Poniżej przedstawiam scenariusz godzinnych zajęć terenowych w Ogrodzie Botanicznym w Zabrzu. Zajęcia te mogą być podsumowanie działu dot. roślin nasiennych, elementem ścieżki edukacyjnej ekologicznej, zajęć w ramach koła biologicznego itp. Proponowany tok zajęć można realizować dosłownie (do tego służą gotowe instrukcje i karty pracy ucznia) lub twórczo przetwarzać dostosowując do własnych nauczycielskich upodobań jak również do zainteresowań i upodobań uczniów. Życzę powadzenia Ewa Ziemlińska Cele: Wiadomości Temat: Rozpoznajemy drzewa w ogrodzie. Uczeń potrafi: określić wysokość drzewa za pomocą twierdzenia Talesa, wymienić typowe cechy blaszki liściowej, wymienić typy nerwacji, wymienić charakterystyczne cechy roślin nasiennych. Umiejętności: Uczeń potrafi: narysować szkic terenu i zlokalizować na nim rośliny nasienne, rozróżnić charakterystyczne cechy liści, opisać charakterystyczne cechy drzew, rozpoznać wybrane gatunki roślin nasiennych. Postawy: (przyrodnicze) Uczeń potrafi: szanować przyrodę, doceniać piękno przyrody i jej różnorodność. Środki dydaktyczne ksero planu ogrodu instrukcje i karty pracy klucze do oznaczanie drzew po liściach białe arkusze papieru o formacie A 4 węgiel rysunkowy kredki, mazaki i ołówki Metody: praca w grupach 5-6 osobowych Miejsce: teren ogrodu botanicznego w Zabrzu H:\P_dok\!!!_nie zrobione\!!!płatne\!!!!_jacek\_new\++ewa Ziemlińska+\Scenariusz zajęć terenowych w ogrodzie.doc Utworzony przez mgr Ewa Ziemlińska Strona 1 z 6
Przebieg zajęć: Fazy lekcji Lp. Czynności nauczyciela Materiały Czynności ucznia Wprowadzająca Realizacyjna Podsumowuj ąca 1 Czynności wstępne: - Sprawdzenie obecności. - Krótko informuje o celu zajęć i podstawowych zadaniach do wykonania. - Podział na grupy 5-6 osobowe wg dowolnego kryterium. - Rozdanie instrukcji, kart pracy i materiałów liderom grup. - Losowanie planów ogrodu z miejsce przydzielonym dla grupy - Organizacja punktu konsultacyjnego. 2. Wydaje dodatkowe pomoce i służy pomocą w sprawach niejasnych. Sporadycznie kontroluje pracę grup. 8 Odbiera instrukcje i karty pracy. Pyta z czym mieli największe problemy i co by zmieni w zajęciach. Informuje o zasadach oceny pracy. Krótko podsumowuje zajęcia terenowe. Porządkuje grupę i daje znak do wyruszenia poza teren ogrodu. Karty pracy, instrukcje i materiały Zadają pytania Podział na grupy i wybór lidera grupy. Pozostawienie zbędnych rzeczy pod opieką nauczyciela. Pobranie instrukcji i kart pracy oraz niezbędnych materiałów. Losowanie terenu. Organizacja grupy przez lidera. Przemieszczanie się grupy na wyznaczoną część teren. Czytają instrukcję. Dzielą funkcje na poszczególnych członków grupy. Wykonują polecenia z instrukcji. Wypełniają kartę pracy Wykonują załączniki Opracowują dodatkowe zadania Przeprowadzają wywiady z pracownikami ogrodu Kolejno gromadzenie się grup w wyznaczonym punkcie. Liderzy oddają wypełnione karty pracy i instrukcje. Zadają i odpowiadają na pytania nauczyciela. Przeprowadzają ocenę zajęć Grupują się i wyruszają poza teren ogrodu. Jako ewaluacje zajęć proponuję, nie tylko na lekcji podsumowującej zajęcia terenowe, przeanalizować prace uczniowskie ale wykonać gazetki tematyczne pt. Faktura kory naszych drzew i Liście inaczej (z wykonanych załączników w ramach zajęć terenowych.) W tym celu proponuję podzielić tym razem klasę na dwie grupy lub wyłonić ochotników (do wyboru). Określić lokalizację gazetki i zasady wykonania jednolita szata graficzna oraz termin jej wykonania. Grupy uczniów po wykonaniu gazetki składają sprawozdania z realizacji, które można ocenić według ustalonych wcześniej zasad. H:\P_dok\!!!_nie zrobione\!!!płatne\!!!!_jacek\_new\++ewa Ziemlińska+\Scenariusz zajęć terenowych w ogrodzie.doc Utworzony przez mgr Ewa Ziemlińska Strona 2 z 6
INSTRUKCJA ZAJĘĆ TERENOWYCH W OGRODZIE BOTANICZNYM W ZABRZU Na wykonanie poniższych zadań z instrukcji, grupa ma pełną godzinę zegarową (60 min). Przeczytajcie uważnie całą instrukcję. Zapoznajcie się z planem ogrodu. Zlokalizujcie na planie teren przydzielony waszej grupie. Przemieście się na wyznaczone miejsce ogrodu. Teraz rozpocznijcie wykonywanie poniższych poleceń. Wszystkie wykonane polecenia nanoście na kartę pracy grupy. 1. Po przeczytaniu instrukcji ustalcie między sobą funkcje poszczególnych członków grupy i wpiszcie je do tabeli (Karta pracy grupy -punkt 1). 2. Naszkicujcie teren ogrodu wyznaczony przez nauczyciela dla waszej grupy. Szkic wykonajcie w ołówku a szczegóły szkicu opiszcie za pomocą legendy (Karta pracy grupy -punkt 2). 3. Na wyznaczonym terenie wybierzcie dowolne trzy różne drzewa liściaste i nanieść ich lokalizację na wykonany szkic. (pamiętajcie o legendzie). 4. Podajcie nazwę gatunkową wybranych drzew; uwzględnijcie nazewnictwo polskie i łacińskie oraz ich symbole ze szkicu. 5. Opiszcie budowę morfologiczną wybranych drzew. Określcie: a. wysokość drzewa H b. średnicę korony 2r c. obwód pnia w pierśnicy O p (obwód drzewa na wysokości ramion) d. inne charakterystyczne elementy pokroju drzewa (np. pochylenie pnia, liczba pni, wielkość iilość dziupli itp.) Pomocnew określeniu wymiarów drzewa będą: wzrost jednego z uczniów h długość jego kroku d k twierdzenie Talesa długość jego ramion d r 6. Wykonajcie 3 odbitki faktur kory drzew. Przyłóżcie kartkę białego papieru formatu A4 do pnia drzewa.za pomocą węgla wykonajcie kopię faktury pnia drzewa. Wykonaną odbitkę opiszcie według wzoru: 7. Wykonajcie 3 obrysy liści. Na kartkę białego papieru formatu A4 połóżcie liść i ołówkiem zaznaczcie jego kształt. Określcie: a. kształt blaszki liściowej b. ukształtowanie brzegów liści c. rodzaj nasady liścia d. rodzaj wierzchołka liścia e. typ nerwacji liścia Opiszcie kartkę podobnie jak wyżej. Dodatkowe punkty. góra kartki - Faktura kory...(nazwa gatunkowa drzewa)... 8. Wypiszcie dodatkowe informacje dotyczących oznaczanych drzew. Skorzystaj z podręcznika, kluczy, własnych wiadomości lub wywiadu przeprowadzonego z pracownikami ogrodu. Informacje zanotujcie na dodatkowej kartce. 9. Odszukajcie na terenie ogrodu botanicznego po 2 gatunków roślin z klasy: a. iglaste b. jednoliścienne c. dwuliścienne Podajcie nazwy gatunkowe i wskażcie ich lokalizacje na szkicu ogrodu. Nie zapomnijcie uwzględnić legendę. H:\P_dok\!!!_nie zrobione\!!!płatne\!!!!_jacek\_new\++ewa Ziemlińska+\Scenariusz zajęć terenowych w ogrodzie.doc Utworzony przez mgr Ewa Ziemlińska Strona 3 z 6
Po wykonaniu wszystkich zadań, cała grupa wraca na miejsce zbiórki i oddaje wypełnione sprawozdania. SPRAWOZDANIE Z ZAJĘĆ TERENOWYCH OGRODZIE BOTANICZNYM W ZABRZU KARTA PRACY GRUPY Data... Klasa... Szkoła... Numer grupy... 1. Skład grupy i przydział funkcji: Numer w dzienniku Nazwisko i imię Funkcja LIDER SEKRETARZ ŁĄCZNIK POMOCNIK POMOCNIK POMOCNIK 2. Szkic przydzielonej części ogrodu. H:\P_dok\!!!_nie zrobione\!!!płatne\!!!!_jacek\_new\++ewa Ziemlińska+\Scenariusz zajęć terenowych w ogrodzie.doc Utworzony przez mgr Ewa Ziemlińska Strona 4 z 6
4. Nazwy gatunkowe drzew: 5. Budowa morfologiczna drzew. h-...d k -...d r... Nazwa gatunkowa + symbol ze szkicu Wysokość Średnica korony Obwód pnia Inne cechy 9. Gatunki roślin nasiennych Klasa Iglaste Klasa Dwuliścienne Klasa Jednoliścienne Podpisy uczniów: H:\P_dok\!!!_nie zrobione\!!!płatne\!!!!_jacek\_new\++ewa Ziemlińska+\Scenariusz zajęć terenowych w ogrodzie.doc Utworzony przez mgr Ewa Ziemlińska Strona 5 z 6
H:\P_dok\!!!_nie zrobione\!!!płatne\!!!!_jacek\_new\++ewa Ziemlińska+\Scenariusz zajęć terenowych w ogrodzie.doc Utworzony przez mgr Ewa Ziemlińska Strona 6 z 6