Wydział Zamiejscowy SWPS we Wrocławiu Kierunek studiów: psychologia Rok akademicki 2013/2014, Forma: seminarium Liczba godzin: 30 (24h w sali i 6h w e-learningu) ECTS: 3 Tryb studiów: dzienne/zaoczne Wpis do indeksu: w zależności od preferencji Prowadzący Kontakt dla studentów Wymagania; kursy wprowadzające wymagane lub zalecane Techniki Relaksacyjne z elementami psychosomatyki / Relaxation Methods with elements of psychosomatic mgr Ewa Moroch e-mail: emoroch@swps.edu.pl Każdy student powinien zaopatrzyć się w osobiste dwie piłeczki tenisowe (tenis ziemny) i koc na zajęcia Nie ma Opis kursu: forma zajęć obejmuje analizę i dyskusję na temat wybranych zagadnień z zakresu technik relaksacyjnych i elementów psychosomatoterapii, w życiu współczesnego człowieka. Poszukiwanie przykładów omawianych zagadnień oraz praktycznych zastosowań zdobytej wiedzy to kluczowa forma zajęć. Tematyka jest połączona z analizą i dyskusją na temat wybranych zagadnień z zakresu użyteczności wiedzy psychologicznej w relaksacji, ale 70% czasu wypełni praktyczna praca z ciałem, zastosowania jej w osobistym życiu, jak i przyszłym zawodowym studentów. Cel zajęć: zapoznanie z wybranymi zagadnieniami z technik relaksacyjnych, psychologii relaksacji i psychosomatoterapii oraz psychologii stresu, przedstawienie metod badań wykorzystywanych w omawianym obszarze, pokazanie praktycznego zastosowania nabytej wiedzy w pracy z ciałem. Forma i warunki zaliczenia: studenci zobowiązani są do przygotowania się na każde zajęcia, czytanie zadanej literatury oraz aktywnego uczestniczenia w zajęciach. Kolokwium zaliczeniowe (50% oceny). Prosi się studentów o zaopatrzenie w osobiste dwie piłeczki tenisowe (tenis ziemny) i koc. 1. Użyteczność wiedzy o ja cielesnym dla psychologii w relaksacji (2h) a) Ja cielesne w koncepcji Sakson- Obady i Miruckiej b) Ucieleśniona aktywność fizyczna w znaczeniu rozwoju fitness i wellness (Corbin, Welk) c) Ciało w sporcie i rekreacji, a obrazy ciała Literatura: Ch.B. Corbin, G. J. Welk (2007) Fitness i wellness. Koordynacja, sprawność I zdrowie, wybrane fragmenty B. Mirucka, O. Sakson- Obada (2013) Ja cielesne. Od normy do zaburzeń, wybrane fragmenty 2. Użyteczność wiedzy o świadomości ciała dla pracy z ciałem (body work) (2h) a) Duchowość ciała w koncepcji Lowena b) Ciało w relacji z psyche w założeniach Feldenkreisa c) Ja cielesne jako podstawa tożsamości d) Psychosomatyka z perspektywy wschodu i zachodu Literatura: W. Jager, Ch.Quarch (2007) Fitness, wellness I duchowość, wybrane fragmenty A. Lowen (2012) Duchowość ciała, wybrane rozdziały M. Feldenkrais (2010) Świadomość poprzez ruch, wybrane rozdziały D. VanHowten (2005) Ajurweda i świadomość ciała 3. Metodyczno- dydaktyczne podstawy treningu relaksacyjnego (2h) a) Metodyka ćwiczeń relaksowo- koncentrujących b) Grupy docelowe i rola psychologa c) Przestrzeń relaksacyjna i nauczyciel d) Psychosomatyka jako czynnik kształtujący sylwetkę człowieka
e) Dietetyka i higiena jako skladowa każdej techniki relaksacyjnej 4. Joga fizyczna, która zaczarowała współczesny rynek psychosomatycznego radzenia sobie ze stresem (2h) a) Czy joga jest dla wszystkich? b) Nauczyciele, kierunki, szkoły, rodzaje c) Jak jogę fizyczną może wykorzystać psycholog? d) Wybrane pozycje jogi (asany) Literatura: L. Kulmatycki (2005) joga dla zdrowia, wybrane rozdziały Prin. R. S. Bhogal (2010) Yoga & Mantal Health & beyond, wybrane fragment S. Gannon, D. Lee (2002) Jivamukti Yoga, wybrane rozdziały 5. Joga fizyczna i joga nidra w konwencji płynnego współdziałania (autorskich trening Ewy Moroch) a) Czy joga jest dla wszystkich? b) Nauczyciele, kierunki, szkoły, rodzaje c) Jak jogę fizyczną może wykorzystać psycholog? d) Vinyasa Prana Flow i Fluid Power jako nowoczesne kierunki pracy w jodze Literatura: L. Kulmatycki (2004) Joga nidra. Sztuka relaksacji, wybrane fragmenty E. Moroch (2013) (Wy) roluj raka jogą, w: Siły, które pokonają raka. Psychologiczne terapie wspomagające w chorobie nowotworowej 6. Trening autogenny Schultza (2h) a) Jedność psychofizyczna ustroju oraz wzajemne oddziaływanie według Schultza b) Sześć podstawowych grup w treningu autogennym Schultza c) Trening Schultza w pracy psychologa Artykuły bieżące
7. Trening progresywny Jacobsona (2h) a) Podstawowe założenia relaksacji według E. Jacobsona b) Efekty relaksacji progresywnej E. Jacobsona c) Wskazówki praktyczne w pracy psychologa Materiały AWF, Zakładu Technik Relaksacyjnych 8. Trening wyobrażeniowy w relaksacji (2h) a) Kiedy i gdzie wykorzystujemy trening z wyobrażeń? b) Przykłady stosowania wyobrażeń c) Autorskie treningi wyobrażeniowe studentów d) Wewnętrzny uśmiech (Inner Smile) e) Modelowanie z wykorzystaniem filmów i muzyki do relaksacji S. Martin (1993) Ciało i umysł. Znane i mniej znane formy terapii, wybrane fragmenty 9. Świadomość poprzez ruch z wykorzystaniem w relaksacji ćwiczeń Moshe Feldenkrais a (2h) a) Obraz siebie i doskonalenie obrazu siebie b) Zegar wyobrażeniowy c) Kołysanie podczas stania d) Sposób trzymania głowy, a stan napięcia mięśni, sposób oddychania i myślenie o sobie Literatura: M. Feldenkrais (2010) Świadomość poprzez ruch, wybrane rozdziały 10. Trening oddechowy (2h) a) Głośność i bezgłośność oddechu b) Płacz jako usprawniacz oddychania c) Ćwiczenia relaksacji oddechowej: oddech przeponowy, oddech piersiowy, oddech przeponowo- piersiowy, oddech oczyszczający ze skłonem, oddech oczyszczający przyspieszony Metoda dydaktyczna: praktyka pracy z oddechem z wykorzystaniem różnych pozycji ciała Literatura: A. Lowen (2012) Duchowość ciała, wybrane rozdziały L. Kulmatycki (1995) Ćwiczenia relaksacyjne, wybrane rozdziały 11. Lowen i Reich - ugruntowanie w wymiarze psychosomatycznym (2h) a) Uziemnienie- łącznik z rzeczywistością b) Twarzą do świata ćwiczenia skoncentrowane na rozluźnianiu napięć twarzy c) Seksualność i duchowość d) Praca z ciałem w oparciu o lowenowski stołek bioenergetyczny Literatura: A. Lowen (2012) Duchowość ciała, wybrane rozdziały A. Lowen (2012) Miłość, seks i serce, wybrane rozdziały 12. Trening koncentrująco- medytacyjny (2h) a) Ukierunkowanie procesu uwagi z wykorzystaniem techniki mandali b) Natężenie i intensywność uwagi w ćwiczeniu koncentracji na płomieniu świecy c) Medytacja we współczesnym świecie- za i przeciw, rodzaje medytacji d) Model uwagi Nideffera e) Specjalne ćwiczenia do koncentracji uwagi dla różnych grup Metoda dydaktyczna: praktyka pracy z ciałem Literatura: L. Kulmatycki (1995) Ćwiczenia relaksacyjne, wybrane rozdziały D. Fontana (2001) Sztuka medytacji, wybrane rozdziały S. Fincher (2008) Kreatywna mandala, wybrane fragmenty Bieżące materiały prowadzącego 13. Masaż, wsparcie jako relaksacja w wymiarze poznawczo behawioralnym (2h)
a) Dotyk i jego znaczenie dla rozwoju człowieka b) Dawanie i przyjmowanie c) Tworzenie właściwego otoczenia d) Masaż piłeczkami e) Odkopywanie kości i jego znaczenie psychosomatyczne w parach Literatura: Bieżące materiały prowadzącego 14. Relaksacja poprzez smakowanie (2h) a) Symboliczne funkcje jedzenia b) Dlaczego jedzenie relaksuje? c) Trening uważnego jedzenia d) Mapy jedzenia e) Jedzenie relaksujące Metoda dydaktyczna: warsztat kulinarny z elementami smakowania Literatura: P. Pichford (2009) Odżywianie dla zdrowia, wybrane fragmenty J. Ogden (2011)Psychologia odżywiania się. Od zdrowych do zaburzonych zachowań życiweniowych, wybrane fragmenty 15. Rola psychologa we współczesnych technikach relaksacyjnych. Posumowanie zajęć. a) Podsumowanie zajęć b) Kolokwium zaliczeniowe