CZYM JEST BUDŻET *? Pomoc, np. od rodziców, dzieci. Wynagrodzenia. Praca w gospodarstwie rolnym. Zasiłki społeczne

Transkrypt

1 tel fax Informator budżetowy o wydatkach i dochodach gminy wydany w ramach akcji dla samorządów Przejrzysta Polska 2005

2 CZYM JEST BUDŻET *? BUDŻET to zestawienie różnych pozycji finansowych takich jak: dochody i wydatki oraz przychody i rozchody ściśle dotyczące jakiegoś okresu czasu (najczęściej jest to rok). Swój budżet posiada każda instytucja, firma. Również gospodarstwo domowe ma swój budżet. Celem tworzenia budżetu jest racjonalne dysponowanie posiadanymi zasobami czyli pieniędzmi. Skąd się biorą w gospodarstwie domowym? Wynagrodzenia BUDŻET GOSPODARSTWA DOMOWEGO Pomoc, np. od rodziców, dzieci Zasiłki społeczne Praca w gospodarstwie rolnym Na co wydaje gospodarstwo domowe? Żywność Czynsz BUDŻET GOSPODARSTWA DOMOWEGO Inwestycje: remont mieszkania, wymiana okien, zakup sprzętu Wydatki na dzieci Wydatki na leki * Indeks trudniejszych pojęć znajduje się na końcu książeczki - 2 -

3 Gospodarstwo domowe wydaje zależnie od swoich potrzeb i posiadanych środków. Budżet naszej gminy - jest to najkrócej mówiąc roczny plan zawierający dochody i wydatki oraz przychody i rozchody jednostki oraz podległych jej jednostek budżetowych (szkoły, przedszkola, ośrodek pomocy społecznej). Budżet Gminy uchwalany jest w formie uchwały budżetowej na dany rok przez radnych i stanowi podstawę gospodarki finansowej. Bez niego funkcjonowanie całej gminy jest niemożliwe. Przygotowaniem projektu uchwały budżetowej zajmują się pracownicy urzędu miejskiego oraz jednostek podległych. Określenie sposobu jej wykonania oraz wykonanie budżetu należy do zadań Burmistrza. Do kompetencji Rady Miejskiej oprócz uchwalenia budżetu miasta, należy jego kontrola oraz podejmowanie uchwały w sprawie udzielenia lub nieudzielania Burmistrzowi absolutorium tj. zaakceptowania sposobu wydawania pieniędzy. Co składa się na budżet gminy? BUDŻET GMINY KOŻUCHÓW Dochody czyli środki pobierane bezzwrotnie do podmiotów gospodarczych i osób fizycznych oraz otrzymywane z budżetu państwa w postaci dotacji lub subwencji oraz wydatki gminy czyli środki przekazywane z budżetu na realizację poszczególnych zadań Przychody i wydatki: jednostek budżetowych (Szkół Podstawowych, Przedszkoli, Straży Miejskiej, Ośrodka Pomocy Społecznej, funduszy celowych gminy (GFOŚ), Kożuchowskiego Ośrodka Kultury i Sportu Zamek Przychody czyli środki pochodzące z kredytów i pożyczek, z prywatyzacji majątku oraz z nadwyżki budżetowej z lat ubiegłych i rozchody gminy tj. spłaty otrzymanych pożyczek i kredytów, wykup papierów wartościowych, udzielone przez gminę pożyczki i in. Jak zatem widać budżet Gminy zbliżony jest do konstrukcji każdego budżetu domowego,w którym również planuje się pozyskiwane w ciągu roku dochody i zestawia się je z przewidywanymi wydatkami

4 Graficzna prezentacja budżetów gminy w latach 2003, 2004, 2005 Dochody, wydatki budżetu gminy oraz deficyt w 2003 roku LEGENDA: DOCHODY WYDATKI DEFICYT Dochody i wydatki budż etu gminy oraz deficyt w 2004 roku Planowane dochody oraz wydatki Gminy co roku są wyższe Dochody i wydatki budż etu gminy oraz deficyt w 2005 roku

5 Skąd Gmina bierze? DOCHODAMI Gminy są: 1. Dochody własne w tym udziały gmin w dochodach budżetu państwa z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych oraz podatku dochodowego od osób prawnych. 1. Subwencje ogólne 2. Dotacje celowe z budżetu państwa Dochody Gminy: - udziały miasta w dochodach budżetu państwa. Ich wysokość zależy od podatków dochodowych płaconych przez osoby fizyczne zamieszkujące na terenie gminy oraz od podatków dochodowych płaconych przez firmy mające siedzibę na terenie gminy. DOCHODY GMINY KOŻUCHÓW DOCHODY WŁASNE to np.: -wpływy z podatków, m.in. od nieruchomości, podatku rolnego i leśnego, -wpływy z opłaty m.in. skarbowej, targowej, -dochody uzyskiwane przez jednostki budżetowe miasta, -dochody z majątku gminy, -spadki, zapisy i darowizny na rzecz miasta, SUBWENCJE OGÓLNE stanowią one bezzwrotną formę zasilania finansowego z budżetu państwa jednostek samorządu terytorialnego i jest formą wyrównywania niewystarczających dochodów własnych gminy. Składa się ona z części wyrównawczej, równoważącej i oświatowej DOTACJE CELOWE np.: -na zadania z zakresu administracji rządowej oraz na inne zadania zlecone ustawami, -zadania realizowane przez jednostki samorządu terytorialnego na mocy porozumień zawartych z organami administracji rządowej, -usuwanie bezpośrednich zagrożeń dla bezpieczeństwa i porządku publicznego, -finansowanie lub dofinansowanie zadań własnych -realizację zadań wynikających z umów międzynarodowych

6 Oto jak przedstawiają się dochody gminy w przeliczeniu na 1 mieszkańca oraz łącznie w poszczególnych działach 2003r. gospodarka mieszkaniowa 92 zł (łącznie ) administracja publiczna 9,3 zł (łącznie ) dochody od osób prawnych, fizycznych i od innych jednostek nie posiadających osobowości prawnej oraz wydatki związane z ich poborem 472 zł (łącznie ) oświata i wychowanie 6,7 zł (łącznie ) 107 zł (łącznie ) wychowawcza 12 zł (łącznie ) 419 zł (łącznie ) inne 1,5 zł (łącznie zł) Struktura dochodów gminy w 2003 roku inne 0, gospodarka mieszkaniowa 8% administracja publiczna 37% wychowawcza 10% dochody od osób prawnych, fizycznych oraz inych nie posiadających osobowości prawnej oraz wydatki związane z ich poborem 42% oświata i wychowanie 2004 r. gospodarka mieszkaniowa 52 zł (łącznie ) administracja publiczna 8 zł (łącznie ) dochody od osób prawnych, fizycznych i od innych jednostek nie posiadającej osobowości prawnej oraz wydatki związane z ich poborem 492 zł (łącznie ) 499 zł (łącznie ) oświata i wychowanie 16 zł (łącznie ) 87 zł (łącznie ) wychowawcza 2,2 zł (łącznie ) inne - 1 zł (łącznie: ) - 6 -

7 Struktura dochodów gminy w 2004 roku 43% inne 0, gospodarka mieszkaniow a 4% administracja publiczna dochody od osób praw nych, fizycznych oraz inych nie posiadających osobow ości praw nej oraz w ydatki zw iązane z ich poborem 42% w ychow aw cza 0, 8% ośw iata i w ychow anie 2005 r. gospodarka mieszkaniowa 61 zł (łącznie ) administracja publiczna 8 zł (łącznie ) dochody od osób prawnych, fizycznych i od innych jednostek nie posiadającej osobowości prawnej oraz wydatki zw. z ich poborem 516 zł (łącznie ) 497 zł (łącznie ) oświata i wychowanie 19 zł (łącznie ) 276 zł (łącznie ) wychowawcza 1,8 zł (łącznie ) inne 210 zł (łącznie ) Struktura dochodów gminy w 2005 roku w ychow aw cza 0, inne 13% gospodarka mieszkaniow a 4% administracja publiczna 17% ośw iata i w ychow anie dochody od oób praw nych, fizycznych i od innych jednostek nie posiadającej osobow ości praw nej oraz w ydatki zw. z ich poborem 33%

8 Z tego co widać, gmina największe dochody w przeliczeniu na 1 mieszkańca osiągnęła z dochodów od osób prawnych, fizycznych i od innych jednostek nie posiadającej osobowości prawnej wydatków związane z ich poborem, oraz z róznych rozliczeń. A tak wyglądają dochody gminy na przestrzeni trzech lat w ujęciu graficznym: Dochody gminy Koż uchów w przeliczeniu na 1 mieszkańca w 2003 roku , , Legenda: wychowawcza oświata i wychowanie Dochody gminy Koż uchów w przeliczeniu na 1 mieszkańca w 2004 roku 2, dochody od osób prawnych, fizycznych i od innych jednostek nie posiadającej osobowości prawnej oraz wydatki związane z ich poborem administracja publiczna gospodarka mieszkaniowa Dochody gminy Koż uchów w przeliczeniu na 1 mieszkańca w 2005 roku 8 7 1, Najwięcej pieniędzy w gminie, w przeliczeniu na mieszkańca pozyskiwanych jest z opłat i podatków - 8 -

9 Wydatki gminy Wydatki Gminy są przeznaczone na realizację zadań określonych w ustawach, a w szczególności na: a) zadania realizowane wspólnie z innymi gminami. b) zadania z zakresu administracji rządowej i inne zadania zalecane gminom ustawami, c) zadania przyjęte przez gminy do realizacji w drodze umowy lub porozumienia, d) zadania własne gminy, Zadania własne miasta Zadania z zakresu administracji rządowej i inne zadania zlecane gminom ustawami. WYDATKI GMINY KOŻUCHÓW Zadania realizowane wspólnie z innymi gminami Zadania przyjęte do realizacji poprzez umowy i porozumienia Które z kolei dzielimy na: Bieżące Wydatki Majątkowe Dotacje, zakupy towarów i usług, wynagrodzenia i uposażenia oraz składniki od nich naliczane, inne świadczenia na rzecz osób fizycznych, inne zadania związane z realizacją zadań statutowych Wydatki inwestycyjne gminy - 9 -

10 Oto jak przedstawiają się wydatki gminy w przeliczeniu na 1 mieszkańca oraz łącznie w poszczególnych działach: 2003r. gospodarka mieszkaniowa 57 zł (łącznie ) administracja publiczna 151 (łącznie ) dochody od osób prawnych, fizycznych i od innych jednostek nie posiadającej osobowości prawnej oraz wydatki zw. z ich poborem 3,9 zł (łącznie ) 36 zł (łącznie ) oświata i wychowanie 472 zł (łącznie ) 218 zł (łącznie ) wychowawcza 89 zł (łącznie ) Struktura wydatków gminy w 2003 roku 3% wychowawcza 7% inne 18% gospodarka mieszkaniowa 5% administracja publiczna 12% dochody od osób prawnych, fizycznych oraz inych nie posiadających osobowości prawnej oraz wydatki związane z ich poborem 0% 17% oświata i wychowanie 38% 2004 r. gospodarka mieszkaniowa 128 zł (łącznie ) administracja publiczna 156 zł (łącznie ) dochody od osób prawnych, fizycznych i od innych jednostek nie posiadającej osobowości prawnej oraz wydatki zw. z ich poborem 5 zł (łącznie ) 41 zł (łącznie ) oświata i wychowanie 574 zł (łącznie ) 203 zł (łącznie ) wychowawcza 14 zł (łącznie )

11 Struktura wydatków gminy w 2004 roku inne 18% gospodarka mieszkaniow a 9% administracja publiczna 1 3% w ychow aw cza 15% ośw iata i w ychow anie 43% dochody od osób praw nych, fizycznych oraz inych nie posiadających osobow ości praw nej oraz w ydatki zw iązane z ich poborem 0,2% 2005 r. gospodarka mieszkaniowa 16 zł (łącznie ) administracja publiczna 159 zł (łącznie ) dochody od osób prawnych, fizycznych i od innych jednostek nie posiadającej osobowości prawnej oraz wydatki zw. z ich poborem 5,7 zł (łącznie ) 9,8 zł (łącznie ) oświata i wychowanie 565 zł (łącznie ) 393 zł (łącznie ) wychowawcza 14 zł (łącznie ) inne 428 zł (łącznie )

12 Struktura wydatków gminy w 2005 roku inne 27% gospodarka mieszkaniowa administracja publiczna 10% wychowawcza 0, 25% oświata i wychowanie 35% dochody od oób prawnych, fizycznych i od innych jednostek nie posiadającej osobowości prawnej oraz wydatki zw. z ich poborem 0, Najwiecej pieniędzy gmina wydaje na oświatę i wychowanie, a także na pomoc społeczną

13 A tak wyglądają wydatki gminy w przeliczeniu na 1 mieszkańca na przestrzeni trzech lat w ujęciu graficznym: Wydatki gminy w przeliczeniu na 1 mieszkańca w 2003 roku 3, Wydatki gminy w przeliczeniu na 1 mieszkańca w 2004 roku Legenda: wychowawcza oświata i wychowanie dochody od osób prawnych, fizycznych i od innych jednostek nie posiadającej osobowości prawnej oraz wydatki związane z ich poborem administracja publiczna gospodarka mieszkaniowa Wydatki gminy w przeliczeniu na 1 mieszkańca w 2005 roku ,8 3 5, Najwięcej pieniędzy w przeliczeniu na 1 mieszkańca, gmina wydaje na oświatę i wychowanie oraz pomoc społeczną

14 Wydatki inwestycyjne Wydatki inwestycyjne gminy Koż uchów w 2003 roku 1 Służą one rozwojowi gminy, ponieważ albo powiększają majątek gminy albo zwiększają wartość już posiadanego majątku. Dzięki inwestycjom gmina może lepiej realizować swoje zadania i przez to poprawiać Wydatki inwestycyjne gminy Koż uchów w 2004 roku 1 poziom życia samych mieszkańców. Do inwestycji zaliczymy budowę wodociągów, kanalizacji, remonty i budowę dróg, kamienic itd. Wydatki inwestycyjne gminy Koż uchów w 2005 roku 10,7% Ponadto w przyszłości dzięki inwestycjom mogą pojawiać się dodatkowe dochody (np. podatki płacone przez nowe firmy) lub zmniejszą się wydatki bieżące (np. zmniejszą się koszty ogrzewania budynku dzięki ociepleniu), co w efekcie oznacza więcej pieniędzy na inne rzeczy

15 Słowniczek trudniejszych pojęć Podstawą pojęć słowniczka jest ustawa o finansach publicznych oraz ustawa o samorządzie gminnym. Budżet - roczny plan (w formie uchwały budżetowej) dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów gminy, przychodów i wydatków jednostek budżetowych, środków specjalnych a także funduszy celowych. Deficyt budżetowy - to różnica pomiędzy wydatkami i dochodami powstaje wtedy, gdy wydatki budżetu są większe niż jego dochody. Deficyt w budżecie Gminy bierze się stąd, iż zaspokajanie potrzeb w różnych dziedzinach, którymi opiekuje się samorząd, wymaga wydania więcej pieniędzy, niż gmina jest w stanie zgromadzić po stronie dochodów. Również w gospodarstwie domowym, jeśli zabraknie nam pieniędzy, najczęściej zaciągamy pożyczkę. Podobnie jest w przypadku zdecydowanej większości gmin w Polsce, w tym także Kożuchowa. Dochody - zalicza się do nich podatki, dochody ze sprzedaży, najmu i dzierżawy mienia, dochody z tytułu opłat. Fundusz celowy - jest to fundusz ustawowo powołany, którego przychody pochodzą z dochodów publicznych, a wydatki przeznaczone są na realizację wyodrębnionych (ściśle określonych) zadań. Gmina - wspólnota samorządowa oraz odpowiednie terytorium. Gmina samodzielnie prowadzi gospodarkę finansową na podstawie budżetu gminy. Jednostka budżetowa - jednostka organizacyjna gminy, która pokrywa swoje wydatki bezpośrednio z budżetu gminy, a uzyskane dochody odprowadza do budżetu gminy. Przychody - środki pochodzące z otrzymanych kredytów i pożyczek. Rozchody - środki publiczne przeznaczone na spłaty otrzymanych pożyczek i kredytów. Wydatki - środki publiczne przeznaczone na realizację zadań określonych w ustawach m. in. na zadania własne gminy, zadania z zakresu administracji rządowej, zadania realizowane wspólnie z innymi jednostkami samorządu terytorialnego inne zadania zlecone przejęte przez gminę. Wydatki majątkowe - wydatki przeznaczone na finansowanie inwestycji gminnych. Wydatki związane z obsługą majątku oraz ważniejsze remonty obiektów gminnych. Zakład budżetowy - jednostka sektora finansów publicznych, która odpłatnie wykonuje wyodrębnione zadania, pokrywając koszty swojej działalności z przychodów własnych oraz dotacji. Zakończenie Niniejszą broszurą pragnęliśmy przedstawić Państwu zagadnienia związane z zagadnieniami gospodarki finansowej Gminy. Mamy nadzieję, że jej lektura przyczyniła się do lepszego poznania skomplikowanego zagadnienia, jakim są finanse gminy. Do opracowania broszury posłużyły uchwały budżetowe Rady Gminy na 2003, 2004 i 2005 rok. Szczegółowych informacji na temat budżetu uzyskać w Urzędzie Miejskim - Wydziale Finansowo Budżetowym. Dodatkowo budżet. publikowany jest w Biuletynie Informacji Publicznej Gminy i udostępniony do wglądu w Urzędzie Miejskim. Wszelkie uwagi na temat broszury prosimy przesyłać na e: um@kozuchow.pl, promocja@kozuchow.pl, lub listownie na adres: Urząd Miejski,,. Swoje opinie na temat książeczki budżetowej można wyrazić również za pomocą ankiety, która dostępna jest w urzędzie lub na stronie internetowej Kożuchowa. Ewentualne uwagi będą pomocne przy opracowywaniu książeczek budżetowych w kolejnych latach