Ekonomiczna analiza podatków 3. Podatki a działalność gospodarcza Owsiak (2005), Finanse Publiczne, PWN Osiatyński J., Finanse publiczne Ekonomia i polityka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006 James, Nobes (2014), The economics of Taxation, Fiscal Publications Ministerstwo Finansów (2015), Informacja dotycząca rozliczenia podatku dochodowego od osób prawnych za 2014 r., Warszawa 1
Plan: Podatki płacone przez przedsiębiorstwa, Różne rodzaje podatków Wpływ podatków na typ, lokalizację i prowadzenie działalności gospodarczej, Obciążenie podatkowe różnych rodzajów działalności. Działalność gospodarcza: spółki prawa handlowego, spółdzielnie, fundacje i stowarzyszenia, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, spółki cywilne. 2
Podatki płacone przez firmy: Podatek dochodowy od osób prawnych, Podatek od przychodów, Podatek od dochodów kapitałowych, Podatek od nieruchomości, Podmioty CIT: Osoby prawne, Wspólnicy spółki cywilnej, Ale nie wszystkie osoby prawne muszą płacić CIT ze względu na wyłączenia przedmiotowe. 3
CIT: Podstawą opodatkowania jest dochód = przychody koszty, Strata stratę można odliczyć od dochodu przez pięć kolejnych lat, ale wysokość rocznego obniżenia nie może przekroczyć 50% kwoty tej straty, Pewna część podmiotów i źródeł przychodów zwolniona z podatku, Amortyzacja odpisy amortyzacyjne pozwalają włączyć w koszty ubytek wartości środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, Od dochodu można odliczyć: darowizny do 10% dochodu (ściśle określone cele), 50% wydatków na nabycie nowych technologii (po spełnieniu określonych warunków). 4
CIT: Stawka 19%, Dochody (przychody w przypadku zagranicznych) z dywidend oraz inne udziały w zyskach osób prawnych nie są włączone do podstawy opodatkowania, ale podatek od tych dochodów (przychodów) także wynosi 19% Rozliczenie roku do 31 marca następnego roku, Mali podatnicy (firmy o rocznych obrotach do 1,2 mln euro) oraz podatnicy rozpoczynający działalność mogą płacić zaliczki kwartalnie, Według projektu PiS mali podatnicy będą płacić 15% stawkę CIT. 5
W 2014 r. należny podatek CIT to 30 359 015 tys. zł. Źródło: MF (2015) 6
Podmioty gospodarki narodowej (GUS) 4 155 328 Liczba aktywnych przedsiębiorców (COIG): ok. 2 000 000 ogółem przedsiębiorcy instytucje finansowe Liczba podatników, którzy wykazali przychód 417 969 411 647 6 322 Przeciętny przychód 11 911 000 7 493 000 299 543 000 Liczba podatników, którzy wykazali dochód 300 733 296 900 3 833 Przeciętny dochód 802 000 693 000 9 234 000 Liczba podatników, którzy wykazali stratę 122 412 119 267 3 145 Przeciętna strata 314 000 294 000 1 043 000 Liczba podatników, którzy wykazali dochody (przychody) wolne od 184 166 podatku Przeciętny dochód wolny od podatku 366 000 Liczba podatników odliczających od dochodu straty z lat ubiegłych 37 981 36 790 1 191 Przeciętna strata z lat ubiegłych odliczona od dochodu 411 000 371 000 1 638 000 Liczba podatników z innymi odliczeniami od dochodu 5 480 Przeciętne odliczenie od dochodu 72 000 Liczba podatników odliczających wydatki na nabycie nowych 80 technologii Przeciętne odliczenie 3548 000 Liczba podatników (podatek przed odliczeniami) 167 893 164 702 3 191 Przeciętny podatek przed odliczeniami 181 000 147 000 1 928 000 Liczba podatników dokonujących odliczeń od podatku 365 Przeciętne odliczenie od podatku 234 000 Liczba podatników (podatek należny) 164 821 161 636 3 185 Przeciętny podatek należny 184 000 150 000 1 923 000 dr Grzegorz Kula, 7
Central government CIT marginal rates, 2015 Country General rate Special rates Australia 30% Austria 25% Belgium 33% 3% surtax, reduced rates Canada 15% local CIT Chile 22,50% Czech Republic 19% 0%, 5% Denmark 23,50% Estonia 20% 0% for reinvested profits Finland 20% France 33,33% 10,7% surtax Germany 15% local CIT Greece 29% Hungary 10%, 19% local CIT Iceland 20% Ireland 12,50% 25% Israel 26,50% Italy 27,50% local CIT Japan 23,90% local CIT Korea 10%, 20%, 22% local CIT Luxembourg 20%, 21% local CIT Mexico 30% Netherlands 20%, 25% New Zealand 28% Norway 27% oil production and transport Poland 19% Portugal 21% 3%, 5%, 7% surtax, local CIT Slovak Republic 22% Slovenia 17% 0% Spain 25%, 28% local CIT Sweden 22% Switzerland 8,50% local CIT Turkey 20% United Kingdom 20% United States 15% 35% local CIT Source: Deloitte, Corporate Tax Rates 2015 dr Grzegorz Kula, 8
Specjalne Strefy Ekonomiczne: dr Grzegorz Kula, Specjalne Strefy Ekonomiczne oferują: Zwolnienie dochodu uzyskanego z działalności w SSE z części CIT, Uzbrojone nieruchomości inwestycyjne w atrakcyjnych cenach, Nakłady na tworzenie i rozwój nowych miejsc pracy, Ewentualnie zwolnienie z podatku od nieruchomości. http://www.invest in wroclaw.pl/doing business/systemzachet inwestycyjnych/specjalne strefy ekonomiczne/ 9
Osoby fizyczne prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą i działy specjalne produkcji rolnej: Stawka 19%, Nie można uzyskiwać przychodów z czynności świadczonych na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy (przez 2 lata), które odpowiadają czynnościom wykonywanym przez podatnika w ramach stosunku pracy, Kto może skorzystać: Osoba fizyczna samodzielnie, Osoba fizyczna przy zatrudnieniu pracowników, zleceniobiorców, podwykonawców, członków rodziny, Wspólnik spółki cywilnej i jawnej, Partner spółki partnerskiej, komandytariusz lub komplementariusz spółki komandytowej. 10
Osoby fizyczne prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą i działy specjalne produkcji rolnej: Pozytywy: Niska stawka podatku bez limitów przychodów bądź dochodów, Można go płacić gdy mamy inne źródła dochodów. Wady: Brak możliwości wspólnego rozliczenia ze współmałżonkiem, Można odliczyć tylko straty podatkowe z lat poprzednich, składki ZUS i NFZ, W wypadku straty prawa do tego rozliczenia, należy nie tylko zapłacić normalny PIT, ale również kary za zwłokę. W 2014 r. 473 954 podatników o przeciętnym dochodzie 205 11 335 zł i przeciętnym podatku 35 375 zł (17,2%).
Ryczałt ewidencjonowany: Kto może skorzystać: Osoby fizyczne prowadzące własną działalność gospodarczą, Spółki cywilne, tworzone przez osoby fizyczne, Spółki jawne i partnerskie, pod warunkiem, że wspólnikami są jedynie osoby wykonujące wolny zawód, Osoby świadczące usługi najmu. Osoby duchowne Limity ryczałtu: Przychody z działalności prowadzonej wyłącznie samodzielnie nie przekraczają 150 tys. euro. dr Grzegorz Kula, Przychody uzyskano wyłącznie z działalności prowadzonej w formie spółki, a suma przychodów wspólników spółki z tej działalności nie przekroczyła kwoty 150 tys. euro. 12
Ryczałt ewidencjonowany: Stawki: 20% (dla większości wolnych zawodów), 17% (m. in. usługi parkingowe i wynajem samochodów), 8,5% (gastronomia), 5,5 % (branża budowlana, branża wytwórcza), 3% (handel). Pozytywy: Uproszczona księgowość i brak comiesięcznego składania deklaracji podatku dochodowego, Można go płacić gdy mamy inne źródła dochodów. Wady: Podatek od przychodów, nie ma kosztów uzyskania przychodu, nie ma ulg odliczanych od podatku, Rozliczenie podatku do końca stycznia. dr Grzegorz Kula, 13
Karta podatkowa: Stała kwota podatku niezależnie od wartości faktycznie uzyskiwanych przychodów, Kwota podatku rośnie ze wzrostem zatrudnienia oraz z wielkością miejscowości, w której działalność jest prowadzona. Pozytywy: Brak obowiązku prowadzenia ksiąg, składania zeznań podatkowych oraz wpłacania zaliczek na podatek dochodowy, Można zrzec się tej formy opodatkowania i zapłacić normalny podatek dochodowy, Wady: Rozliczenie podatku do końca stycznia, Brak ulg i zwolnień, ale można odliczyć np. składki na NFZ. 14
Karta podatkowa: Karta podatkowa dotyczy ograniczonej liczby zawodów. Przykłady krawcowa bez pracowników w miejscowości zamieszkałej przez 5 50 tys. mieszkańców zapłaci w 2015 roku miesięcznie 140 zł (w 2014 r. płaciła też 140 zł, w 2013 r. płaciła 139 zł, w 2012 r. płaciła 134 zł, w 2011 r. płaciła 129 zł); fryzjer damski w miejscowości zamieszkałej przez 5 50 tys. mieszkańców z jednym pracownikiem zapłaci w 2015 roku miesięcznie 365 zł (w 2014 r. płacił 365 zł, w 2013 r. płacił 362 zł, w 2012 r. płacił 349 zł, w 2011 r. płacił 335 zł); fryzjer męski w takiej samej miejscowości (5 50 tys. mieszkańców) i też z 1 pracownikiem zapłaci w 2015 roku miesięcznie 304 zł (w 2014 r. płacił także 304 zł, w 2013 r. płacił 301 zł, w 2012 r. płacił 290 zł, w 2011 r. płacił 279 zł). 15