BUDŻET PAŃSTWA I POLITYKA BUDŻETOWA

Transkrypt

1 Wykład: BUDŻET PAŃSTWA I POLITYKA BUDŻETOWA

2 Budżet państwa Budżet - jest rocznym planem finansowym, obejmującym dochody i wydatki państwa oraz wskazującym źródła pokrycia niedoboru lub rozdysponowania nadwyżki. USTAWA BUDŻETOWA NA ROK 2014 z dnia 24 stycznia 2014 r. Art Ustala się, zgodnie z załącznikiem nr 1, łączną kwotę podatkowych i niepodatkowych dochodów budżetu państwa w wysokości tys. zł. 2. Ustala się, zgodnie z załącznikiem nr 2, łączną kwotę wydatków budżetu państwa w wysokości tys. zł. 3. Deficyt budżetu państwa ustala się na dzień 31 grudnia 2014 r. na kwotę nie większą niż tys. zł.

3 Polityka budżetowa - narzędzia i funkcje Narzędzia polityki budżetowej: 1. wydatki 2. podatki Funkcje budżetu: 1. stabilizacyjna 2. redystrybucyjna 3. alokacyjna 4. informacyjna

4 Wykonanie budżetu państwa w 2013 r.

5 Wpływy podatkowe w % PKB

6 Podstawowa stawka VAT w 1990, 2000 i 2010 r.

7 Krańcowa stopa PIT, 1981, 1994, 2010

8 Wpływy z PIT w % PKB Kraj Australia 11,9 11,1 10,9 10,2 9,7 9,9 10,4.. Austria 9,2 9,3 9,4 9,9 9,5 9,5 9,5 9,9 Belgium 12,9 12,3 12,1 12,5 12,2 12,3 12,5 12,6 Canada 11,5 11,6 12,0 11,7 11,2 10,7 10,9 11,2 Czech Republic 4,4 4,2 4,2 3,7 3,6 3,5 3,7 3,8 Denmark 24,9 24,8 25,3 25,1 26,3 24,2 24,2 24,2 Estonia 5,6 5,6 5,8 6,2 5,6 5,4 5,2 5,3 Finland 13,5 13,3 13,0 13,2 13,4 12,6 12,8 13,0 France 8,0 7,8 7,5 7,6 7,3 7,3 7,5 8,2 Germany 8,1 8,6 9,0 9,6 9,4 8,8 9,1 9,6 Greece 4,7 4,7 4,8 4,8 5,0 4,5 4,8.. Hungary 6,7 6,8 7,4 7,8 7,5 6,5 4,9 5,3 Ireland 8,2 8,7 8,8 8,1 7,7 7,5 9,0 9,5 Italy 10,4 10,7 11,1 11,5 11,7 11,7 11,5 12,1 Japan 5,0 5,2 5,6 5,7 5,4 5,1 5,3 5,4 Korea 3,2 3,8 4,4 4,0 3,6 3,6 3,8 4,0 Netherlands 6,9 7,3 7,7 7,5 8,7 8,7 8,3.. New Zealand 14,9 14,5 14,5 13,7 12,8 11,7 11,6 12,4 Norway 9,6 9,0 9,5 9,1 10,2 10,1 9,8 9,9 Poland 3,9 4,6 5,2 5,4 4,6 4,5 4,5.. Portugal 5,2 5,3 5,5 5,6 5,8 5,6 6,1 5,9 Slovak Republic 2,6 2,5 2,6 2,7 2,4 2,3 2,5 2,7 Slovenia 5,5 5,8 5,5 5,9 5,8 5,7 5,7 5,9 Spain 6,5 7,0 7,5 7,0 6,7 7,0 7,2 7,4 Sweden 15,4 15,4 14,6 13,8 13,4 12,7 12,2 12,5 Switzerland 9,2 8,8 8,8 8,7 9,2 9,0 8,9 8,9 Turkey 3,6 3,8 4,1 4,0 4,0 3,7 3,8 4,0 United Kingdom 10,3 10,5 10,7 10,7 10,4 10,0 10,1 9,7 United States 9,1 9,7 10,2 9,7 7,8 7,9 8,9 9,0

9 CIT w 2000 i 2011 r.

10 Wpływy z CIT w % PKB Kraj Australia 5,8 6,4 6,8 5,8 4,8 4,7 5,2.. Austria 2,2 2,2 2,4 2,5 1,7 1,9 2,2 2,3 Belgium 3,3 3,5 3,5 3,3 2,4 2,6 2,9 3,1 Canada 3,3 3,8 3,4 3,3 3,3 3,2 3,1 2,9 Czech Republic 4,4 4,6 4,7 4,2 3,5 3,4 3,4 3,6 Denmark 3,9 4,3 3,8 3,3 2,3 2,8 2,8 3,0 Estonia 1,4 1,5 1,6 1,6 1,8 1,3 1,2 1,4 Finland 3,3 3,4 3,9 3,5 2,0 2,6 2,7 2,2 France 2,4 3,0 3,0 2,9 1,5 2,1 2,5 2,5 Germany 1,8 2,2 2,3 2,0 1,4 1,6 1,7 1,8 Greece 3,3 2,7 2,6 2,5 2,5 2,5 2,1.. Hungary 2,1 2,3 2,8 2,6 2,3 1,2 1,2 1,3 Ireland 3,4 3,8 3,4 2,8 2,4 2,5 2,5 2,6 Italy 2,8 3,4 3,8 3,7 3,1 2,8 2,7 2,9 Japan 4,2 4,8 4,8 3,9 2,6 3,2 3,4 3,4 Korea 3,8 3,6 4,0 4,2 3,7 3,5 4,0 4,0 Netherlands 3,8 3,3 3,2 3,2 2,0 2,2 2,1.. New Zealand 6,1 5,6 4,9 4,4 3,4 3,8 4,1 4,4 Norway 11,7 12,8 11,0 12,1 9,0 10,0 10,7 10,4 Poland 2,5 2,4 2,8 2,7 2,3 2,0 2,1.. Portugal 2,7 2,9 3,6 3,7 2,9 2,8 3,2 2,8 Slovak Republic 2,7 2,9 3,0 3,1 2,5 2,5 2,4 2,5 Slovenia 2,8 3,0 3,2 2,5 1,8 1,9 1,7 1,3 Spain 3,9 4,1 4,7 2,8 2,2 1,8 1,8 2,2 Sweden 3,7 3,6 3,7 3,0 3,0 3,5 3,2 3,0 Switzerland 2,4 2,9 3,0 3,1 3,0 2,9 2,9 2,9 Turkey 1,7 1,5 1,6 1,8 1,9 1,9 2,1 2,1 United Kingdom 3,3 3,9 3,4 3,6 2,8 3,1 3,1 2,9 United States 3,0 3,3 2,9 1,9 1,7 2,3 2,3 2,6

11 Wydatki publiczne jako % nominalnego PKB Australia 33,1 33,6 33,1 32,6 32,6 33,5 36,3 36,4 Austria 51,3 53,8 50,0 49,2 48,6 49,4 52,9 52,6 Belgium 51,0 49,4 52,1 48,6 48,3 50,0 53,8 52,9 Canada 41,2 39,9 39,3 39,4 39,4 40,0 44,4 44,1 Czech Republic 50,0 43,3 43,0 41,9 41,0 41,1 44,9 44,1 Denmark 55,1 54,6 52,8 51,6 50,8 51,9 58,4 58,5 Estonia 34,8 34,0 33,6 33,6 34,0 39,5 45,2 40,6 Finland 50,4 50,3 50,4 49,3 47,5 49,4 55,9 55,3 France 53,4 53,3 53,6 52,9 52,6 53,3 56,7 56,7 Germany 48,4 47,2 47,0 45,3 43,5 44,1 48,1 48,0 Greece 45,1 45,9 44,6 45,2 47,6 50,6 53,8 50,2 Hungary 49,7 49,1 50,1 52,1 50,6 49,2 51,4 49,5 Iceland 45,6 44,0 42,2 41,6 42,3 57,6 51,0 51,5 Ireland 33,1 33,5 33,8 34,3 36,6 42,8 48,9 66,8 Israel 54,4 51,0 49,4 47,8 46,4 46,1 45,7 45,4 Italy 48,1 47,5 47,9 48,5 47,6 48,6 51,6 50,3 Japan 38,4 37,0 38,4 36,2 35,9 37,2 42,0 40,4 Korea 28,9 26,1 26,6 27,7 28,7 30,4 33,1 30,9 Luxembourg 41,8 42,6 41,5 38,6 36,3 37,1 43,0 42,5 Netherlands 47,0 46,1 44,8 45,5 45,2 46,2 51,5 51,2 New Zealand 37,5 37,1 38,2 39,6 39,6 41,8 42,8 43,1 GDP 2010 (w mld USD PPP): USA Polska 759 Norw ay 48,2 45,4 42,1 40,5 41,1 40,7 47,3 46,1 Poland 44,7 42,6 43,5 43,9 42,2 43,2 44,6 45,4 Portugal 43,8 44,7 45,8 44,5 44,4 44,8 49,9 51,3 Slovak Republic 40,1 37,7 38,0 36,5 34,2 34,9 41,5 40,0 Slovenia 46,2 45,7 45,3 44,6 42,5 44,2 49,3 50,1 Spain 38,4 38,9 38,4 38,4 39,2 41,5 46,3 45,6 Sw eden 55,7 54,2 53,9 52,7 51,0 51,7 55,0 52,9 Sw itzerland 36,4 35,9 35,3 33,5 32,3 32,4 34,1 34,2 Turkey ,2 34,5 34,2 39,4 37,1 United Kingdom 42,3 43,1 44,0 44,2 43,9 47,9 51,1 50,6 United States 1 36,3 36,0 36,3 36,1 36,9 39,1 42,7 42,5

12 Wydatki publiczne na cele społeczne (w % PKB), 2011 Kraj Wydatki publiczne na cele społeczne (w % PKB) Australia 18,1 Dania 30,0 Francja 32,1 Niemcy 26,2 Grecja 23,5 Norwegia 22,6 Polska 20,7 Hiszpania 26,0 Szwecja 27,6 Szwajcaria 20,2 Wielka Brytania 23,9 USA 19,7

13 Saldo budżetu / PKB (w %), Kraj * Belgia -4,9-3,9-3,2-2,1-1,7 Grecja -10,0-10,3-7,5-4,0-2,2 Hiszpania -6,3-7,3-4,6-2,6-2,2 Francja -5,8-4,9-4,1-3,0-2,9 Włochy -9,2-7,7-6,7-2,7-2,5 Szwecja -10,3-6,9-3,5-0,8 0,5 W. Brytania -6,8-5,5-4,8-1,9-0,6 EU -5,4-5,0-4,2-2,4-1,9 Traktat z Maastricht, oficjalnie Traktat o Unii Europejskiej podpisany 7 lutego 1992 w Maastricht w Holandii [wszedł w życie 1 listopada 1993 roku]

14 Saldo finansów publicznych (jako % PKB) Źródło: OECD. Kraj Australia 1,8-0,7-5,0-5,2-3,6-3,3-1,8 Austria -1,0-1,0-4,1-4,5-2,4-2,5-2,3 Belgium -0,1-1,1-5,6-3,9-3,9-4,0-2,6 Canada 1,5-0,3-4,8-5,2-4,0-3,2-2,9 Czech Republic -0,7-2,2-5,8-4,8-3,3-4,4-3,3 Denmark 4,8 3,3-2,8-2,7-2,0-4,1-1,8 Estonia 2,4-2,9-2,0 0,2 1,2-0,3 0,0 Finland 5,3 4,3-2,7-2,8-1,1-2,3-2,3 France -2,7-3,3-7,6-7,1-5,3-4,9-4,0 Germany 0,2-0,1-3,1-4,2-0,8 0,2-0,2 Greece -6,8-9,9-15,6-10,8-9,6-10,0-4,1 Hungary -5,1-3,7-4,5-4,4 4,2-2,0-2,8 Iceland 5,4-13,5-9,9-10,1-5,6-3,4-0,2 Ireland 0,1-7,4-13,9-30,8-13,3-7,5-7,5 Israel -1,6-4,0-6,7-4,8-4,4-5,1-5,7 Italy -1,6-2,7-5,4-4,3-3,7-2,9-3,0 Japan -2,1-1,9-8,8-8,3-8,9-9,9-10,3 Korea 4,7 3,0-1,1 1,3 2,0 2,1 1,4 Luxembourg 3,7 3,2-0,8-0,9-0,2-0,8-0,7 Netherlands 0,2 0,5-5,6-5,0-4,4-4,0-3,7 New Zealand 4,5 0,4-2,7-7,5-5,3-3,9-2,4 Norway 17,3 18,8 10,5 11,1 13,4 13,9 12,3 Poland -1,9-3,7-7,4-7,9-5,0-3,9-3,4 Portugal -3,2-3,7-10,2-9,9-4,4-6,4-6,4 Slovak Republic -1,8-2,1-8,0-7,7-5,1-4,3-2,6 Slovenia -0,0-1,9-6,2-5,9-6,4-4,0-7,8 Spain 1,9-4,5-11,2-9,7-9,4-10,6-6,9 Sweden 3,6 2,2-1,0-0,0 0,0-0,7-1,6 Switzerland 1,0 2,0 0,8 0,3 0,5 0,7 0,7 United Kingdom -2,7-4,9-10,8-10,0-7,9-6,5-7,1 United States -2,9-6,6-11,9-11,4-10,2-8,7-5,4

15 Rodzaje deficytów budżetowych Rodzaj deficytu Opis Deficyt rzeczywisty - faktyczna różnica między wydatkami i dochodami państwa w roku bieżącym Deficyt strukturalny - symulowana, hipotetyczna różnica między wydatkami i dochodami państwa realizowanymi w warunkach pełnego wykorzystania mocy wytwórczych Deficyt cykliczny - deficyt budżetowy powstały pod wpływem cyklu koniunkturalnego

16 Przyczyny powstawania długu publicznego Brak długu, jeżeli budżet jest zawsze zbilansowany G - T= 0 ΔD =0 Dług (D) pojawia się i rośnie jeżeli G > T Zmiany długu wynikają z dwóch czynników Podstawowego deficytu (ΔD = G -T) Kosztów obsługi długu r * D ΔD = (G -T) + r * D

17 Deficyt i dług sektora finansów publicznych w UE, 2010 * Deficyt sektora finansów publicznych w Irlandii w 2010 r. może być wyższy w związku z dodatkową pomocą państwa dla sektora finansowego i może wynieść nawet 32%PKB, a dług publiczny może przekroczyć poziom 100% PKB.

18 Dług publiczny w USA, U.S. NATIONAL DEBT CLOCK The Outstanding Public Debt as of : $ 17,551,426,792,020 Debt per citizen $55,229. Debt per taxpayer $151,842. Źródło: US Debt Clock

19 Przyczyny problemów finansów publicznych w USA Rosnące wydatki na obronę narodową Rosnące wydatki na programy emerytalne Rosnące wydatki na służbę zdrowia Wysokie koszty obsługi długu publicznego Spowolnienie wzrostu gospodarczego

20 Dług publiczny (jako % PKB) Źródło: OECD. Kraj Australia 14,6 13,9 19,5 23,6 27,1 32,4 33,7 Austria 63,5 68,7 74,1 78,1 80,0 84,9 86,8 Belgium 87,9 92,7 99,8 99,5 101,9 104,1 104,7 Canada 65,0 69,2 81,5 83,0 83,4 85,5 85,2 Czech Republic 31,0 34,4 40,8 45,2 48,2 55,9 59,3 Denmark 34,3 41,4 49,3 53,1 59,9 58,9 58,6 Estonia 7,3 8,5 13,1 12,9 10,4 14,2 15,5 Finland 41,4 40,3 51,8 57,9 57,9 63,3 66,2 France 73,0 79,3 91,3 95,6 99,5 109,7 113,5 Germany 65,6 69,9 77,5 86,1 86,3 89,2 87,9 Greece 119,3 122,4 138,3 156,9 178,9 165,6 183,7 Hungary 73,3 77,1 86,4 87,3 85,9 89,0 88,9 Iceland 53,3 102,2 119,8 125,1 133,8 131,8 128,6 Ireland 28,6 49,7 70,5 98,0 112,2 123,3 129,3 Israel (1) 78,5 77,1 79,5 76,0 73,9 72,9 73,0 Italy 114,4 116,9 130,1 128,9 122,0 140,2 143,6 Japan 162,4 171,1 188,7 193,3 210,6 219,1 228,4 Korea 28,8 30,4 33,5 34,3 36,2 35,1 35,0 Luxembourg 11,4 19,3 19,1 25,8 25,9 28,4 30,4 Netherlands 51,5 64,8 67,6 71,6 75,9 82,6 84,2 New Zealand 25,5 28,7 34,2 37,9 41,6 44,3 46,3 Norway 56,6 55,2 49,0 49,2 34,1 34,6 41,3 Poland 51,7 54,4 58,4 62,4 63,1 62,6 64,7 Portugal 75,5 80,8 94,0 105,5 121,6 138,8 142,8 Slovak Republic 33,5 32,2 40,4 45,9 48,2 56,6 58,8 Slovenia 29,5 28,8 43,1 47,3 51,1 61,0 70,7 Spain 42,4 47,8 62,9 67,8 77,1 90,5 97,8 Sweden 49,8 50,0 52,2 49,3 49,4 48,7 52,6 Switzerland 51,5 47,0 46,4 45,2 44,6 43,8 43,1 United Kingdom 47,0 57,5 72,0 85,6 100,4 103,9 109,1 United States 66,3 75,3 88,8 97,9 102,3 106,3 109,1

21 Zadłużenie Skarbu Państwa, Polska Rok Zadłużenie Skarbu Państwa (w mln PLN) I. Zadłużenie krajowe Skarbu Państwa II. Zadłużenie zagraniczne Skarbu Państwa XII XII XII XII XII XII XII XII XII XII XII XII XII XII I

22 Dług publiczny w Polsce, ,809,855,653 PLN Źródło: dlugpubliczny.org.pl Dług w przeliczeniu na mieszkańca 26,163 PLN. Źródło: Ministerstwo Finansów, Strategia zarządzania długiem

23 Dług publiczny jako % PKB, Polska Źródło: Ministerstwo Finansów, Strategia zarządzania długiem

24 Transfery do OFE a finanse publiczne

25 Koszty utrzymywania deficytów oraz wzrostu długu publicznego Utrzymywanie deficytów oraz powiększanie długu (wzrost kosztów jego obsługi) absorbuje prywatne oszczędności brakuje funduszy na inwestycje (efekt wypierania). Nawet finansowanie deficytu przez zagranicznych inwestorów niesie ze sobą szereg ryzyk: nagłe zmniejszenie zakupu obligacji może doprowadzić do spadku wartości waluty, wzrostu stóp procentowych, wzrostu inflacji oraz recesji.

26 Koszty obsługi długu Skarbu Państwa w mld zł, Źródło: Ministerstwo Finansów, Strategia zarządzania długiem

27 Koszty obsługi długu Skarbu Państwa w % PKB, Źródło: Ministerstwo Finansów, Strategia zarządzania długiem

28 Średnie koszty obsługi długu Skarbu Państwa, Źródło: Ministerstwo Finansów, Strategia zarządzania długiem

29 Rentowność 5-letnich obligacji skarbowych Źródło: Ministerstwo Finansów, Strategia zarządzania długiem

30 Rentowność 10-letnich obligacji w USA, Niemczech i Japonii Źródło: NBP, Raport o inflacji, lipiec 2013.

31 Potrzeby pożyczkowe brutto budżetu państwa,

32 Stopa fiskalizmu a wzrost PKB Kraj Stopa fiskalizmu Średnioroczny wzrost PKB zmiana zmiana Kraje, gdzie stopa fiskalizmu wzrosła nieznacznie USA 28,4 34,6 +6,2 4,4 2,2-2,2 Irlandia 28,2 37,3 +9,7 4,1 5,9 +1,8 W. Brytania 32,2 43,7 +11,5 3,5 1,2-2,3 Kraje o największym wzroście fiskalizmu Hiszpania 13,7 45,4 +31,7 8,5 1,8-6,7 Grecja 17,4 49,4 +32,0 7,2 1,2-6,0 Szwecja 31,0 66,1 +35,1 4,9 0,6-4,3 Kraje OECD 27,0 48,0 +21,0 5,5 1,9-3,6

33 Wpływ ekspansywnej polityki fiskalnej na wzrost gospodarczy (OECD ) Wskaźnik Ekspansja fiskalna Stopa wzrostu realnego GDP - przed zmianą polityki fiskalnej 2,57 % - w trakcie 1,12 % - po zmianie polityki fiskalnej 2,00 % Liczba epizodów 38

34 Dług publiczny a wzrost gospodarczy i inflacja - wybrane rozwinięte gospodarki, Źródło: Reinhart i Rogoff, Growth in a time of debt, 2010.

35 Dług publiczny a wzrost gospodarczy - wybrane rozwinięte gospodarki, Źródło: Reinhart i Rogoff, Growth in a time of debt, 2010.

36 Dług publiczny a wzrost gospodarczy i inflacja - wybrane rynki wschodzące, Źródło: Reinhart i Rogoff, Growth in a time of debt, 2010.

37 Dług publiczny a wzrost gospodarczy - wybrane rynki wschodzące, Źródło: Reinhart i Rogoff, Growth in a time of debt, 2010.

38 Andrew Mellon

39 Andrew Mellon o podatkach Historia opodatkowania pokazuje, iż podatki nadmierne nie są płacone. Wysokie stawki w sposób nieunikniony wywierają presję na podatnika, zmuszając go do wycofania kapitału z produkcyjnych zastosowań i zainwestowania go w zwolnione z podatków papiery wartościowe lub znalezienia innych, zgodnych z prawem metod unikania realizacji podlegającego opodatkowaniu dochodu. W rezultacie źródła dochodu do opodatkowania wysychają. Andrew Mellon sekretarza skarbu w rządzie republikanina Warrena G. Hardinga

40 Reforma Andrew Mellona W 1921 zredukowano wszystkie stawki podatku dochodowego (w tym najwyższą z 73% do 58%); w czerwcu 1924 r. najwyższa stawka opodatkowania spadła do 46% (a w latach 1926 i 1928 obniżano dalej stawki opodatkowania najwyższa stawka od dochodów ponad USD osiągnęła poziom 25%. Efekty: lata 20-te okresem boomu gospodarczego, nominalny PNB wzrósł z 69,6 mld do 103,1 mld $; realny PNB wzrósł o 54% a produktywność o 66,5 %; produkcja przemysłowa podwoiła się.

41 Wskaźniki gospodarcze 4 lata przed i 4 lata po reformach podatkowych

42

43 Kampania Reagana Dla uzyskania poparcia elektoratu potrzebna była oferta konkretnych korzyści dla całego społeczeństwa. Redukcja podatków mogła stać się taką ofertą pod warunkiem, iż zostałaby tak zaprojektowana, by nie była narażona na zarzut, iż jest polityką dla bogaczy. Zgłoszona przez Kempa i Rotha propozycja powszechnej i równej, 30% obniżki podatku dochodowego spełniała ten warunek. Problem z redukcją podatków polegał na tym, iż według wszelkiego prawdopodobieństwa musiała ona spowodować wzrost deficytu budżetowego, co dla elektoratu Republikanów było trudne do zaakceptowania. Źródło: Filipowicz L.: Amerykańska ekonomia podaży, 1992

44 Krzywa Laffera Wpływy podatkowe T Optimum podatkowe T1 Krzywa Laffera T0 Stopa podatkowa t1 t0 t2 t

45 Wpływ ustaw podatkowych na wielkość zobowiązań podatkowych w USA w latach (mld dol.) Wyszczególnienie Economic Recovery Tax Act of 1981 Tax Equity and Fiscal Responsibility Act of 1982 Tax Reform Act of ,9-62,4-111,3-147,2-190,8-233,3-2,7 24,8 33,9 42,2 57, ,8 12,8 20,2 Ogółem -8,9-59,7-86,5-109,5-135,8-155,7

46 Wskaźniki gospodarcze 4 lata przed i 4 lata po reformach podatkowych

47 Czasy Reagana, Stopa wzrostu: 3,2% rocznie (w latach ,8%, w latach ,1%) Mediana dochodów amerykańskich rodzin: Wzrost z $ 37,868 do $ 42,049 (w latach bez zmian, w latach spadek o $ 1,438) Zatrudnienie: 17 mln nowych miejsc pracy /średnio 2 mln rocznie/ Inflacja: 1980 CPI = 13,5%, 1988 CPI = 4,1%

48 Supply-side czy demand-side economics? Wydatki budżetowe FY 1981 = 867,7 mld $ FY 1989 = 1057,2 mld $ Wydatki na obronę FY 1981 = 198,2 mld $ FY 1989 = 285,9 mld $ Dług publiczny FY 1981 = 1004,7 mld $ FY 1989 = 2025,2 mld $

49 Reforma CIT w Polsce W Polsce w 1997 r. CIT wynosi jeszcze 38%. W kolejnych latach CIT będzie obniżany: % % % % % % % Jak obniżka CIT może wpłynąć na wpływy podatkowe oraz koniunkturę gospodarczą?

50 Koniunktura gospodarcza i wpływy podatkowe z tytułu CIT, Polska Wskaźnik Wzrost gospodarczy Stopa bezrobocia Stopa zatrudnienia Wzrost zatrudnienia Inflacja Deficyt budżetowy / PKB Dług publiczny / PKB CIT stawka (w %) CIT wpływy (w mld zł) 16,9 13,2 15,0 15,0 18,0 20,8 25,3 Stopa procentowa NBP 21, , ,25 CIT wpływy (mld zł) 2007: 32,2; 2008: 34,6; 2009: 30,8; 2010: 27,9.

51 Udział akcyzy w dochodach podatkowych, 2011 W 2012 r. wpływy z tytułu akcyzy wyniosły 60,4 mld zł, co stanowiło 21,1% ogółu wpływów budżetowych.

52 Wolumen i wartość rynku papierosów Źródło: Fundacja Republikańska, 2012.

53 Struktura ceny paczki papierosów (w zł) Źródło: Fundacja Republikańska, 2012.

54 Bill Clinton Okres urzędowania: od 20 stycznia 1993 do 20 stycznia 2001 It's the economy, stupid

55 Wzrost opodatkowania w 1993 r. Individual Income Tax Rodziny o dochodach: powyżej USD miały płacić podatek w wysokości 36% powyżej USD miały płacić podatek w wysokości 39,6% wcześniej krańcowa stopa opodatkowania wynosiła 31% Corporate Income Tax wzrost z 34% do 35%

56

57 Wskaźniki gospodarcze Wskaźnik PKB (w mld USD) 6,342 9,951 Dług publiczny (w mld USD) 4,065 5,674 Wydatki budżetowe (w mld USD) 1,382 1,789 Bezrobocie rejestrowane (w tys.) 10,158 6,647 Bezrobocie rzeczywiste (w %) 12,8% (I 1994) 8,1% (I 2001) Wpływy podatkowe IIT (w mld USD) Wpływy podatkowe CIT (w mld USD)

58 William Vickrey ( ) Nagroda Nobla 1996

59 William Vickrey o budżecie i deficycie Jeżeli polityka zrównoważonego budżetu byłaby konsekwentnie prowadzona, to ugrzęźlibyśmy w ciężkiej depresji. Gdyby GM, AT&T i gospodarstwa domowe równoważyły swoje budżety w taki sposób, jak to się zaleca rządowi federalnemu, to nie byłoby papierów dłużnych korporacji, długu hipotecznego, pożyczek bankowych, i oczywiście wytwarzano by znacznie mniej samochodów, telefonów, budowano mniej domów.

60 William Vickrey o efekcie wypierania Każdy wydatkowany dolar deficytu wywoła w średnim lub dłuższym okresie nowe inwestycje prywatne o wartości dwóch lub trzech dolarów. Wydatkowane przez rząd kwoty (inaczej niż wydatki rządu pochodzące z podatków) generują dodatkowe dochody, zwiększają więc popyt na produkty prywatnego przemysłu, przyczyniając się do wzrostu zyskowności prywatnych inwestycji. Jakiekolwiek więc wypychanie może tylko być wynikiem nie rzeczywistych procesów gospodarczych lecz błędnej reakcji na deficyt odpowiednich władz monetarnych.