Na egzamin! i POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE. w pigułce. szybko zwięźle i na temat. Wydawnictwo C.H. Beck

Na egzamin! PRAWO i POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE w pigułce szybko zwięźle i na temat Wydawnictwo C.H. Beck

PRAWO i POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE w pigułce

Inne w tej serii: Prawo pracy i ubezpieczeń społecznych w pigułce Prawo cywilne w pigułce Postępowanie cywilne w pigułce Prawo karne w pigułce Postępowanie karne w pigułce Polecamy inne nasze publikacje: M. Rojewski POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE OGÓLNE, PRZED SĄDAMI ADMINISTRACYJNYMI i EGZEKUCYJNE, wyd. 2 Kazusy Becka R. Kędziora OGÓLNE POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE, wyd. 3 Akademia Prawa B. Szmulik, S. Serafin, K. Miaskowska ZARYS PRAWA ADMINISTRACYJNEGO, wyd. 2 Skrypty Becka www.ksiegarnia.beck.pl

PRAWO i POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE w pigułce WYDAWNICTWO C. H. BECK WARSZAWA 2013

W opracowaniu uwzględniono stan prawny do Dz.U. z 2013 r. poz. 440 Aktualizacje dostępne na www.testy-prawnicze.pl Redaktor prowadzący: Aneta Gacka-Asiewicz Wydawnictwo C. H. Beck 2013 Wydawnictwo C. H. Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, 00-203 Warszawa Skład i łamanie: IDENTIA Druk i oprawa: Perfekt S.A., Warszawa ISBN 978-83-255-4854-4 ISBN e-book 978-83-255-4855-1

Spis treści Wstęp... Wykaz skrótów... IX XI DZIAŁ PIERWSZY. PRAWO ADMINISTRACYJNE... 1 Rozdział I. Uwagi ogólne o prawie administracyjnym... 3 Część I. Definicja prawa administracyjnego... 3 Część II. Kontrola i nadzór... 3 Rozdział II. Źródła prawa administracyjnego... 5 Część I. Uwagi ogólne... 5 Część II. Źródła konstytucyjne... 5 Część III. Źródła europejskie... 8 Część IV. Akty prawa miejscowego... 9 Rozdział III. Administracja publiczna uwagi ogólne... 11 Część I. Definicja administracji publicznej... 11 Część II. Podział, funkcje i cechy administracji publicznej... 11 Część III. Organy administracji publicznej... 12 Część IV. Centralizacja i decentralizacja administracji publicznej... 14 Rozdział IV. Administracja rządowa... 16 Część I. Prezes Rady Ministrów... 16 Część II. Rada Ministrów... 17 Część III. Ministrowie... 18 Część IV. Administracja rządowa w województwie... 19 Rozdział V. Administracja samorządowa... 27 Część I. Samorząd terytorialny zagadnienia ogólne... 27 Część II. Samorząd gminny... 28 Część III. Samorząd powiatowy... 32 Część IV. Samorząd wojewódzki... 36 Część V. Dochody jednostek samorządu terytorialnego... 38

VI Spis treści Rozdział VI. Administracja publiczna formy działania... 39 Część I. Podział form działania administracji publicznej... 39 Część II. Akt administracyjny... 39 Część III. Uznanie administracyjne... 43 Część IV. Umowa cywilnoprawna... 43 Część V. Ugoda administracyjna... 44 Rozdział VII. Stosunek administracyjnoprawny... 46 Część I. Uwagi ogólne... 46 Część II. Rodzaje stosunków administracyjnoprawnych... 47 Część III. Cechy stosunku administracyjnoprawnego... 48 Rozdział VIII. Plan zagospodarowania przestrzennego... 49 Część I. Uwagi ogólne... 49 Część II. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego... 50 Część III. Wojewódzki plan zagospodarowania przestrzennego... 55 Rozdział IX. Prawo budowlane... 57 Część I. Podstawowe zagadnienia prawa budowlanego... 57 Część II. Drogi publiczne... 67 Rozdział X. Prawo geodezyjne i kartograficzne... 69 Cześć I. Zagadnienia ogólne... 69 Część II. Rozgraniczenie nieruchomości... 73 Rozdział XI. Gospodarka nieruchomościami... 76 Część I. Zagadnienia ogólne... 76 Część II. Sprzedaż i oddawanie w użytkowanie wieczyste... 78 Część III. Trwały zarząd... 80 Cześć IV. Podział nieruchomości... 82 Część V. Prawo pierwokupu... 84 Część VI. Wywłaszczenie... 85 Rozdział XII. Scalanie i wymiana gruntów oraz nabywanie nieruchomości przez cudzoziemców... 88 Część I. Scalanie i wymiana gruntów... 88 Część II. Nabywanie nieruchomości przez cudzoziemców... 90 Rozdział XIII. Gospodarowanie nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz kształtowanie ustroju rolnego... 92 Część I. Gospodarowanie nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa... 92 Część II. Kształtowanie ustroju rolnego... 94

Spis treści VII Rozdział XIV. Prawo zamówień publicznych... 97 Część I. Uwagi ogólne... 97 Część II. Zakres podmiotowy... 97 Część III. Definicje... 98 Część IV. Wyłączenia przedmiotowe... 99 Część V. Udzielanie zamówienia... 102 Rozdział XV. Prawo o zgromadzeniach... 110 Część I. Zagadnienia ogólne... 110 Część II. Postępowanie w sprawach zgromadzeń... 111 Rozdział XVI. Informacja publiczna... 115 Część I. Uwagi wprowadzające... 115 Część II. Rodzaje i sposób udostępniania informacji publicznej... 116 DZIAŁ DRUGI. POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE... 119 Rozdział I. Uwagi ogólne... 121 Część I. Zakres obowiązywania KPA... 121 Część II. Zasady postępowania administracyjnego... 122 Część III. Właściwość organów... 125 Część IV. Wyłączenie pracownika oraz organu... 127 Część V. Strony i ich pełnomocnicy... 128 Część VI. Załatwianie spraw... 131 Część VII. Doręczenia i wezwania... 132 Część VIII. Terminy... 134 Rozdział II. Postępowanie... 136 Część I. Wszczęcie postępowania... 136 Część II. Metryki, protokoły i adnotacje... 138 Część III. Dowody... 139 Część IV. Rozprawa... 142 Część V. Zawieszenie postępowania... 144 Część VI. Decyzja administracyjna... 146 Część VII. Ugoda... 148 Część VIII. Odwołania... 149 Część IX. Zażalenia... 152 Część X. Wznowienie postępowania... 152 Część XI. Uchylenie, zmiana i stwierdzenie nieważności decyzji... 154 Część XII. Udział prokuratora... 156 Część XIII. Wydawanie zaświadczeń... 157

VIII Spis treści Rozdział III. Ustrój sądów administracyjnych... 159 Część I. Właściwość i zagadnienia ogólne... 159 Część II. Sędziowie... 160 Część III. Wojewódzkie sądy administracyjne... 161 Część IV. Naczelny Sąd Administracyjny... 162 Rozdział IV. Postępowanie przed sądami administracyjnymi... 165 Część I. Zagadnienia ogólne... 165 Część II. Strony... 168 Część III. Pełnomocnicy... 169 Część IV. Pisma procesowe zagadnienia ogólne... 171 Część V. Skarga... 172 Część VI. Wszczęcie postępowania... 175 Część VII. Doręczenia... 175 Część VIII. Terminy... 177 Część IX. Posiedzenie sądowe... 178 Część X. Postępowanie mediacyjne i uproszczone... 179 Część XI. Zawieszenie postępowania... 180 Część XII. Orzeczenia sądowe... 181 Część XIII. Środki odwoławcze... 183 Rozdział V. Postępowanie egzekucyjne w administracji... 184 Część I. Egzekucja administracyjna zagadnienia ogólne... 184 Część II. Organy egzekucyjne... 185 Część III. Tytuł egzekucyjny... 186 Część IV. Zbieg egzekucji... 188

Wstęp Zapewne czujesz presję przed zbliżającym się egzaminem i zastanawiasz się jak przebrnąć przez setki stron tekstu tak, aby wiadomości zostały w Twojej głowie. Koniecznie są notatki, zakreślacze itp., których zadaniem jest pomóc Ci w uporządkowaniu wiedzy. Co jednak jeśli czasu jest coraz mniej, a po przeczytaniu tych setek stron nie starczyło go już na notatki i rysowanie tabel? Rozwiązanie stanowi właśnie ta publikacja. To kompaktowe opracowanie wszystkich najważniejszych zagadnień, których znajomość pomoże w zdaniu egzaminu. Przedstawiamy Ci idealne narzędzie zarówno do nauki, jak i do powtórki przed egzaminem. Dzięki zwięzłemu ujęciu tematu, tabelom, wykresom i wyróżnieniom szybko przyswoisz i powtórzysz wiedzę, a podejście do egzaminu stanie się mniej stresującym przeżyciem. Korzystaj także z testów, do których odeśle Cię QR Code z okładki. Powodzenia! Redakcja

Wykaz skrótów 1. Akty prawne AdmRządWojU... ustawa z 23.1.2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie (Dz.U. Nr 31, poz. 206 ze zm.) EgzAdmU... ustawa z 17.6.1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 1015 ze zm.) GospNierU... ustawa z 21.8.1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 ze zm.) InforPublU... ustawa z 6.9.2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz.U. Nr 112, poz. 1198 ze zm.) KC... ustawa z 23.4.1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) Konstytucja RP... Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2.4.1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm. i sprost.) KPA... ustawa z 14.6.1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 267) KPC... ustawa z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) PrBud... ustawa z 7.7.1994 r. Prawo budowlane (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623 ze zm.) PrGeod... ustawa z 17.5.1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 193, poz. 1287) PrPostSądAdm... ustawa z 30.8.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.) PrUSA... ustawa z 25.7.2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) PrZamPubl... ustawa z 29.1.2004 r. Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz.U. 2010 r. Nr 113, poz. 759 ze zm.) PrZgrom... ustawa z 5.7.1990 r. Prawo o zgromadzeniach (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 397) RadaMinU... ustawa z 8.8.1996 r. o Radzie Ministrów (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 392 ze zm.) SamGminU... ustawa z 8.3.1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.) SamPowU... ustawa z z 5.6.1998 r. o samorządzie powiatowym (t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1592 ze zm.)

XII Wykaz skrótów SamWojU... ustawa z 5.6.1998 r. o samorządzie województwa (t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1590 ze zm.) ScalWymGrU... ustawa z 26.3.1982 r. o scalaniu i wymianie gruntów (t.j. Dz.U. z 2003 r. Nr 178, poz. 1749 ze zm.) SwobDziałGospU... ustawa z 2.7.2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 220, poz. 1447 ze zm.) ZagospPrzestrzU... ustawa z 27.3.2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 647 ze zm.) 2. Publikatory ONSA... Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego OSPiKA... Orzecznictwo Sądów Polskich i Komisji Arbitrażowych 3. Inne skróty n.... następny (-e, -a) NSA... Naczelny Sąd Administracyjny orz.... orzeczenie post.... postanowienie r.... rok RM... Rada Ministrów RP... Rzeczpospolita Polska t.j.... tekst jednolity tj.... to jest wyr.... wyrok

DZIAŁ PIERWSZY. PRAWO ADMINISTRACYJNE

Rozdział I. Uwagi ogólne o prawie administracyjnym Część I. Definicja prawa administracyjnego Prawo administracyjne to bardzo obszerny zespół norm zróżnicowanych pod względem ich przedmiotu i budowy, regulujący organizację i działanie administracji publicznej w sposób swoisty, tzn. nieodnoszący się zarazem do innych dziedzin życia społecznego. W prawie administracyjnym rozróżnia się: normy ustanawiające bezpośrednio uprawnienia lub obowiązki adresata, który znajdzie się w sytuacji określonej przez prawo, wraz z normami ustanawiającymi kompetencje organów administracji do kontroli przestrzegania prawa i orzekania o skutkach jego naruszenia; normy, których realizacja następuje w formie decyzji administracyjnych, wydawanych przez właściwe organy administracyjne i ustalających prawa i obowiązki adresatów normy; normy prawa procesowego regulujące tok podejmowanych przez organy administra cyjne czynności procesowych mających na celu wydawanie decyzji administracyjnych i kontrolowanie ich prawidłowości, a także czynności mających na celu przymusowe wy konanie decyzji administracyjnych. Należy podkreślić, że pomimo iż pojęcie administracji publicznej występuje w wielu aktach prawnych, jest ono pojęciem doktrynalnym. Część II. Kontrola i nadzór 1. Kontrola. Pojęcie to używane jest dla określenia funkcji organu polegającej wyłącznie na sprawdzeniu działalności innych jednostek, bez stałych możliwości wpływania na działalność jednostek kontrolowanych poprzez wydawanie wiążących nakazów lub poleceń (M. Wierzbowski (red.), Prawo administracyjne, Warszawa 2007, s. 103).

4 Rozdział I. Uwagi ogólne o prawie administracyjnym Kontrola nie obejmuje egzekwowania udzielonych zaleceń oraz wyciągania konsekwencji stwierdzonych naruszeń (Leksykon prawa administracyjnego pod red. E. Bojanowskiego i K. Żukowskiego, Warszawa 2009, s. 128). Najczęstsze kryteria kontroli to kryteria: legalności zgodności z prawem, celowości zgodności działalności z przypisanymi zadaniami, rzetelności staranności, gospodarności optymalnego wykorzystania zasobów itp. Z przeprowadzonej kontroli sporządzane jest sprawozdanie, przedstawiane następnie wraz z wnioskami wynikającymi z kontroli organowi wyższego stopnia. W ramach kontroli możemy wyróżnić: inspekcję będącą kontrolą wykonywaną poprzez bezpośrednią obserwację danej jednostki i porównanie jej do pewnego wzorca poprawnego zachowania/działania; lustrację nakierowaną nie na zachowanie podmiotu, a na określony przedmiot. 2. Nadzór. Jest to pojęcie szersze od pojęcia kontroli. Organ nadzorujący wyposażony jest w środki oddziaływania na postępowanie organów nadzorowanych (M. Wierzbowski (red.), Prawo administracyjne, s. 103). W przeciwieństwie do kontroli nadzór wiąże się z możliwością wpływania na nadzorowane organy. Nadzór dozwolony jest tylko w przypadkach prawem przewidzianych. Środki nadzoru mogą być następujące: merytoryczne, np. stwierdzenie nieważności aktu, zawieszenie rozstrzygnięcia, personalne, np. zawieszenie w czynnościach członka organu, prewencyjne, np. wcześniejsze zatwierdzanie aktu przez organ nadzorujący, represyjne, np. uchylenie aktu prawnego naruszającego prawo.

Rozdział II. Źródła prawa administracyjnego Część I. Uwagi ogólne Charakterystyczne dla prawa administracyjnego są następujące cechy: źródłami prawa administracyjnego materialnego mogą być wyłącznie akty normatywne o mocy powszechnie obowiązującej; liczba źródeł prawa administracyjnego jest większa niż w innych gałęziach prawa, ponieważ przedmiot regulacji jest rozległy i zmienny, a prawo musi dostosowywać się do zmieniających się warunków społecznych, ekonomicznych, politycznych itp.; prawo administracyjne powstaje w wielu ośrodkach prawotwórczych powstaje nie tylko w centralnych organach państwowych, ale i terenowych organach administracji publicznej; niekiedy generuje to problemy prawne wyłaniające się na tle relacji hierarchicznych pomiędzy poszczególnymi źródłami prawa administracyjnego; źródła prawa administracyjnego są co do zasady nieskodyfikowane wyjątki stanowią regulacje KPA; ciężar regulacji prawnej w zakresie prawa administracyjnego spoczywa na aktach rangi podustawowej (Leksykon prawa administracyjnego, s. 577). Część II. Źródła konstytucyjne 1. Konstytucja. Zgodnie z art. 87 Konstytucji RP źródłami prawa powszechnie obowiązującego w Rzeczpospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia. Dodatkowo źródła prawa na obszarze działania organów, które je ustanowiły, stanowią akty prawa miejscowego.

6 Rozdział II. Źródła prawa administracyjnego W Konstytucji zostały określone: kompetencje Rady Ministrów (art. 146), skład oraz organy Rady Ministrów (art. 147), kompetencje Prezesa Rady Ministrów (art. 148), uprawnienia kierownicze ministrów (art. 149), tryby powoływania i odwoływania wymienionych podmiotów, odpowiedzialność związana z wykonywaniem władzy, kwestie związane z samorządem terytorialnym. 2. Umowy międzynarodowe. Ratyfikowana umowa międzynarodowa, po jej ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw Rzeczpospolitej Polskiej stanowi część krajowego porządku prawnego i jest bezpośrednio stosowana, chyba że jej stosowanie jest uzależnione od wydania ustawy. Umowa międzynarodowa ratyfikowana za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie ma pierwszeństwo przed ustawą, jeżeli ustawy tej nie da się pogodzić z umową. Ratyfikacja przez Rzeczpospolitą Polską umowy międzynarodowej i jej wypowiedzenie wymaga uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie, jeżeli umowa dotyczy: pokoju, sojuszy, układów politycznych lub układów wojskowych, wolności, praw lub obowiązków obywatelskich określonych w Konstytucji, członkostwa Rzeczpospolitej Polskiej w organizacji międzynarodowej, znacznego obciążenia państwa pod względem finansowym, spraw uregulowanych w ustawie, lub w których Konstytucja wymaga ustawy. O zamiarze przedłożenia Prezydentowi RP do ratyfikacji umów międzynarodowych, których ratyfikacja nie wymaga zgody wyrażonej w ustawie, Prezes Rady Ministrów zawiadamia Sejm. Rzeczpospolita Polska może na podstawie umowy międzynarodowej przekazać organizacji międzynarodowej lub organowi międzynarodowemu kompetencje organów władzy państwowej w niektórych sprawach. Ustawa wyrażająca zgodę na ratyfikację umowy międzynarodowej, o której mowa w ust. 1, jest uchwalana przez Sejm większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów oraz przez Senat większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów. Wyrażenie zgody na ratyfikację takiej umowy może być uchwalone w referendum ogólnokrajowym.

Część II. Źródła konstytucyjne 7 3. Ustawy. W Rzeczpospolitej Polskiej inicjatywa ustawodawcza przysługuje: posłom, Senatowi, Prezydentowi, Radzie Ministrów, grupie co najmniej 100 000 obywateli mających prawo wybierania do Sejmu. Sejm rozpatruje projekt ustawy w trzech czytaniach. Prawo wnoszenia poprawek do projektu ustawy w czasie rozpatrywania go przez Sejm przysługuje wnioskodawcy projektu, posłom i Radzie Ministrów. Marszałek Sejmu może odmówić poddania pod głosowanie poprawki, która uprzednio nie była przedłożona komisji. Wnioskodawca może wycofać projekt ustawy w toku postępowania ustawodawczego w Sejmie do czasu zakończenia drugiego czytania projektu. Sejm uchwala ustawy zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów, chyba że Konstytucja przewiduje inną większość. W tym samym trybie Sejm podejmuje uchwały, jeżeli ustawa lub uchwała Sejmu nie stanowi inaczej. Ustawę uchwaloną przez Sejm Marszałek Sejmu przekazuje Senatowi. Senat w ciągu 30 dni od dnia przekazania ustawy może ją przyjąć bez zmian, uchwalić poprawki albo uchwalić odrzucenie jej w całości. Jeżeli Senat w ciągu 30 dni od dnia przekazania ustawy nie podejmie stosownej uchwały, ustawę uznaje się za uchwaloną w brzmieniu przyjętym przez Sejm. Uchwałę Senatu odrzucającą ustawę albo poprawkę zaproponowaną w uchwale Senatu uważa się za przyjętą, jeżeli Sejm nie odrzuci jej bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. Następnie Marszałek Sejmu przedstawia uchwaloną ustawę do podpisu Prezydentowi RP, który podpisuje ją w ciągu 21 dni od dnia przedstawienia i zarządza jej ogłoszenie w Dzienniku Ustaw RP. Przed podpisaniem ustawy Prezydent może wystąpić do Trybuanału Konstytucyjnego z wnioskiem w sprawie zgodności ustawy z Konstytucją RP. Prezydent RP nie może odmówić podpisania ustawy, którą TK uznał za zgodną z Konstytucją RP, natomiast jeśli zostanie uznana za niezgodną z Konstytucją RP, Prezydent odmawia jej podpisania. Jeżeli jednak niezgodność z Konstytucją dotyczy poszczególnych przepisów ustawy, a TK nie orzeknie, że są one nierozerwalnie związane z całą ustawą, Prezydent, po zasięgnięciu opinii Marszałka Sejmu, podpisuje ustawę z pominięciem przepisów uznanych za niezgodne z Konstytucją albo zwraca ustawę Sejmowi w celu usunięcia niezgodności.