝetu jest rozsądne zarządzanie posiadanymi środkami (pieniędzmi). BudŜet stanowi podstawę finansowego planowania przedsięwzięć oraz dostarcza najwaŝniejszych informacji potrzebnych do kontroli prowadzonej działalności. BudŜet Powiatu jest dokumentem, w którym zapisuje się finansowy i rzeczowy roczny plan działania - gromadzi po jednej stronie dochody, a po drugiej wydatki związane z dziedzinami podległymi samorządowi. BudŜet Powiatu jest więc podobny do budŝetu rodzinnego, w którym takŝe planuje się uzyskiwanie w ciągu roku określonych dochodów i dostosowanych do nich wydatków. 2
Skąd Powiat ma pieniądze? 22% Udział w podatkach dochodowych od osób fizycznych i prawnych 12% Dochody własne z opłat, prowizji, odsetek, dotacji gmin i powiatów 15% Dotacje celowe z budŝetu państwa 48 % Subwencja ogólna z budŝetu państwa 0,8% Inne dochody 2,2% Pomoc finansowa od innych jednostek samorządu terytorialnego Źródła dochodów Powiatu szczegółowo określa ustawa o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. JeŜeli uzyskiwane dochody nie pokrywają kwoty wydatków lub Powiat chce zrealizować inwestycje, na które nie ma pieniędzy to moŝe zaciągnąć poŝyczkę lub wydać pieniądze zaoszczędzone w latach ubiegłych. Wolne środki na rachunku bankowym na koniec 2005r. w kwocie 2 296 809 zł będą wydatkowane w 2006r. po dokonaniu zmian w planie dochodów i wydatków budŝetowych. Powiat nie moŝe jednak zaciągać długu w dowolnej wysokości. Ustawa o finansach publicznych pozwala na zadłuŝenie jednostki samorządu terytorialnego do wysokości nie większej niŝ 60% planowanych w danym roku dochodów. Ograniczenie to ma chronić jednostkę przed niewypłacalnością. 3
Na co Powiat wydaje pieniądze? 50% Oświata i wychowanie 9% Drogi Powiatowe 21% Pomoc społeczna 9% Administracja 5% Bezpieczeństwo publiczne i ochrona przeciwpoŝarowa 3% Ochrona Zdrowia 2% Kultura, Sport, Turystyka, Pozostałe 1% Gospodarka gruntami i nadzór budowlany Zadania leŝące w kompetencji Powiatu wymienia ustawa o samorządzie powiatowym. Szczegółowe przepisy określają równieŝ, które zadania własne Powiatu mają charakter obowiązkowy. Pieniądze na wykonywanie tych zadań muszą zawsze być zaplanowane w budŝecie Powiatu w wystarczającej wysokości. Inne ustawy mogą nałoŝyć na Powiat obowiązek wykonywania dodatkowych zadań np. zwiększając zakres zadań własnych lub przekazując do realizacji tzw. zadania zlecone z zakresu administracji rządowej. MoŜe to jednak nastąpić tylko pod warunkiem zapewnienia Powiatowi odpowiednich wpływów. 4
BudŜet Powiatu Mińskiego na 2006 rok. BudŜet Powiatu Mińskiego uchwala Rada Powiatu, w skład której wchodzi 25 radnych, wybranych w wyborach samorządowych w 2002 roku. BudŜet dla danego roku powinien zostać uchwalony przed jego rozpoczęciem, a w szczególnych przypadkach nie później niŝ do końca marca. BudŜet Powiatu Mińskiego na 2006 rok został przyjęty Uchwałą Rady Powiatu Nr XXV/180/05 z 20 grudnia 2005 roku. W toku wykonywania budŝetu, aby dostosować go do zmieniających się uwarunkowań, Rada Powiatu oraz Zarząd Powiatu mogą dokonywać zmian w budŝecie. Mogą one dotyczyć np. zmian kwot przyznanych dotacji z budŝetu państwa czy wykorzystania rezerwy na nieprzewidziane wydatki. Mieszkańcy powiatu teŝ mogą mieć wpływ na kształt budŝetu naszego Powiatu, np. zgłaszając radnym indywidualnie bądź poprzez swoje organizacje lub stowarzyszenia, wnioski w sprawach dotyczących np. inwestycji drogowych. W budŝecie na 2006 rok przyjęto następujące wielkości: Dochody: Wydatki: NadwyŜka: 72 136 977 zł 69 863 162 zł 2 273 815 zł W porównaniu do lat ubiegłych dane te przedstawiają się następująco: 80 000 000 70 000 000 60 000 000 50 000 000 40 000 000 30 000 000 20 000 000 10 000 000 0-10 000 000 2003 2004 2005 2006 Dochody Wydatki Deficyt NadwyŜka NadwyŜka jest to róŝnica między dochodami i wydatkami. NadwyŜka powstaje gdy dochody są większe od wydatków. Deficyt jest to róŝnica między wydatkami i dochodami. Powstaje on wówczas, kiedy wydatki są większe niŝ dochody. W budŝecie Powiatu deficyt wynika stąd, iŝ zaspokojenie potrzeb w dziedzinach, którymi opiekuje się samorząd wymaga wydania więcej pieniędzy, niŝ Powiat jest w stanie zgromadzić po stronie dochodów. Planowane w 2006 roku dochody są większe od wydatków, co oznacza, Ŝe w budŝecie Powiatu Mińskiego zaplanowano nadwyŝkę budŝetową. NadwyŜka ta zostanie przeznaczona na spłatę przypadających rat poŝyczek i kredytu bankowego w kwocie 2 373 815 zł, w tym spłaty poŝyczek zaciągniętych 5
w Wojewódzkim Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie i zaciągniętego kredytu w Banku Gospodarstwa Krajowego w Warszawie. PoniewaŜ, podobnie jak w gospodarstwie domowym, kwoty wpływów i wydatków muszą się równowaŝyć. W tym celu Powiat zaciągnie w 2006 roku poŝyczkę z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej na kwotę 100 000 zł (są to tzw. przychody). Na koniec roku 2006 Powiat Miński będzie łącznie winny Wojewódzkiemu Funduszowi Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie kwotę 1 252 443 zł i będzie to 1,7% planowanych dochodów. Spłata długu rozłoŝona jest do 2009 roku, a raty dostosowane są do moŝliwości finansowych Powiatu. Źródła dochodów Powiatu w 2006 roku Subwencje 12% 2% 1% Dotacje celowe z budŝetu państwa Udziały w podatkach dochodowych 22% 48% Dochody własne Pomoc finansowa 15% Inne środki Co składa się na samorządowe dochody? Udziały w podatkach dochodowych Głównym źródłem wpływów do budŝetów państw i samorządów są podatki i opłaty. W przypadku samorządów powiatowych są to udziały w podatkach stanowiących dochód budŝetu państwa w podatku od osób fizycznych i w podatku od osób prawnych. KaŜdy mieszkaniec Powiatu zaleŝnie od osiąganych dochodów płaci podatek dochodowy od osób fizycznych. Do budŝetu Powiatu za pośrednictwem Ministerstwa Finansów wpłynie w 2006 roku 10,25 % zapłaconego przez mieszkańców podatku. Jest to tzw. udział w podatku dochodowym od osób fizycznych. Zatem im więcej pieniędzy mają mieszkańcy tym więcej pieniędzy ma Powiat w swoim budŝecie. W 2006 roku będzie to kwota 15 717 543 zł. Poza mieszkańcami podatek dochodowy płacą teŝ firmy mające siedzibę na terenie Powiatu. Udział Powiatu w podatku dochodowym od osób prawnych wynosi 1,40 % i w 2006 roku powinien przynieść za pośrednictwem Urzędów Skarbowych 450 000zł. RównieŜ w tym przypadku im lepiej prosperują firmy na terenie Powiatu tym więcej pieniędzy wpływa do budŝetu. Subwencje 6
NajwaŜniejszym, co do wielkości, źródłem dochodów jest subwencja ogólna składająca się z części oświatowej, wyrównawczej i równowaŝącej. W 2006 roku podobnie jak w latach poprzednich największe dochody pochodzić będą z subwencji. Subwencje stanowią bezzwrotną formę zasilania finansowego jednostek samorządu terytorialnego z budŝetu państwa i są formą wyrównania niewystarczających dochodów własnych. W ramach subwencji największe kwoty powiat otrzymuje na utrzymanie oświaty. Część oświatowa subwencji ogólnej wystarcza jedynie na wydatki związane z bieŝącym funkcjonowaniem szkół i placówek oświatowych. Subwencja ogólna dla powiatu w 2006r stanowi kwotę 34 701 133 zł, w tym część oświatowa 33 605 070 zł, część wyrównawcza 587 365 zł, część równowaŝąca 508 698 zł. Subwencje ogólne otrzymane z budŝetu państwa mogą być swobodnie wykorzystane. Dotacje celowe Trzeci co do wielkości dział dochodów budŝetu powiatu stanowią dotacje. Są to środki przekazywane z budŝetu państwa na realizację w powiecie zadania z zakresu administracji rządowej oraz na zadania własne. Dotacje celowe z budŝetu państwa charakteryzują się tym, Ŝe muszą być wydatkowane na ściśle określony cel. Powiat nie moŝe swobodnie decydować, na co wydać te pieniądze. Niewydatkowane na wskazany cel pieniądze trzeba zwrócić. W 2006 roku Powiat otrzyma z budŝetu państwa dotacje celowe w wysokości 10 959 278 zł. PosłuŜą one przede wszystkim na utrzymanie trzech domów pomocy społecznej, Komendy Powiatowej Państwowej StraŜy PoŜarnej, Powiatowego Inspektoratu Nadzoru Budowlanego, opłacenie ubezpieczeń zdrowotnych za bezrobotnych oraz na pokrycie kosztów realizacji zadań z zakresu administracji rządowej. Dochody własne Na tę kategorię dochodów składają się m.in. wpływy powiatowych jednostek organizacyjnych z tytułu świadczonych usług i wynajmu pomieszczeń. Osiągną one w 2006 roku 8 352 828 zł, w tym wpływy z opłat komunikacyjnych 2 862 200 zł. W ogólnej kwocie mieszczą się dochody związane z realizacją zadań z zakresu administracji rządowej w wysokości 286400zł oraz odsetki od środków gromadzonych na rachunkach bankowych 170 000 zł. Powiat zawiera równieŝ porozumienia z innymi jednostkami samorządu terytorialnego w sprawie wspólnej realizacji zadań. Z tego tytułu otrzymamy dotacje w wysokości 812 836 zł. Pomoc finansowa Jednostki samorządu terytorialnego mogą udzielać sobie pomocy. Dzieje się tak wówczas gdy jednostka realizuje zadania, na których korzystają równieŝ inne jednostki np. budowa dróg. Dzięki temu Powiat otrzyma od gmin w 2006 roku 431 516 zł oraz od Samorządu Województwa Mazowieckiego 1 155 274 zł. Inne środki Powiat pozyska równieŝ środki z Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz środki z Funduszu Pracy. Dadzą one razem kwotę 369 405 zł. 7
Na co Powiat wyda pieniądze? Na wszystkie zaplanowane w bieŝącym roku wydatki Powiatu Mińskiego przewidziano kwotę 69 863 162 zł. 30 000 000 25 000 000 20 000 000 15 000 000 10 000 000 5 000 000 0 Ośw iata i w ychow anie Administracja publiczna Edukacyjna opieka w ychow aw cza Ochrona zdrow ia Działalność usługow a Leśnictw o Kultura fizyczna i sport Obsługa długu publicznego Turystyka Pomoc społeczna Transport i łączność Bezpieczeństo publiczne i ochrona przeciw poŝarow a Pozostałe zadania w zakresie polityki społecznej RóŜne rozliczenia Kultura i ochrona dziedzictw a narodow ego Gospodarka mieszkaniow a Rolnictw o i łow iectw o Oświata i wychowanie oraz edukacyjna opieka wychowawcza Największą część wszystkich wydatków stanowią koszty funkcjonowania szkół i placówek oświatowych. Na terenie Powiatu Mińskiego funkcjonuje 8 zespołów szkół oraz 5 placówek oświatowych. 35 191 065 zł Pomoc społeczna oraz pozostałe zadania w zakresie polityki społecznej 15 012 382zł Kolejną, co do wielkości pozycją w wydatkach budŝetowych są sprawy społeczne. W ramach swoich zadań Powiat przekazuje środki finansowe na utrzymanie publicznych i niepublicznych placówek opiekuńczo- wychowawczych (3 domy dziecka), domy pomocy społecznej (3 domy), dla rodzin zastępczych, na wydatki Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie, Powiatowego Urzędu Pracy. Transport i łączność 6 342 407zł Wydatki w tym dziale dotyczą jednego z najwaŝniejszych zadań Powiatu 8
jakim jest utrzymanie i budowa dróg powiatowych. Administracja publiczna Na koszty administracji publicznej składają się m.in. koszty związane z funkcjonowaniem Rady Powiatu oraz Starostwa Powiatowego, w tym utrzymanie budynków, remonty, wynagrodzenia, zakup wyposaŝenia i materiałów biurowych Bezpieczeństwo publiczne i ochrona przeciwpoŝarowa Realizowane wydatki dotyczą utrzymania Komendy Powiatowej Państwowej StraŜy PoŜarnej, a w szczególności wynagrodzeń i pochodnych od wynagrodzeń straŝaków oraz są związane z utrzymaniem gotowości bojowej sprzętu i wyposaŝenia. Ochrona zdrowia Są to wydatki na rozbudowę szpitalnego oddziału ratownictwa medycznego w Mińsku Mazowieckim oraz ubezpieczenia zdrowotne bezrobotnych, uczniów i wychowanków. RóŜne rozliczenia Są to rezerwy na wydatki nieprzewidziane. Działalność usługowa Są to wydatki na prace geodezyjne i działalność Powiatowego Inspektoratu Nadzoru Budowlanego w Mińsku Mazowieckim. Leśnictwo Są to wypłaty ekwiwalentów z tytułu zalesienia gruntów rolnych oraz nadzór nad gospodarką leśną na terenie Powiatu. Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego Są to wydatki na funkcjonowanie biblioteki powiatowej oraz organizację imprez kulturalnych. Kultura fizyczna i sport Są to wydatki na organizację imprez sportowych o zasięgu powiatowym. Gospodarka mieszkaniowa Są to wydatki na zarządzanie nieruchomościami, wyceny i regulacje stanów prawnych. Obsługa długu publicznego Są to wydatki na spłatę odsetek od zaciągniętych poŝyczek. Rolnictwo i łowiectwo Są to wydatki na wykonanie klasyfikacji gleboznawczej gruntów. 6 591 879zł 3 141 865zł 2 132 615 zł 254 000 zł 402 000 zł 233 553 zł 184 896 zł 125 500 zł 118 000 zł 85 000 zł 40 000 zł 9
Turystyka Są to zadania w zakresie turystyki powiatowej do realizacji przez organizacje poŝytku publicznego wybrane w drodze konkursu. 8 000 zł Na 1 mieszkańca przypadnie około 500 zł. Udział poszczególnych grup wydatków w tej kwocie będzie następujący: 22,45 zł 41,35 zł 47,10 zł 15,24 zł 10,37 zł 210,09 zł 45,32 zł 107,26 zł Oświata i wychowanie Pom oc społeczna T ransport i łączność A dm inistracja publiczna E dukacyjna opieka w ychowawcza Ile pieniędzy przeznacza się na inwestycje? Szczególne znaczenie dla mieszkańców i dla budŝetu Powiatu mają inwestycje. Są to wydatki, które słuŝą rozwojowi Powiatu, powiększają jego majątek lub zwiększają wartość majątku juŝ posiadanego. Dzięki inwestycjom Powiat moŝe lepiej realizować swoje zadania i przez to poprawiać poziom Ŝycia samych mieszkańców. Ponadto dzięki inwestycjom mogą pojawić się dodatkowe dochody np. dzięki firmom lokującym się na terenie Powiatu gdzie będą miały dobrą infrastrukturę drogową lub teŝ zmniejszą się koszty np. dzięki ociepleniu budynków. Na wydatki inwestycyjne w 2006 roku Powiat Miński przeznaczy się kwotę 5 322 151 zł, tj. 7,61% wszystkich wydatków. Kwota przeznaczona corocznie w budŝecie powiatu na wydatki majątkowe w trakcie jego realizacji ulega częstym zmianom. Pojawiają się moŝliwości pozyskania zewnętrznych środków inwestycyjnych, dlatego Zarząd Powiatu często podejmuje decyzje o przygotowaniu i wprowadzeniu do budŝetu nowych zadań inwestycyjnych. Rada Powiatu uchwala przedstawione przez Zarząd projekty o zwiększenie wydatków na inwestycje i zakupy inwestycyjne. W planie inwestycji uwzględniono między innymi następujące wydatki: na modernizację i przebudowę dróg i chodników, przeznaczy się 2 886 726 zł. Przebudowane zostaną drogi: Okuniew-Halinów-Brzeziny, Stara Wieś- 10
Kuflew, Dębe Wielkie-Kędzierak, Latowicz-Dąbrówka- WęŜyczyn, Kałuszyn- Falbogi,Kluki-Wąsy, Dębe Małe-Transbór-Starogród. Przebudowane zostaną chodniki w Dębem Wielkim ul. Kościelna, w Stanisławowie ul. Wołomińska, w Mrozach i Cegłowie. na rozbudowę budynków szpitala dla potrzeb oddziału chirurgicznego i ratownictwa medycznego oraz budynku pawilonu mieszkalnego w Domu Pomocy Społecznej w Katach - 1 393 025 zł. na modernizację budynków w Domu Pomocy Społecznej św. Józefa w Mieni, Domu Pomocy Społecznej w Kątach, Zespołu Szkół Zawodowych Nr 2, Zespołu Szkół Ekonomicznych w Mińsku Mazowieckim, Zespołu Szkól Nr 1, Centrum Kształcenia Praktycznego, Zespołu Szkół im H. i K. Gnoińskich w Siennicy przeznacza się kwotę 820 400zł, Zaplanowano zakup zestawów komputerowych dla Starostwa Powiatowego, Poradni Pedagogiczno-Psychologicznej w Mińsku Mazowieckim, Specjalnego Ośrodka Szkolo-Wychowawczego, Zespołu Szkół Specjalnych w Ignacowie, zakup froterek dla Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącego w Mińsku Mazowieckim, zakup analizatora spalin dla stacji diagnostycznej w Centrum Kształcenia Praktycznego, zakup samochodu i piaskarki dla Zarządu Dróg Powiatowych w Mińsku Mazowieckim. Udział wydatków bieŝących i inwestycyjnych w poszczególnych działach: 11
30 000 000 25 000 000 20 000 000 15 000 000 10 000 000 5 000 000 Inwestycje Wydatki bieŝące 0 Oświata i wychowanie Pomoc społeczna Transport i łączność Administracja publiczna Edukacyjna opieka wychowawcza Bezpieczeństo publiczne i ochrona przeciwpoŝarowa Ochrona zdrowia Pozostałe wydatki Dzięki tym nakładom, a takŝe wydatkom planowanym na kolejne lata istotnie poprawi się infrastruktura drogowa oraz funkcjonowanie jednostek podległych Powiatowi. Dane zawarte w tej ksiąŝeczce stanowią syntetyczną analizę budŝetu Powiatu. Z pełnym tekstem uchwał budŝetowych mogą Państwo zapoznać się odwiedzając stronę internetową www.powiatminski.pl lub Biuro Rady Powiatu w Starostwie Powiatowym w Mińsku Mazowieckim przy ul. Kościuszki 3. Publikacja ta jest kontynuacją corocznego informatora budŝetowego dla mieszkańców Powiatu. Pierwsze wydanie zostało opracowane w roku ubiegłym i obejmowało analizę dochodów i wydatków w latach 2002 2005. Obecne opracowanie dotyczy budŝetu na 2006r. Chętnie będziemy widzieli wszelkie Państwa uwagi i spostrzeŝenia odnośnie budŝetu Powiatu jak równieŝ uwagi o sposobie przedstawienia tych danych w następnych opracowaniach. Prosimy kierować je na adres poczty elektronicznej skarbnik@powiatminski.pl lub zgłaszać bezpośrednio do Starostwa Powiatowego. 12