PUBLICZNA SZKOŁA PODSTAWOWA IM. STEFANA CZARNIECKIEGO W CZARNEJ PROGRAM PROFILAKTYKI 1
I. WSTĘP Program Profilaktyki przeznaczony jest dla uczniów klas I VI. Program dostosowany jest do potrzeb rozwojowych uczniów oraz potrzeb środowiska. Tworzy spójną całość z Programem Wychowawczym Szkoły. Obejmuje wszystkie treści i działania o charakterze profilaktycznym skierowane nie tylko do uczniów, ale także do nauczycieli i rodziców. Program przewidziany jest do realizacji na trzy lata począwszy od roku szkolnego 2012/2013. Opracowany program sporządzony został w oparciu o aktualne przepisy prawa oświatowego. II. PODSTAWA PRAWNA Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. ( Dz.U. z 1997 r. Nr 78 poz. 483 ze zm.) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz.U. z 2009 r. Nr 4 poz. 17) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem (Dz.U. z 2006 r. Nr 26 poz. 226) Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz.U z 2011 r. Nr 231 poz. 1375 ze zm.) Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U. z 2007 r. Nr 70 poz. 472 ze zm.) Ustawa z dnia 24 kwietnia 1997 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz.U. z 2012 r. poz. 124) Ustawa z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz.U. z 1996 r. Nr 10 poz. 55 ze zm.) Ustawa z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty (Dz.U. z 2004 r. nr. 256, poz.2572 z późn. zm.) 2
III. ZAŁOŻENIA PROGRAMU Profilaktyka, rozumiana jako zapobieganie występowaniu niepożądanych procesów i zjawisk, określonych jako przejaw patologii życia społecznego, jako system działań wzmacniających lub podtrzymujących różne, dodatnie postawy społeczne uczniów w toku wychowania, realizowana jest podczas działalności edukacyjnej, wychowawczej i opiekuńczej szkoły w ramach godzin wychowawczych i w postaci odrębnych zajęć profilaktyczno-edukacyjnych. Profilaktyka w naszej szkole koncentruje się na wzmacnianiu czynników chroniących: rozwijanie zainteresowań uczniów oraz przeciwdziałanie niepowodzeniom szkolnym wspomaganie rozwoju moralnego uczniów (poszanowanie norm, wartości i autorytetów) stwarzanie uczniom możliwości przynależenia do pozytywnych grup rówieśniczych wspomaganie rodziców w prawidłowym pełnieniu przez nich funkcji wychowawczych IV. CELE PROGRAMU Celem programu profilaktyki jest wyposażenie dziecka w wiedzę i umiejętności nowych zachowań wobec współczesnych zagrożeń. Cele, jakie chcemy osiągnąć to: stworzenie warunków bezpiecznego funkcjonowania szkoły stworzenie warunków powstania szkoły wolnej od zagrożeń kształtowanie w uczniach poczucia własnej wartości oraz motywowania do podejmowania w środowisku szkolnym różnych form aktywności zaspokajających potrzeby psychiczne, emocjonalne, społeczne i duchowe zapobieganie poprzez odpowiednią działalność profilaktyczną takim uzależnieniom, jak: alkoholizm, narkomania, lekomania, informowanie o zagrożeniach HIV i AIDS 3
promocja zdrowego stylu życia kształtowanie właściwego zachowania uczniów wzrost kompetencji nauczycieli i rodziców w zakresie radzenia sobie w trudnych sytuacjach rozszerzenie form pomocy dzieciom znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej Cele realizowane są poprzez: 1. Współpracę z różnymi instytucjami: a) placówki kulturalno oświatowe ( ośrodki kultury, kino, teatr muzea i inne) b) placówki oświatowo-opiekuńcze (poradnia psychologiczno-pedagogiczna, gminny ośrodek pomocy społecznej, gminna komisja rozwiązywania problemów alkoholowych) c) wymiar sprawiedliwości (policja) 2. Programy informacyjno-edukacyjne 3. Programy profilaktyczne 4. Zajęcia alternatywne V. OBSZARY DZIAŁAŃ Działania z zakresu programu profilaktycznego będą obejmowały cztery obszary: 1. Ogólnowychowawczy: a) funkcjonowanie społeczne i komunikacja interpersonalna b) rozwijanie uzdolnień i zagospodarowanie czasu wolnego c) niepowodzenia szkolne d) agresja, przemoc 2. Używanie substancji psychoaktywnych: a) nałóg tytoniowy b) narkotyki, dopalacze, napoje energetyzujące c) alkohol d) leki 4
3. Zdrowie: a) higiena osobista b) wypoczynek c) odżywianie 4. Bezpieczeństwo: a) bezpieczeństwo w drodze do i ze szkoły b) bezpieczne ferie i wakacje c) bezpieczna szkoła d) karta rowerowa Działania będą realizowane w ramach: godzin wychowawczych nauczania różnych przedmiotów zajęć świetlicowych spotkań z rodzicami rad pedagogicznych W realizacji programu uczestniczyć będą: uczniowie nauczyciele rodzice zaproszeni specjaliści VI. ADRESACI TREŚCI PROGRAMU PROFILAKTYCZNEGO 1. Uczniowie: urzeczywistnianie wartości i przestrzeganie norm społecznych uczenie najważniejszych umiejętności psychologicznych i społecznych umiejętności radzenia sobie ze stresem, nawiązywania i podtrzymywania dobrych kontaktów z ludźmi, odpierania presji otoczenia i grupy rówieśniczej 5
rozwijanie umiejętności prowadzenia zdrowego trybu życia uczenie akceptowanych społecznie sposobów spędzania czasu wolnego przekazywanie rzetelnej i adekwatnej wiedzy o konsekwencjach zachowań ryzykownych 2. Rodzice: podnoszenie wiedzy i umiejętności wychowawczych rodziców współudział rodziców w określaniu kierunków działań profilaktycznych współudział rodziców w rozwiązywaniu konfliktów pomiędzy uczniami pomoc rodzicom w rozwiązywaniu problemów dziecka 3. Nauczyciele: prezentowanie prawidłowych wzorców zachowań przez nauczycieli podnoszenie wiedzy i doskonalenie kompetencji wychowawczych nauczycieli rozwijanie umiejętności dobrej współpracy na linii nauczyciele rodzice wyciąganie odpowiednich konsekwencji przez nauczycieli wobec nieprawidłowych zachowań uczniów VII. STRATEGIE I METODY PROGRAMU PROFILAKTYCZNEGO 1. Strategie informacyjne (metody): a) pogadanki podczas lekcji b) spotkania ze specjalistami c) prezentacja filmów d) wycieczki tematyczne e) prezentacje teatralne f) praca w oparciu o tekst przewodni 2. Strategie edukacyjne (metody): a) realizacja programów edukacyjnych b) krąg uczuć c) rysunki 6
d) drama e) przedstawienia f) burza mózgów g) dyskusja h) symulacja różnych sytuacji życiowych i) gry i zabawy dydaktyczne j) praca w małych grupach k) happeningi l) uroczystości szkolne 3. Strategie działań alternatywnych (metody): a) koła zainteresowań b) wyjazdy na spektakle filmowe, teatralne c) wycieczki klasowe d) festyny e) zajęcia i zawody sportowe f) imprezy organizowane przez Samorząd Uczniowski g) udział w konkursach VIII. Osoby odpowiedzialne za realizację programu dyrektor szkoły wychowawcy klas nauczyciele pozostałych przedmiotów rodzice IX. Ewaluacja programu ankieta skierowana do uczniów obserwacje 7
wywiad środowiskowy rozmowy wychowawcze opinie rodziców i uczniów analiza dokumentów szkoły X. Spodziewane efekty utrwalenie zachowań asertywnych wzrost wiedzy uczniów oraz rodziców na temat uzależnień i przeciwdziałania im dbanie o zdrowie psychiczne i fizyczne umiejętność organizowania czasu wolnego świadome i umiejętne korzystanie z komputera, Internetu, TV prawidłowe reakcje w sytuacji zagrożenia zachowanie higieny osobistej sukcesy uczniów w szkole XI. Działy programu profilaktycznego Codzienna troska o higienę własną i otoczenia Bezpieczeństwo i pierwsza pomoc Propagowanie zdrowego odżywiania Znaczenie ruchu, dobrej organizacji zajęć i właściwego odpoczynku dla harmonijnego rozwoju ucznia Profilaktyka uzależnień 8
DZIAŁ ZADANIA SPOSOBY REALIZACJI ODPOWIEDZIALNI Codzienna troska o higienę własną i otoczenia 1. Codzienna toaleta Przeprowadzenie pogadanek na temat higieny ciała w kl. I-VI 2. Higiena okresu dojrzewania Realizacja programu Czas przemian, Między nami kobietkami 3. Jak dbamy o zęby? Radosny uśmiech spotkanie z pielęgniarką Pogadanki na godzinach wychowawczych 4. Ubieramy się odpowiednio do pogody Pogadanki Gry i zabawy na świeżym powietrzu, pielęgniarka Nauczyciele kl. IV-VI, pielęgniarka klas Pielęgniarka Nauczyciele wychowania fizycznego 5. Dbałość o estetykę i funkcjonalność otoczenia Udział w akcji Sprzątanie Świata Nauczyciel przyrody, Opieka nad terenami zielonymi wokół szkoły wychowawcy Opieka nad klasopracowniami 6. Higiena narządów zmysłów Pogadanki na godzinach wychowawczych 1. Bezpieczeństwo na drodze. Zasady Organizowanie spotkań z przedstawicielami policji klas I VI, Bezpieczeństwo i pierwsza pomoc bezpiecznego poruszania się pieszego i rowerzysty Realizacja programu Klub Bezpiecznego Puchatka Spotkanie z policjantem i przeprowadzenie pogadanki na temat: Jakie niebezpieczeństwa grożą nauczyciel techniki, plastyki nam ze strony nieodpowiedzialności kierowców - 9
klasy I VI Gry symulacyjne, zabawy ruchowe Na skrzyżowaniu Konkurs wiedzy o ruchu drogowym w klasach I - III Kierowca na szóstkę kontrola pojazdów uczniów klas I VI Egzamin na kartę rowerową Projekcja filmów instruktażowych. Omówienie wniosków z filmu z uczniami i rodzicami Opracowanie ulotki informacyjnej dla rodziców 2. Organizowanie bezpiecznych zabaw i gier Wybór właściwych zabaw, organizowanie gier na Nauczyciele wychowania w różnych porach roku zajęciach rekreacyjno sportowych fizycznego Zajęcia koła sportowego UKS Heros Organizacja szkolnego turnieju unihokeja, piłki nożnej oraz w dwa ognie Jak bezpiecznie spędzamy czas w dni wolne od nauki pogadanka 3. Uczymy się pomagać i udzielać pierwszej Wyeksponowanie na tablicy numerów alarmowych: Nauczyciel techniki pomocy w razie zagrożenia pogotowie, straż, policja Konkurs na najładniejszą ulotkę informacyjną Spotkanie z przedstawicielem OSP na temat Jak Nauczyciel plastyki 10
zachować się w razie pożaru oraz kogo i w jaki sposób powiadomić? Udział w corocznym Turnieju Wiedzy Pożarniczej Przypomnienie uczniom planu ewakuacyjnego szkoły Nauczyciele wychowania fizycznego Nauczyciel techniki 4. Jestem bezpieczny w szkole Zapoznanie z regulaminem bezpiecznej przerwy Dyżury nauczycieli na korytarzu podczas przerw Zapoznanie uczniów z regulaminem poszczególnych pracowni i sali gimnastycznej Pedagogizacja rodziców na spotkaniach referaty, pogadanki Kontakty z rodzicami uczniów sprawiającymi trudności wychowawcze Czy w naszej klasie są dżentelmeni? konkurs dla klas I - VI Realizacja treści programu Krzyknij NIE obcemu w kl. I - III Opiekun samorządu, wychowawcy Nauczyciele Nauczyciele poszczególnych przedmiotów kl. I - III 11
Propagowanie zdrowego odżywiania 5. Pierwsza pomoc w drobnych urazach Spotkanie z pielęgniarką pokaz, demonstracja udzielania pierwszej pomocy Zajęcia z udzielania pierwszej pomocy 1. Wpływ prawidłowego odżywiania na rozwój Pogadanki w kl. I VI na temat prawidłowego ucznia odżywiania Higiena produkcji i przechowywania żywności Higiena przygotowywania i spożywania posiłków pogadanka Skutki niewłaściwego odżywiania (nadwaga, otyłość, anoreksja, bulimia) pogadanki Układanie jadłospisów, ich różnice ze względu na stan zdrowia, wiek, rodzaj wykonywanej pracy Czy wiesz, co jesz pogadanka Konkurs na plakat propagujący zdrowy styl życia Udział w programie Trzymaj Formę Nauczyciele: techniki, wychowania fizycznego Nauczyciel przyrody Nauczyciel przyrody, wychowawcy Nauczyciele: przyrody, techniki klas Nauczyciel plastyki Nauczyciel przyrody, 12
wychowawcy i pozostali nauczyciele 2. Otoczenie opieką dzieci z rodzin mających Współpraca z Gminnym Ośrodkiem Pomocy trudną sytuację materialną Społecznej dożywianie uczniów i pomoc materialna 1. Jak ciekawie spędzić czas wolny? Pogadanki Scenki rodzajowe 2. Niewielka porcja ruchu sposobem na dobre Mecze i rozgrywki w ramach zajęć rekreacyjno Nauczyciele wychowania samopoczucie sportowych fizycznego Organizacja szkolnych turniejów piłki nożnej, Znaczenie ruchu, dobrej organizacji zajęć i właściwego odpoczynku dla harmonijnego rozwoju ucznia 3. Ćwiczenia śródlekcyjne sposobem na pobudzenie myśli 4. Wady postawy podstawowe ćwiczenia korekcyjne unihokeja Udział w zawodach międzyszkolnych Opracowanie przez nauczycieli wychowania fizycznego zestawów ćwiczeń śródlekcyjnych Udział uczniów z wadami postawy w zajęciach gimnastyki korekcyjnej Nauczyciele wychowania fizycznego Nauczyciele wychowania fizycznego 5. Jak ruch wpływa na budowę i postawę ciała? Pogadanki, zajęcia UKS, udział w zawodach sportowych, organizacja i udział w szkolnych turniejach sportowych 6. Czynny wypoczynek Organizowanie wyjazdów na basen, wycieczek turystyczno krajoznawczych, zajęć tanecznych, nauczyciele wychowania fizycznego, dyrektor 13
7. Higiena pracy ucznia Moje miejsce do odrabiania lekcji prace plastyczne Nauczyciel plastyki Urządzamy klasopracownię Planowanie rozkładu zajęć w ciągu dnia pogadanki Nauczyciele 1. Zapoznanie uczniów z przyczynami i skutkami Prelekcje na temat szkodliwości palenia tytoniu, używania środków uzależniających picia alkoholu, przyjmowania narkotyków Udział w zajęciach organizowanych przez specjalistyczne ośrodki na temat uzależnień, przemocy i agresji (na przykład w formie przedstawienia teatralnego) Realizacja programu Dziękuję Nie, Spójrz Profilaktyka uzależnień inaczej Udział w konkursie organizowanym przez gminę na temat uzależnień Nauczyciel przyrody 2. Inne uzależnienia Jak uniknąć uzależnień od komputera, telewizji, gier wideo - pogadanki Przygotowanie przedstawienia teatralnego, nauczyciel informatyki 14
związanego z tematyką uzależnień Nauczyciel języka polskiego, przyrody 3. Działania mające na celu zapobieganie złym nawykom Czy przemoc i agresja oznaczają to samo pogadanka Dbamy o piękną mowę ojczystą, nie używamy wulgaryzmów konkurs recytatorski utworów literackich Nie niszczymy mienia szkolnego, przeciwstawiamy się złu konkurs na najgrzeczniejszą klasę w szkole Pogadanki na godzinach wychowawczych dotyczące kontaktów interpersonalnych (empatia, asertywność, skuteczne słuchanie, kultura bycia) Nauczyciele języka polskiego, nauczyciele Samorząd Uczniowski 15
XII. POSTANOWIENIA KOŃCOWE Z realizacji założeń szkolnego programu profilaktyki, nauczyciele na koniec semestru i koniec roku szkolnego przedstawiają sprawozdanie w formie pisemnej. Program profilaktyki został opracowany i uchwalony w porozumieniu z Radą Pedagogiczną Program profilaktyki wprowadzono Uchwałą Rady Rodziców nr...z dnia Rada Pedagogiczna: Rada Rodziców: 16