Pamięć i koncentracja dzieci
Warto wiedzieć, że 50% zdolności do uczenia się rozwija się w pierwszych czterech latach życia. Kolejne 30% wykształca się do 8 roku życia. Podczas tych decydujących lat tworzą się drogi nerwowe, na których opiera się cała przyszła zdolność uczenia się. Po ukończeniu przez dziecko dziesięciu lat dendryty, które nie wytworzyły połączeń, obumierają. Natura zbudowała mózg w taki sposób, że przez pierwsze sześć lat życia człowieka potrafi on przyswajać informacje z niezwykłą szybkością i bez najmniejszego wysiłku. Okres przedszkolny i wczesnoszkolny ma więc ogromny wpływ na przyszły proces uczenia się, są to w tej kwestii najważniejsze lata życia. Jeśli wcześnie będzie się wzbogacać inteligencję dziecka od chwili jego urodzenia do ukończenia dziesiątego roku życia to podczas tych kilku pierwszych lat życia będą tworzyć się w mózgu dziecka główne drogi nerwowe umożliwiające mu naukę przez całe życie.
Pod koniec przedszkola i w pierwszych latach szkoły dokonuje się wielki przełom w sposobie zapamiętywania różnych rzeczy przez malucha. Pamięć mechaniczna (proste kodowanie i odtwarzanie informacji) przekształca się w pamięć logiczną (kojarzenie, myślenie abstrakcyjne i logiczne). Dziecko już nie tylko powtarza zasłyszane rzeczy, ale także coraz lepiej kojarzy fakty, samodzielnie dochodzi do wniosków, szuka podobieństw. Zaczyna myśleć abstrakcyjnie (np. umie policzyć w pamięci, bez pomocy konkretnych obiektów czy paluszków). Od tej chwili jest w stanie zapamiętać o wiele więcej.
Często zdarza się że rodzice mylnie łączą przyczyny kłopotów w nauce z lenistwem dziecka. Dzieje się tak, kiedy problemy dzieci mają przy wykonywaniu zajęć wymagających uwagi, np. przy odrabianiu pracy domowej z matematyki. Zupełnie inaczej dziecko zachowuje się w sytuacjach, do których nie jest przymuszane. O ile podczas odrabiania zadanych lekcji dziecko będzie miało problemy ze skupieniem, o tyle w trakcie zabawy będzie bardzo wytrwałe i aktywne.
Zaburzenia koncentracji u dzieci przejawiają się: brakiem motywacji do nauki, spowolnionym tempem pracy, łatwym zniechęcaniem się "bujaniem w obłokach".
Dwa typy zaburzeń koncentracji uwagi: aktywno impulsywny mało czasu poświęcają na zapoznanie się z materiałem i planowaniem działania, popełniają dużo błędów, łatwo ulegają rozproszeniu i frustracji, często zapominają, występują reakcje przedwczesne, mała wytrwałość, brak gotowości do ponoszenia odpowiedzialności. pasywny z zespołem niebieskich migdałów dzieci powolne i zamyślone, potrzebują dużo czasu na rozpoczęcie pracy, nie mieszczą się w wyznaczonym czasie, nie skupiają się na jednym zadaniu, ich uwaga odpływa.
Sen dziecka Działa on jak komputerowa komenda zapisz. A także: segreguj i układaj. To właśnie podczas snu utrwalają się wiadomości, które w dzień wpadły do główki. 3-latek powinien spać 11 godzin na dobę, starszak 10. Jeśli dziecko domaga się drzemki to znaczy, że jego mózg najwyraźniej potrzebuje tego dodatkowego czasu na ułożenie wiadomości.
Paluszkowe zabawy Na powierzchni dłoni znajdują się zakończenia nerwowe, których uciskanie stymuluje obszary mózgu odpowiedzialne za logiczne myślenie i zapamiętywanie. Dlatego Dzieci powinny dużo lepić z plasteliny, ciastoliny, gliny, nawlekać koraliki, tworzyć wyplatanki ze sznureczków, rysować, układać guziczki, kuleczki.
Ćwiczenia do wykonywania w domu: Kolorowanki wieloelementowe np. esy floresy Skojarzenia w domu, sklepie, szkole.. Rodzic mówi np.: Garnek Dziecko odpowiada skojarzeniem Zupa, Co zmieniło miejsce?: Rodzic układa kilka zabawek, dziecko zapamiętuje ich kolejność następnie odwraca się, rodzic zamienia zabawki miejscami i dziecko odgaduje które zabawki zmieniły miejsce, Znajdź różnice: Odnajdywanie różnic na rysunkach Powtarzanie od tyłu: Rodzic mówi np. Rano padał śnieg Dziecko mówi Śnieg padał rano Słowo poza: Do nowo poznanych słów, lub do słów trudnych do zapamiętania (np. w wierszu) dziecko przybiera jakąś wymyślona pozę Znikające misie Rodzic ustawia misie, dziecko zapamiętuje je, odwraca się rodzic chowa jednego lub dwa misie dziecko odgaduje które zniknęło Zagadki z życia codziennego Rodzic zadaje zagadki np. Co to jest gdy pobrudzisz ubrania to do tej maszyny mama je wkłada Dziecko odpowiada: Pralka. Następnie dziecko wymyśla zagadkę rodzicom
Ćwiczenia do wykonywania w domu CD: Czytanie bajek z niedokończonymi zdaniami: Rodzic czyta dziecku bajkę dwa lub trzy razy, kiedy dziecko już kojarzy tekst danej bajki, przy kolejnym czytaniu rodzic urywa zdania dając dziecku możliwość dokończenia ich. Znajdź literę: Rodzic daje dziecku kartkę z wierszem, z kopii strony z książki lub gazety i prosi aby dziecko pokolorowało wszystkie litery np. O, Odszyfrowywanie: Wykreślanie wyrazów z szyfrogramów, Labirynt: Prowadzenie po śladzie, szukanie właściwej drogi, dostępne w książeczkach Wspólne zdania i opowiadania: Rodzic zaczyna opowiadanie np. Dawno temu, dziecko kontynuuje: Za górami, za lasami, Rodzic Żyła sobie mała dziewczynka i tak do wyczerpania pomysłów Łączeni punktów: Łączenie punktów tak aby powstał obrazek, dostępne w książeczkach, Coś na literkę: Rodzic mówi Powiedz coś na literkę np. A, Dziecko odpowiada: Arbuz, rodzic podaje również słowo na tą samą literkę i ponownie dziecko i tak wielokrotnie Gdzie jest? Mamoko: Zadawanie pytań do ilustracji w książkach,
Zabawy doskonalące pamięć słuchową: Co zapamiętałeś? Odpowiedzi na pytania po wysłuchaniu opowiadania, bajki lub tekstu wiersza. Czyj to głos? Rozpoznawanie głosów zwierząt występujących w tekście. Kto to powiedział? Rozpoznawanie imienia bohatera na podstawie jego wypowiedzi. Jaka to piosenka? Rozpoznawanie po wysłuchaniu krótkiego fragmentu muzycznego. Powtórz rytm Wyklaskiwanie, wytupywanie rytmu. Sylabinki Rytmizowanie tekstu przeznaczonego do nauki.
Gry usprawniające pamięć i koncentrację: Memory Bierki Pamięć słowa Bawię się w pamięć Zagadki Smoka Obiboka Pamięć 3D Tangramy Warcaby
Na problemy z odrabianiem lekcji: Sprawdźmy czy dziecko woli pracować samo, czy z rodzicem Dowiedzmy się czy dziecko ma zaspokojone potrzeby Nie przerywajmy, nawet gdy źle mówi Planujmy z dzieckiem ustalajmy w jakiej kolejności są odrabiany lekcje Ustalajmy czas pracy i przerwy miedzy przedmiotami Dostosujmy miejsce pracy do potrzeb (biurko, krzesło, światło, okno) Omówmy co się działo w szkole Wzmacniajmy i nagradzajmy każdą pracę
Dziękuję za uwagę! Agnieszka Koniecko