INFORMATOR DLA PRZEDSIÊBIORCÓW msp.krakow.pl B I Z N E S I G O S P O D A R K A ISSN-1734-218X 56 wrzesieñ 2010 CRA CO V I A K R A K Ó W
PUNKTY URZÊDU MIASTA KRAKOWA PUNKT OBS UGI PRZEDSIÊBIORCY w Centrum Administracyjnym Urzêdu Miasta Krakowa ul. Wielicka 28 a (III piêtro), tel.: 12 61 65 600 czynne: od poniedzia³ku do pi¹tku 07.40 18.00 Funkcjonuje na mocy porozumienia pomiêdzy Gmin¹ Kraków a Urzêdem Statystycznym, Izb¹ Skarbow¹ i Zak³adem Ubezpieczeñ Spo³ecznych. Istot¹ jego dzia³alnoœci jest mo liwoœæ za³atwienia w jednym miejscu wiêkszoœci spraw zwi¹zanych z uruchomieniem i prowadzeniem dzia³alnoœci go - spodarczej. Przep³yw informacji pomiêdzy przedsiêbiorcami a Punktem Obs³ugi Przedsiêbiorcy jest dodatkowo wspomagany on-line, za poœrednictwem strony internetowej www.bip.krakow.pl/pop NOWOHUCKIE CENTRUM INFORMACJI w tym: Biuro Lokalne Nowa Huta, prowadzone przez Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Nowej Huty os. Centrum B 9, tel.: 12 685 59 00 e-mail: forum_nh@interia.pl czynne: od poniedzia³ku do pi¹tku 08.00 16.00 Punkt udziela informacji na temat mo liwoœci rozpoczêcia dzia³alnoœci gospodarczej, wraz ze wskazaniem instytucji, do których nale y siê udaæ w celu za³atwienia formalnoœci, a tak e dotycz¹cych mo liwoœci i zasad pozyskiwania funduszy z Unii Europejskiej i innych Ÿróde³. Zajmuje siê tak e szeroko pojêt¹ wspó³prac¹ z sieci¹ informacji miejskiej i innymi instytucjami dzia³aj¹cymi na terenie Krakowa, wraz z promocj¹ spo³eczn¹ i gospodarcz¹ Nowej Huty. STANOWISKO INFORMACJI O FUNDUSZACH EUROPEJSKICH DLA PRZEDSIÊBIORCÓW prowadzone przez Ma³opolskie Regionalne Centrum Informacji Europejskiej (MRCIE) ul. Wielicka 28 a (III piêtro, stanowisko nr 10a) tel.: 12 61 65 608 e-mail: stanowiskoue@um.krakow.pl czynne: od poniedzia³ku do pi¹tku 08.00 14.00 Stanowisko udziela informacji na temat mo liwoœci i warunków pozyskiwania œrodków finansowych z funduszy unijnych oraz o zasadach prowadzenia dzia³alnoœci gospodarczej na terenie pañstw UE.
msp.krakow.pl 56 wrzesieñ 2010 SPIS TREŒCI FUNDUSZE EUROPEJSKIE Ma³opolskie Centrum Przedsiêbiorczoœci Bezp³atne dy ury konsultacyjne dla ma³opolskich przedsiêbiorców z gmin o niskiej skutecznoœci w procesie pozyskiwania dotacji na rozwój firm 2 Wydzia³ Strategii i Rozwoju Miasta Innowacyjnoœæ mikroprzedsiêbiorstw w Polsce 3 PORADNIKI Wydzia³ Strategii i Rozwoju Miasta Dzia³alnoœæ gospodarcza w Szwajcarii 4 W³asny biznes w Unii Europejskiej cz. XVII 7 INFORMACJE DLA PRZEDSIÊBIORCÓW Zak³ad Ubezpieczeñ Spo³ecznych Informacja o œwiadczeniach emerytalnych 12 ZUS informuje o stanie konta 13 Urz¹d Statystyczny w Krakowie Komunikat o sytuacji spo³eczno-gospodarczej 14 Wybrane wskaÿniki ogólnopolskie 16 REDAKCJA Informator dla Przedsiêbiorców msp.krakow.pl Referat ds. Rozwoju Przedsiêbiorczoœci Wydzia³ Strategii i Rozwoju Miasta, Urz¹d Miasta Krakowa, tel.: (12) 616 14 09, (12) 616 14 16 e-mail: msp@um.krakow.pl, www.msp.krakow.pl Sekretarz redakcji: Anna Brydniak Opracowanie graficzne, sk³ad, ³amanie tekstu: Drukarnia Urzêdu Miasta Krakowa,
Dy ury konsultacyjne dla przedsiêbiorców FUNDUSZE EUROPEJSKIE Bezp³atne dy ury konsultacyjne dla ma³opolskich przedsiêbiorców z gmin o niskiej skutecznoœci w procesie pozyskiwania dotacji na rozwój firm Projekt Zmniejszenie liczby bia³ych plam na mapie dotacji poprzez mobilne konsultacje Ma³opolskie Centrum Przedsiêbiorczoœci (MCP) organizuje dy ury konsultacyjne dotycz¹ce aplikowania o fundusze europejskie dla przedsiêbiorców z gmin województwa ma³opolskiego, w których jeszcze adna firma nie otrzyma³a dotacji w ramach II Priorytetu Ma³opolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013 Gospodarki Regionalnej Szansy. Ide¹ projektu Zmniejszenie liczby bia³ych plam na mapie dotacji poprzez mobilne konsultacje jest u³atwienie dostêpu do informacji o funduszach na rozwój biznesu w ramach MRPO oraz zmotywowanie przedsiêbiorców do udzia³u w og³aszanych konkursach i zwiêkszenia ich efektywnoœci w aplikowaniu o dotacjê. Podczas konsultacji przedsiêbiorcy bêdê mogli dowiedzieæ czy ich projekt mo e otrzymaæ dofinansowanie w ramach Gospodarki Regionalnej Szansy, jaka jest maksymalna kwota dotacji, kiedy bêd¹ og³aszane konkursy, jak nale y przygotowaæ wniosek aplikacyjny, jakie s¹ wymagane za³¹czniki, na co nale- y zwróciæ uwagê podczas planowania ca³ej inwestycji, jakie kryteria decyduj¹ o wyborze projektu, jakie s¹ najczêœciej pope³niane b³êdy. Eksperci MCP postaraj¹ siê odpowiedzieæ przedsiêbiorcom na wszystkie pytania i w¹tpliwoœci zwi¹zane z uzyskaniem dofinansowania na rozwój firmy. Konsultacje odbêd¹ siê zgodnie z harmonogramem zamieszczonym na stronie internetowej www.mcp.malopolska.pl. KONTAKT Ma³opolskie Centrum Przedsiêbiorczoœci: 31-542 Kraków, ul. Kordylewskiego 11 (I piêtro) Infolinia: 12 376 91 91, 12 376 91 92, 12 376 91 10 Mapa bia³ych plam w Województwie Ma³opolskim (wg skutecznoœci w pozyskiwaniu dotacji na rozwój firmy) Projekt wspó³finansowany przez Uniê Europejsk¹ ze œrodków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Ma³opolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013. 2 msp.krakow.pl
Mikroprzedsiêbiorstwa w Polsce Innowacyjnoœæ mikroprzedsiêbiorstw w Polsce Wspieranie dzia³añ innowacyjnych i promowanie innowacyjnoœci jest jednym z wa niejszych celów polityki gospodarczej Unii Europejskiej. Tymczasem opublikowane przez Polsk¹ Agencjê Rozwoju Przedsiêbiorczoœci w 2010 roku wyniki badañ nad poziomem innowacyjnoœci w mikroprzedsiêbiorstwach wykaza³y jednoznacznie, e w Polsce wci¹ zbyt ma³o takich firm wprowadza innowacje. W naszym kraju funkcjonuje 1,8 miliona podmiotów gospodarczych, zatrudniaj¹cych poni ej 10 osób, które zatrudniaj¹ ³¹cznie 3,7 miliona osób. Spoœród nich jedynie 26% wprowadza innowacje, a jeszcze mniej, bo 3%, prowadzi dzia³alnoœæ badawczo-rozwojow¹. Dzieje siê tak pomimo faktu, e polskie mikroprzedsiêbiorstwa doceniaj¹ wagê innowacyjnoœci a 2/3 ankietowanych jest przekonana, e innowacje s¹ wa ne dla pozycji rynkowej firmy i jakoœci oferowanych przez ni¹ us³ug. Równoczeœnie, przedsiêbiorcy wskazuj¹ na bariery uniemo liwiaj¹ce, lub utrudniaj¹ce im prowadzenie dzia³alnoœci innowacyjnej, zwi¹zane przede wszystkim z czynnikami ekonomicznymi. Szczególnie wa ne okaza³y siê brak œrodków finansowych oraz zbyt wysokie koszty innowacji. Podkreœlano tak e znaczenie czynników rynkowych, wœród których wskazywano na niepewny popyt na nowe produkty oraz na ograniczone mo liwoœci rozwoju ze wzglêdu na to, e rynek opanowany jest przez dominuj¹ce przedsiêbiorstwa. Równoczeœnie jednak, niewielu mikroprzedsiêbiorców decyduje siê na skorzystanie z takich instrumentów, jak dotacje, kredyt technologiczny czy fundusze kapita³u podwy szonego ryzyka. w województwach dolnoœl¹skim, mazowieckim i œl¹skim, które s¹ jednoczeœnie obszarami najbardziej atrakcyjnymi dla potencjalnych inwestorów. Najmniej innowacyjni s¹ mikroprzedsiêbiorcy z województw podlaskiego i podkarpackiego. Innowacjom sprzyja te wspó³praca z zagranic¹ oraz dzia³alnoœæ na rynku ogólnokrajowym. Poziom innowacyjnoœci mikroprzedsiêbiorstw uzale niony jest tak e od rodzaju prowadzonej dzia³alnoœci. Najbardziej innowacyjne s¹ firmy z bran- y us³ugowej, szczególnie zajmuj¹ce siê ochron¹ zdrowia, hotelarstwem i restauracjami spoœród ni a 40% wprowadza³o w ostatnim okresie innowacje, Na drugim miejscu plasuj¹ siê firmy z sektora poœrednictwa finansowego oraz firmy zajmuj¹ce siê edukacj¹. Najmniejsze zainteresowanie innowacjami wykazuj¹ mikroprzedsiêbiorcy dzia³aj¹cy w sferze handlu oraz przedsiêbiorstwa przemys³owe. Raport Innowacyjnoœæ mikroprzedsiêbiorstw w Polsce dostêpny jest pod adresem: http://www.pi.gov.pl/parpfiles/file/parp_tresci/inn owacyjnosc_mikroprzedsiebiorstw_w_polsce.pdf Badanie zosta³o zrealizowane w ramach projektu Rozwój zasobów ludzkich poprzez promowanie wiedzy, transfer i upowszechnianie innowacji, finansowanego z Europejskiego Funduszu Spo³ecznego ze œrodków Programu Operacyjnego Kapita³ Ludzki, Priorytet II, Dzia³anie 2.1, Poddzia³anie 2.1.3. ród³o: Portal Innowacji www.pi.gov.pl FUNDUSZE EUROPEJSKIE Jak wykaza³y badania, niektóre regiony naszego kraju lepiej radz¹ sobie wprowadzaniem innowacji, ni inne. Najwy szy poziom innowacyjnoœci notuje siê Agnieszka Stasiak Wydzia³ Strategii i Rozwoju Miasta 1 Badaniem ankietowym objêtych zosta³o 1500 mikroprzedsiêbiorstw w ca³ej Polsce. msp.krakow.pl 3
Dzia³alnoœæ gospodarcza w Szwajcarii PORADNIKI 4 Od 2011 roku Polacy maj¹ zyskaæ mo liwoœæ pracy i ycia w Szwajcarii bez specjalnych pozwoleñ. Szwajcaria nie jest cz³onkiem UE, ale zawar³a z Uni¹ wiele umów dwustronnych. Jedna z nich przewiduje swobodny przep³yw osób miêdzy Szwajcari¹ a UE. Swoboda ta obwarowana jest jednoczeœnie pewnymi zastrze eniami okresami przejœciowymi, referendum, tzw. klauzul¹ zabezpieczaj¹c¹. Powy sza umowa wesz³a w ycie 1 czerwca 2002 r., a w roku 2005 naród szwajcarski wypowiedzia³ siê w g³osowaniu za objêciem umow¹ nowych pañstw cz³onkowskich (UE 8), co rozszerzono w przysz³oœci tak e na Rumuniê i Bu³gariê. msp.krakow.pl Formy organizacyjno-prawne Szwajcarskie prawo gwarantuje prowadzenie dzia- ³alnoœci gospodarczej zarówno przez osoby bêd¹ce obywatelami tego kraju jak i przez cudzoziemców. Najbardziej powszechnymi formami prowadzenia dzia³alnoœci gospodarczej s¹ spó³ki z ograniczon¹ odpowiedzialnoœci¹ (GmbH), spó³ki akcyjne (AG), mog¹ byæ te tworzone oddzia³y spó³ek. Funkcjonuje tzw. samo zatrudnienie, jednak na razie jest ono ma³o interesuj¹ce dla obywateli Polski. Samo zatrudnienie mo liwe bêdzie dopiero po pe³nym wdro eniu umowy z Polsk¹ o swobodzie ruchu osób, to jest dopiero po 2011 roku. Dzia³alnoœæ gospodarcza w Szwajcarii mo e byæ prowadzona w takich formach jak: 1. Spó³ki osobowe i kapita³owe. Obie wy ej wymienione formy spó³ek mo na najlepiej opisaæ porównuj¹c ich zalety i wady. Zale-tami spó³ki osobowej wobec kapita³owej jest krótszy proces za³o enia i jego koszty s¹ ni sze. Dotyczy jej mniejsza liczba przepisów; cz³onkowie mog¹ przej¹æ samemu funkcjê organów. Spó³ki osobowe nadaj¹ siê dla bardzo ma³ych przedsiêbiorstw. Podwójne opodatkowanie zysku w Szwajcarii mo na pomniejszyæ (w AG zysk jest podwójnie opodatkowany: po raz pierwszy na poziomie samej spó³ki i po raz drugi jako dywidenda akcjonariuszy). Wad¹ spó³ki osobowej w stosunku do spó³ki kapita³owej jest nieograniczona odpowiedzialnoœæ Dzia³alnoœæ gospodarcza w Szwajcarii spó³ki, a udzia³y s¹ trudno przenoœne. Udzia³owcy musz¹ byæ imiennie wpisani do rejestru handlowego, utrudniony jest dostêp do rynku kapita³owego. Spó³ka osobowa jest zobowi¹zana do zabezpieczenia socjalnego. Spó³ka kapita³owa natomiast nadaje siê do przedsiêbiorstw z wiêkszym kapita³em, w których wiêksz¹ rolê odgrywa wk³ad kapita³u akcjonariuszy i ich odpowiedzialnoœæ ma byæ ograniczona. 2. Firma córka i oddzia³. Zagraniczna spó³ka-matka stoi przed decyzj¹ czy za³o yæ w Szwajcarii firmê-córkê czy te oddzia³. W przypadku oddzia³u przy jego za³o eniu nie jest wymagany kapita³ w³asny, wystarczy oddanie do dyspozycji nieokreœlonej w przepisach dotacji zagranicznej firmy matki. Utworzenie oddzia³u jest prostsze i tañsze ni w przypadku spó³ki kapita³owej, nie ma op³aty skarbowej ani podatku obrachunkowego przy transferze zysku. Nie jest wymagany partner szwajcarski, jeœli zagraniczna spó³ka osobowa powstaje w formie oddzia³u. Kierownictwo zagranicznej spó³ki matki wspó³odpowiada za interesy oddzia³u 3. Spó³ka z ograniczon¹ odpowiedzialnoœci¹ i spó³ka akcyjna. W przypadku spó³ki z o.o. wymagany jest niewielki kapita³ za³o ycielski (20 000 CHF) i niedu e koszty strukturalne. Upowa niony jednoosobowo do podpisu kierownik musi byæ mieszkañcem Szwajcarii, niekoniecznie jej obywatelem. Fakultatywne w przypadku spó³ki z ograniczon¹ odpowiedzialnoœci¹ jest sta³e korzystanie z us³ug firmy rewizyjnej. Kapita³ spó³ki z o.o. nie mo e przekroczyæ 2 mln CHF. Jej wad¹ s¹: brak anonimowoœci spó³ki oraz utrudnione przenoszenie udzia³ów. Rejestracja firmy w Szwajcarii Spó³ki kapita³owe tj.: spó³ka akcyjna oraz spó³ka z ograniczon¹ odpowiedzialnoœci¹ musz¹ byæ wpisane do rejestru handlowego, który w Szwajcarii prowadzony jest w 26 kantonach przez urzêdy rejestru handlowego. Spó³ka osobowa (firma jednoosobowa) winna byæ wpisana do rejestru handlowego, jeœli jej roczny obrót osi¹gnie min. 100 000 CHF. Zaleca siê dokonanie wpisu równie wówczas, gdy obrót jest ni szy.
Dzia³alnoœæ gospodarcza w Szwajcarii Wpis do rejestru gwarantuje wy³¹cznie prawo do u ytkowania nazwy firmy. Jego koszt wynosi dla spó- ³ek akcyjnych oraz sp. z o.o min. 650 CHF (przy w³asnym kapitale do 200 000 CHF) oraz min. 200 CHF dla firm jednoosobowych. Szczegó³owe wymogi dot. umieszczenia w rejestrze handlowym wraz ze wzorami dokumentów obowi¹zuj¹cych w poszczególnych kantonach znajduj¹ siê na stronie internetowej: http://zefix.admin.ch/. Wprawdzie prowadzona jest ona w czterech jêzykach (niemieckim, francuskim, w³oskim i angielskim), ale strony poszczególnych kantonów, gdzie umieszczone s¹ informacje obowi¹zuj¹ce na danym terenie z regu³y w jêzykach w nich dominuj¹cych. Znajduj¹ siê tam te dane teleadresowe wszystkich kantonalnych urzêdów rejestrów handlowych. System podatkowy System podatkowy w Szwajcarii uwarunkowany jest federalistyczn¹ struktur¹ kraju. Obok podatków okreœlonych w konstytucji dla federacji, ka dy kanton ma w³asne przepisy i stawki podatkowe. Ustanawianie kantonalnych taryf i stawek podatkowych jak równie kwot zwolnieñ od podatku pozostaje w zakresie kompetencji poszczególnych kantonów. Równie gminy (jest ich ok. 3 000) w ramach przepisów kantonalnych okreœlaj¹ w³asne stawki podatków. Kantonalne urzêdy podatkowe traktuj¹ podatników jak klientów, którym s³u ¹ rad¹. Mo na uzyskaæ informacjê jak opodatkowana bêdzie okreœlona dzia³alnoœæ gospodarcza. Rejestr podatników w wiêkszoœci kantonów nie jest do publicznego wgl¹du. Podatki dziel¹ siê na bezpoœrednie i poœrednie. Podatki bezpoœrednie pobieraj¹ kantony i gminy jak równie pañstwo (federacja) i tylko od zysku oraz kapita³u firmy, od dochodu i maj¹tku osób fizycznych. Podatki poœrednie i op³aty w formie obci¹ eñ konsumpcji i u ycia s¹ przypisane pañstwu. Podatkami bezpoœrednimi s¹: podatek dochodowy, podatek od zysku, podatek obrachunkowy (Verrechnungssteuer), op³ata skarbowa (Stempelabgaben). Do podatków poœrednich mo na zaliczyæ: podatek od wartoœci dodanej, podatek od tytoniu, podatek od piwa, podatek od wyrobów spirytusowych, podatek od oleju minaralnego, podatek samochodowy, c³a. W 26 kantonach pobierane s¹ podatki dochodowe, maj¹tkowe i inne op³aty, czyli: podatek dochodowy i maj¹tkowy, podatek pog³ówny, osobowy i od gospodarstwa domowego, podatek od spadków i darowizn, podatek od zysku z nieruchomoœci, podatek od kupna-sprzeda y, podatek od nieruchomoœci, podatek od wygranych w loterii. Podatki od posiadania i wydatków s¹ pobierane: od samochodów, od psów, od rozrywek, op³ata skarbowa, od reklamy, od budowli wodnych. W 3 000 gminach pobierane s¹ równie podatki dochodowe, maj¹tkowe i inne op³aty (9 rodzajów) oraz podatki od posiadania i wydatków (3 rodzaje). Nazwy podatków gminnych pokrywaj¹ siê w du ej mierze z podatkami kantonalnymi. Ró norodnoœæ podatków i ich stawek w poszczególnych kantonach i gminach nie u³atwia poruszania siê w tej problematyce i stwarza problemy równie Szwajcarom. Z punktu widzenia zobowi¹zañ podatkowych przedsiêbiorstw nie jest istotny ich podzia³ wg kodeksu zobowi¹zañ na spó³ki osobowe i kapita³owe, lecz czy jest to zak³ad, holding b¹dÿ firma maj¹tkowa. Spó³ki z ograniczon¹ odpowiedzialnoœci¹ oraz akcyjne uiszczaj¹ podatki od zysku oraz od kapita³u (istniej¹ ró ne ulgi). Podatek od zysku (korporacyjny) wynosi na szczeblu federalnym 8,5%, zaœ w kantonach s¹ to z regu³y stawki progresywne. Podatek od kapita³u nie wystêpuje jako podatek pañstwowy, zaœ w poszczególnych kantonach okreœlony jest jedn¹ stawk¹ lub wide³kami. Kantony zainteresowane s¹ tworzeniem na ich terenie zagranicznych firm i proponuj¹ ulgi. Zwalniaj¹ one równie holdingi od wszystkich podatków dochodowych (tzw. przywilej holdingowy). Spó³ki PORADNIKI msp.krakow.pl 5
Dzia³alnoœæ gospodarcza w Szwajcarii PORADNIKI zarz¹dzaj¹ce uiszczaj¹ w kantonie podatek w przedziale od 0% do 15% powszechnego podatku kantonalnego. Podstawowa stawka podatku od wartoœci dodanej (MWSt) wynosi 7,6 %, dla niektórych towarów i us³ug stosuje siê stawki obni one do 2% lub 3%. Obowi¹zuje zasada, e ka dy kto dokonuje w Szwajcarii regularnych transakcji po przekroczeniu ich wartoœci 75 000 CHF podlega rejestracji VAT. Przeciêtne ³¹czne obci¹- enie fiskalne (podatki i ubezpieczenie spo³eczne) wynosi w Szwajcarii ok. 31,5% produktu krajowego brutto (USA 28,9%, Francja 46,0%). Zagraniczne firmy eksportuj¹ce towary do Szwajcarii winny ustaliæ przed zawarciem kontraktu, kto ma zap³aciæ szwajcarski VAT, bowiem ka dy produkt dopuszczony do obrotu ma naliczony ten podatek. Jeœli zap³aci go polski podmiot, nie ma on podstaw do wyst¹pienia o jego zwrot do miejscowych w³adz podatkowych. Zatrudnienie W przypadku przyjazdu na d³u ej ni 3 miesi¹ce w celu podjêcia pracy nale y ubiegaæ siê o wizê w Ambasadzie Szwajcarii w Warszawie. Wiza nie jest wymagana przy pobycie krótszym ni 90 dni. Ubiegaj¹cy siê o wizê z prawem do pracy powinien posiadaæ: paszport wa ny min. 3 miesi¹ce, 3 kopie umowy o pracê, 3 fotografie, 3 formularze wizowe (wype³nione dok³adnie w jêz. niemieckim, francuskim, w³oskim lub angielskim). Procedura udzielania wizy trwa ok. 2 m-cy, jako e wymagana jest zgoda Biura Federalnego dla Obcokrajowców w Bernie i kosztuje ok. 120 z³. Polacy, aby podj¹æ legalnie pracê w Szwajcarii musz¹ posiadaæ pozwolenie od kwietnia 2006 roku jest to przyznawane na 5 lat zezwolenie typu EG-EFTA, czyli takie same jak inni cz³onkowie Unii Europejskiej. Przed uzyskaniem pozwolenia wymagana jest zgoda Kantonalnego Urzêdu ds. Przemys³u, Rzemios³a i Pracy (KIGA Kantonales Amt für Industrie, Gewerbe und Arbeit). Wniosek o zgodê na zatrudnienie obcokrajowca sk³ada do miejscowych w³adz szwajcarski pracodawca. Wydawane s¹ dwa typy zezwoleñ na pracê: krótkoterminowe (4-12 miesiêcy) oraz d³ugoterminowe (1-5 lat). Szwajcarska firma musi potwierdziæ fakt zatrudnienia. Z kolei zatrudniony wysy³a dokumenty wraz z aplikacj¹ i zdjêciami do Ambasady Szwajcarii w Polsce. Pierwszeñstwo w dostêpie do zatrudnienia nadal ma ludnoœæ lokalna, a w nastêpnej kolejnoœci obywatele tzw. starych Pañstw Cz³onkowskich UE. Regionalne biuro poœrednictwa pracy (Arbeitsvermittlungszentrum RAV) musi dokonaæ weryfikacji, czy na dane stanowisko brakuje odpowiednich kandydatów na lokalnym rynku pracy. W ci¹gu dnia pracy obowi¹zuje pó³toragodzinna przerwa obiadowa. Biura i firmy otwarte s¹ najczêœciej od 8.00 do 12.00 i potem od 13.30 do 17.00. Za nadgodziny pracownicy maj¹ p³acone do 125% stawki podstawowej b¹dÿ otrzymuj¹ dodatkowe dni wolnego. Zarobki nale ¹ do jednych z najwy szych w Europie. Wysokoœæ wynagrodzeñ zamyka siê w przedziale od ok. 29 000 do 43 000 CHF. Najwy sze zarobki w Szwajcarii dotycz¹ bran y przemys³owej. Kontyngenty (procentowy udzia³ cudzoziemskich pracowników) s¹ sukcesywnie zwiêkszane przez Ministerstwo Gospodarki. Nie obejmuj¹ one zatrudnionych na okres do 4 miesiêcy, którym wystarczy zgoda w³adz kantonalnych. Kontyngenty obowi¹zuj¹ jednak w przypadku, gdy praca poni ej 4 miesiêcy dotyczy bran y budowlanej, ogrodniczej, ochroniarskiej oraz prac porz¹dkowych (sprz¹tania/czyszczenia) w przemyœle. Jaros³aw M¹sior Wydzia³ Strategii i Rozwoju Miasta Opracowano na podstawie: http://praca.gazetaprawna.pl/artykuly/101596,jak_ mozna_podjac_prace_lub_zalozyc_firme_w_szwajca rii.html http://www.psz.pl/tekst-7125/praca-w-szwajcariiporadnik http://bern.trade.gov.pl 6 msp.krakow.pl
W³asny biznes w Unii Europejskiej cz. XVII Strategia europeizacji ma³ego i œredniego przedsiêbiorstwa Formy europeizacji przedsiêbiorstw c.d. Globalizacja dzia³alnoœci przedsiêbiorstwa Mo na wyró niæ jeszcze czwarty stopieñ intensywnoœci internacjonalizacji dzia³añ przedsiêbiorstwa, 1 czyli globalizacjê dzia³alnoœci przedsiêbiorstwa. W tej fazie przedsiêbiorstwo staje siê miêdzynarodowe i d¹- y do konsolidacji wszystkich operacji miêdzynarodowych. Istotna jest tutaj wymiana produktów finalnych i komponentów pomiêdzy filiami zagranicznymi, a firm¹ macierzyst¹. W fazie tej przedsiêbiorstwo podejmuje decyzje, co do globalizacji wszystkich operacji. Na poziomie centralnym koordynowane s¹ operacje produkcji, dystrybucji, czy us³ug, które s¹ standaryzowane na obszarze du ych rynków. W etapie globalizacji przedsiêbiorstwa szukaj¹ partnerów, aby poprzez zawieranie aliansów strategicznych zmniejszyæ koszty sta³ego funkcjonowania oraz przede wszystkim umocniæ swoj¹ pozycjê na rynku globalnym. Globalizacjê przedsiêbiorstwa mo na okreœlaæ jako traktowanie przez przedsiêbiorstwo 2 œwiata jako jednego rynku. Dzia³ania firm mog¹ przy- 3 bieraæ ró ne formy : przedsiêbiorstwa miêdzynarodowego, przedsiêbiorstwa ponadnarodowego, korporacji transnarodowej, firmy globalnej. Strategia europeizacji ma³ego i œredniego przedsiêbiorstwa Europeizacja przedsiêbiorstwa to umiêdzynarodowienie (internacjonalizacja) jego dzia³alnoœci w skali europejskiej. Obejmuje ona szereg zachowañ poczynaj¹c od prostych zagranicznych transakcji handlowych do podejmowania samodzielnej dzia³alnoœci produkcyjnej w danym kraju. Europeizacja przedsiêbiorstw jest efektem wprowadzenia jednolitego rynku europejskiego, który gwarantuje wszystkim przedsiêbiorstwom (w tym ma³ym i œrednim) jednakowe prawa we wszystkich krajach cz³onkowskich (g³ównie chodzi o zniesienie protekcjonizmu narodowego). Rynek europejski sta³ siê rynkiem lokalnym oferuj¹cym krajowym przedsiêbiorcom nowe szanse i mo liwoœci. Przed podjêciem decyzji o wejœciu na konkretny rynek docelowy (chodzi tutaj o którykolwiek z 27 rynków pañstw cz³onkowskich Wspólnoty) nale y nie tylko przeprowadziæ przynajmniej wstêpne badania rynku, ale co najwa niejsze opracowaæ strategiê europeizacji (internacjonalizacji) firmy, która bêdzie odzwierciedlaæ plan zachowañ przedsiêbiorstwa wobec otoczenia zagranicznego. Zalecana strategia umiêdzynarodowienia dzia³alnoœci firmy obejmuje trzy zasadnicze etapy, które nie tylko nastêpuj¹ po 4 sobie, ale równie maj¹ charakter iteracyjny (rys. 1): 1) badanie i analizê rynku docelowego, 2) sformu³owanie szczegó³owej strategii ekspansji, 3) wdro enie strategii i jej kontrolê. Zasady funkcjonowania gospodarki kraju docelowej lokalizacji warunkuj¹ szansê na osi¹gniêcie sukcesu na rynku zagranicznym. Pierwszym krokiem poznania warunków, w jakich przedsiêbiorstwo bêdzie dzia³aæ na rynku zagranicznym jest analiza makrootoczenia, czyli otoczenia ogólnego. Najczêœciej wykorzystywan¹ w tym celu jest analiza PEST (ang. Political, Economical, Socio-cultural, Technological), która stanowi dobry punkt wyjœcia do zastosowania o wiele 5 bardziej skomplikowanych metod analizy. Bardziej uszczegó³owiona jest analiza otoczenia konkurencyjnego (np. za pomoc¹ piêcioczynnikowej metody Portera, punktowej oceny atrakcyjnoœci sektora, mapy grup strategicznych). Ka de przedsiêbiorstwo dzia³a bowiem w konkretnej bran y, w której wystêpuj¹ nie tylko specyficzne regulacje, ale przede wszystkim specyficzne warunki konkurencji. S¹ bran- e, które s¹ bardzo skoncentrowane, a nowe wejœcie wymagaj¹ sporego nak³adu kapita³owego oraz najczêœciej wspó³pracy z partnerem lokalnym. PORADNIKI 1 2 3 4 5 Szerzej zob.: K. Wach, Strategia globalizacji jako jeden z efektów walki konkurencyjnej przedsiêbiorstw [w:] Zeszyty Naukowe, nr 622, Prace z zakresu przedsiêbiorczoœæ i konkurencyjnoœci firm, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków 2003, s. 125-139. K. Wach, Firma globalna jako jeden z efektów procesu globalizacji [w:] Wybrane zagadnienia wspó³czesnej ekonomii, red. R. Pajda, Wydzia³ Zarz¹dzania AGH, Kraków 2001, s. 256-263. Szerzej zob.: A. Jarczewska-Romaniuk, Przedsiêbiorstwa miêdzynarodowe, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz-Warszawa 2004, s. 17-20. Iteracja (³ac. iteratio) to czynnoœæ powtarzania (najczêœciej wielokrotnego) tej samej instrukcji (albo wielu instrukcji) w pêtli. Mianem iteracji okreœla siê tak e operacje wykonywane wewn¹trz takiej pêtli. (Ÿród³o: wikipedia). G. Johnson, K. Scholes, Exploring Corporate Strategy, Prentice Hall Europe, London 1999, s. 104. msp.krakow.pl 7
W³asny biznes w Unii Europejskiej cz. XVII PORADNIKI Po wstêpnym zapoznaniu siê z sytuacj¹ panuj¹c¹ w danej bran y dobrze jest wybraæ kilku konkurentów (najlepiej strategicznych) i przeprowadziæ analizê porównawcz¹ firmy z konkurentami (benchmarking). Na tej podstawie mo na ustaliæ w³asn¹ pozycjê konku- 6 rencyjn¹ na konkretnym rynku zagranicznym. Rys. 1. Zasady tworzenia strategii europeizacji przedsiêbiorstwa ród³o: K. Wach, Europeizacja ma³ych i œrednich przedsiêbiorstw, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków 2008. Wstêpny rekonesans, a zw³aszcza konsultacja ze specjalistami, m.in. prawnikiem, notariuszem, doradc¹ podatkowym czy ksiêgowym stanowi cenne wzbogacenie dalszego procesu budowania strategii europeizacji przedsiêbiorstwa. Zalecana jest równie wizyta w jednej z lokalnych izb przemys³owo-handlowych lub rzemieœlniczych, zw³aszcza dla tych rodzajów dzia³alnoœci, których dotycz¹ specyficzne uregulowania na rynku docelowym. Uruchamiaj¹c dzia³alnoœæ gospodarcz¹ w poszczególnych krajach cz³onkowskich Wspólnoty nale y zapoznaæ siê z podstawowymi regulacjami prawnymi, zarówno tymi obowi¹zuj¹cymi we Wspólnocie, jak i w poszczególnych krajach cz³onkowskich, w których planowane jest uruchomienie w³asnej firmy, a mianowicie: zasady funkcjonowania jednolitego rynku europejskiego (w tym prawa przys³uguj¹ce przedsiêbiorcom w ramach poszczególnych swobód, ale równie obowi¹zki, jakie musz¹ spe³niæ), narodowe regulacje dotycz¹ce uruchamiania, rejestrowania i prowadzenia dzia³alnoœci gospodarczej, narodowe regulacje dotycz¹ce form organizacyjnoprawnych obowi¹zuj¹cych w danym pañstwie cz³onkowskim (w niektórych wypadkach uzasadniona jest znajomoœæ paneuropejskich form prowadzenia dzia³alnoœci gospodarczej), system podatkowy obowi¹zuj¹cy w danym kraju (w tym wysokoœæ i sposób p³acenia podatków dochodowych, maj¹tkowych i obrotowych, a w niektórych wypadkach tak e podatków lokalnych od dzia- ³alnoœci gospodarczej czy podatków specjalnych), system ubezpieczeñ spo³ecznych obowi¹zuj¹cy w danym kraju (w tym zasady odprowadzania sk³adek, ich wysokoœæ oraz udzia³ pracodawcy i pracownika), wspólnotowe zasady koordynacji systemów ubezpieczeñ spo³ecznych (w tym w³aœciw¹ jurysdykcjê w kwestii odprowadzania sk³adek, w niektórych wypadkach bowiem sk³adki nale y odprowadzaæ w kraju pochodzenia pracownika), zagadnienia prawa pracy obowi¹zuj¹ce w danym kraju (zatrudnianym pracownikom nale y zagwarantowaæ odpowiedni wymiar tygodniowego czasu pracy i urlop wypoczynkowy, minimalne wynagrodzenie oraz inne warunki pracy). Zaleca siê zacz¹æ od ogólnego rozeznania siê w warunkach uruchamiania i funkcjonowania firmy w wybranych lub we wszystkich krajach UE, a potem przeprowadziæ szczegó³ow¹ analizê konkretnego rynku. W tej fazie nale y przyjrzeæ siê warunkom zak³adania i prowadzenia dzia³alnoœci gospodarczej (koszty rejestracji, czas rejestracji, ograniczenia administracyjne, minimalny kapita³ za³o ycielski, zachêty inwestycyjne, system podatkowy, kontakt z notariuszem itp.). Nastêpnym krokiem jest opracowanie strategii wejœcia na rynek docelowy, uwzglêdniaj¹c¹ szczegó- ³owe cele ekspansji i formy wejœcia na ten rynek. Cele ekspansji mog¹ byæ zarówno iloœciowe, jak i jakoœciowe. Wybór formy europeizacji uzale niony jest od 6 Szerzej zob.: I. Penc-Pietrzak, Analiza strategiczna w zarz¹dzaniu firm¹. Koncepcje i stosowanie, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2003. 8 msp.krakow.pl
W³asny biznes w Unii Europejskiej cz. XVII wielu czynników, m. in. cech wewnêtrznych firmy, regulacji obowi¹zuj¹cych w kraju docelowej lokalizacji oraz charakterystyki bran y, w której funkcjonuje 7 firma. Warto równie rozwa yæ mo liwoœæ wspó³pracy z partnerem zagranicznym, która znacznie uproœci ca³y proces rejestracji i stworzy solidne podstawy dzia³alnoœci firmy na rynku zagranicznym w pierwszej fazie jej funkcjonowania. Warto równie zwróciæ uwagê na strategiê marketingow¹, poniewa w niektórych krajach klienci s¹ bardzo przywi¹zani do produktów narodowych. Wybór w³aœciwego modelu zaanga owania na rynku zagranicznym zwi¹zany jest z mo liwoœci¹ wykorzystania ró norodnych przewag konkurencyjnych, jakimi dysponuj¹ potencjalni partnerzy lokalni. W œwietle doœwiadczeñ firm z krajów przechodz¹cych przez proces akcesji do UE, jako najwa niejsze potencjalne korzyœci z nawi¹zania takiej wspó³pracy 8 nale y wskazaæ : wykorzystanie doœwiadczenia i wiedzy rynkowej partnera dla stworzenia optymalnej strategii mix na danym rynku, szeroki dostêp do rynku poprzez rozwiniête ju kana³y dystrybucji oraz potencja³ marketingowy partnera, wspó³dzielenie kosztów inwestycji i ryzyka z ni¹ zwi¹zanego, mo liwoœæ wejœcia/utworzenia nowych komplementarnych wobec dotychczasowych linii biznesowych b¹dÿ segmentów ³añcucha dostaw, dostêp do komplementarnych wobec dotychczas wykorzystywanych technologii, zasobów oraz wiedzy, potencjalne efekty skali. Przed pojêciem decyzji o uruchomieniu dzia³alnoœci gospodarczej w jednym z krajów Unii Europejskiej lub przed przeniesieniem do niego siedziby firmy trzeba przeprowadziæ szczegó³ow¹ analizê wstêpn¹ obejmuj¹c¹ analizê korzyœci i strat wynikaj¹cych miêdzy innymi z uwarunkowañ prawnych na wybranym rynku. Wprawdzie polscy przedsiêbiorcy mog¹ korzystaæ ze swobody wyboru miejsca swojej dzia³alnoœci i ze swobody wyboru formy dzia³ania, trzeba jednak pamiêtaæ, e uwarunkowania w poszczególnych krajach UE s¹ bardzo zró nicowane i mog¹ siê okazaæ niekorzystne. G³ównie ze wzglêdu na barierê jêzykow¹, a w niektórych wypadkach ze wzglêdu na biurokracjê i zawi³oœci administracyjne warto skorzystaæ z us³ug doœwiadczonego i obrotnego prawnika praktykuj¹cego w danym kraju. Przy jego pomocy ca³y proces zak³adania firmy z regu³y przebiega sprawniej i szybciej. Ostatni¹ faz¹ jest wdro enie zaplanowanej uprzednio strategii oraz jej kontrola i ewentualna korekta. Mo na tu wyró niæ dwa nastêpuj¹ce po sobie etapy (ang. Start up phase): 1) etap przedrejestracyjny (ang. Pre-registration stage), 2) etap w³aœciwej rejestracji (ang. Registration stage). Czynnoœci formalne zwi¹zane z poszczególnymi etapami znacznie siê ró ni¹ w konkretnych krajach cz³onkowskich. Faza przedrejestracyjna obejmuje m. in. takie dzia³ania, jak: legalizacja pobytu (uzyskania karty pobytowej lub pozwolenia na pobyt), zebranie wymaganych dokumentów wraz z ich t³umaczeniami, wstêpna weryfikacja nazwy firmy, sporz¹dzenie aktu za³o ycielskiego spó³ki, kontakt z notariuszem, wp³acenie kapita³u za³o ycielskiego na rachunku bankowym, uzyskanie wymaganych pozwoleñ lub koncesji, ewentualne przeprowadzenie testów konsumenckich lub nawi¹zanie wspó³pracy z partnerem zagranicznym. Trzeba zwróciæ uwagê, e w tej fazie przedsiêbiorca ponosi ju wstêpne koszty uruchamiania dzia³alnoœci gospodarczej obejmuj¹ce g³ównie honoraria notariusza i prawnika. Etap w³aœciwej rejestracji jest oczywiœcie uregulowany prawem wewnêtrznym poszczególnych krajów PORADNIKI 7 8 Szerzej zob.: R. Morawczyñski, Bariery eksportu w polskich ma³ych i œrednich przedsiêbiorstwach [w:] Dzia³alnoœæ gospodarcza w Unii Europejskiej. Wybrane zagadnienia, red. K. Wach, Katedra Przedsiêbiorczoœci i Innowacji Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków 2005, s. 67-72. M. Tomczak, A. Laskowski, Strategia ekspansji sprzeda y na rynkach Unii Europejskiej. Jak najefektywniej wykorzystaæ w³asny potencja³ na obcych rynkach?, Manager 2003, nr 5. msp.krakow.pl 9
INFORMACJE DLA PRZEDSIÊBIORCÓW W³asny biznes w Unii Europejskiej cz. XVII cz³onkowskich. Mo na jednak przyj¹æ, e obejmuje on takie czynnoœci, jak: rejestracja firmy (najczêœciej w rejestrze przedsiêbiorstw a w wypadku jednoosobowej dzia³alnoœci na w³asny rachunek w urzêdzie gminy lub urzêdzie skarbowym), rejestracja w urzêdzie skarbowym na potrzeby podatku dochodowego oraz podatku VAT, rejestracja na potrzeby systemu ubezpieczeñ spo³ecznych, zapisanie siê do izby przemys³owo-handlowej lub rzemieœlniczej (w niektórych krajach cz³onkostwo w izbie jest obowi¹zkowe). Po dope³nieniu wszystkich formalnoœci mo na dopiero podj¹æ dzia³alnoœæ gospodarcz¹. Warto podkreœliæ, i pierwszy okres dzia³alnoœci jest z regu³y bardzo trudny (podobnie jak we w³asnym kraju), a dodatkowym utrudnieniem s¹ bariery biurokratyczne i jêzykowe. Wybór formy prowadzenia dzia³alnoœci gospodarczej w krajach UE Traktaty okreœlaj¹ jedynie ogólne zasady prowadzenia dzia³alnoœci gospodarczej. Oznacza to, e przedsiêbiorcy uruchamiaj¹cy dzia³alnoœæ gospodarcz¹ w poszczególnych krajach cz³onkowskich podlegaj¹ prawu oraz procedurom obowi¹zuj¹cym w tych krajach. przez utworzenie za granic¹ biura przedstawicielskiego, przez otwarcie za granic¹ oddzia³u firmy, przez zawi¹zanie za granic¹ spó³ki zale nej (filii) w formie spó³ki kapita³owej, na zasadzie samozatrudnienia, czyli uruchomienia jednoosobowego przedsiêbiorstwa prywatnego przez podjêcie samodzielnej dzia³alnoœci gospodarczej na w³asny rachunek (tzw. indywidualny przedsiêbiorca), przez podjêcie dzia³alnoœci wspólnie z inn¹ osob¹ w formie spó³ki osobowej (w tym spó³ki komandytowej), przez zawi¹zanie jednej z paneuropejskich form organizacyjno-prawnych, które s¹ uregulowane bezpoœrednio w ustawodawstwie unijnym. Krajowe formy organizacyjno-prawne Zasadnicze ró nice miêdzy formami organizacyjno-prawnymi w poszczególnych krajach wystêpuj¹ 9 g³ównie w odmianach spó³ek osobowych. Charakter i uwarunkowania poszczególnych form organizacyjnoprawnych w poszczególnych krajach cz³onkowskich znacznie siê od siebie ró ni¹, jednak mo na wyró niæ cztery podstawowe formy, które s¹ wspólne dla 10 wszystkich krajów cz³onkowskich : 1. Jednoosobowa dzia³alnoœæ gospodarcza na w³asny rachunek (indywidualny przedsiêbiorca) W krajach cz³onkowskich UE obowi¹zuj¹ zró nicowane procedury rejestrowe, wymagane s¹ inne dokumenty, wystêpuj¹ zró nicowane formy organizacyjnoprawne prowadzenia dzia³alnoœci gospodarczej, obowi¹zuj¹ ró ne przepisy podatkowe. Rozpoczynaj¹c dzia³alnoœæ gospodarcz¹ w jednym z krajów Unii, polski przedsiêbiorca ma swobodê wyboru formy organizacyjno-prawnej. Wybór zale y przede wszystkim od celu i wielkoœci przedsiêwziêcia, liczby wspólników, rodzaju prowadzonej dzia³alnoœci, lokalizacji, formy opodatkowania, posiadanego kapita³u oraz planów rozwojowych. Bez wzglêdu na odmiennoœæ istniej¹cych regulacji prawnych w poszczególnych krajach cz³onkowskich UE polski przedsiêbiorca wybiera jedn¹ z form organizacyjno-prawnych dzia³alnoœci, która mo e byæ prowadzona: podlega uproszczonej procedurze rejestracji, w³aœciciel jednoosobowego przedsiêbiorstwa prywatnego odpowiada ca³ym swoim maj¹tkiem za zobowi¹zania firmy, przedsiêbiorca mo e prowadziæ dzia³alnoœæ gospodarcz¹ w zasadzie bez wzglêdu na jej rodzaj. 2. Podstawowa spó³ka osobowa (odpowiednik polskiej spó³ki jawnej) podlega prostej procedurze rejestracji, zawi¹zana przez co najmniej dwóch wspólników (w niektórych krajach ograniczona zosta³a maksymalna liczba wspólników), wszyscy wspólnicy s¹ solidarnie odpowiedzialni za zobowi¹zania spó³ki ca³ym swoim maj¹tkiem, 10 9 10 Szczegó³owa charakterystyka tych form zosta³a podana w: K. Wach, Jak za³o yæ firmê w Unii Europejskiej, wyd. III uakltualnione, Wolters Kluwer Polska, Kraków 2007. Benchmarking the administration of business start-ups, European Commission, Enterprise Directorate General, Brussels, January 2002, s. 24. msp.krakow.pl
W³asny biznes w Unii Europejskiej cz. XVII dzia³alnoœæ gospodarcza jest prowadzona pod nazwiskami wspólników (przy czym w niektórych krajach dozwolona jest odrêbna osobowoœæ prawna). 3. Kapita³owa spó³ka prywatna z ograniczon¹ odpowiedzialnoœci¹ posiada osobowoœæ prawn¹, podlega skomplikowanej procedurze rejestracyjnej, spó³ka nie jest to sama z jej wspólnikami, odpowiedzialnoœæ wspólników jest ograniczona do wysokoœci wniesionych przez nich udzia³ów, kapita³ spó³ki zostaje wniesiony przez wspólników (zakaz zbierania kapita³u w formie publicznej emisji udzia³ów). 4. Kapita³owa spó³ka publiczna akcyjna z ograniczon¹ odpowiedzialnoœci¹ (odpowiednik polskiej spó³ki akcyjnej) Dla przedsiêwziêæ o mniejszej skali odpowiednie bêdzie prowadzenie jednoosobowego przedsiêbiorstwa prywatnego lub spó³ki osobowej, dla przedsiêwziêæ œrednich odpowiednia bêdzie spó³ka z ograniczon¹ odpowiedzialnoœci¹, dla wiêkszych spó³ka akcyjna. Procedury rejestracyjne oraz koszty uruchamiania i prowadzenia dzia³alnoœci w wypadku spó³ek osobowych oraz samodzielnej dzia³alnoœci s¹ znacznie ni sze ni w wypadku spó³ek kapita³owych. Ogromne znaczenie przy wyborze formy ma odpowiedzialnoœæ wspólników za zobowi¹zania firmy (por. tab. 18). W wypadku spó³ek kapita³owych wspólnicy ponosz¹ odpowiedzialnoœæ ograniczon¹ do wniesionego wk³adu. Przychody z tytu³u prowadzenia spó³ki osobowej lub samodzielnej dzia³alnoœci s¹ opodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych, a przychody spó³ek kapita³owych podatkiem dochodowym od osób prawnych. Przy czym nale y uwzglêdniæ wielkoœæ tych podatków w poszczególnych krajach UE. INFORMACJE DLA PRZEDSIÊBIORCÓW posiada osobowoœæ prawn¹, podlega skomplikowanej procedurze rejestracyjnej, spó³ka nie jest to sama z jej udzia³owcami (akcjonariuszami), kapita³ spó³ki jest zbierany w formie publicznej subskrypcji akcji. Ci¹g dalszy nast¹pi. Poradnik w ca³oœci dostêpny na stronie www.msp.krakow.pl w dziale Poradniki, Informatory. Krzysztof Wach msp.krakow.pl 11
INFORMACJE DLA PRZEDSIÊBIORCÓW Informacja o œwiadczeniach emerytalnych Czy osoba, która wybiera siê na emeryturê mo e zanim z³o y wniosek o emeryturê uzyskaæ informacjê o tym, czy spe³nia warunki do uzyskania tego œwiadczenia i w jakiej bêdzie ono wysokoœci (choæby w przybli eniu)? Jeœli tak, to na jakiej podstawie i w jakim trybie? Od 1 stycznia 2009 r. system emerytalny obejmuje emerytury: Informacja o œwiadczeniach emerytalnych z I filara warunki na jakich mo e byæ przyznana nowa emerytura okreœlone s¹ w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeñ Spo³ecznych z II filara zasady nabywania prawa do okresowej emerytury kapita³owej, zasady i tryb przyznawania okresowych emerytur kapita³owych oraz zasady ustalania wysokoœci i wyp³aty okresowych emerytur kapita³owych okreœla ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o emeryturach kapita³owych. W œwietle powy szych uregulowañ prawnych ka da osoba przed z³o eniem wniosku o emeryturê uzyska w Zak³adzie Ubezpieczeñ Spo³ecznych informacje o zasadach nabywania prawa do œwiadczenia. Jednak- e nale y podkreœliæ, i w przypadku osoby bêd¹cej cz³onkiem otwartego funduszu emerytalnego o prawie do œwiadczenia przewidzianego w ustawie o emeryturach kapita³owych decyduje kwota œrodków zgromadzonych na jego rachunku w funduszu, ustalona na ostatni dzieñ miesi¹ca poprzedzaj¹cego miesi¹c, od którego przyznana zostanie emerytura. Wobec powy szego na podstawie informacji o kwocie œrodków zgromadzonych na rachunku cz³onka otwartego funduszu emerytalnego podanej przez fundusz ZUS ustali czy zosta³ spe³niony warunek do przyznania okresowej lub do ywotniej emerytury kapita³owej. W zakresie wymiaru emerytury przys³uguj¹cej ubezpieczonemu urodzonemu po dniu 31 grudnia 1948 r. nale y wskazaæ, i nowa emerytura z I filara jest uzale niona od 3 czynników spe³nionych ³¹cznie: Zgromadzonych w ci¹gu ycia i zwaloryzowanych sk³adek na ubezpieczenie emerytalne, a je eli ubezpieczony podlega³ ubezpieczeniu spo³ecznemu na podstawie przepisów obowi¹zuj¹cych do dnia 31 grudnia 1998 r. powiêkszonych o zwaloryzowany kapita³ pocz¹tkowy. Wybranego momentu przejœcia na emeryturê. Œredniej dalszej d³ugoœci trwania ycia. Maj¹c na wzglêdzie powy sze elementy decyduj¹ce o wartoœci emerytury wg nowych zasad ustalenie jej wysokoœci nastêpuje na wniosek ubezpieczonego w drodze decyzji. Czy osoba, która otrzyma decyzjê emerytaln¹, mo e wycofaæ wniosek o emeryturê? Jeœli tak, to na jakiej podstawie i w jakim trybie? Zgodnie z art. 116 ust 1 ustawy emerytalnej postêpowanie w sprawach œwiadczeñ wszczyna siê na podstawie wniosku zainteresowanego chyba, e ustawa stanowi inaczej. Zainteresowanemu przys³uguje prawo cofniêcia zg³oszonego przez siebie wniosku o emeryturê lub rentê. W trybie art. 116 ust 2 ustawy emerytalnej wniosek o emeryturê lub rentê mo e byæ wycofany, jednak e nie póÿniej ni do dnia uprawomocnienia siê decyzji. W razie wycofania wniosku postêpowanie w sprawie œwiadczeñ podlega umorzeniu. Wycofanie wniosku jest skuteczne, je eli nast¹pi- ³o na piœmie lub zosta³o zg³oszone ustanie do protoko³u. Czy w decyzji emerytalnej, która zawiera odmowê przyznania œwiadczenia, s¹ wskazane wszystkie przyczyny odmowy, jeœli jest ich wiêcej ni jedna? Np. przy emeryturze pomostowej: niedostateczny sta i nierozwi¹zanie stosunku pracy? Organ rentowy ustala prawo do œwiadczenia z dniem spe³nienia wszystkich warunków wymaganych do nabycia tego prawa. Decyzja zawiera wskazanie rodzaju œwiadczenia, którego dotyczy, powo³ania przepisów prawnych na których jest oparta oraz pouczenie o trybie i terminie odwo³ania. Decyzja przyznaj¹ca œwiadczenie a tak e decyzja odmowna zawiera szczegó³owe faktyczne i prawne uzasadnienie odmowy. Tak wiêc w przypadku gdy organ rentowy odmówi prawa do œwiadczenia w decyzji zostan¹ wskazane wszystkie elementy uzasadniaj¹ce brak prawa do œwiadczenia. Zak³ad Ubezpieczeñ Spo³ecznych 12 msp.krakow.pl
Obowi¹zek informowania o wysokoœci sk³adek ewidencjonowanych na koncie nak³ada na ZUS art. 50 ustawy o systemie ubezpieczeñ spo³ecznych. Informacja ma umo liwiæ ubezpieczonym monitorowanie stanu swojego konta emerytalnego w I filarze. Informacja o stanie konta za 2009 r. zawiera: kwotê zwaloryzowanych sk³adek na ubezpieczenie emerytalne, zewidencjonowanych na I filarze za okres od stycznia 1999 do grudnia 2008 roku w³¹cznie, kwotê zwaloryzowanego kapita³u pocz¹tkowego (oczywiœcie tylko wtedy, gdy ten kapita³ zosta³ dla danej osoby ju ustalony), wysokoœæ nale nych i odprowadzonych sk³adek na otwarte fundusze emerytalne (dotyczy to cz³onków OFE), kwoty sk³adek na ubezpieczenie emerytalne, z wy³¹czeniem sk³adek OFE w wysokoœci nominalnej za poszczególne miesi¹ce 2009 r. ZUS informuje o stanie konta Zak³ad Ubezpieczeñ Spo³ecznych rozpocz¹³ wysy³kê Informacji o stanie konta za 2009 r. do 15 mln ubezpieczonych Polaków Dla osób, które ukoñczy³y 35 lat, ZUS podaje równie wysokoœæ hipotetycznej emerytury, czyli szacunkow¹ wartoœæ przysz³ego œwiadczenia. W przypadku ubezpieczonych, których do ubezpieczenia zg³asza i za których odprowadza sk³adki p³atnik (np. pracodawca), za wyj¹tkiem osób wspó³pracuj¹cych z osobami prowadz¹cymi pozarolnicz¹ dzia³alnoœæ, na koncie w ZUS ewidencjonowane s¹ sk³adki nale ne, tj. sk³adki na ubezpieczenie emerytalne wykazane w imiennych raportach miesiêcznych przekazanych do ZUS przez p³atnika sk³adek. W przypadku ubezpieczonych bêd¹cych p³atnikami sk³adek na w³asne ubezpieczenia (np. osób prowadz¹cych pozarolnicz¹ dzia³alnoœæ gospodarcz¹, twórców, artystów) oraz osób wspó³pracuj¹cych z osobami prowadz¹cymi pozarolnicz¹ dzia³alnoœæ, na koncie w ZUS ewidencjonowane s¹ kwoty faktycznie wp³aconych sk³adek na ubezpieczenie emerytalne. W przypadku ubezpieczonych, którzy nie s¹ cz³onkami OFE i nie maj¹ takiego obowi¹zku (tj. ubezpieczonych urodzonych przed 1 stycznia 1969 r.) ca³oœæ sk³adki na ubezpieczenie emerytalne pozostaje w ZUS i jest zapisywana na koncie w I filarze. Natomiast w przypadku ubezpieczonych, którzy s¹ cz³onkami OFE oraz tych, którzy nie nale ¹ do OFE choæ maj¹ taki obowi¹zek (tj. ubezpieczonych urodzonych po 31 grudnia 1968 r.), czêœæ sk³adki na ubezpieczenie emerytalne w wysokoœci 7,3 proc. podstawy jej wymiaru podlega przekazaniu do OFE. Na koncie w ZUS (czyli w I filarze) ewidencjonuje siê wiêc sk³adki na ubezpieczenie emerytalne bez uwzglêdniania sk³adek nale nych dla OFE (czyli II filar). Tym samym w przypadku osób bêd¹cych cz³onkami OFE (lub maj¹cych taki obowi¹zek), wykazane w Informacji kwoty sk³adek s¹ ni sze ni sk³adki na ubezpieczenie emerytalne naliczone od wynagrodzenia i wykazane w dokumentach przekazanych ubezpieczonemu przez p³atnika (np. ZUS RMUA) lub ni sze ni pe³ne sk³adki emerytalne wp³acone za osoby wspó³pracuj¹ce przy prowadzeniu pozarolniczej dzia³alnoœci lub wp³acone przez ubezpieczonych bêd¹cych p³atnikami sk³adek na w³asne u- bezpieczenia. Informacje o stanie konta ubezpieczonego w ZUS Zak³ad przesy³a listem zwyk³ym na adres do korespondencji podany w zg³oszeniu do ubezpieczeñ spo³ecznych. Je eli ubezpieczony zosta³ zg³oszony do ubezpieczeñ spo³ecznych przez wiêcej ni jednego p³atnika sk³adek, Informacje przesy³a siê na adres do korespondencji podany w zg³oszeniu, które Zak³ad otrzyma³ jako ostatnie. Ka dy, kto otrzyma³ Informacjê powinien sprawdziæ, czy zawiera ona prawid³owe dane. W przypadku b³êdów dotycz¹cych danych osobowych (tj. imienia, nazwiska, numerów PESEL i NIP itp., danych adresowych, kwot sk³adek lub braku sk³adek, nale y przede wszystkim zwróciæ siê do p³atnika sk³adek (czyli pracodawcy). Je eli p³atnik siê pomyli³, powinien sporz¹dziæ i przekazaæ do ZUS dokumenty koryguj¹ce lub uzupe³niæ brakuj¹ce dokumenty ubezpieczeniowe lub wp³aty na Fundusz Ubezpieczeñ Spo³ecznych (FUS). W przypadku, gdy p³atnik stwierdzi, e przekazane przez niego dane s¹ prawid³owe, a wszystkie sk³adki op³aci³ jak nale y, ewentualnie gdy wyjaœnienie nieprawid³owoœci nie jest mo liwe u p³atnika sk³adek nale y z³o yæ reklamacjê w ZUS. Jak to zrobiæ zosta³o wyjaœnione na stronie internetowej: http://www.mojaskladka.zus.pl/ lub na telefonicznej infolinii pod numerem 0801 400 400. Tam te mo na zwróciæ siê, gdy Informacja z ZUS w ogóle do ubezpieczonego nie dotar³a. Reklamacjê mo na zg³osiæ równie drog¹ elektroniczn¹, wykorzystuj¹c formularz dostêpny poprzez serwis internetowy ZUS pod adresem: http://eup.zus.pl/ (wymagane jest posiadanie bezpiecznego podpisu elektronicznego). Zak³ad Ubezpieczeñ Spo³ecznych INFORMACJE DLA PRZEDSIÊBIORCÓW msp.krakow.pl 13
INFORMACJE DLA PRZEDSIÊBIORCÓW 14 Komunikat o sytuacji spo³eczno-gospodarczej województwa ma³opolskiego w czerwcu 2010 roku msp.krakow.pl Komunikat o sytuacji spo³eczno-gospodarczej W pierwszym pó³roczu br. przeciêtne zatrudnienie w sektorze przedsiêbiorstw wynios³o 409,3 tys. osób, zwiêkszaj¹c siê tym samym w relacji do analogicznego okresu ub. roku o 0,9% (w Polsce spad³o o 0,5%). W sektorze publicznym zanotowano spadek zatrudnienia o 3,6% do poziomu 45,1 tys. osób, natomiast w prywatnym wzrost o 1,5% do 364,2 tys. osób. W czerwcu br. przeciêtne zatrudnienie w sektorze przedsiêbiorstw wynios³o 410,9 tys. osób, co oznacza wzrost o 0,3% w stosunku do poziomu sprzed miesi¹ca oraz o 2,1% w porównaniu z czerwcem ub. roku. W Polsce odnotowano wzrost odpowiednio o: 0,3% i 1,1%. W sektorze publicznym zatrudnienie wynios³o 44,8 tys. osób i by³o ni sze od notowanego tak w maju br., jak i czerwcu 2009 r., odpowiednio o: 0,1% i 3,9%. W sektorze prywatnym natomiast liczba zatrudnionych wzros³a w ujêciu miesiêcznym o 0,3%, a w skali roku o 2,9%, osi¹gaj¹c poziom 366,0 tys. osób. W pierwszym pó³roczu br. w województwie ma³opolskim odnotowano symptomy poprawy sytuacji na rynku pracy. Pocz¹wszy od lutego br. systematycznie maleje liczba zarejestrowanych bezrobotnych, przy jednoczesnym wzroœcie liczby ofert pracy. Od pocz¹tku roku w powiatowych urzêdach pracy województwa ma³opolskiego zarejestrowa³o siê ³¹cznie 93,7 tys. osób, tj. o 0,2% wiêcej ni przed rokiem. Równoczeœnie z ewidencji urzêdów pracy w omawianym okresie wy³¹czono 94,7 tys. osób, czyli o 22,0% wiêcej w ujêciu rocznym. W koñcu czerwca br. liczba bezrobotnych zarejestrowanych w powiatowych urzêdach pracy województwa ma³opolskiego wynios³a 129,0 tys. osób, czyli by³a o 3,4% (tj. o 4,6 tys.) ni sza w skali miesi¹ca, ale o 13,5% (tj. o 15,3 tys.) wy sza w ujêciu rocznym. W miesi¹cu sprawozdawczym zarejestrowano jako bezrobotne 14,1 tys. osób, tj. o 2,2% wiêcej ni przed miesi¹cem, ale o 1,8% mniej ni przed rokiem. Z ewidencji powiatowych urzêdów pracy wyrejestrowano w czerwcu br. 18,7 tys. osób. W okresie styczeñczerwiec br. do urzêdów pracy wp³ynê³y oferty 41,1 tys. wolnych miejsc pracy i aktywizacji zawodowej, czyli o ponad jedn¹ czwart¹ (25,9%) wiêcej ni w analogicznym okresie 2009 r. W koñcu czerwca br. powiatowe urzêdy pracy dysponowa³y 4,9 tys. wolnych miejsc pracy i aktywizacji zawodowej, tj. wiêcej zarówno w porównaniu z poprzednim miesi¹cem, jak i w ujêciu rocznym, odpowiednio o: 0,6% i 54,5%. Na 1 wolne miejsce pracy przypada³o 26 bezrobotnych (przed miesi¹cem 27, przed rokiem 36). Stopa bezrobocia rejestrowanego wed³ug stanu w koñcu czerwca br. wynios³a 9,6% (w poprzednim miesi¹cu 9,9%) i by³a o 1,0 pkt proc. wy sza ni rok wczeœniej. W ujêciu regionalnym Ma³opolska zajmowa³a czwart¹ lokatê za Wielkopolsk¹ (8,8%), Mazowszem (9,1%) i Œl¹skiem (9,4%). Przeciêtne miesiêczne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiêbiorstw w pierwszym pó³roczu br. wzros³o w ujêciu rocznym o 2,2% do kwoty 3049,67 z³ (w kraju wzrost rzêdu 3,3%). W sektorze publicznym œrednia p³aca zwiêkszy³a siê o 3,4% do poziomu 3761,54 z³, a w sektorze prywatnym o 2,2% do 2961,50 z³. W czerwcu br. œrednie wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiêbiorstw w województwie ma³opolskim wynios³o 3135,70 z³ (w kraju 3403,65 z³), co stanowi³o 92,1% œredniej krajowej. W odniesieniu do miesi¹ca poprzedniego wynagrodzenie zwiêkszy³o siê o 3,9%, natomiast w ujêciu rocznym by³o ni sze o 0,1% (w kraju odnotowano wzrost zarówno w odniesieniu do poprzedniego miesi¹ca, jak i analogicznego okresu ub. roku, odpowiednio o: 1,7% i 3,5%). W sektorze publicznym œrednia p³aca osi¹gnê- ³a poziom 3968,81 z³, czyli wzros³a o 9,3% w ujêciu miesiêcznym, ale obni y³a siê o 1,5% w skali roku. W sektorze prywatnym œrednia p³aca w skali miesi¹ca by³a wy sza o 3,1%, a w relacji do czerwca ub. roku wzros³a o 0,4% i wynios³a 3033,69 z³. Wed³ug stanu w koñcu czerwca br. w rejestrze KRUPGN-REGON by³o 324,3 tys. podmiotów gospodarki narodowej z terenu województwa ma³opolskiego (bez osób prowadz¹cych indywidualne gospodarstwa rolne), tj. o 6,0% wiêcej ni w koñcu czerwca 2009 r. W sektorze prywatnym dzia³a³o 316,3 tys. jednostek (wzrost o 6,2%), tj. 97,5% ogó³u podmiotów gospodarczych. Rejestr KRUPGN-REGON obejmowa³ 76,3 tys. osób prawnych i jednostek organizacyjnych niemaj¹cych osobowoœci prawnej. W relacji do stanu sprzed roku ich liczba wzros³a o 3,9%. Bior¹c pod uwagê podstawowy rodzaj prowadzonej dzia³alnoœci gospodarczej, najwiêksza liczba podmiotów dzia³a³a w sekcjach: handel; naprawa pojazdów samochodowych 89,0 tys., budownictwo 43,2 tys., przetwórstwo przemys³owe - 32,4 tys. oraz
Komunikat o sytuacji spo³eczno-gospodarczej dzia³alnoœæ profesjonalna, naukowa i techniczna 27,1 tys. W okresie styczeñ-czerwiec br. produkcja sprzedana przemys³u w województwie ma³opolskim wynios³a 27009,1 mln z³, co oznacza, e kszta³towa³a siê (w cenach sta³ych) na poziomie o 14,6% wy szym ni przed rokiem. W kraju produkcja przemys³owa w skali roku by³a wy sza o 10,6%. Wydajnoœæ pracy w przemyœle, mierzona produkcj¹ sprzedan¹ na 1 zatrudnionego, wynios³a w I pó³roczu br. 159,0 tys. z³ i by³a o 15,5% wy sza ni przed rokiem. Produkcja sprzedana przemys³u w czerwcu br. wynios³a 4968,1 mln z³ i by³a wy sza zarówno w relacji do poprzedniego miesi¹ca, jak i czerwca ub. roku odpowiednio o 7,4% i 24,0%. W kraju produkcja przemys³owa wzros³a o 7,0% w porównaniu z majem br. i o 14,5% w stosunku rocznym. Wydajnoœæ pracy w przemyœle, mierzona produkcj¹ sprzedan¹ na 1 zatrudnionego, ukszta³towa³a siê w czerwcu br. na poziomie 29,2 tys. z³, tj. o 23,3% wy szym w porównaniu z analogicznym okresem ub. roku. Wed³ug wstêpnych danych w pierwszym pó³roczu br. w województwie ma³opolskim oddano do u ytkowania 6059 nowych mieszkañ, tj. o 39,4% mniej w relacji do analogicznego okresu ub. roku. W kraju spadek wyniós³ 16,0%. Ze wzglêdu na formê w³asnoœci, najwiêcej mieszkañ przekazali do u ytkowania inwestorzy indywidualni (54,4% ogó³u) oraz deweloperzy (43,9%). W odniesieniu do pierwszych szeœciu miesiêcy ub. roku spadek nowych realizacji (o 58,9%) uwidoczni³ siê zw³aszcza w budownictwie na sprzeda lub wynajem. Buduj¹cy indywidualnie zrealizowali w omawianym okresie o 5,8% mniej mieszkañ. Od pocz¹tku roku w województwie ma³opolskim wydano pozwolenia na budowê 10016 mieszkañ, tj. o 22,4% wiêcej w ujêciu rocznym. Inwestorzy indywidualni otrzymali pozwolenia na budowê 5270 lokali mieszkalnych (przed rokiem 5284), a deweloperzy 4669 (rok wczeœniej 2728). W I pó³roczu br. rozpoczêto budowê 8892 mieszkañ (w analogicznym okresie 2009 r. 8893 mieszkañ), których realizacjê prowadz¹ g³ównie inwestorzy indywidualni (60,3% ogó³u) oraz deweloperzy ( 39,6% ogó³u). INFORMACJE DLA PRZEDSIÊBIORCÓW Produkcja sprzedana budownictwa w okresie styczeñ-czerwiec br. wynios³a 4705,5 mln z³, tym samym wzros³a o 1,2% w ujêciu rocznym. W omawianym okresie sprzeda produkcji budowlano-monta- owej osi¹gnê³a wartoœæ 2233,1 mln z³, czyli o 13,5% ni sz¹ w stosunku rocznym. Jej udzia³ w ogólnej kwocie przychodów ze sprzeda y w sekcji budownictwo wyniós³ 47,5% (rok wczeœniej 55,5%). Przychody ze sprzeda y produkcji i us³ug przypadaj¹ce na 1 zatrudnionego w I pó³roczu br. wynios³y 116,1 tys. z³ i by³y o 4,6% ni sze w ujêciu rocznym. Przychody przedsiêbiorstw budowlanych ze sprzeda y produkcji i us³ug w czerwcu br. wynios³y 1068,7 mln z³, co oznacza wzrost zarówno w stosunku do poprzedniego miesi¹ca, jak i w skali roku odpowiednio o 17,6% i 20,7%. Produkcja budowlano-monta owa zamknê³a siê kwot¹ 562,2 tys. z³, tj. wy sz¹ ni przed miesi¹cem (o 31,9%) i przed rokiem (o 8,9%). Udzia³ produkcji budowlano-monta owej w ogólnej kwocie przychodów ze sprzeda y budownictwa wyniós³ 52,6%. Przychody ze sprzeda y przypadaj¹ce na jednego zatrudnionego w budownictwie w analizowanym miesi¹cu wynios³y 25,8 tys. z³, czyli wzros³y zarówno w skali miesi¹ca jak i w skali roku odpowiednio o: 17,2% i 11,4%. W okresie styczeñ-czerwiec br. przedsiêbiorstwa handlowe i niehandlowe odnotowa³y wzrost sprzeda y hurtowej w ujêciu rocznym o 7,0% do kwoty 34867,3 mln z³. Sprzeda hurtowa prowadzona przez jednostki handlowe, których udzia³ w sprzeda y ogó- ³em wyniós³ 90,5%, objê³a towary o ³¹cznej wartoœci 31563,3 mln z³ i by³a o 6,5% wy sza ni przed rokiem. W czerwcu br. sprzeda hurtowa w przedsiêbiorstwach handlowych i niehandlowych osi¹gnê³a wartoœæ 6457,2 mln z³, co oznacza wzrost zarówno w skali miesi¹ca, jak i w ujêciu rocznym, odpowiednio o 3,7% i 5,9%. Sprzeda detaliczna prowadzona przez przedsiêbiorstwa handlowe i niehandlowe w okresie pierwszych szeœciu miesiêcy br. zwiêkszy³a siê w ujêciu rocznym o 5,9% osi¹gaj¹c wartoœæ 17734,6 mln z³. Wartoœæ sprzeda y detalicznej prowadzonej przez jednostki handlowe i niehandlowe w miesi¹cu sprawozdawczym wynios³a 3382,7 mln z³ i wzros³a w relacji do miesi¹ca poprzedniego o 12,5%, a w skali roku o 15,1%. Urz¹d Statystyczny w Krakowie msp.krakow.pl 15
INFORMACJE DLA PRZEDSIÊBIORCÓW Wybrane wskaÿniki ogólnopolskie 16 msp.krakow.pl Urz¹d Statystyczny w Krakowie
Podrêcznik urzêdowy Agencja Rozwoju Miasta S.A. ul. Floriañska 31 31-019 Kraków tel. (12) 429-2513 faks (12) 429-1040 Biuro ds. Ochrony Zdrowia al. Powstania Warszawskiego 10 31-549 Kraków tel. (12) 616-9496 faks (12) 616-9486 Biuro ds. Marketingu Turystycznego Miasta 31-005 Kraków tel. (12) 616-6052 faks (12) 616-6056 Biuro Funduszy Europejskich tel. (12) 616-1957 faks (12) 616-1958 Biuro Infrastruktury Miasta os. Zgody 2 31-949 Kraków tel. (12) 616-8818 faks (12) 616-8801 Biuro Kontroli Wewnêtrznej ul. Bracka 10 31-005 Kraków tel. (12) 616-1936 faks (12) 616-6045 Biuro Planowania Przestrzennego ul. Józefa Sarego 4 31-047 Kraków (12) 616-8542, (12) 616-8526 faks (12) 616-8543 informacja dot. planów i studium: tel. (12) 616-8502, 616-8572 Biuro Skarbnika tel. (12) 616-1320 faks (12) 616-1338 Biuro Wspó³pracy Zagranicznej tel. (12) 616-1521 faks (12) 616-1742 Grodzki Urz¹d Pracy ul. W¹wozowa 34 31-752 Kraków tel. (12) 685-5060 faks (12) 645-1270 Kancelaria Prezydenta tel. (12) 616-1385 faks (12) 616-1707 Kancelaria Rady Miasta i Dzielnic Krakowa tel. (12) 616-1403 faks (12) 616-1702 Krakowskie Biuro Festiwalowe ul. Olszañska 7, 31-513 Kraków tel. (12) 424-9650 faks (12) 424-9652 www.biurofestiwalowe.pl Krakowski Holding Komunalny S.A. ul. J. Bro ka 3 30-347 Kraków tel. (12) 269-1505 faks (12) 269-1510 www.khk.krakow.pl Miejski Oœrodek Pomocy Spo³ecznej ul. Józefñska 14 30-529 Kraków tel. (12) 616-5427 faks (12) 616-5428 www.mops.krakow.pl Miejskie Przedsiêbiorstwo Energetyki Cieplnej S.A. al. Jana Paw³a II 188 30-969 Kraków tel. (12) 646-5533 646-5299, 297-5533 pogotowie techniczne tel. interwencyjny: 993 tel. (12) 644-1872 www.mpec.krakow.pl Miejskie Przedsiêbiorstwo Komunikacyjne S.A. ul. J. Bro ka 3 30-347 Kraków tel. interwencyjny: 92-85 tel. (12) 254-1300 do 04 faks (12) 254-1491 informacja MPK S.A.: 91-50 www.mpk.krakow.pl Miejskie Przedsiêbiorstwo Oczyszczania Spó³ka z o.o. ul. Nowohucka 1 31-580 Kraków tel. (12) 646-2300 Biuro Obs³ugi Klienta tel. (12) 646-2225, 646-2226 faks (12) 646-2350 www.mpo.krakow.pl Miejskie Przedsiêbiorstwo Wodoci¹gów i Kanalizacji SA ul. Senatorska 1 30-106 Kraków, tel. (12) 424-2320 do 329 faks (12) 424-2322 tel. alarmowy: 994 www.wodociagi.krakow.pl Miejski Rzecznik Konsumentów al. Powstania Warszawskiego 10 31-549 Kraków tel. (12) 616-9348 faks (12) 616-9343 Sieæ Informacji Miejskiej Wie a Ratuszowa Rynek G³ówny 1 czynny codziennie w godz. 9.00 17.00 tel. (12) 433-7310 Pawilon Wyspiañski 2000 pl. Wszystkich Œwiêtych 2 czynny codziennie w godz. 9.00 17.00 tel. (12) 616-1886 faks (12) 616-1882 Miêdzynarodowy Port Lotniczy w Balicach czynny codziennie w godz. 9.00 19.00 tel. (12) 285-5341 ul. Szpitalna 25, 31-024 Kraków czynny codziennie w godz. 9.00 17.00 tel. (12) 432-0110, 432-0060 faks (12) 432-0062 ul. œw. Jana 2, 31-018 Kraków czynny od poniedzia³ku do soboty w godz. 10.00 18.00 tel. (12) 421-7787 faks (12) 426-2155 ul. Józefa 7, 31-056 Kraków czynny od poniedzia³ku do pi¹tku w godz. 9.00 17.00 tel. (12) 422-0471 faks (12) 421-7731 os. S³oneczne 16, 31-958 Kraków czynny od wtorku do soboty w godz. 10.00 14.00 tel. (12) 643-0303 Stra Miejska Miasta Krakowa ul. Dobrego Pasterza 116 31-416 Kraków tel. (12) 411-0045 faks (12) 413-8829 telefon alarmowy: 986 www.strazmiejska.krakow.pl Urz¹d Stanu Cywilnego ul. Lubelska 27 30-003 Kraków tel. (12) 616-5515 faks (12) 616-5520 Wydzia³ Architektury i Urbanistyki Rynek Podgórski 1 30-533 Kraków tel. (12) 616-8034, 616-8035 faks (12) 616-8036 Wydzia³ Bezpieczeñstwa i Zarz¹dzania Kryzysowego os. Zgody 2 31-949 Kraków tel. (12) 616-8954 faks (12) 616-8961 Wydzia³ Bud etu Miasta tel. (12) 616-1549 faks (12) 616-1517 Wydzia³ Edukacji ul. Stachowicza 18 30-103 Kraków tel. (12) 616-5200 faks (12) 616-5201 Wydzia³ Ewidencji Pojazdów i Kierowców rejstracja pojazdów dla dzielnic I VII al. Powstania Warszawskiego 10 31-549 Kraków tel. (12) 616-9105 lub 118 rejestracja pojazdów dla dzielnic VIII XIII ul. Wielicka 28A, 30-552 Kraków tel. (12) 616-5756 rejstracja pojazdów dla dzielnic XIV XVIII os. Zgody 2, 31-949 Kraków tel. (12) 616-8745 Referat praw jazdy al. Powstania Warszawskiego 10 tel. (12) 616-9106 lub 107 Referat Transportu i Dzia³alnoœci Regulowanej al. Powstania Warszawskiego 10 tel. (12) 616-9161 Wydzia³ Finansowy tel. (12) 616-1318 faks (12) 616-1311 Wydzia³ Geodezji ul. Grunwaldzka 8 31-526 Kraków tel. (12) 616-9623 faks (12) 616-9624 Wydzia³ Informatyki tel. (12) 616-1245 faks (12) 616-1571 Wydzia³ Inwestycji ul. Wielopole 17a 31-072 Kraków tel. (12) 616-8414 faks (12) 616-8418 Wydzia³ Kszta³towania Œrodowiska os. Zgody 2 31-949 Kraków tel. (12) 616-8893 faks (12) 616-8891 Wydzia³ Kultury i Dziedzictwa Narodowego pl. Wszystkich Œwiêtych 11 tel. (12) 616-1922 faks (12) 616-1923 Wydzia³ Mieszkalnictwa ul. Wielopole 17a 31-072 Kraków tel. (12) 616-8245 faks (12) 616-8243 Wydzia³ Obs³ugi Urzêdu tel. (12) 616-1502 faks (12) 616-1202 Wydzia³ Organizacji i Nadzoru tel. (12) 616-1211 faks (12) 616-1444 Wydzia³ Podatków i Op³at al. Powstania Warszawskiego 10 31-549 Kraków tel. (12) 616-9216 faks (12) 616-9219 Wydzia³ Skarbu Miasta ul. Kasprowicza 29 31-523 Kraków tel. (12) 616-9845 faks (12) 616-9846 Wydzia³ Spraw Administracyjnych al. Powstania Warszawskiego 10 31-549 Kraków Referat Ewidencji Ludnoœci i Dowodów Osobistych dla dzielnic I VII ewidencja ludnoœci: tel. (12) 616-9332 dowody osobiste: tel. (12) 616-9286 Referat Postêpowañ Meldunkowych tel. (12) 616-9337 Referat Handlu i Us³ug tel. (12) 616-9414 Referat Obrotu Napojami Alkoholowymi tel. (12) 616-9308 ul. Wielicka 28 A 30-552 Kraków Referat Ewidencji ludnoœci i Dowodów Osobistych dla dzielnic VIII XIII tel. (12) 616-5680 faks (12) 616-5681 ewidencja ludnoœci: tel. (12) 616-5685 dowody osobiste: tel. (12) 616-5710 Biuro Rzeczy Znalezionych: tel. (12) 616-9284 Oddzia³ Obs³ugi Przedsiêbiorcy informacja: tel. (12) 616-5600 faks (12) 616-5620 os. Zgody 2 31-949 Kraków Referat Ewidencji Ludnoœci i Dowodów Osobistych dla dzielnic XIV XVIII tel. (12) 616-8723 faks (12) 616-8724 ewidencja ludnoœci : tel. (12) 616-8735 dowody osobiste : tel. (12) 616-8720 Stanowiska ds. Wojskowych tel. (12) 616-8725, 616-8726 Wydzia³ Sportu i Inicjatyw Spo³ecznych al. Powstania Warszawskiego 10 31-549 Kraków tel. (12) 616-9611 faks (12) 616-9525 Wydzia³ Strategii i Rozwoju Miasta tel. (12) 616-1548 faks (12) 616-1717 Wydzia³ Œwiadczeñ Socjalnych ul. Stachowicza 18 30-103 Kraków tel. (12) 616-5000, 616-5001, 616-5021 616-5023 faks (12) 616-5037 Zespó³ Audytu Wewnêtrznego tel. (12) 616-1772 faks (12) 616-1746 Zarz¹d Budynków Komunalnych os. Z³otej Jesieni 14 31-828 Kraków tel.(12) 616-6127, 616-6128 faks (12) 616-6129 Zarz¹d Cmentarzy Komunalnych ul. Rakowicka 26 31-510 Kraków centrala tel. (12) 619-9900 faks (12) 619-9990 Zarz¹d Infrastruktury Komunalnej i Transportu w Krakowie ul. Centralna 53 31-586 Kraków tel. (12) 616-7419 faks (12) 616-7417 Zarz¹d Infrastruktury Sportowej w Krakowie ul. Walerego S³awka 10 30-633 Kraków tel. (12) 616-6300 faks (12) 616-6301 Ca³odobowy Telefon Informacji Medycznej tel. (12) 661-2240
Wydawca Patroni Medialni Urz¹d Miasta Krakowa Wydzia³ Strategii i Rozwoju Miasta tel. (12) 616 15 48 www.krakow.pl